Opinieweekbladen voeren
strijd om voortbestaan
Verdachten bekennen
gooien fragmentstiebom
fSmrn
BMK gaat stormvloedkering bouwer
Leids bedrijf haalt
waardevol eiwit
uit aardappelplant
BINNENLAND
fiewlaeSoiwafif
VRIJDAG 27 OKTOBER 1989 PAGIN
i
Weert krijgt Milieuprijs
WEERT De Limburgse gemeente
Weert is onderscheiden met de Nationale
Milieuprijs 1989. De prijs wordt vandaag
door minister Nijpels (VROM) uitgereikt.
Het is voor de derde keer dat de prijs
wordt uitgereikt. Eerder werden Eindho
ven en Harderwijk onderscheiden. Weert
is uit meer dan 100 gemeenten gekozen
door een jury onder voorzitterschap van
jhr. Beelaerts van Blokland. De specifieke
zorg' die Weert aan het milieu besteedt,
bestaat volgens de jury uit de voortreffe
lijke samenwerking tussen lokaal bestuur
en politie bij het toezicht op naleving van
de milieuwetten, de bereidheid van de ge
meente om mensen en geld in te zetten
voor een beter leefmilieu en het feit dat
het hinderwetbestand voor honderd pro
cent in orde is.
Surinaamse jongen nog
eens 14 dagen in cel
EMMEN Het kort geding voor de
Haagse rechtbank, waarmee een ille
gaal in Nederland verblijvende Hin-
doestaanse jongen zijn uitwijzing naar
Suriname wil voorkomen, is twee we
ken uitgesteld. Dat is gebeurd op ver
zoek van de landsadvocaat, die heeft
laten weten meer voorbereidingstijd
nodig te hebben. Daardoor zal de zes
tienjarige nog eens twee weken in een
Emmer politiecel moeten doorbrengen,
waar hij immiddels al veertien dagen
zit. Een van zijn advocaten, mr. Jap-a-
joe uit Utrecht, noemt het ongehoord
om een kind zo lang achter slot en
grendel te houden. Hij gaat de raadka
mer in Assen vragen het arrest van
zijn cliënt in afwachting van het kort
geding op te heffen.
Hologram op medicijnen
DEN HAAG Geneesmiddelenfabri
kant Glaxo Nederland gaat vanaf no
vember een hologram aanbrengen op
al zijn verpakkingen van het merkge
neesmiddel Zantac, een medicijn tegen
maagzweren. Het hologram, een zil
verkleurig sluitzegel met het beeld
merk van een maag erop, is niet na te
maken. Patiënten, artsen en apothe
kers kunnen dan zelf vaststellen of ze
met een vervalsing hebben te maken
of niet. Eerder dit jaar zijn in Neder
land en Engeland vervalsingen van
Zantac aangetroffen. Twee weken ge
leden kwam in Engeland weer een
valse partij boven water. Glaxo ver
moedt dat het gaat om een incident,
maar weet niet zeker of er sprake is
van het topje van de ijsberg.
PTT-directeur mede
schuldig aan fraude
GRONINGEN De centrale directie
van PTT Post heeft de directeur van
het hoofdpostkantoor in Groningen
begin deze week met onmiddellijke
ingang van zijn functie ontheven. De
directeur wordt indirect verantwoor
delijk gehouden voor een fraude van
circa 350.000 gulden. De fraude werd
feitelijk gepleegd door een PTT'er in
een Gronings postkantoor en kwam
ruim twee weken geleden aan het
licht. De directeur wordt nu verwe
ten dat de fraude onder zijn verant
woordelijkheid kon plaatsvinden. De
Postale Recherche onderzoekt de
zaak. PTT Post weigerde donderdag
nadere mededelingen.
