44
rtTi
Moed Willibrord voorbeeld katholieken
Kerken kennen de vragen niet
£ddóe1
WILLIBRORD
89 JAAR 90
brieven van lezer:
kerk
wereld
RK Kerk Paraguay wil heropvoeding voor militairen
Oecumenische delegatie
brengt bijbel mee
terug uit Ierland
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
Eeidae Commit
DINSDAG 31 OKTOBER 1989 PAGINA
Zuidafrikaanse bisschoppen eisen vrijheid vergadering
PRETORIA De RK bisschoppen van Zuidafrika pleiten
voor vrijheid van vergadering in hun land. Ook moet de rege
ring alle burgers toestaan zich met politieke activiteiten bezig
te houden. Alleen dan kan de dialoog ontstaan die de regering
zegt na te streven, aldus het bestuur van de bisschoppenconfe
rentie in een verklaring die maandag in Pretoria is uitgegeven.
De bisschoppen sluiten zich aan bij de oproepen van „vele re
geringen, organisaties en individuen" aan de Zuidafrikaanse
regering om alle politieke gevangenen vrij te laten, alle beper
kingen in de bewegingsvrijheid van tegenstanders van de
apartheid op te heffen en een einde te maken aan de noodtoe
stand.
„Heilige Geest staat achter Argentijns gratiebesluit"
BUENOS AIRES De gratie die president Menem van Ar
gentinië aan 277 militairen en voormalige guerrillastrijders
heeft verleend, houdt het Argentijnse volk nog steeds ver
deeld. Kardinaal Juan Carlos Aramburu, de conservatieve
aartsbisschop van Buenos Aires, heeft Menems streven naar
verzoening geprezen. „De Heilige Geest helpt ons op een mo
ment waarop we behoefte aan vrede hebben," zei Aramburu
tijdens een eucharistieviering. Daarentegen hebben de progres
sieve bisschop Miguel Estaban Hesayne van Viedma en de oe
cumenische beweging voor de mensenrechten het besluit van
Menem afgewezen-
Behalve Aramburu hebben nog drie bisschoppen hun instem
ming met de gratieverlening betuigd. Vijf protestantse kerken
hebben de gratie echter afgewezen.
Hij slaapt goed die niet
weet dat hij slecht
slaapt.
BISSCHOPPELIJKE BRIEF
UTRECHT De moed
en vasthoudendheid
waarmee Sint Willibord
in onze streken het geloof
heeft verkondigd, is vol
gens de Nederlandse RK
bisschoppen een voor
beeld voor de katholie
ken van vandaag. „Onder
buitengewoon moeilijke
omstandigheden, ge
plaagd door tegenslagen
en door een vijandige
houding tegenover de
evangelische boodschap,
heeft Willibrord zijn le
ven zonder enige terug
houdendheid in dienst
gesteld van de verkondi
ging", aldus de bisschop
pen in hun brief 'Pelgrim
voor de Heer', die ko
mend weekeinde in de
katholieke kerken wordt
voorgelezen.
De aanleiding voor de brief is
het Willibrordjaar, dat ko
mend weekeinde begint en tot
11 november 1990 zal duren.
Op 7 november is het 1250
jaar geleden dat Willibrord,
grondlegger van het christen
dom in ons land en patroon
van de Nederlandse kerkpro
vincie, in Echternach over
leed. Volgend jaar wordt her
dacht dat hij 1300 jaar geleden
met zijn gezellen in onze stre
ken arriveerde en zijn predi
king begon. Het Willibordjaar
is een initiatief van de bis
schoppen dat door de Raad
van Kerken is overgenomen.
Het Willibordjaar heeft vol
gens de bisschoppen drie doel
stellingen. In de eerste plaats
kan het de ogen opnieuw ope
nen voor de rijkdom van het
geloof. Voorts hopen de bis
schoppen dat de christenen
zich opnieuw bewust worden
Het vignet van
het
Willibrordjaar.
Het beeldmerk
is in opdracht
van de KRO
vervaardigd
door het
Nederlands
Omroepbedrijf
in
samenspraak
met de
Willibrord-
commissies
van de Rooms-
Katholieke
Kerk en de
Raad van
Kerken.
van hun opdracht om in het
dagelijks leven uiting te ge
ven aan hun geloof. Tenslotte
verwachten de bisschoppen
dat de viering van het Willi
brordjaar nieuwe impulsen
aan de oecumene zal geven.
