„Residentie Orkest kan zich meten met de besten" Opera, rock en autorijden in aardige schelmenroman Verrassend seniorentoneel bij Vrij Theater KUNST/RTV EcidócSomxmt MAANDAG 30 OKTOBER 1989 PAGINA Vrij Theater met het teniorenpro- jekt „Lot" in de regie van Kees Thielen. Vrij Theater te Den Haag, gistermiddag. Herhalingen: 31 ok tober om 14.15 uur en 4 en 5 no vember om 20.15 uur. Al jaren werkt een groep senioren aan een eigen voorstelling bij het Vrij Theater. Dit jaar heeft de groep zich onder regie van Kees Thielen de vraag gesteld „Wat is goed en wat is slecht?" •en „Waarom moet mij dit overkomen?". Rond deze gegevens is een amusante voorstelling ont staan, die al improviserend vaste vorm heeft gekregen. Het eerste dat opvalt is het grote enhousiasme waarmee de spelers zich inzetten voor „hun" produkt. Het verhaal bevat talloze onverwachte komische momenten. Twee evenoude mensen arriveren in het hiernamaals. Doordat zij beide dezelfde geboorteda tum en naam en voorletters dragen, komt de hemelboek- houding in de war. Zij wor den naar de aarde terugge stuurd en moeten daar iets belangrijks verrichten en een van de twee zal dan wel toe gelaten worden. Heel mooi van enscenering is deze voorstelling. De Goden op hun wolk bestieren het heelal. Door voortdurend ge kibbel worden zij door Zeus tot de orde geroepen. Jenne- ke Hoorenman is .Satanicus. In alles probeert zij het kwa de te vinden en geniet er zienderogen van. Carmen Hulst is Venus. Met haar zui delijke accent ontstaat er een heel amusant karakter. De hoofdrollen worden vertolkt door Leo Crane als zwerver en Miep Steen als bekakte dame. Zij moet als zwerver terug en hij naar de rijke fa milie. Prachtig contrastrijk zijn hun belevenissen. Zij moet leren „gewoon" te pra ten en als een persiflage op „Het Spaanse graan.." leert zij „Het vuile wijf van Gijs". Heel onderhoudend is het pi anospel van Jopie de Vries, die èn het tussenspel èn de begeleiding van de liedjes op zich neemt. De senioren heb ben zich kunnen uitleven in hun rollen. Kees Thielen heeft met de groep een amu sante en bewonderenswaar dige toneel-musical afgele verd, die door de grote inzet van de betrokkenen het be roepstoneel naar de kroon steekt. ROB VAN DER MIJL Bolivia wil rechten van de „Lambada" PARIJS De regering van Bolivia heeft zaterdag meegedeeld voor de Franse rechter de producenten te gaan vervolgen van de „Lambada", het grootste platensucces in Europa de afgelopen zomer. De Franse producenten Oliver Lorsac en Jean Georga- karakos hebben „de originele compositie gepla gieerd", zo verklaarde de Bolivaanse functionaris Tito Hoz de Vila in Parijs. Hoz is parlementariër van de provincie Cochabamba, waaruit de compo nisten van de „Lambada", de gebroeders Ulises en Gonzalo Hermosa, afkomstig zijn. De Franse produ centen hebben de componisten inmiddels een schik kingsvoorstel gedaan van 300.000 gulden. Maar daarmee neemt Bolivia geen genoegen. „Dit voorstel is een vorm van economisch kolonialisme", zei Hoz de Vila, die er aan toevoegde dat Bolivia „zijn natio nale erfgoed" zal verdedigen. De zaak komt op 13 november voor bij het gerechtshof in Parijs. Vijf winnaars Ikea Awards delen in totaal 380.000 gulden AMSTERDAM Tijdens een bij eenkomst in de Rietveld Acade mie in Amsterdam worden op 18 november vijf Ikea Awards uitge reikt aan personen die zich ver dienstelijk hebben gemaakt op het terrein van design („ontwerp- kunst"). Zij delen een bedrag van in totaal 380.000 gulden, aldus de Ikea Foundation. Het fonds stelt ook' beurzen ter be schikking en heeft in totaal een miljoen gulden