Jongeren dagen kerkleiders uit £eidóe(Soii/ui/nt brieven van lezers Ds. Wallet laat zich Willibrord niet afnemen kerk wereld „Erkenning Oekraïens katholieke kerk snel te verwachten" beroepingen GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidócSommvt WOENSDAG 1 NOVEMBER 1989 PAGINA 2 RK Kerk Brazilië verwerpt „staat van verdediging" SAO PAULO De Rooms-Katholieke Kerk in Brazilië heeft het besluit van het ministerie van justitie gehekeld de „staat van verdediging" uit te roepen in gebieden waar con flicten over het landbezit woeden. Dit blijkt uit een verkla ring van de pastorale raad voor het grondbezit van de bis schoppenconferentie. Het uitroepen van de 'staat van ver dediging' houdt onder meer in dat de rechten van de bur gers worden opgeschort. Daarmee staat deze maatregel ge lijk aan de staat van beleg, aldus de verklaring. De bis schoppelijke raad herinnert eraan dat tijdens de militaire dictatuur de staat van beleg het werk van de vakbonden onmogelijk maakte. Tibetaanse nonnen naar werkkamp PEKING Acht Buddhistische nonnen zijn kort geleden ver oordeeld tot twee a drie jaar werkkamp, omdat zij in de straten van de Tibetaanse hoofdstad Lhasa leuzen voor de onafhanke lijkheid van Tibet hadden geschreeuwd. Dat meldt het Dag blad van Tibet dat gisteren in Peking arriveerde. Vier nonnen die op 14 oktober in het centrum van Lhasa 'Leve de onafhan kelijkheid van Tibet' hebben geroepen, worden drie jaar in een werkkamp opgesloten. Twee andere nonnen, die tegelijkertijd met hen werden aangehouden, worden beschouwd als de initi atiefnemers tot het verzet tegen de Chinese overheersing. In Lhasa is sinds 8 maart dit jaar de staat van beleg van kracht, nadat Chinese troepen een eind hadden gemaakt aan demon straties ter herdenking van de opstand in Lhasa van 1959. Het beste is te verdragen wat men niet verbeteren kan. BIJ OPENING WILLIBRORDJAAR Anglicaan bemoedigt „groenen" in zijn kerk LONDEN „Wij zijn de mi lieubeschermers, wij zijn de groenen van de Anglicaanse Kerk". Met deze woorden be moedigde de behoudende bis schop Graham Leonard de anglicaanse geestelijken die zich blijven verzetten tegen de wijding van de vrouw tot priester. „Hebben wij niet de verant woordelijkheid om de kerk te bewaren zoals onze planeet? Is het niet onze plicht de kerk te behoeden voor schade met onoverzienbare gevolgen", zo vroeg de bisschop van Lon den aan meer dan 1.000 te genstanders van de vrouw in het ambt, onder wie een vrou welijke diaken. Bij het verzet tegen vrouwe lijke priesters staat volgens de anglicaanse bisschop niet zijn eigen geweten op het spel, maar „de katholiciteit en de zending" van de Anglicaanse Kerk. Leonard beschuldigde de voorstanders ervan dat zij het evangelie aan deze tijd willen aanpassen. Zij introdu ceren modieuze trends in de kerk en gaan zo voorbij aan het eeuwige karakter van de bijbel. De tegenstanders van de vrouw in het ambt hebben een eigen veréhiging in het leven geroepen, die er onder meer naar streeft dat bis schoppen die vrouwelijke priesters afwijzen toch hun functie kunnen blijven uitoe fenen. De anglicaanse synode be spreekt volgende week 458 amendementen naar aanlei ding van het principe-besluit van vorig jaar om het prie sterambt na 1991 voor vrou wen open te stellen. BENBURB „Er wor^ den zoveel mensen in Noord-Ierland gedood en wat doen de kerken?" ,,Er is zoveel ellende in Nederland en opnieuw, wat doen de kerken?" Met die vragen werden gisteren in het Noordierse Benburb kerkelijke lei ders uit Noord-Ierland en uit Nederland geconfron teerd tijdens de afsluiting van $en bezoek van Ne derlandse jongeren aan Noord-Ierland bij gele genheid van de opening van het