Televisie
is te gek"
Opnieuw onzekerheid over
Haags Holland Festival
Ed de Boer: „Ik geloof
niet in avant-garde muziek
André van Duin zwaar verzilverde komiek
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
KUNST/RTV
£eidóa@owuvnt
VRIJDAG 27 OKTOBER 1989 PAGINA 7
Booker-prijs voor Ishiguro
LONDEN Aan de in Japan
geboren auteur Kazuo Ishigu
ro is gisteren de belangrijkste
Britse literaire prijs, de Boo-
ker-prize, uitgereikt voor zijn
roman „The Remains of the
day". Na de met 80.000 gulden
gedoteerde prijs in ontvangst
te hebben genomen bracht Is
higuro een hommage aan de
Britse schrijver Salman Rush
die, een eerdere Bookerprize-
drager die sinds februari on
dergedoken leeft na Iraanse
dreigementen wegens zijn
boek „The Satanic verses".
„Nu de omstandigheden zijn
gewijzigd, maar het misschien
nog voor veel mensen onge
makkelijk is zijn werk te steu
nen, meen ik dat het gepast is
dat wij hem niet onze rug toe
keren", verklaarde hij.
Ishiguro's roman, uitgekozen
uit zes genomineerde boeken,
is een liefdesverhaal over een
butler van een Britse aristo
craat, die in de jaren vijftig
een motortocht onderneemt
door het westen van Engeland.
De 39-jarige Ishiguro werd ge
boren in Nagasaki maar kwam
op zesjarige leeftijd naar Enge
land. Hij woont in het zuiden
van Londen.
Jaap van Zweden blijft
concertmeester bij
Concertgebouworkest
AMSTERDAM De violist
Jaap van Zweden, een van de
twee concertmeesters van het
Concertgebouworkest, blijft
aan het orkest verbonden. Hij
heeft „na rijp beraad" besloten
niet in te gaan op een uitnodi
ging van de Berliner Philhar-
moniker in de nabije toekomst
mee te dingen naar de functie
van concertmeester. Het Ber-
lijnse orkest heeft drie con
certmeesters. Bestuur, directie
en orkestleden zijn bijzonder
verheugd over deze beslissing,
aldus een bekendmaking van
het Concertgebouworkest.
Jaap van Zweden: niet weg.
Museumbezoek
stabiliseert
DEN HAAG Het museum-
bezoek heeft zich vorig jaar
gestabiliseerd op een niveau
van 19,9 miljoen bezoekers, zo
blijkt uit een onderzoek van
het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS). De stabilise
ring komt na een sterke groei
van 25 procent in de periode
1985-1987. Tijdens de duur van
de actie „Nederland Museum-
land 1988", die was gericht op
kleinere musea, kregen de
meeste musea meer bezoek.
Door de daling van enkele
grotere musea bleef het totale
aantal ongeveer op het peil
van 1987.
DEN HAAG De toe
komst van het Haagse
deel van het Holland
Festival is opnieuw onze
ker. Een meerderheid
van de gemeenteraad zou
het liefst de voor vol
gend jaar reeds ter be
schikking gestelde
350.000 gulden ergens
anders aan besteden.
Ad 's Gravesande, directeur
van het Holland Festival, die
gisteren onaangenaam werd
verrast door plotselinge be
zwaren tegen het Haagse aan
deel daarin.
Dit bleek gistermiddag tij
dens de behandeling van het
voorlopige programma van
het Haagse aandeel in het
festival door de raadscom-
FOTO: DIJKSTRA missie van cultuur. De
woordvoerders van PvdA,
CDA en VVD verklaarden
meer te zien in een echt
Haags gebeuren zoals het
Holland Dance Festival. P.
Combrink (PvdA): „Gezien
het magere programma dat
Den Haag krijgt aangeboden
zou ik die 3,5 ton liever er
gens anders aan besteden".
CDA-woord voerder G. Hal
leen steunde Combrink, zij
het met een andere argumen
tatie. „Het programma is aan
vaardbaar. Maar het Haagse
aandeel wordt gewoon nooit
iets omdat we te weinig geld
hebben. Het probleem ligt in
feite bij onszelf", aldus Hal
leen.