Verbod Friese
plaatsnaamborden
LEEUWARDEN De gemeente Tyts-
jerksteradiel moet binnen drie maanden
haar Friese plaatsnaamborden verwijderd
hebben. Dat heeft de rechtbank in Leeu
warden gisteren bepaald. De rechtbank
stelt daarmee de Stichting tegen Friese
plaatsnamen in het gelijk. Volgens de
rechter hadden de Friese borden gelijktij
dig met de Friese aanduidingen in de
PTT-gidsen moeten worden ingevoerd.
Het versneld aanbrengen van de Friesta
lige borden, eind vorig jaar, vindt de
rechtbank strijdig met het raadsbesluit en
een daad van willekeur. De rechtbank
meent dat de gemeente geen rekening
heeft gehouden met de commerciële na
delen voor het bedrijfsleven.
Fondspremie kan omla
AMSTELVEEN De Ziekenfond!
heeft gisteren geadviseerd de ziekenf<
premie, nu 8,1 procent, in 1990 vast te
len op 8 procent. Alleen de werkgevers
gatie vond dat een premie van 7,8 pro
conform een door de Ziekenfondsraa
juni uitgebracht advies, voldoende lijkt
advies is aangepast omdat vooral de kc
voor de ziekenhuissector nu hoger wo
geraamd dan een paar jaar geleden. De
tegenwoordiger van de Nationale Zie
huisraad vond zelfs 8 procent eigenlij
weinig, tenminste als de salarissen in di
zondheidszorg die in het bedrijfsleven
volgen. Aan de andere kant stijgen ni(
leen de kosten maar ook de premie-in!
sten als de lonen in het bedrijfsleven ei
van de trendvolgers omhoog gaan, aa
zien voor het ziekenfonds een percer
van het inkomen wordt betaald.
OPLAGEN IN TIEN JAAR TIJD DRAMATISCH GEDAALD
DEN HAAG „In de ko
mende tijd zal er ruimte
zijn voor twee, misschien
drie behoorlijke opinie
weekbladen op deze moei
lijke markt. Als de hoofd
redacties willen, kan één
daarvan de combinatie De
Tijd/Haagse Post (HP).
Die bladen zijn de afgelo
pen jaren dichter bij el
kaar gekomen".
Dat zegt directeur Huib Boer-
mans van De Tijd naar aanlei
ding van de mogelijke samen
werking tussen redacties van
beide bladen.
Hoofdredacteur John Jansen
van Galen van de HP: „De di
rectie van De Tijd heeft dit be
dacht, het lijkt niet de eerste
partner aan wie we zouden
denken, maar 'ja' is even goed
mogelijk als 'nee'. We hebben
van de directies de vrije hand
gekregen".
De bekendmaking van de mo
gelijke samenwerking kwam
enkele dagen nadat uit cijfers
was gebleken dat de opinie
weekbladen voor het zoveelste
jaar hun oplagen zagen dalen.
Dat is al enkele jaren het geval
en lijkt dan ook structureel. De
oorzaken daarvan worden
vooral gezocht in de dikkere
aankleding van de dagbladen
met katernen of bijlagen, waar
door in de krant al veel te lezen
is van wat één keer per week
ook nog eens voor enkele gul
dens in de weekbladen staat.
Vroeger was het gebruikelijk
naast de krant een weekblad te
lezen maar aan die traditie lijkt
hierdoor een einde gekomen.
Ook de adverteerders laten de
vormgegeven glanzende uitga
ven van banken, verzekerings
maatschappijen, kredietkaart
firma's of dergelijke op het
„goede leven" gerichte bladen.
Al met al daalden de oplagen
van de zes opinieweekbladen in
de afgelopen tien jaar drama
tisch: van Vrij Nederland gin
gen in '79 nog bijna 115.000, dit
jaar iets meer dan 82.000 exem
plaren per week over de toon
bank, HP daalde van 52.000
naar rond de 24.000, De Tijd
van 40.000 toen en naar 35.000
nu. De Groene worstelt al enige
jaren om boven te blijven en
Elsevier daalde ondanks reor
ganisaties flink in oplage. Bij
Hervormd Nederland is de situ
atie nu enigszins stabiel na en
kele jaren van teruggang.