Willibrordjaar dat vanmorgen, met een oecumenische dienst in drie talen van start ging. De ontmoeting met de jonge ren vond plaats in het Servie- tenklooster in Benburb, een plaatsje 60 km ten westen van Belfast. De inwoners van het dorp zijn nog steeds in de greep van de dodelijke IRA- bom, die vorig jaar op 23 no vember het leven kostte aan Barney Lavery en zijn 13-jari- ge kleindochter Emma Don nelly. „Er worden hier zoveel men sen gedood. Lopend over straat zie ik bommen en bloed. Toch is de kerk van Christus verdeeld. Is uw hart werkelijk bij de mensen," vroeg de rooms-katholieke Jim Anderson uit Belfast aan de aartsbisschop van Armagh, kardinaal Tomas O Fiaich, en diens anglicaanse collega aartsbisschop Robin Eames. „Van kerkelijke zijde wordt veel meer voor verzoening gedaan dan ooit bekend zal worden," zei Eames, die als een kandidaat voor de opvol ging van aartsbisschop Runcie van Canterbury wordt gezien. „De kerk spreekt waar de po litici niet durven spreken." Bovendien hebben nergens in West-Europa de leiders van de kerken zulke hartelijke en regelmatige contacten als juist hier in Noord-Ierland, aldus O Fiaich. De contacten tussen de ker ken in Noord-Ierland zijn nog nooit zo goed geweest aldus ds. Thom Simson, secretaris generaal van de Presbyteri aanse Kerk. In mijn jeugd za gen protestanten katholieken bepaald niet als christenen en omgekeerd. Gelukkig is dat achterhaald. ,De Nederlandse jongeren hebben tijdens hun vierdaags verblijf in Noord-Ierland zo wel rk als protestantse jonge ren gesproken. Tijdens ge meenschappelijke excursies bezochten ze projekten in Bel fast die zelfs aan de Noordier se jongeren niet bekend wa ren. Publiciteit over zulke grensoverschrijdende activi teiten houdt te grote risico's in. Dit bleek ook tijdens de bijeenkomst toen enkele Noordierse jongeren uit vrees voor repercussies niet door de (Nederlandse) televisie ge filmd wilden worden. „Tijdens een recent bezoek aan Amsterdam werd ik ge confronteerd met drugs, prot- stitutie, noem maar op. Ik heb maar van 'e'en kerkelijk pro- jekt in het 'red light district' gehoord. Wat doen de Neder landse kerken, vraagt Cathy Moss uit Noord-Ierland. „De kerk houdt zich met ab stracte problemen bezig. Het is een schande dat ze niets aan de werkloosheid doet. Ik voel er me niet thuis." Eric Ankersmid uit Breda doet de bisschoppen van Utrecht en Rotterdam, kardi naal Simonis en mgr. Bör, op het puntje van hun stoel zit ten. „De oudere generatie leeft te weinig overtuigend uit het evangelie. De huidige ge neratie heeft te veel afgoden. De mensen willen zich te wei nig met de vragen van het eeuwige leven bezighouden," zegt mgr. Simonis. „We moeten echter niet bang zijn voor mensen die vinden dat de kerk te veel aan maat schappelijke problemen doet. Het sociale aspect maakt we zenlijk deel van het kerk-zijn uit", aldus de kardinaal. Prof. Mulder zei dat in de vo rige eeuw de arbeiders de kerk verlieten, in deze eeuw de intellectuelen en de vol gende eeuw zijn er geen vrou wen meer, aldus Mulder. „Dat is geen wonder," zo bijt Cathy Moss hem toe. „De hele Ne derlandse delegatie bestaat uit Tijdens een oecumenische viering in drie talen in het Noordierse plaatsje Armagh hebben kerkelijke leiders en jongeren uit Nederland en (Noord-)Ierland de opening van het Willibrordjaar inge luid. Daarbij werd voor de eerste maal het Willibrordlied ('Wie komt daar over water aan, met licht voor onze lage landen?') ten gehore gebracht. De plechtigheid werd gehou den in het Noordierse Ar magh, 'hoofdstad van het Ier se Christendom' genoemd om dat zowel de anglicaanse als de rk primaat van geheel Ier land hier zijn zetel heeft. Als