beschikbaar. Prijswinnaars zijn de Oostenrijkse architecte Margarete Schuette-Lihotzky, de Amerikaanss ontwerper en auteur Arnold Fried mann, de Nederlandse architect er kunstenaar Jan Slothouber en de Ne derlandse keramist Jan van der Vaart, tevens leraar aan de Rietveld Acade mie. De vijfde winnaar wordt 18 no vember bekendgemaakt. Dan zijn in de Rietveld Academie ook exposities te zien van de prijswinnaars en de afde ling binnenhuisarchitectuur. Beide ex posities duren tot en met 1 december De Ikea Foundation, opgericht in 1983, heeft als doelstelling de stimulering van vernieuwende en mooie ontwerpen voor de woonomgeving. DIRIGENT ALDO CECCATO NA TOERNEE: DEN HAAG De leden van het Residentie Orkest kunnen na hun terugkeer gistermiddag terugzien op een glansrijke en zonnige twaalfdaagse toernee. Ne gen concerten onder lei ding van de Italiaan Aldo Ceccato in Wenen, Salz burg (2x), Linz, Inns bruck, Feldkirch, Neucha- tel, Bazel en Luxemburg, één concert onder leiding van de Fransman Alain Lombard in Straatsburg. Op een enkele uitzondering na waren alle concerten tot en met de laatste plaats uitver kocht, zónder uitzondering waren alle concerten een groot succes en was het publiek en thousiast. Aldo Ceccato is voor het Resi dentie Orkest geen onbekende, al enkele jaren verzorgt hij gastdirecties. Hij kent het or kest en hij kent de Dr. Anton Philipszaal en in een gesprek dat ik tijdens de reis met hem voerde heeft hij zijn mening zowel over het orkest als over de zaal gegeven. Het zijn posi tieve meningen voorzien van kanttekeningen. Ceccato: „Het Residentie Orkest heeft zoveel kwaliteit dat de leden trots kunnen zijn van dat ensemble deel uit te maken. Weinig or kesten in de wereld zetten zo'n voortreffelijke Bruckner neer als het Residentie Orkest. Juist omdat het orkest zo goed is en juist ook omdat het bestaat uit musici die stuk voor stuk veel in hun mars hebben zou van dit orkest meer uitstraling kunnen uitgaan. Volgens mij is er geen enkele reden om zich minder te voelen dan de or kesten in Amsterdam en Rot terdam. De potentie binnen het Haagse orkest is groot, dat is toch ook op deze toernee ge bleken". De meereizend toehoorder kan dat bevestigen. De vierde sym fonie van Brahms bijvoorbeeld groeide artistiek per concert. Weliswaar kreeg Ceccato en kele jaren geleden niet voor niets in de Brahms-stad Ham burg de Brahms-prijs, maar in het Residentie Orkest trof hij een ensemble dat zijn intenties wist te realiseren. Ceccato is een dirigent die de musici ei gen verantwoordelijkheid geeft, de vrijheid om zich te ontplooien. gend", zegt de even jeugdige als talentvolle fluitiste Eline van Esch die op ieder concert door Ceccato nadrukkelijk werd bedankt voor haar won derschone aandeel. Eén van de orkestleden die al vele jaren meeloopt, typeert hem met de opmerking: „Ceccato laat het orkest ontspannen spelen zon der dat iemand gaat slabak ken". „Discipline en concentratie zijn voor een orkest belangrij ke eigenschappen" meent Cec cato. „Het meest gewichtige moment van een repetitie is vlak voor de aanvang, want dan moet iedereen het gevoel hebben: nu gaat het gebeuren, nu gaan wij samen werken aan de totstandkoming van een vertolking. Dat is een kwestie van mentaliteit. Con certmeesters moeten dan niet toelaten dat er nog grapjes ge maakt worden of dat de één iets roept naar de ander. Disci pline en concentratie. Het is voor een orkest ook heel be langrijk om naar elkaar te le ren luisteren en dat kan door middel van kamermuziek in allerlei bezettingen. Naar el kaar luisteren, juist dót zou in de Philipszaal nog