In hun brief geven de bis
schoppen een beschrijving
van Willibrords leven en van
de gelovige inspiratie waar
door hij zich liet leiden. Zij
wijzen er onder meer op, dat
Willibrord en zijn gezellen
hun komst naar onze streken
zagen als een vrijwillige pel
grimstocht voor Christus. Zij
zetten hun zinnen niet op een
aards doel, omdat zij beseften
dat de mensen uiteindelijk
slechts reizigers zijn, op weg
naar de hemelse stad van
God.
Willibrord, aldus de bisschop
pen, was geen organisator of
manager, maar voor alles le
raar: verkondiger van de
waarheid van Christus. Zijn
opvatting dat de bisschop in
de eerste plaats de opdracht
heeft om het geloof in de
plaatselijke kerkgemeenschap
te verkondigen, is ook nu nog
zeer actueel, aldus de bis
schoppen. Zij verwijzen daar
bij naar uitspraken van paus
Johannes Paulus II tijdens
diens bezoek aan Nederland
in 1985.
De bisschoppen schrijven dat
het werk van Willibrord ze
ker niet voltooid is. Het Evan
gelie moet steeds weer door
dringen in het hart van de
mensen. Evangelisatie is een
blijvende opdracht, ook voor
ons vandaag, aldus de bis
schoppen.
De bisschoppen zullen het ko
mend weekeinde voorgaan in
een Willibrordkerk in hun
bisdom. Zo gaat kardinaal Si-
monis naar Almelo en mgr.
Gijsen naar Stramproy. Bis
schop Ernst gaat voor in een
eucharistieviering in de Willi-
brordbasiliek te Hulst.
ASUNCION De RK
Kerk in Paraguay wil dat
de militairen een herop
voeding in democratie
krijgen. Het bisschoppe
lijk pleidooi was een ant
woord op een document
van hoge officieren waar
in zij zichzelf de waak
honden van de democra
tie noemden.
„Sommige personen in ons
land zijn te lang aan de macht
geweest. Hun denken kan
niet in 'e'en of zes maanden
worden veranderd. Daarom
moeten zij heropgevoed wor
den om de democratische
waarden die ze kwijt zijn ge
raakt, te herkrijgen," zo zei
bisschop Carlos Milciades Vil-
lalba van San Juan Bautista
de las Misiones.
De officieren hadden er in
hun document bezwaar tegen
gemaakt dat „in sommige sec
toren van de maatschappij
een valse opvatting over de
mocratie bestaat". Om de
„idealen van de ware demo
cratie" te kunnen verwerke
lijken, moeten de militairen
waakzaam blijven, een nau
welijks verholen dreiging dat
zij elk moment de macht weer
kunnen grijpen.
Oppositieleider Domingo Lai-
ne van de Authentieke Radi
cale Partij noemde het docu
ment een vorm van intimida
tie tegen een volk dat na 35
jaar dictatuur probeert een
democratische samenleving
op te bouwen. Senator Carlos
Romero Pereira voegde hier
aan toe dat het leger geen bo
ven de partijen staande in-^
stantie is. De Paraguayanen'
hebben het recht zelf hun
maatschappij vorm te geven
zonder toezicht van een su
pranationale macht.
Mgr. Villalba prees de interne
discussie in de Coloradopartij,
die bij de verkiezingen afgelo
pen mei de macht wist te be
houden. Hij noemde het een
belangrijke zaak dat de partij
schoon schip maakt zodat zij
op een positieve wijze aan de
toekomst van de democratie
kan bijdragen.
Fusie - Ook nu de onafhan
kelijkheid van Namibia na
derbij komt, blijven de drie
lutherse kerken in het land
verdeeld. Alle pogingen tot
een fusie zijn tot nu toe mis
lukt. De drie kerken zijn. de
Duits-Evangelische Kerk in
Zuidwest Afrika (DELKS-
WA), waarbij alleen blanken
zijn aangesloten, de door Fin
se zendelingen gestichte
Evangelisch-Lutherse Kerk
in Namibia (ELCIN) en de
Evangelisch-Lutherse Kerk
(ELC), die beiden uitsluitend
zwarten verenigen. Nadat de
drie kerken in de jaren zestig
besprekingen waren begon
nen over samenwerking,
kwam in 1972 een federatie
van lutherse kerken tot stand.