Festival-directeur Ad 's Gra
vesande ter vergadering
aanwezig om het programma
toe te lichten toonde zich
onaangenaam verrast door de
negatieve opstelling van de
meederheid van de commis
sie. „Dit brengt ons in een
onprettige positie. Als u zegt:
dat geld kunnen we in de
toekomst beter besteden,
best. Dat is uw zaak. Maar
voor volgend jaar is het toe
gezegd. Dat kun je met goed
fatsoen niet nu, op het laatste
moment terugdraaien. We
hebben intussen afspraken
gemaakt met diverse gezel
schappen".
's Gravesande bracht in her
innering dat de commissie
vorige maand nog akkoord
ging met een nieuwe opzet
van het Haagse deel van het
festival. Toen werd namelijk
besloten alle activiteiten in
Den Haag in één week (22 tot
en met 30 juni) te concentre
ren, om meer publiciteit te
trekken en een festivalsfeer
op te roepen. De festival-di
recteur wees er verder op dat
Den Haag in 1988 op eigen
verzoek weer deel is gaan
nemen aan het Holland Fes
tival. „Wij hebben ons toen
laten overhalen. We hebben
er toen op gewezen wat de
beperkingen zijn, maar u wil
de het", aldus 's Gravesande.
De definitieve beslissing over
de bijdrage aan het Holland
Festival wordt genomen op
20 november als de gemeen
teraad de begroting voor 1990
bespreekt.
Op het voorlopige program
ma staan onder meer optre
dens van de scholen voor
klassiek ballet uit Londen en
Boedapest; twee voorstellin
gen van de Schaubühne am
Lehninerplatz uit Berlijn en
een concert van het Residen
tie Orkest gewijd aan de Ne
derlandse componist Alphons
Diepenbrock. Of de eerder
aangekondigde optredens
van de Weense theatergroep
„Der Kreis" onder regie van
George Tabori en Claus Pey-
mann nog doorgaan, is zeer
twijfelachtig. Er zijn proble
men over de data.
UTRECHT De Eerste
Symfonie van de Utrecht
se componist Ed de Boer,
die morgen in de Rotter
damse Doelen voor het
eerst wordt uitgevoerd,
zal geen aanslag inhouden
op het muzikale incasse
ringsvermogen van de be
zoeker.
De 32-jarige componist: „Ik ge
loof niet in avant-garde mu
ziek, wanneer die muziek geen
binding heeft met dit hier";
waarbij De Boer een vage
handbeweging maakt over
hart- en maagstreek en zich
aan een discussie waagt over
het begrip 'mooi'. „Wanneer
noem je iets mooi... Het heeft
weinig of niets te maken met
dissonanten; ik denk dat het
erom gaat, dat het de luiste
raar iets moet doen". Waarna
de gedachte over dat 'iets'
overgaat in gepeins.
Of het werk ook de concert
ganger zal aanspreken, moet
morgen blijken, maar De Boer
kan dit ter geruststelling aan
voeren: „Ik heb geen binding
met de avant-garde, de modis-
ten die langzamerhand wel
een groter publiek hebben dan
vroeger. Maar toch vormen ze
een eiland binnen de muziek;
een groot eiland misschien,
maar een eiland. Ik voel me er
Orgel
Ed de Boer is geen componist,
die op z'n derde al wist dat hij
dat wilde worden. „Ik stond
wel als muzikaal te boek, maar
niet echt opvallend. Maar mis
schien begon het toch op het
moment, toen mijn moeder
voor mijn vader een electro-
nisch orgel kocht; als Sinter
klaas-surprise. En ik mocht
toen lesnemen op de plaatselij
ke muziekschool. Na een paar
maanden harmoniumles
kwam de directeur van de
muziekschool bij mijn ouders
op bezoek om te vertellen dat
ik talent had en dat ik beter
pianolessen kon nemen. En
dat zij er goed aan zouden
doen een piano voor me te ko
pen. Die piano kwam er en de
directeur werd m'n leraar".