verbeterd kunnen worden". Bij één van de zitrepetities tij dens de toernee heeft Aldo Ceccato een verhandeling ge houden over de akoestiek in de Philipszaal. In ons gesprek licht hij toe: „Het Haagse pu bliek heeft in de Philipszaal éen uitstekende zaal, een zaal waarmee men gelukkig kan zijn. Het gaat mij om het ge beuren op het podium. Een or kest moet niet alleen maar uit sluitend mezzo-forte kunnen spelen, dynamisch moet alles mogelijk zijn. Het slagwerk moet voluit kunnen klinken, de blazers moeten forte en for tissimo kunnen spelen zonder dat de klank van de strijkers wordt overstemd. Zich altijd te moeten inhouden geeft frus traties en daarom heb ik tegen de orkestleden gezegd dat zij en de akoestici in gezamenlijk overleg naar een oplossing moeten zoeken. Ik ben ervan overtuigd dat die oplossing er is en de Philipszaal is het waard om zich daarvoor in te spannen". Volgens Ceccato moet een di rigent, die kleur in zijn orkest wil brengen, zich vooral rich ten op componisten als Bartók, Sibelius, Strawinsky, de Fran sen, maar ook Skijiabin en de Zuidamerikaan Ginastera. Ceccato houdt er in zijn diri gentenpraktijk geen favoriete componisten op na. „Kwaliteit is voor mij het belangrijkste. Als ik één componist afzon derlijk zou moeten noemen dan is dat Mozart. Ik bedoel dan de minder bekende Mo zart zoals van zijn canons, mo tetten en serenades. Als Ita liaan druk ik natuurlijk ook de Italiaanse componisten aan mijn hart. In mijn jeugd stond Verdi boven alles, maar mijn opinie is wel veranderd, meer hang naar dramatiek. Dan Rossini met zijn grote fantasie, Bellini, Resphigi, Dallapiccola en niet te vergeten Petrassi. Ik zou nog wel eens het Stabat Mater van Rossini of het Ver- di-Requiem in Den Haag wil len brengen. Voor dat Requi em zou ik als bas Robert Holl willen hebben, die man heeft tijdens onze toernee in dat werk van Schmidt toch in drukwekkend en formidabel gezongen". Deze maand komt Aldo Cecca to naar Den Haag terug voor enkele concerten met het Resi dentie Orkest. Het orkest waarmee hij na het laatste toernee-concert in Luxemburg een klein feestje vierde: Lu xemburg was het dertigste land waar hij dirigeerde. ADRIAAN HAGER Johry van Tegenbos: „De bochten rijder van de opera". Uitgave Man- teau. Prijs 34,90. „In tegenstelling tot de andere romans van dezelfde schrijver, betreft het hier een volstrekt fictief verhaal. Het is dan ook onzinnig gelijkenissen met be staande personen en instellin gen te vermoeden". Een vari ant op de gebruikelijke mede delingen in de meeste fictie boeken. Deze staat in „De bochtenrijder van de opera", van Johny van Tegenbos, van wie ik overigens nog nimmer een roman of wat dan ook te genkwam. Het is niet onbelangrijk om deze mededeling goed in ge dachten te houden bij het le zen van dit aardige debuut, omdat je steeds maar weer het gevoel hebt dat er vele perso nen uit de wereld van de ope ra en muziek in figureren; vermaarde zangers, dirigenten en intendanten. Maar het lijkt er niet veel toe te doen of er een wie-is-wie achter dit ver haal schuil gaat, want in deze wereld blijken aardig wat pro- to- en archetypen rond te lo pen, die symbool zijn voor vele soortgenoten, zo leer je uit dit verhaal. Het leuke van Tegenbos is de plaats die hij zich als verteller en commentator verschaft. Hij geef het woord aan de chauf feur van de directie van de grote Opera-instelling in „De Hoofdstad", waarbij je onmid dellijk het gevoel hebt dat je aan de Munt-Opera in Brussel moet denken. Maar het maakt allemaal niet uit, want het gaat niet om een sleutelroman, maar om een nieuwe schel