Maar tot een fusie kwam het
niet.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Ede (toez.) J.C. Schuur
man te Rijssen.
Gereformeerde Kerken vrijgemaakt
Beroepen te Zwolle-Zuid M.J.C. Blok
te Apeldoorn; te Bruchterveld
drs.C.J. Harryvan, kand. te Gronin
gen; te Hoogkerk M.H. de Boer te
Gramsbergen. Aangenomen naar
Schildwolde W. van der Jagt te Am
stelveen en Hoofddorp.
Kerk van Friezen trefpunt
voor Nederlanders in Rome
ROME/UTRECHT De
kerk van de Friezen in
Rome maken tot een tref
punt voor de Nederlanders
die in Rome wonen of op
bezoek zijn. Dat is het doel
van het oecumenische Willi-
brordcentrum dat enkele
maanden geleden in Rome is
opgericht. De voorzitter van
het bestuur is de rector van
het Nederlands College in
de Heilige Stad, dr. M.P.M.
Muskens.
De kerk van Santi Michele e
Magno vlakbij het St. Pieters
plein staat op de plek waar in
de achtste eeuw de schola van
de Friezen werd gevestigd.
Een schola was een nederzet
ting van een bepaalde bevol
kingsgroep met onder meer
een kerk of kapel, woningen
voor pelgrims uit de desbe
treffende bevolkingsgroep en
een gebouw voor ziekenver
pleging.
In de kerk der Friezen wordt
elk jaar de feestdag van St.
Willibrord, de patroonheilige
van de Nederlandse rk kerk
provincie, gevierd. In ver
band met het Willibrordjaar
zal komende zaterdag de pre
sident van de Vaticaanse raad
voor de eenheid onder de
christenen, kardinaal Wille-
brands, de eucharistieviering
leiden.
Komend jaar wordt een fi
nanciële actie voor het Willi-
brordcentrum gehouden. Be
gin volgende maand ver
schijnt van de hand van Mus
kens een boek over de kerk
van de Friezen. De rector van
het Nederlands college
schreef eerder het boek „Op
bedevaart, voor studie, voor
overleg in Rome", een boek
over de geschiedenis van de
Nederlandse katholieken in
Rome. Daarin wordt ook uit
gebreid aan de kerk van de
Friezen besteed.
Hum. Verbond
ontkent akkoord
geestelijke
verzorging
UTRECHT Het Humams-
tisch Verbond ontkent dat het
met staatssecretartis Van
Houwelingen van defensie tot
overeenstemming is gekomen
over de verdeling van het
aantal geestelijke verzorgers
in de krijgsmacht. De staatsse
cretaris had vorige week de
Tweede Kamer laten weten
dat hij met de kerkgenoot
schappen en het Verbond tot
een akkoord was gekomen.
Het Humanistisch Verbond
heeft de grootst mogelijke be
zwaren tegen een van de drie
kriteria, namelijk de omvang
en eigen financiële bijdrage
van de (kerk)genootschappen.
Verder wordt er gekeken
naar de voorkeur van de ac
tief dienende militairen en
van de militairen die in crisis-
of oorlogstijd kunnen worden
opgeroepen.
IN KADER WILLIBRORDJAAR
UTRECHT-ARMAGH Een
zware oecumenische delegatie
keert morgen na een bliksem
bezoek aan Noord-Ierland te
rug met een Ierse bijbel, sym
bool van het evangelie dat bij
na 1300 jaar geleden door
Willibrord als eerste in de
Noordelijke Nederlanden
werd verkondigd.
Tijdens een plechtige dienst
in het Noordierse Armagh, ze
tel van zowel de anglicaanse
als de rooms-katholieke pri
maat van geheel Ierland,
wordt de bijbel morgenoch
tend aan de kerkelijke verte
genwoordigers uit Nederland
overhandigd. Morgenavond is
er een 'getuigende viering' in
het groene kerkje in Oegst-
geest, volgens de overlevering
de plaats waar Willibrord in
690 aan land zou zijn gegaan.
In die viering speelt ook de
groep Nederlandse jongeren
een r©l die vanaf zaterdag in
Noord-Ierland verblijven. Zij
hebben daar onder meer ont
moetingen met jonge mensen
die in hun leven een omme
keer hebben meegemaakt en
die zich nu inzetten voor oe
cumenische projekten om de
tegenstellingen in het land te
helpen doorbreken.