Of die pianoleraar het met op
zet deed of omdat het zo zijn
gewoonte was, kan Ed de Boer
niet meer achterhalen. „Maar
ik weet nog wel, dat hij me
dingetjes liet schrijven; mis
schien voelde hij wel aan, dat
het in me zat. Hij stimuleerde
in elk geval mijn nieuwsgie
righeid, m'n drang om dingen
te onderzoeken. En zo ontston
den m'n eerste composities, ge
woon de bekende pianostukjes
in de stijl van Bach, Mozart en
Beethoven, de stukjes die ie
dereen maakt die denkt dat hij
kan componeren. Pas later,
toen ik op het gymnasium zat,
wist ik, dat ik er m'n vak van
wilde maken; maar niet alleen
compositie. Ik deed bij Thom
Bollen hoofdvak piano en te
gelijk studeerde ik compositie
bij Hans Cox. Toen ik beide
studies had afgerond ging ik
bij Anton Kersjes orkestdirec
tie studeren. Als bijvakken
heb ik klarinet, viool en cello
gedaan, omdat ik ervaring wil
de hebben met blaas- en strij
kinstrumenten. Dat leek me
handig. Niet alleen als compo
nist, maar ook als dirigent,
want ik wilde ook kunnen di
rigeren".
Ideaal
Ed de Boer kon en deed van
alles. Hij leidde in Groningen
een blazersensemble, in zijn
woonplaats Utrecht een ka
merorkest, dat laatste nog tot
voor kort. En hij heeft twee
leerlingen die compositie- en
instrumentratielessen volgen.
„Die leerlingen heb ik nog
steeds, al het andere heb ik
aan de kant gezet voor m'n
Eerste Symfonie. Maar dat ik
kon dirigeren bleek inderdaad
erg handig, want met het Ra
dio Philharmonisch Orkest
doe ik de groepsrepetities,
waarna Kenneth Montgomery
het hele orkest voor zijn reke
ning neemt. Overigens lijkt
het me ook ideaal, om als com
ponist in de oude traditie het
eigen werk te dirigeren".
De Eerste Symfonie van Ed de
Boer is geschreven in opdracht
van de NCRV. De eerste uit
voering maakt deel uit van de
viering van het 65-jarig jubile
um van deze omroep. De com
ponist tekent hierbij aan: „Ik
liep al sinds 1981 rond met
plannen om in een symfonie
muzikaal gestalte te geven aan
de wereldwijde catastrofe
waar volgens mij de mensheid
op af koerst als gevolg van de
steeds verder gaande aantas
ting van het milieu. Het staat
voor mij vast, dat de mens bin
nen afzienbare tijd door een
diep dal zal gaan, omdat hij
zijn omgeving letterlijk onleef
baar aan het maken is. Dat
proces en het onvermijdelijke
resultaat wilde ik in mijn sym
fonie beschrijven. Maar tegelij
kertijd wilde ik de luisteraar
ervan doordringen dat het le
ven ook nu mooi is, of althans
kan zijn", voegt De Boer er
hoopvol aan toe.
De bedoelingen waren mooi
en goed, maar De Boer kwam
ermee in de problemen. „Ik
kwam er niet uit en mijn pro
ject bleef in schetsen steken.
Tot ik eind 1985 een bloemle
zing in handen kreeg uit het
dagboek van Etty Hillesum;
dat greep me onmiddellijk aan
want, begreep ik, hier lag de
Ed de Boer: „Tegenwoordig leeft de hele mensheid onder een
voortdurende dreiging".
FOTO: PR
haar ontwikkeling en haar uit
eindelijke bevindingen op een
zeer aangrijpende manier on
der woorden te brengen. Te
genwoordig leeft de hele
mensheid onder een voortdu
rende dreiging. De boodschap
van Etty is daarmee buitenge
woon actueel geworden".
Voor zichzelf lijkt Ed de Boer
niet te twijfelen: het is hem
gelukt de visie van Etty Hille
sum in muziek te vertalen. Dat
staat op zijn gezicht te lezen.