menroman, waarin de ik, die chauffeur, allerlei meemaakt, waar hij min of meer betrok ken bij is, maar waar hij uit eindelijk toch buiten moeten blijven. En het zal in Milaan, Wenen, Londen, Parijs of Brussel wel ongeveer op de zelfde manier toegaan. Die directie-chauffeur, die dwars door Europa reist in grote wagens, is eigenlijk bezig met popmuziek. Hij maakt deel uit van de popgroep „Ca- nalGrande" en heet nog Figa ro ook. „Ik kan niet blijven ronddolen!" verzucht hij in het begin van het boek. „Hij zegde zijn kraakpandenbestaan in souterrains vaarwel en zocht een flat aan de rand van de Hoofdstad". Het avontuur gaat beginnen, al dacht Figaro dat hij het in de kiem smoorde, door die chauffeursbaan aan te nemen. Geestig zijn de passages met aanduidingen als delen van een opera: „Recitativo", „Duetto", „Aria e Coro" of „Sinfonia e Marcia". Natuur lijk valt er ook te lachen om al het gedoe met vooraanstaande opera-figuren, hun vrienden of vriendinnen, hun kinderen of andere aanhang. Maar echt leuk begint het te worden als een echte, vergeten opera in het geding komt („Daphne" van Heinrich Schiitz) die ja renlang in manuscriptvorm een vergeten leven leidde op de planken van de naburige Keizerlijke Bibliotheek. Aan het eind van de roman van Tegenbos komt het dan nog tot een eerste voorstelling van dit werk, „de creatie". Maar Figaro zal die niet zien, want hij laat de Opera Imperi al d'Europe in de steek, na het overlijden van zijn baas. De dood van die directeur, Adam, is op zich overigens een ware opera-scène in grote tra ditie, waarlijk melodramatisch en slechts begrijpelijk voor de liefhebber van het genre. Want al is lang niet alles in orde met dit boek, je kunt één ding vaststellen: „De bochten rijder van de opera" is een pracht leesboek voor opera- minnaars. En die zijn zoals| bekend niet gauw met iets tevreden. Of wordt het een verfilming met Urbanus in de Figaro-rol? JAN VERSTAPPEN Bewegingstheater in Haags Gemeentemuseum DEN HAAG Bewegingstheater BEWTH uit Amsterdam heeft een nieuwe voorstelling voorbereid. Deze keer is Berlages laat ste schepping, het Haags Gemeentemuseum en met name de ar chitectuur ervan, inzet en uitkomst van de voorstelling. De pre mière is op 8 november voor ten hoogste negentien personen. Tot 23 december zijn er van woensdag tot en met zondag twee avondvoorstellingen. De nieuwe reeks voorstellingen wordt als gebruikelijk in een gebouw gegeven. BEWTH werkt al jaren lang in een aantal gebouwen van bijzondere of grote architec tuur. Oostblok-theater in Circustheater DEN HAAG In december zullen verschillende artiesten uit het Oostblok een bezoek aan Scheveningen brengen. Theater, circus en opera uit Tsjechoslowakije en Polen zullen in het Cir custheater te zien zijn. Op 6 december voert het Zwarte Theater van Praag „Alice in Wonderland" op. De acteurs zijn allen in het zwart gekleed en spelen tegen een zwarte achtergrond. Door een speciale belichting komen het Witte Konijn, de Maartse Haas, de Hartenkoningin, de Hoedenmaker en de Rups tot le ven. Vijf dagen later, op 11 december, betreedt de Poolse Staats- opera van Krakau het podium van het Circustheater. Het gezel schap zal „La Cenerentola", het moeilijkste stuk van Rossini, ten gehore brengen. Niet sprookjesachtig maar „zeer aards": de practisch aangelegde raadsheer Alidoro neemt de plaats in van de goede fee. Een armband neemt de plaats in van het gouden muiltje. Van 21 tot en met 23 december presenteert Martin Han son het Staatscircus van Praag met tijgers, beren, paarden, ze bra's en kamelen. Jaarboek voor deftige dames Om het 75-jarig