Leden van de delegatie zijn
de voorzitter van de Raad van
Kerken in Nederland, prof.
dr. D.C. Mulder, kardinaal Si-
monis en bisschop Bar na
mens de RK Kerk, mgr. W.J.
Glazemaker, de oud-katholie
ke aartsbisschop van Utrecht,
ds. B. Wallet en ds. mr. J.
Haeck, praeses resp. secretaris
algemene zaken van de Ne
derlandse Hervormde Kerk,
dr. L.J. Koffeman namens de
Gereformeerde Kerken in
Nederland, alsmede de voor
zitter en secretaris van de rk
commissie Willibrordjaar, drs.
L.J. Janssen en mevrouw
T.A.J.M. Elie.
Inwijding
Willibrord, omstreeks 658 in
het noorden van Engeland ge
boren, werd als zevenjarige
jongen door zijn vader bij een
klooster ondergebracht, in die
tijd een niet ongebruikelijke
daad. In het klooster te Ripon
in Northumbrië werd Willi
brord ingewijd in de rijkdom
van de klassieke en christelij
ke beschaving, maar ook en
vooral in die van de eredienst
en het gebedsleven.
In dit klooster stond het
strenge Ierse kloosterleven in
hoge aanzien. Op 20-jarige
leeftijd besloot Willibrord
naar Ierland te gaan, waar hij
de abdij van Rathmelsigi op
zocht. De toenmalige abt Eg-
bert werd reeds door zijn tijd
genoten een heilige genoemd.
Willibrord raakte er ver
trouwd met een ander ideaal
van monnikenleven, dat van
de pelgrimerende monnik. In
690, op 32-jarige leeftijd, stak
hij met elf gezellen de Noord
zee over en zette voet aan wal
bij de monding van de Rijn.
Vijf jaar later benoemde paus
Sergius hem tot aartsbisschop
van het volk der Friezen. De
Frankische koning, die de
Friezen te vuur en te zwaard
bestreed, wees hem Utrecht
als aartsbisschoppelijke zetel
De kinderen gaan niet
meer de weg van de va
deren; het aantal kerk
gangers loopt terug; er
wordt in de samenleving
weinig of geen aandacht
meer geschonken aan wat
de kerken te zeggen heb
ben; er wordt veel meer
gespot met kerk en ge
loof.
En er zijn de laatste paar jaar
series artikelen geschreven
over de kerkverlating in de
zin van dat mensen afhaken
van de kerk of er niet in wil
len, terwijl prof. H. Berkhof
de zaak omkeert en spreekt
van Godsverduistering. Hij
wil daarmee zeggen dat om
allerlei redenen voor velen
God onzichtbaar is geworden.
Net als denken en eten, sla
pen en werken, heeft ook ge
loven te maken met het be
vredigen van menselijke be
hoeften; met het zoeken naar
antwoorden. In onze Neder
landse en westerse samenle
ving zijn geloof en kerk op
hun retour omdat ze antwoor
den geven op vragen, die de
mensen niet stellen en ten
aanzien van de echte proble-
meh van de mensen te vaak
niet thuis geven.
Sociaal heeft de kerk als
plaatselijk ontmoetingspunt
veel functieverlies geleden.
Mensen gaan hun eigen weg
en ze zijn mobiel. Ze vieren
de zondag niet meer maar
streven naar het 'prettig
weekend' dat de melkman
hen zaterdagsmorgens toe
wenst. Ze voelen zich veel
minder deel van de gemeen
schap van een kerk, wijk of
dorp. Zo ze al naar de kerk
willen, gaan ze liever naar
een plaats, waar ze zich thuis-
voelen, dan automatisch naar
dat gebouw, dat daar midden
in de wijk of het dorp staat
waar ze wonen.
Die kerk is helemaal overbo
dig geworden als plaats van
emancipatie.
De Gereformeerde Kerken en
de Rooms-Katholieke Kerk
hebben jarenlang een belang
rijke rol vervuld in het eman
cipatieproces van de eeuwen
lang in de Generaliteitslanden
gekoloniseerde rooms-katho-
lieken en van de gerefor
meerde 'kleine luyden'. Die
emancipatie is politiek, be
stuurlijk, zakelijk en weten
schappelijk voltooid, en dus is
de kerk (net als de KVP en
de ARP) niet meer nodig als
plaats waar je de moed verza
melde voor de strijd om aan
de bak te komen. En met de
emancipatiebewegingen,' die
op dit ogenblik aan de orde
zijn, namelijk die van homo
fielen en vrouwen en anders-
gelovende minderheden, heb
ben allerlei kerken het moei
lijk.