FRITS BROMBERG
sleutel tot de oplossing van
mijn probleem. Hier stond,
precies en helder geformu
leerd, wat ik in muziek wilde
uitdrukken: mijn symfonie
moest worden gebaseerd op
Etty's dagboek".
De Boer: „Etty leefde als jood
se vrouw in de Tweede We
reldoorlog onder een voortdu
rende dreiging. Ondanks, zelfs
onder invloed van die drei
ging, vindt zij een waarachtig
levensgeluk. En, wat minstens
zo belangrijk is, ze was in staat
Het team van Pauze TV, met links Barbara van Beukering.
Pauze TV. Jongerenprogramma.
AVRO-televiaie. Nederland 2 om
18.00 uur. Maandag.
HILVERSUM „Het is
een hartstikke goed pro
gramma. Televisie is te
gek. Het visuele aspect er
van is meesterlijk interes
sant. Mijn leven is nu wel
onregelmatig en hectisch,
maar het werk is ontzet
tend leuk. Elke dag is an
ders. Soms zit ik om twee
uur 's nachts nog te wer
ken, maar dan weet ik dat
de anderen ook zo veel
tijd besteden aan het pro
gramma en dan vind ik
dat late werk niet zo erg
meer", aldus de 23-jarige
Barbara van Beukering.
Samen met nog vijf andere
jongeren is Barbara verant
woordelijk voor de verslagge
ving en presentatie van het
nieuwe AVRO-programma
„Pauze TV".
Volgens de roodharige nieu
weling is „Pauze TV" een
uniek programma. „Voor de
formule hebben we gekeken
naar twee BBC-programma's.
De grafische vormgeving is
erg belangrijk. Het moet snel
en informatief zijn, maar het
moet geen lange videoclip
worden. „Pauze TV" is een
flitsend programma, waarin
veel afwisselende onderwer
pen niet cliché-matig worden
behandeld. Wij proberen ande
re invalshoeken te vinden. Het
is een on-Nederlands program-
Uiteenlopend
De redactie behandelt zeer uit
eenlopende onderwerpen die
te maken hebben met de actu
aliteit, sport, muziek, seks en
mode. „Alle verslaggevers
moeten een onderwerp van
vijf minuten maken, zo kom je
aan een uitzending van dertig
minuten. In principe kan ik
zelf ideeën aandragen".
„Een dag van te voren wordt
bepaald wat wordt uitgezon
den, want de inhoud van
„Pauze TV" kan veranderen
door de actualiteit. Het pro
gramma wordt alleen op een
rottijd uitgezonden, want om
zes uur zit iedereen te eten".
Barbara heeft niemand in de
familie die ook werkzaam is in
de journalistiek, haar ouders
vervullen belangrijke openba
re functies in Friesland. Ook
heeft ze geen bekende presen
tator als voorbeeld. „Iedereen
heeft zijn of haar eigen per
soonlijkheid en ik wil gewoon
mezelf zijn op televisie".
TROS
Door middel van een screen
test kwam ze bij het jongeren
programma terecht. Na de
middelbare school in Drach
ten, heeft ze op de School voor
Journalistiek in Utrecht geze
ten. Tijdens die opleiding heeft
ze stage gelopen bij de TROS.
Na haar diploma te hebben ge
haald, kon ze aan het werk op
de informatie-afdeling van
„Tros Aktua Geld" en „Kies
keurig". Daar heeft ze onge
veer een jaar gewerkt. „Tus
sen dat werk en dat wat ik nu
doe, ligt een hemelsbreed ver
schil. Kijk maar naar de doel
groep, „Pauze TV" is een echt
jongerenprogramma".
De redactie is gehuisvest in
een ruimte boven een café in
Hilversum. „De sfeer is erg
goed. Ik kende de andere me
dewerkers niet. Hoewel we
zeer verschillende karakters
hebben, kunnen we goed met
elkaar opschieten. Elke week
houden we op vrijdagmiddag
de „borrel van de week". Dan
drinken we met z'n allen een
paar glazen wijn".
GERRIE RIEMERSMA
André van Duin.