bestaan van het Bijenkorf-gebouw in Amsterdam luister bij te zet ten, heeft het warenhuis het Dames-jaarboek opnieuw uitgegeven. Dit naslagwerkje ziet er op een paar wijzigingen na precies hetzelfde uit als het oorspronkelijke door Emily de Buisonje-Klijn sa mengestelde boekje, dat vlak voor de voltooiing van het nieuwe onderkomen van de Bijenkorf aan de Dam, in 1913 verscheen. Hiermee leg de de Bijenkorf de grondslag voor een lange reeks van ei gen boekuitgaven. Het Dames-jaarboek valt misschien nog het best te omschrijven als een agenda voor deftige vrouwen. Het waren immers alleen de be ter gesitueerden die destijds bij de Bijenkorf hun inkopen deden. Maar het jaarboek heeft ook wel iets weg van de moderne schoolagenda vanwege de vele tips en an dere informatie die er in staat. Daardoor geeft het jaarboek een aardig beeld van de bemoeienissen van vrouwen met het huishouden begin deze eeuw. Zo bevat het jaarboek naast het kalendarium, tips over het inmaken van groenten en fruit, menulijsten, een kasboekgedeelte en de spoor- en posttarieven van weleer. Bij „Raadgevingen voor het gezin" kan men lezen hoe pijntjes kunnen worden voorkomen en hoe etenswa ren bewaard moeten worden en onder „Wat iedere dame weten moet" lezen we dat zijde gewassen moet worden in een mengsel van honing, zeep en jenever.Zelfs aan wijzingen voor het opstellen van een arbeidscontract voor dienstboden ontbreken niet. Het Dames-jaarboek is geïl lustreerd met de originele te keningen en foto's en is ver krijgbaar bij alle filialen van de Bijenkorf. CLARISSE BUMA Linda Ronstadt baadt zich in orkestrale klankenzee Cry like a rainstorm - Howl like the wind. Linda Ronstadt. Elektra WEA. Results. Liza Minnelli. CBS. De muzikale wegen die de Amerikaanse zangeres Linda Ronstadt (41) in haar carrière insloeg, maakt van de bij een breed publiek geliefde David Byrne een beginneling. Hoe wel de artistieke invulling van de Newyorker, die op zijn laatste solo-elpee „Rei Momo" de Latijns-Ameri kaanse muziek exploiteert, veelal interessanter is, dan de wijze waarop Ronstadt met de door haar gekozen mu zieksoort omgaat opent ook Linda de deuren naar andere culturen en poetst zij door het poppubliek vergeten pla ten op. Hoewel bejubeld als country- zangeres was voor Ronstadt een ding duidelijk: haar stem moest de parel van de popu laire muziek worden. Het bleek een taak die haar goed af ging, maar Linda kan dan ook zingen. Bovendien wilde ze de door Amerikanen zo geliefde hokjesgeest vermij den en maakte dan ook di verse uitstapjes van folk tot Amerikaanse westkust-rock. Maar ze liet ook de opera en het zingen van smartlappen niet ongemoeid. Haar laatste project was de elpee „Cancio- nes de mi padre" (nummers van mijn vader) een plaat vol Mexicaanse folkliedjes uit de jaren dertig en veertig. Voor de Linda Ronstadt-fans was het dan ook behoorlijk spannend wat haar volgende carrière-zet zou zijn. Die kaarten liggen nu op tafel en blijken verrassend, maar niet direct spectaculair. Op „Cry like a rainstorm - Howl like the wind" baadt Linda Ron stadt zich namelijk in een or kestrale klankenzee en zijn de oesters als parels in de duetten die zij met Aaron Neville (van de Neville Bro thers) zingt. De interactie tussen orkest en stem geeft de plaat zijn heel eigen ka rakter. Ze exploiteert haar instrument ten volle in een verzameling nummers, die een Veelal sentimenteel ka rakter hebben, maar even goed rock als gospel herber gen. Als ze haar stem in be dwang houdt, klinkt Ron stadt vertederend, doet ze dat niet en is voor haar de balans tussen stem en orkest