Ook heeft de kerk haar func
tie als hulpverlener verloren.
Door de eeuwen heen hebben
de rijken wat en soms zelfs
veel gedaan voor de armen,
de zieken en de gehandicap
ten. Dat deden ze meestal niet
zelf, maar ze stelden geestelij
ke orden, gasthuizen, wees-
Vijf op de tien Nederlanders
hebben geen belang bij Je
zus als antwoord en velen
onder hen hebben geen idee
wat dan de vraag zou
moeten zijn. Wat betekenen
kerk en geloof vandaag
nog? Onder het motto „Je
zus is het antwoord, maar
wat is de vraag", schrijft do
minee Ype Schaaf zijn twee
de aflevering van zijn veer
tiendaagse rubriek.
door Ype Schaaf
huizen of diakonieën daartoe
financieel in de gelegenheid.
Zoals bij alles op dit onder
maanse waren hun motieven
gemengtj,. Soms was het de
vrees dat de armen een be
dreiging konden worden,
soms was het oprechte zorg
om de minste broeder en zus
ter. De kerk bedreef deze
barmhartigheid voortreffelijk
en verschrikkelijk, omdat ook
de diakenen en nonnen niets
menselijks vreemd was.
Behandelbedrijf
Langs meerdere wegen is er
goeddeels een einde gekomen
aan die zorgfunctie van de
kerk. De ziekenzorg is veran
derd in een wetenschappelijk
technologisch behandelbedrijf
voor zieken, waar niet meer
liefde en gebed centraal staan,
maar wetenschappelijk ver
antwoord diagnosticeren en
behandelen. Verder is de ar
menzorg een door de overheid
uit belastinggeld van allen
verschaft recht geworden en
de hulpverlening aan gehan
dicapten en aan vastgelopen
mensen ook.
De kerken hebben deze ont
wikkeling, waarbij niet meer
de barmhartigheid en de
naastenliefde, maar de ge
rechtigheid en de vrije auto
nomie van de mens centraal
staan, in het algemeen toege
juicht.
Kerk en geloof speelden ook
hun rol aan het begin en het
einde van het leven. De ge
boorte van een kind was een
wonder en een zegen, in de
kerk bevestigd door de doop.
Het feit dat het leven van ve
len kort was, maakte de vraag
naar het leven na de dood be
langrijk, terwijl voor de talrij
ken die tussen geboorte en
dood moesten lijden, het uit
zicht op de hemel hierna een
troost betekende. We leven
nu veel langer en lijden wordt
enerzijds meer verzacht en
anderzijds weggestopt. Wij
ontmoeten de lijdenden niet
meer op straat en zelfs nau
welijks meer thuis. £e worden
verzorgd in aparte inrichtin
gen en ziekenhuizen.
Bij geboren worden, ziek zijn
en sterven is de menselijke
wetenschap veel belangrijker
geworden. De moderne voor
behoedmiddelen hebben een
gigantische revolutie veroor
zaakt. Het wel en vooral het
niet krijgen van kinderen is
een eigen beslissing van de
mens geworden. De medische
wetenschap heeft zich enorm
ontwikkeld als genezer en le-
vensverlenger, terwijl het
einde van het leven wordt
weggestopt in grijze rouwran
den, want zwart komt zo hard
over, en dan afgehandeld in
volkomen symboolloze en
daarmee lege 'uitvaartcentra'
bij begrafenisverenigingen en
crematoria. Er is weinig
plaats meer voor de Heer die
het leven schenkt en de ge
kruisigde en opgestane Hei
land is.
Onze calvinistische vaderen
worstelden met de waarheids-
vraag, met het zuivere belij
den van het geloof; Rome was
de ware kerk en de Baptisten
hadden de enig juiste nieuw
testamentische doop. De gene
ratie, die visueel is opgevoed
bij de televisie, zit niet meer
zo met de problemen van het
zuiver belijden, die te maken
hebben met het gedrukte
woord van het Gutenberg-
tijdperk. Ze zien de veelheid
van overtuigingen en kerken,
omdat ze niet meer in de be
sloten wereld van de eigen
kring leven en geen weg
meer weten met de idee van
de enig ware kerk. Wat hen
potentieel wel aanspreekt is
de man of de vrouw die staat
voor zijn of haar overtuiging.