symbool voor "de werk zaamheden van Willibrord, die bijna 1300 jaar geleden het evangelie naar de Noordelijke Nederlanden bracht, overhan digden Ierse jongeren een bij bel in het Gaelic (Iers) aan Nederlandse jongeren. Deze bijbel zal een estafette langs veertien Willibrordparochies in Nederland maken. Van avond wordt zij aan Neder landse jongeren overhandigd in het Groene Kerkje in BENBURB Het stand beeld van Willibrord staat in Utrecht voor een Hervormde Kerk. „Dat is mijn antwoord als Utrechts predikant en praeses van de Neder landse Hervormde Kerk op rooms-katholieke nei gingen Willibrord het stempel rk op te druk ken. Willibrord is even zeer van de hervormden als van de rooms-katho- lieken." Ds. B. Wallet laat zich Willi brord niet afnemen, al erkent hij dat de Nederlandse apostel in de Rooms-Katholieke en de Oud-Katholieke Kerk veel bekender is door de voorname plaats van Willibrord in de li turgie. „Maar we moeten be denken: de kerk is lang na Willibrord door een Hervor ming heengegaan." Overigens kunnen de Prote stantse kerken net zoveel van hem leren als de RK Kerk. „We zitten nu met dezelfde vraag als ten tijde van Willi brord. De mensen zitten heus niet op het evangelie te wach ten. Daarom is herbezinning op de evangelieverkondiging in het kader van het Willi brordjaar erg nuttig." De oud-katholieke aartsbis schop van Utrecht, mgr. A.J. Glazemaker, vindt het niet zo erg dat de RK Kerk in het Willibrordjaar de eerste aarts bisschop van Utrécht vooral in een rooms-katholiek per spectief ziet. Net als in de Oud-Katholieke Kerk be klemtoont de RK Kerk hier mee het lokale karakter van de eigen nationale kerk. Uiteraard ontgaat het de RK bisschoppen niet - zie hun brief over Willibrord 'Pelgrim voor de Heer' - dat de Neder landse apostel voor zijn tijd zeer trouw aan Rome was. Maar door het Willibrordjaar wordt de RK Kerk zich ook meer bewust van de Neder landse traditie waarin ze staat. „Hebben we niet altijd gezegd dat ze die kant veel te weinig benadrukte," zo vraagt Glazemaker. Opmerkelijk is verder aan Willibrord dat hij grotendeels los van de geïnstitutionali seerde kerk heeft gewerkt. „Hij was een inspirator en geen organisator," aldus Gla zemaker. Ds. B. Wallet HILVERSUM De er kenning van de zelfstan digheid van de met Rome verbonden Oekraïens ka tholieke kerk is binnen afzienbare tijd te ver wachten. Dat is de stelli ge overtuiging van Etien- ne De Jonghe, internatio naal secretaris van Pax Christi. Volgens hem moet erkenning van deze kerk, die na de tweede wereldoorlog onder druk van Stalin werd ingelijfd bij de Russisch-orthodoxe kerk, logisch volgen uit de nieuwe wetgeving op de godsdienst die mo menteel in de Sovjet-Unie wordt voorbereid. De Jonghe verklaarde dit gis teravond bij de opening van het congres over de katholie ken in Oost-Europa dat de Nederlandse sectie van Pax Christi deze week houdt in de KRO-studio in Hilversum. Het doel van deze conferentie is volgens secretaris Jan ter Laak katholieken uit Oost- Europa met elkaar in contact te brengen, de vitale katholie ke gemeenschappen daar be ter te leren kennen en te be kijken welke bijdrage Pax Christi kan leveren aan de veranderingen in Oost-Euro pa. Het congres duurt drie da gen en kreeg als titel mee „Poging om in de waarheid te leven; katholieken in Oost- Europa". Bij de opening was aanwezig de Oostenrijkse kar dinaal Franz König, voorzit ter van Pax Christi interna tionaal en een van de ruim honderd buitenlandse gasten onder wie vijfendertig Oost europeanen. Oekraïeners zijn overigens niet voor de conferentie uit genodigd. Volgens Ter Laak heeft Pax Christi geen contac ten met de Oekraïeners en wil men in deze