zoek, zoals in „When something is wrong with my baby", dan krijgen haar stembanden een harde, koude, wat gemene klank. De opnamen van „Cry like a rainstorm - Howl like the wind" verliepen niet geheel zonder problemen. Het auto ongeluk, dat ze kreeg, be zorgde haar blijvende rug problemen met als gevolg dat ze al tijdens de opnamen voor „Canciones" haar musi ci en arrangeurs in bed lig gend moest ontvangen. Lin da: „Ze hadden in eerste in stantie de indruk dat ik ze wilde verleiden, maar ik kon echt niet staan". Tijdens „Cry like a rainstorm - Howl like the wind" kwamen de pijnen terug en was ze gedurende twee weken aangewezen op de telefoon. „Peter Asher (producer en manager) liet mij dagelijks de vorderingen horen door het apparaat". Filmcomplex Deze plaat dankt zijn speciale klankkleur vooral aan de op name-studio, waarvan Linda gebruik maakte. Ze koos voor de Skywalker ranch, het filmcomplex van de le gendarische filmer George Lucas. Daar werd, in een van ruimtes, het Sky walker Symphony Orchestra opgenomen. De natuurlijke akoestiek van die omgeving is bijna voelbaar als je naar de plaat luistert. Maar niet alleen de akoestiek en het in gehuurde crème de la crème van strijkers en blazers maakt deze plaat tot een pa reltje. Op alle fronten heeft Linda Ronstadt de hulp kun nen inroepen van bewezen talent. Zo komen behalve Aaron Neville, ook (Beach Boys-zanger) Brian Wilson (voor „Adios"), en veel ge vraagde studiomuzikanten als Russ Kunkel, Jimmy Webb en Robbie Buchanan opdraven. Op „Cry like a rainstorm - Howl like the wind" gaat het om een gouden huwelijk tus sen Linda's stem en de strij kers en blazers. Zelfs dege nen die niet van Linda Ron stadt houden, zullen dat moeten toegeven. Liza Minnelli De Amerikaanse Liza Min nelli is een vrouw met veel talenten. Behalve een prach tige stem heeft haar uitstra ling op het toneel en het wit te doek voor het nodige hart zeer gezorgd bij mannen die in haar fonkelende ogen en Linda Ronstadt opent de deuren naar andere culturen en poetst door het poppu bliek vergeten platen op. FOTO: WEA te grote neus een liefdesver klaring lazen. Maar iedereen wordt een dagje ouder. Zo ook Liza Minnelli, die na de laatste ja ren te zijn overladen met on derscheidingen op zoek ging naar nieuwe uitdagingen en die vond in de popmuziek. Ze zocht contact met het uiterst succesvolle, Engelse duo The Pet Shop Boys, die even daarvoor de Engelse zangeres Dusty Springfield nieuw hit leven hadden ingeblazen. „Results" is het bewijs dat een op papier misschien wat wonderlijke combinatie in de praktijk rijpe vruchten af werpt. Liza schittert als nooit tevoren in nummers die, emotioneel gezien, uit het diepst van haar hart lijken te komen, maar tegelijkertijd muzikaal de hitpotentie de poneren, die The Pet Shop Boys eigen is. Nu ze Liza Minnelli over de streep heb ben getrokken, lijkt het ope nen van een hitfabriek niet ver weg en kunnen ze in de trant van Stock, Aitken Waterman een gouden toe komst tegemoet zien. Hoewel het Lowe Ten- nant-nummers zijn, voorziet Liza het materiaal van haar eigen stempel. Vocaal, de tekst doorvoelend, past ze haar volume aan. Ze buldert en vertedert. The Pet Shop Boys schreven zeven van de 'tien nummers. Het zijn de ju weeltjes van deze plaat. En hoewel een compositie als Tanita Tikaram's „Twist in Imy sobriety" zijn uitwerking mist, blijft het een plaat die zeker resultaten zal boeken in de hitlijsten. HANS PIËT Aldo Ceccato voor het Residentie Orkest, dat gisteren terugkeerde van een Europese concerttour nee. FOTO: PR

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 6