Uit een grote Europese enquê
te bleek, dat de belangrijkste
kwaliteit, die men van lei
dinggevenden vraagt, op
rechtheid is. En dat is de
beeldcultuur van de televisie:
een theorie of een zuivere
leer is niet te filmen, maar
een oprechte gelovige wel.
Dit soort zaken maken dat in
vele kerken vandaag ant
woorden worden gegeven op
vragen, die mensen in onze
westerse wereld niet stellen.
Lubbers' terechte ergernissei
VANAF l juli 1994 heeft een in een legbatterij woonachtt
kip recht op minimaal duizend vierkante centimeter eifj
leefruimte. Ten minste een derde van dat vloeropper
dient te zijn bedekt met strooisel. Tot deze nieuwe huisvp
tingsnormen voor batterijbroedsters heeft de ministers
vorige week besloten. Leuk voor de leghennen en een 3
noodzakelijke, zij het nog bescheiden maatregel om overl
dig dierenleed te voorkomen. Bovendien illustratief voor L
soort zaken waarmee een kabinet met een demissionaire
tus zich bezighoudt.
De beleidsmatige horizon en de beslissingsbevoegdheid J
de zittende regering reiken noodgedwongen al vele maanJI
niet veel verder dan het welzijn van onze pluimveestapell
vergelijkbare onderwerpen. Alles wat ook maar enigszins F
litiek gevoelig ligt wordt op de lange baan geschoven,
wordt zo gedicteerd door een ongeschreven Haagse wet.
politieke zeden verbieden een bijna ontbonden regerinj
ploeg ingrijpende plannen te lanceren terwijl aan een niel
kabinet wordt gesleuteld. Van een demissionair kabinet j
zeker van een kabinet dat kijvend uiteen is gevallen, 1
overigens alleen al om praktische redenen geen beleidsri
voorstellen worden verwacht.
ZELFS doodvermoeid blijft Lubbers een energieke figj
die een hekel heeft aan ledigheid en tijdverspilling. Het
vermijdelijke gebrek aan daadkracht van een door een en
vleugellam gemaakt kabinet stoort hem in hoge mate. 7
hij ook nogal korzelig wordt van de buitenlandse plezierrJ
jes waarmee enkele liberale kabinetscollega's proberen 1
aanstaande afscheid van het regeringspluche nog enigszin
vergulden.
ZELFS de 'ijlhaast' (een Lubberiaans neologisme) waarn
de nieuwe coalitie is gevormd, heeft niet kunnen voorkon
dat bijna een hajf jaar lang vrijwel geen wet- en regelgev
van betekenis uit Haagse handen is gekomen. Lubbers vi
dat een staatsrechtelijk probleem waarover het parlem
zich eens grondig zou moeten buigen. Bij een volgende g<.„
genheid zal 'ijlhaast' wellicht niet zo snel uitmonden in
nieuwe coalitie met een nieuw regeringsprogramma en
is het leed helemaal niet te overzien. Tr
De premier-formateur suggereert als mogelijke oplossL
een tussentijds zakenkabinet, dat na een kabinetscrisis a
honneurs zou moeten waarnemen. Het is uiteraard slee
een eerste en vrijblijvende suggestie van de in dit
val gaande en komende minister-president, maar hefla
geen aantrekkelijke en evenmin een logische gedachte. Zo11
al „neutrale" kopstukken van voldoende kaliber bereid w g
den gevonden om in een kortstondig zakenkabinet zittingcj
nemen, dan kunnen zij niets anders doen dan welk demisi n'
nair kabinet ook, namelijk: op de winkel passen. 0
In de politiek explosieve periode van informeren en fori n
ren kan elk inhoudelijk regeringsvoorstel dwars door de s e
tiele onderhandelingen heen fietsen. En er is geen enkele f
den waarom het parlement zich vrijwillig buiten spel zou r
ten zetten. Zou dat wel gebeuren, dan zouden de volksve
genwoordigers zichzelf en de politiek een brevet van om
mogen geven. t
De oplossing die Lubbers aandraagt moge dan niet r<
zijn, het probleem dat hij aansnijdt is dat wel degelijk. r,
parlement zou er in elk geval goed aan doen zich de kom n
de zittingsperiode eens intensief bezig te houden met 10
aantal aspecten van het landsbestuur die steeds duidelij1
als problematisch worden ervaren. D66-voorman Hans 1
Mierlo heeft daarvoor de nodige voorzetten gegeven, i[
name gedurende de paar informatieweken dat hij in be
was als potentieel minister in een centrum-links kabiil;
PvdA en CDA hebben D66 weliswaar buiten de boot gein
maar ze hebben in hun regeerakkoord wel de wenselijkh''
opgenomen van een grondig onderzoek naar de werking
de parlementaire democratie. Tot de nader te onderzoel
punten behoort zeker ook het langdurig „functioneren"
een demissionair kabinet.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonde
stukken te bekorten.