Commercie
De directies van HP en De Tijd
vonden elkaar toen zij merkten
dat beide bladen zich in het
kader van de voortdurende
vernieuwing op de bedrijfse
conomie stortten via een aparte
rubriek. „We schoten dus pijlen
op elkaar", aldus Boermans.
De zakenmarkt, één van de
nieuwe interesses van de opi
nieweekbladen, kwam vroeger
niet in de weekbladen voor. Al
leen Elsevier schreef daarover
toen het nog een weekblad en
een magazine was. Voorheen
werden bedrijven en hun direc
ties stevig aangepakt wegens
hun harteloze praktijken, nu
wordt de loftrompet gestoken
over slimme dappere jonge ma
nagers die innoveren en fabrie
ken oppeppen. Niet meer ellen
lange lappen tekst over sociale
misstanden of politieke schan
dalen maar verhalen over rei
zen, eten en cultuur. Minder
maatschappijkritiek, meer com
mercie kortom.
Kleine vijver
Dezelfde bladen, zegt Gerard
Schuijt, hoofddocent media
recht aan de Universiteit van
Amsterdam, vissen in een
steeds kleinere vijver. Zo'n tien
jaar geleden lag hun gezamen
lijke oplage nog rond de
600.000, nu is die met meer dan
de helft gedaald tot onder de
300.000.
Schuijt ziet nog voor twee bla
den overlevingskansen. Hij
meent dat het maatschappelijk
gezien geen ramp zou zijn als er
daadwerkelijk een aantal ver
dween. „De dagbladen moeten
dan natuurlijk wel zo blijven
als ze nu bezig zijn: meer
nieuwsanatyse, meer opiniepa
gina's en speciale katernen. Hoe
sympathiek de weekbladen me
pok zijn, een aantal legt het
loodje", voorspelt de vroegere
directeur van De Groene.
Volgens Schuijt zouden de ver
liezen groter *zijn geweest als de
opiniebladen nog in hun oude
jas woonden. „De Tijd is stevig
aangepakt, HP idem en ook De
Groene is minder dogmatisch
en meer journalistiek gewor
den, heeft de thema's meer ge
spreid en de geitewollensok-
kencultuur uit de kolommen
geschrapt".
Geldschieters
De HP-hoofdredacteur hoopt te
overleven dooj; meer diepgang
in de kolommen. Alles bij el
kaar, inclusief deeltijders, telt
de HP-redactie 12 volledige ba
nen. „Verder leunen we sterk
op freelancers en dan is het
moeilijk overeind te blijven".
Bij De Tijd werken 15 mensen
en Boermans ziet in een samen
voeging van redacties dan ook
de mogelijkheid om zaken diep
gaander aan te pakken, meer
aan onderzoeksjournalistiek te
doen. Daarvoor ontbreekt voor
alsnog het budget.
Boermans erkent dat de HP bij
de werving van advertenties de
zaken beter heeft aangepakt.
„Het is een klein bedrijf met ei
gen wervers. Wij zitten onder
de grote VNU-paraplu met con
currenten op dit gebied als Li-
belle en de Margriet". Pas sinds
kort gaat het met de werving
bij De Tijd beter, nu ze daar
voor zelf iemand in dienst heb
ben.
Behalve door particuliere geld
schieters (in geval van HP en
De Groene) zijn de opinieweek
bladen in hun drang tot overle
ven de afgelopen jaren ook
flink gesteund door het Be
drijfsfonds voor de Pers.
Bestuurder Hans Verploeg van
de journalistenbond NVJ vindt
dat de overheid moet bijsprin
gen omdat de weekbladen in
hun onderzoeksartikelen de
diepgravende een speciale
rol hebben. Politici citeren eruit
en doen er hun werk mee, zo
luidt Verploegs onderbouwing
voor overheidssteun. Boven
dien wil hij dat de bladen van
hun lage btw-tarief mogen af
stappen naar een nul-tarief.