AALSMEER André
van Duin, de ongekroonde
kanjerkoning onder de
komieken in het konink
rijk der Nederlanden, was
gisteravond het middel
punt tijdens een gala
feest, dat uren lang voort-
woedde in de Aalsmeerse
pretfabriek van zijn
broodheer Joop van den
Ende.
FOTO: DIJKSTRA Omringd door honderden bo
bo's van het vaderlands amu
sement werd de kampioen van
de gulle lach daar uitputtend
getracteerd op de koekjes van
eigen luchtig gerezen deeg,
waarmee hij in de afgelopen
25 jaar zijn moppentrommel
tot aan de rand heeft gevuld.
Alle schlemielen en minku
kels, die hij in zijn tientallen
shows en televisieprogramma's
liet opdraven, gingen nog één
keer op herhaling en para
deerden, uitgerust met de ver
trouwde buitenmodel alpino
petten en verdrietige zieken-
fondsbrillen, voor de zwaar
verzilverde jubilaris, die bij de
hernieuwde confrontatie met
Joep Meloen, Jaap Aap, Ome
Joop, Ep Oorklep en al die an
dere verwarde geesteskinde
ren geen krimp gaf en hoofd
schuddend toekeek.
Het Gala, dat als daverend
klapstuk geprogrammeerd was
voor Van den Ende's eigen
sterrennet TV 10 -„Wanneer U
het op televisie kunt bekijken
is een ingewikkeld raadsel ge
worden", gaf spreekstalmees-
ter Yvo Niehe toe - had als pi
kante openingstreffer een
brief in de aanbieding, waarin
de directie van de KRO de sol
liciterende bandparodist Adri-
anus Marinus Kyvon uit Rot
terdam-Delftshaven, zich noe
mende André van Duin, de
welgemeende raad gaf geduld
te betrachten en over een jaar
of tien nog maar eens een po
ging te wagen.
Soortgelijke twijfels had enige
tijd later ook Karei Prior, die
als jurylid van het AVRO pro
gramma „Nieuwe Oogst" nau
welijks waardering kon op
brengen voor de prestaties van
de trekkebekkende Rotter
dammer. Een kwart eeuw la
ter bekende hij in Aalsmeer
alsnog deemoedig, dat hij zich
toen danig heeft vergist.
Prior beet daarmee het spits af
voor een optocht van collega's,
bazen en bewonderaars, die
Van Duin live of electronisch
inpeperden met zang, dans,
welgemeende woorden en
kleine attenties. Onder hen
excelleerden Toon Hermans,
Johnny Kraaykamp, Seth
Gaaikema, Rudy Carell, Wille-
ke Alberti en Willy Walden,
die de vele gaatjes vulden tus
sen flarden en fragmenten uit
Van Duins' ijzersterke carriè
re.
Van Duin nam persoonlijk het
slotstuk van de huldiging voor
zijn rekening. Daarin bracht
hij een fraaie, muzikale ode
aan zijn ouders. „Toen ik die
verloor", zong hij, „verloor ik
mijn grootste fans".
LEO THURING
Leidse B-top in Enschede
LEIDEN De Leidse B-top
pers doen voor hun tweede in
door tennistoernooi Enschede
aan. Wedstrijdleider Herman
de Vos berijdt ook dit jaar elk
weekeinde zijn stokpaardje, de
pouletoernooien, waarvan de
winnaars weer uitkomen in de
Masters. Kees-Jan Schuilen-
burg en Mare Nagelkerken
moeten in BI afrekenen met
de top van Topspinners-En-
schede. In B2 heeft Mark Flei-
scheuer in de Engelsman Jim
Carrera zijn moeilijkste oppo
nent. Bionda Zonderop en
Amy van der Linden bestrij
den bij de BI-dames niet al
leen elkaar, maar ook oud A-
speelster Hennie Slotboom en
jeugdspeelster Machteld Ploeg.
Nathalie van Lint moet voor
poulewinst de voor HLTC
hoofdklasse spelende Herma
Wieling kloppen. In de B2-
klasse ontmoet Cindy Berk
hout klasse slechts regionale
favorieten. Het populaire toer
nooi kon aan vijftien overige
Leidenaren geen plaats bie
den.