delicate kwestie, gezien de verhoudin gen met de Russisch-ortho doxe kerk, uiterst omzichtig te werk gaan. Ook uit Litou wen, een vanouds katholieke landstreek, zijn geen mensen uitgenodigd. De meeste aanwezige Oosteu ropeanen zijn Polen en Hon garen. De andere Oosteurope- se landen zijn meestal met slechts enkele leden vertegen woordigd. Vier van de zeven uitgenodigde Tesjechoslowa- ken kregen geen visum. Een interventie van minister Van den Broek van buitenlandse zaken mocht niet baten. Het zwaartepunt van het con gres ligt op de landenwerk- groepen. In elke werkgroep worden de problemen behan deld die specifiek zijn voor elk land afzonderlijk. Bij de de Polen zal bijvoorbeeld veel aandacht besteed worden aan Bisschop H. Ernst van Breda (links) en kardinaal König (rechts) woonden gisteren in de KRO- studio in Hilversum de opening van het Pax-Christi-congres bij. FOTO: ANP het antisemitisme. Daarnaast zullen onderwerpen worden behandeld die voor alle Euro peanen van belang kunnen zijn. Vandaag op de eerste dag van het congres staat in de plenaire bijeenkomsten de vraag centraal in hoeverre het christendom een blijvend fundament voor Europa kan zijn. Jan ter Laak wees er op dat Pax Christi sinds zijn ontstaan ruim veertig jaar geleden al tijd intensieve contacten met Oost-Europa heeft onderhou den. Kardinaal König van Wenen uitte zich in gelijke zin. Daarvan kan een organi satie als Pax Christi nu de vruchten plukken, aldus Ter Laak. Pax Christi wil ook be kijken in hoeverre de katho lieke kerken in Oost-Europa die nu zeer sterk op Rome zijn gericht, zich breder kunnen ontwikkelen, bijvoorbeeld 'door het ontwikkelen van af delingen van Pax Christi waardoor volgens Ter Laak de zo gewenste pluriformiteit ook daar zal ontstaan. Niet alle deelnemers aan de conferentie zijn katholiek. Een van hen en bovendien een van de de meest promi nente gasten is Andreas Hege dus. Hij was van 1955 tot 1956 premier van Hongarije en lid van het politburo. Hij is nu hoogleraar sociologie en re kent zich tot de Hongaarse oppositie. Voor de rooms-ka tholieke kerk ziet Hegedus een belangrijke rol weggelegd in de democratisering van Hongarije. Ter gelegenheid van het Pax Christi-congres werd gisteren het boek Katholieken in Oost- Europa, een uitgave van Kok, Kampen, onder redactie van Cor A rends en Geert van Dartel, gepresenteerd. Het boek geeft gedetailleerde in formatie over de katholieken in Oost-Europa. Nederlandse Hervormde (toez.) J.C. Schuurman te Rijs- kerk Beroepen door de Generale Synode tot predikant voor bui tengewone werkzaamheden (secretaris van het Samenwer kingsorgaan voor de Eredienst van de Nederlandse Hervorm de Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland) J.H. Uytenbogaardt te Utrecht; te Bergschenhoek U.W. van Slooten te Renswoude; te Ede Gereformeerde Kerken Vrij gemaakt Beroepen te Zwolle-Zuid M.J.C. Blok te Apeldoorn; te Bruchterveld drs.C.J. Harry- van, kand. te Groningen; te Hoogkerk M.H. de Boer te Gramsbergen. Aangenomen naar Schildwol- de W. van der Jagt te Amstel veen en Hoofddorp. Zwartkruis-stichting betreurt instelling nieuwe persprijs 's-HERTOGENBOSCH Het bestuur van de Bis schop Zwartkruis Prijs is ontstemd over de instel ling door de Nederlandse bisschoppen van de Titus Brandsma-prijs. De laat ste prijs willen de Neder landse bisschoppen voort aan uitreiken aan een „actieve katholieke jour nalist die zich onder scheidt met publicaties over de catholica in brede Volgens het bestuur van de Bisschop Zwartkruis Prijs wordt ook haar prijs uitslui tend toegekend aan (katho lieke) journalisten die zich onderscheiden door hun pu blicaties. Het bestuur van de bisschop Zwartkruis