Opa leeft
In het commentaar onder de
kop „Zorg om gezondheids
zorg" werd onder meer ge
steld: „OPA is weliswaar jong
van jaren, maar in feite al
overleden en begraven. Van
de overeengekomen prijsbe-
perking is niets terecht geko
men. De cijfers van het Fi
nancieel Overzicht Zorg'
(FOZ) geven aan dat de kosten
van het medicijngebruik nog
altijd en onverminderd een
stijgende lijn vertonen". Tot
mijn spijt moet ik vaststellen
dat hier sprake is van een on
juiste voorstelling van zaken,
veroorzaakt door een kennelij
ke vergissing met jaartallen.
De FOZ-cijfers hebben betrek
king op het jaar 1988 toen de
uitgaven voor geneesmiddelen
inderdaad flink stegen. Het
Omni Partijen Akkoord (OPA)
is in werking getreden in de
loop van april 1989 en niet, zo
als de auteur kennelijk meent,
in 1988. De uitkomsten van
het geneesmiddelenbeleid 1988
zijn, met andere woorden, op
geen enkele wijze beïnvloed
door het Omni Partijen Ak
koord. Dat was er toen immers
nog niet. De conclusie dat het
akkoord „dood en begraven is
en dat van de prijsbeperking
niets is terecht gekomen"
hangt dan ook, zo zal u duide
lijk zijn, volledig in de lucht.
Ik meende er goed aan te doen
eerst nu op het betreffende
commentaar van 7 oktober te
reageren, omdat eind vorige
week de eerste evaluatie van
vijf maanden OPA aan de be
trokken bewindslieden en de
Europese Commissie is toege
zonden. Uit die evaluatie blijkt
dat het Omni Partijen Ak
koord wel degelijk heeft geleid
tot de beoogde ombuiging in
de uitgavengroei. De cijfers to
nen aan dat de stelling dat
,"het beleid van kostenbeheer
sing van de staatssecretaris op
drijfzand is gebouwd" geen
stand kan houden. Voor
goede orde wijs ik er op dat
evaluatie is opgesteld door
tien betrokken partijen,
inclusief de ziekenfondsen
particuliere ziektekostenvei j
keraars.
Dr. J.C. Sanders, apothekei,
en voorzitter Farmaceutisd
Industrie (NeFarma),
UTRECHT.
Novilon
die Novilon-i
hebben waarin het kankerv
wekkende asbest voorko
zelf voor de kosten moeten
draaien wanneer ze dit wil
laten verwijderen. Ik dai
dat in ons land het princ
„de vervuiler betaalt" w
gehuldigd. En in dit geval
niemand anders dan de fahl
kant van Novilon de verv
Ier. En aangezien hier niet
leen sprake is van vervuili
maar m.i. zelfs van vergi
ging vind ik dat Novilon vi
de kosten moet opdraaien. I
is al erg genoeg dat indien
mand als gevolg van deze
vaarlijke vloerbedekking k
ker oploopt dit vrijwel r
onomstotelijk is terug te
ren op deze vloerbedekki
zodat van enig smartege
schadevergoeding geen spr;
kan zijn. De fabrikant komt
nu wel een beetje al te gem
kelijk van af. Ik denk dat 1
nister Nijpels, die vindt 1
men het opruimen maar
moet betalen als men de No
Ion wil laten weghalen, zich
opzettelijk met een Jantje
Leiden heeft afgemaakt.
P.Th. Francken-Miedema,
RIJSWIJK.
Geen krant ontvangen? Bel tus
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tus
14.00 en 15.00 uur, telefoon 0
12.22.48 en uw krant wordt nog
zelfde avond nabezorgd.