Forse zege
Foreholte
LEIDEN Noorlander/Fore-
holte heeft ook de derde wed
strijd in de eredivisie van de
landelijke handbalcompetitie
tegen het Arnhemse Swift in
winst omgezet. Nadat eerder
PSV en Hellas tegen de Voor-
houtsen het onderspit dolven,
werd in een in verband met de
Europa Cupduels vooruit ge
speelde ontmoeting, Swift met
ruime cijfers opzij gezet, 21-9.
Marianne Bult en Miijam Col-
lart waren topscorers door ie
der zes treffers voor hun reke
ning te nemen.
Witherden
favoriet
AMSTERDAM Brian Wi-
therden vormt in de leeftijds
categorie 35+ de te kloppen
man tijdens het Nederlands
kampioenschap squash dat
vandaag begint. De Warmon-
der heeft in het Amsterdamse
centrum Dickysquash tegen
stand te duchten van Jan Vos
uit Papendrecht en Heemsker
ker John'Hietbrink. Bij de da
mes 35+ bezet de Leidse Jana
van Duijn op de plaatsingslij
sten een tweede positie achter
Ann Regout uit Wijk bij Duur
stede.
Dansersprijzen
voor Esther Protzman
en Josje Manaputty
AMSTERDAM De danse-
ressen Esther Protzman en
Josje Manaputty zijn onder
scheiden met de aanmoedi
gingsprijzen van de Stichting
Dansersfonds '79. De Stichting
Dansersfonds werd opgericht
door Han Ebbelaar en Alexan
dra Radius. De doelstelling
van het fonds is onder meer
het verstrekken van aanmoe
digingsprijzen aan talentvolle
Nederlandse dansers en chore
ografen. De prijzen bestaan uit
een geldbedrag van 3.000 gul
den.
Sportkwis in Tripodia
KATWIJK In totaal acht
tien verenigingen strijden op 1
november om de titel 'sport-
kwiskampioen van Leiden en
de Bollenstreek'. Zij zijn over
gebleven uit de voorronde,
waaraan zo'n zeventig clubs
deelnamen. In die voorronde
moesten de teams tien vragen
beantwoorden, een letterdia-
gram oplossen en een slagzin
verzinnen.
De finaledag in Tripodia staat
onder leiding van Dick Pas-
schier en Judith Bosch. Elke
deelnemende finalist ontvangt
sowieso een bedrag van hon
derd gulden voor de clubkas,
terwijl de hoofdprijs bestaat
uit een bedrag van vijfhon
derd gulden.
ELKE DONDERDAG DE
BIJLAGE BU UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
THEATER, RECREATIE. EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Jubilerend
Volkshuis stelt
prijs beschikbaar
LEIDEN Voor de student
die de beste afstudeerscriptie
schrijft op het gebied van soci
aal-cultureel werk stelt het
Leidse Volkshuis een prijs van
1500 gulden beschikbaar. Dat
gebeurt in samenwerking met
de stichting TWM, uitgever
van onder meer het Welzijns
weekblad en het Tijdschrift
voor de Sociale Sector. Met de
instelling van deze prijs wil
het Volkshuis de belangstel
ling voor het beroep van soci
aal-cultureel werker vergro
ten. De eerste winnaar wordt
op 9 november bekendge
maakt. Dat gebeurt tijdens een
feestelijke receptie die wordt
gehouden omdat het Volkshuis
negentig jaar bestaat.
Ter gelegenheid van het jubi
leum is tevens opdracht gege
ven voor twee studies naar
jongerenwerk onder Marok
kaanse jongens en meisjes. De
kosten daarvan zijn voor het
grootste deel betaald door de
Stichting Kinderpostzegels.
Presentatie van de resultaten
van de onderzoeken heeft ook
plaats op 9 november Die
donderdagmiddag gaat tevens
een documentaire in première
over de betekenis van het
Leidse Volkshuis voor de
Leidse vrouwen door de jaren
heen.
De receptie wordt van 16.00
tot 18.30 uur gehouden in het
pand aan de Apothekersdijk.