Prijs acht de instelling van een nieuwe prijs daarom een re gelrechte provocatie aan haar adres, dit te meer daar de bisschoppen waren uitge nodigd in het bestuur zitting te nemen. Kardinaal Simo nis weigerde de aanvraag in de bisschoppenconferentie ter sprake te brengen, medi abisschop Bar weigerde vo rig jaar de eerste prijsuitrei king bij te wonen (aan de Elsevierjournalist Rex Brico) door er op te wijzen dat de stichting geen kerkelijke in stelling is, omdat zij door le ken wordt geleid. Het be stuur van de bisschop Zwartkruis Prijs betreurt een en ander in hoge mate omdat opnieuw volgens haar een initiatief van Neder landse leken door de bis schoppen met voeten zou zijn getreden. Zure druiven voor Kombrink WlM Kok kan bij het zoeken van kandidaten voor posten in het nieuwe kabinet niet beschikken over Hans Kombrink. Het PvdA-kamerlid, voormalig staatssecretaris van financiën in het tweede kabinet Van Agt, kiest, net als zijn VVD-colle- ga Frank de Grave, voor een gemeenteraad. Hij wil volgend jaar wethouder worden in Rotterdam. De hem aangeboden post in het nieuwe kabinet heeft hem niet van die keuze kunnen afbrengen. TELEURGESTELD neemt hij afscheid van de landelijke politiek. Hij heeft kritiek op de gang van zaken de laatste jaren in de PvdA-fractie en met name op de afstandelijkheid van Wim Kok. Kombrink acht de keuze van Kok voor de portefeuille van financiën ronduit fout. Kok had beter frac- Ji| tieyoorzitter kunnen blijven, aldus Kombrink voor wie Ao druiven duidelijk zuur zijn. DaT neemt niet weg dat hij zowel als De Grave in de Haag- se politiek voldoende bewijzen van hun vooral financië- 4 le deskundigheid hebben geleverd, dat zij waardevoll^ kandidaten zijn voor een wethouderschap. Amsterdam en Rotterdam kunnen goed van hun kwaliteiten profiteren. Zelfs de grote steden hebben immers niet altijd voldoende ta lent in huis om de vele bestuursposten naar behoren te 'be mannen'. En een bestuursfunctie op lokaal niveau is zekei niet van minder belang dan een landelijke taak. VOOR beide, betrekkelijk jonge en ambitieuze kamerleder was er ook een privé belang. Voor De Grave was niet meei j dan een plaats in de oppositiebankjes gereserveerd, vooi Kombrink wellicht een zetel met meer pluche maar dan op i een departement dat hem minder aantrok. Maar dat doet niets af aan het belang van hun overstap naar de gemeente-:1 lijke politiek. Om die reden moeten we hun ook maar niet te ernstig ver-, wijten dat zij kort na de verkiezingen hun vertrek uit de Ka-, j mer aankondigen. Beiden kiezen niet voor een baan in het bedrijfsleven. Weliswaar heeft 'Den Haag' nu weinig aan- j trekkelijks te bieden, maar hun keuze blijft er een voor de politiek. Dit kiezersbedrog noemen zou een onterechte kwa lificatie zijn. Druk op Spaanse premier De marge waarmee de Spaanse socialisten dit weekeinde; hun meerderheid in het parlement hebben behouden, was de kleinst mogelijke. Urenlang heeft het er zelfs naar uitgezien, dat de partij van premier Felipe Gonzales de meerderheid kwijt zou raken. Maar zondag rond middernacht werd hij door de gong gered. De vervroegde verkiezingen hebben derhalve niet opgeleverd wat hij ervan verwachtte. De socialistische partij, de PSOE, zag het zetelaantal op nieuw afkalven, kreeg niet het zo vurig verlangde vertrou wensvotum van de kiezers en zeker geen herhaling van de glorieuze verkiezingsuitslag van 1982. Met het oog op de ko mende vier jaar, die voor de Europese integratie van groot belang zullen zijn, had de regering-Gonzales graag met steun van een solide socialistische meerderheid in het parlement het pad ingeslagen naar een duidelijke profilering van Span je in de Europese