Uit de rollen katoen kwam de marihuana tevoorschijn,
Politie Dordrecht vindt 4000 kilo marihuana
DORDRECHT De rijkspo
litie in Dordrecht en de dou
anerecherche Rotterdam
hebben in het Noordholland
se Venhuizen 4000 kilo mari
huana met een straatwaarde
van tien miljoen gulden in
beslag genomen. Veertien
verdachten zijn aangehou
den. Een speurhond van de
douane in Rotterdam liet
merken dat zich in een con
tainer uit Colombia drugs be
vonden. De inhoud van de
container bestond op het
uit rollen katoen en lini
Van de 14 verdachten,
door een arrestatieteam
hechtenis werden genom
komen er vijf uit Colon
en één uit Den Haag.
DEN HAAG De aanne
merscombinatie Bouwcombi
natie Maeslant Kering (BMK)
gaat de stormvloedkering in
de Nieuwe Waterweg bouwen.
De kering waarvoor is geko
zen bestaat uit draaideuren op
beide oevers die met lucht
worden gevuld, waarna zij
„drijvend" op hun plaats wor
den gebracht.
In BMK nemen Hollandse Be
ton Groep, Volker Stevin, IGB
Holland en Hollandia Kloos
deel. Met de bouw van de ke
ring is een bedrag gemoeid
van ongeveer 1,4 miljard gul
den. BMK tekent het contract
vandaag met demissionair mi
nister Smit-Kroes van verkeer
en waterstaat. De kering komt
in de Nieuwe Waterweg ten
oosten van Hoek van Holland.
De bouw gaat ongeveer acht
jaar duren. Aanvankelijk zou
den volgens de Deltawet de
dijken moeten worden ver
hoogd. Enige jaren geleden
kwam een stormvloedkering
als alternatief in beeld. De ke
ring is niet alleen goedk(
(300 tot 400 miljoen guld
maar kan ook sneller woi
aangelegd dan de dijkvel
gingen. Oorspronkelijk w;
er vijf plannen voor de sto
vloedkering. Ruim een jaar
leden bleven BMK en Nie
Waterweg Stormvloedke
(NIWAS) als mogelijke bc
ers over. Ni was bestaat
Ballast Nedam, Bosk
Grootint, Van Oord Groep
Van Rietschoten en Houw(
SLM moet voorschot
aan nabestaanden
betalen
AMSTERDAM De vice-pre
sident van de rechtbank in
Amsterdam, mr. J. Vrakking,
heeft gisteren in een kort ge
ding beslist dat de Surinaamse
luchtvaartmaatschappij (SLM)
een voorschot moet geven voor
de later te betalen schadever
goeding aan de nabestaanden
van de vliegramp bij Zanderij.
Het kort geding was aanhangig
gemaakt door de moeder van
twee minderjarige kinderen
van één van de omgekomen in
zittenden. Het was een proef
proces en de advocaten van de
eiseres zullen nu ook voor, an
dere nabestaanden voorschot
ten gaan vorderen. Vrakking
besliste dat de vliegtuigmaat
schappij aan de kinderen 3.000
gulden moet betalen.
SLM wilde betalen, maar al
leen onder de voorwaarde dat
de nabestaande niet bij andere
mogelijke schadeplichtigen
voorschotten zou vorderen. De
nabestaande weigerde, ze wilde
immers niet in haar juridische
mogelijkheden beknot worden.
De president besliste in zijn
vonnis dat de SLM „zonder
meer tot betaling van het voor
schot is gehouden".
De voorwaarden die de vlieg
tuigmaatschappij stelde zijn
hiermee van de baan.
LEIDEN Onderzoekers van Mogen International in
Leiden zijn er in geslaagd met behulp van recombinant
DNA-technieken het farmaceutisch waardevolle eiwit
HSA te produceren in aardappelplanten.