Gemeenschap. De verkiezingsuitslag heeft zichtbaar gemaakt dat de on vrede over het regeringsbeleid steeds groter wordt. Dat bleek duidelijk uit de spectaculaire winst van radicaal links, een combinatie van communisten en afvallige socialisten. Rechts en het centrum bleven stabiel. Zij vormen geen bedreiging voor de socialisten, die al zeven jaar onafgebroken aan de macht zijn. Voor veel Spanjaarden zit de pijn juist in wat zij ervaren als een te behoudende koers van de socialisten. Pre mier Gonzales kreeg herhaaldelijk het verwijt dat zijn econo mische politiek alle kenmerken vertoont van het in vak bondsogen 'Thatcherisme'. In zeven jaar socialistisch bewind is inderdaad ruim baan I gegeven aan het bedrijfsleven en de vrije markt. Met het no dige succes, want het bruto nationaal produkt is voortdurend gegroeid en de inflatie is redelijk onder controle. Mede dank zij het EG-lidmaatschap is het Spanje in economisch opzicht naar den vleze gegaan en het dreigt zelfs iets te veel van het goede te worden. Er is sprake van een oververhitting van de economie, als gevolg van overbesteding in combinatie met de krappe geldpolitiek van de overheid. Het bekende recept daarvoor luidt: verhoog de rente, besnoei de overheidsuitga ven en ga door met een beleid van loonmatiging. Allemaal maatregelen, die alleen een regering met een zeer breed poli tiek draagvlak zich kan veroorloven. DaT brede draagvlak heeft de Spaanse socialistische partij niet gekregen. Op vrijwillige medewerking van de bonden, die eind vorig jaar massaal de straat opgingen om een „giro social", een sociale ommekeer te bepleiten, hoeft premier Gonzales niet te rekenen. De bonden eisen juist meer over heidsuitgaven en afroming van de bedrijfswinsten ten gunste van de werknemers. GONZALES zal waarschijnlijk in beperkte mate gehoor willen geven aan de oproep zijn economisch herstelbeleid een socialer gezicht te geven. Hij kan echter geen echte om mezwaai maken zonder de tot dusverre bereikte resultaten van dat herstelbeleid op de tocht te zetten. Tegen die achter grond moet het niet onwaarschijnlijk worden geacht dat Gonzalês, ondanks zijn meerderheid van één zetel in de Cor tes, voor de komende vier jaar bij de andere partijen politie ke bondgenoten moet zien te vinden. Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken te bekorten. Vliegongelukken Ik wil niet zeggen dat de Bel gen slechtere piloten zijn dan de Nederlanders (onze vader landse vliegeniers zorgden in het verleden met de Starfigh- ter ook voor heel wat onzachte landingen en laten zo nu en dan ook nog wel eens een F-16 neerploffen) maar drie onge lukken in een week tijd is toch wel wat veel. De laatste stortte bij Weert neer en gelukkig waren er geen slachtoffers. Maar als het op deze voet ver der gaat kunnen rampen na tuurlijk niet uitblijven. Het is daarom verbazingwekkend dat er zo weinig tegen deze roekeloze militaire vluchten wordt geprotesteerd. Waarom oefent men niet in dun be volkte gebieden, waar het risi co veel minder is en de herrie niemand stoort? In Navo-ver- band moet zoiets toch te rege len zijn? R.K.M. Hoedenmaker, VOORBURG. Milieu Boven het onderschrift bij een foto van het overigens nobele protest tegen de „slappe" mi lieuparagraaf in het regeerak koord stond als kop: „Heden ik, morgen gij". Minder juist was mijns inziens dat een van 1 de actievoerders protesteerde als „Atlas, de drager van de aarde". Atlas droeg in de my thologie niet de aarde, maar het heelal. Maar gelukkig gaat milieubescherming verder dan onze aardkloot! G.S. Breuer, oud-admiraal Heeren Dispuut Atlas Sanctus Virgilius DELFT.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2