Mogen is een plantenbiotechnologisch bedrijf. Het richt zich
voornamelijk op het verbeteren van land- en tuinbouwgewassen
met behulp van moleculair biotechnologische technieken. Het
voert thans met financiële steun van het ministerie van econo
mische zaken een studie uit naar de mogelijkheden waardevolle
stoffen in planten te produceren. Daarin is volgens dr. P.J.M.
van den Elzen van Mogen het belang gelegen van de nu aange
toonde mogelijkheid HSA uit aardappelpanten te produceren.
Vervolgonderzoek is nodig om onder meer de zuivering nader te
bestuderen. Volgens Van den Elzen valt daarom nog niets te
zeggen over het tijdstip waarop op deze wijze geproduceerd HSA
op de markt kan worden gebracht en tegen welke prijs.
HSA, humaan serum albumine, wordt onder andere gebruikt als
mensen een shock hebben opgelopen of veel bloed hebben ver
loren, bij voorbeeld tijdens een operatie. Voor de produktie is de
farmaceutische industrie tot nu toe aangewezen op menselijk
bloedplasma.
Vanwege mogelijk besmettingsgevaar met bijvoorbeeld Aids of
hepatitis zoeken verschillende laboratoria thans naar alternatie
ve produktiemethoden. Daarvoor wordt voornamelijk gebruik
gemaakt van micro-organismen. In vergelijking hiermee zijn
planten volgens Mogen een aanzienlijk goedkopere bron van ei
witten. Het HSA dat Mogen uit planten heeft gezuiverd blijkt
identiek te zijn aan het HSA uit menselijk bloed.
Aardappelplanten waaruit het waardevolle eiwit HSA is ontwikkeld.
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
(c) Standaard UltgeverlJ/Wavery Produc
IVF-besluit
aangehouden na
bezwaren CNV
AMSTELVEEN De Zieken-
fondsraad heeft gisteren het
besluit over uitbreiding van de
mogelijkheden voor reageer
buisbevruchting terugverwe
zen naar de commissie die het
heeft voorbereid. Dat gebeur
de nadat de vertegenwoordi
gers van het CNV en de werk
gevers hadden aangekondigd
dat ze tegen zouden stemmen.
Mr.J.de Geus van het CNV zei
dat zijn vakcentrale de subsi
diëring van reageerbuisbe
vruchting (IVF) beperkt wil
houden tot de vijf ziekenhui
zen die nu ook al subsidie krij
gen. Dit omdat de discussies
over de maatschappelijke, juri
dische en ethische aanvaard
baarheid van IVF nog niet zijn
afgerond. De Geus noemde
daarbij de juridische positie
van het embryo, de toepassing
van IVF ongeacht de relatie
vorm en eventueel onderzoek
met en selectie van embryo's.
Twee jaar cel
voor dood
op verzoek
ROTTERDAM De recht
bank in Rotterdam heeft gis
ten een 49-jarige man uit Ha-
zerswoude en een 26-jarige
Rotterdammer veroordeeld tot
twee jaar gevangenisstraf we
gens levensberoving op ver
zoek.
De officier van justitie had zes
jaar gevangenisstraf geëist.
Het tweetal diende in april
van dit jaar de 75-jarige moe
der van de Rotterdammer een
spuit toe met morfine waar
door de vrouw overleed. Ze
handelden geheel op eigen
houtje. De zaak kwam uit
doordat de man uit Hazers-
woude het hele verhaal vertel
de aan zijn vriendin, die de
politie belde. Het openbaar mi
nisterie had de twee mannen
primair moord ten laste ge
legd. Maar de rechtbank acht
bewezen dat de vrouw wel de
gelijk om een zachte dood had.
verzocht. Voor levensberoving
op verzoek geldt een maxima
le straf van 12 jaar. De recht
bank vindt echter dat ten aan
zien van beide verdachten
verzachtende omstandigheden
gelden. Het openbaar ministe
rie beraadt zich nog over een
hoger beroep.
AMSTERDAM De Amster
damse politie heeft twee jon
gens aangehouden die er van
verdacht worden betrokken te
zijn geweest bij het maken en
gooien van de fragmentatie-
bommen afgelopen zondag tij
dens de voetbalwedstrijd Ajax-
Feyenoord. Beide verdachten
hebben bekend.
De verdachten zijn een acht
tienjarige jongen uit Dordrecht
en een negentienjarige Rotter
dammer. Volgens de persoffi
cier van justitie in Amsterdam,
L. de Wit, zijn in het huis van
één van de verdachten de res
tanten aangetroffen van het
materiaal waarmee de bommen
zijn gemaakt. De politie heeft
het spul in beslag genomen.
De jongens wordt ten laste ge
legd dat zij met de bom opzette
lijk het leven van de toeschou
wers en de aanwezige politie in
gevaar te hebben gebracht. Vol
gens woordvoerder Wilting van
de Amsterdamse politie heeft
de achttienjarige de bom ge
maakt én gegooid. Zijn negen
tienjarige vriend heeft gehol
pen om de bom te maken. De
bommengooier heeft tegenover
de politie verklaard dat hij bij
het binnengaan van het Ajax-
stadion inderdaad is gefouil
leerd. Hij wist de beveiliging
echter om de tuin te leiden door
de bom tussen zijn benen, in
zijn onderbroek, te verbergen.
Uit onderzoek van de politie is
gebleken dat de bom is gemaakt
van glas, dat na de explosie in
duizenden stukjes uit elkaar is
gespat. „Gelukkig is de bom
laag bij de grond ontploft, an
ders was de ramp niet te over
zien geweest", aldus de politie
woordvoerder. Door de ontplof
fingen raakten in totaal veer
tien personen gewond, twaalf
toeschouwers en twee leden
van de ME. De politiewoord
voerder wees erop dat de ge
bruikte bom niet door metaal-
dectoren zou zijn ontdekt. De
jongen heeft tegenover de poli
tie ook verklaard dat hij bewust
op een plek is gaan staan waar
van hij dacht dat hij niet mak
kelijk zou kunnen worden ont
dekt door de videocamera's in
het stadion. Volgens Wilting
heeft Ajax inmiddels video-ap-
paratuur aangeschaft die het
mogelijk moet maken „in alle
hoeken" te kijken.
Vijf
ecuadoriane
op vrije
voeten
ZWOLLE De ree
bank in Zwolle heeft
Ecuadorianen die won
verdacht van het v
krachten van twee 14-j;
ge meisjes op vrije voel
gesteld. Tegen de
werden gisteren tijdi
een vijftien uur durer
marathonzitting van
rechtbank gevangei
straffen van een jaar
ëist.
Of de onmiddellijke inv
heidstelling inhoudt dat
verdachten ook vrijuit gaar
nog niet bekend. De uitspr
zal maandagmiddag komen
De vijf Ecuadorianen zoui
zich op 18 augustus in tot
zes keer aan de twee mei
hebben vergrepen. De
maakten deel uit van de ze'
leden tellende muziekgri
Intipac, dat die dag op
straatfestival in Zwolle optr
De meisjes zouden de groep
hele dag gevolgd zijn en i
de mannen - Indianen,
stammelingen van het vo
malige Inca-Rijk - hebl
aangepapt. Volgens de raa
lieden is niet gebleken dat
bij de seksuele gemeenscl
die plaatsvond enig gew
was gebruikt.
ANWB vreest
vernieling
tol-apparatuur
DEN HAAG De ANl
vreest dat de voorgenot
elektronische tolheffing li
snelwegen de automol
aanzet tot vernieling van
apparatuur. De te hoge tolk
ten zouden daarvoor de red
zijn. Deze waarschuwing ui
de chef verkeersafdeling v
de ANWB, mr. G Schoutl
gisteren aan minister Sm
.Kroes (verkeer) op een et
gres over verkeer en vervo
Volgens Schouten is bij
reeds bestaande vaste me
punten voor snelheid al geb
ken dat „het voor een klei
groep aantrekkelijk is de ap|
ratuur te vernielen".
