Reuma groot probleem
mor de samenleving^
„Taaie" kabinetsformatie
maakt „goede vorderingen
LSVb eist gelijke
behandeling studenten
KONINKLIJK
/HUIS
Dees wil medische experimenten
aan wettelijke regels onderwerpen
CITO peilt
taalniveau
halverwege
basisschool
emmers wint in
Lalifornië
)EL MAR Jan Lammers
eeft de laatste race voor het
merikaanse IMSA-kampi-
enschap gewonnen. De.N.e-
erlandse Jaguar-coureur
tuurde zijn wagen in de
!rote Prijs van Zuid-Califor-
iië een paar seconden eerder
iver de streep dan de Au-
traliër Geoff Brabham, die
n de laatste wedstrijd van
iet seizoen zijn titel proion -
eerde. Lammers nam vijf
ninuten voor het einde van
Ie race de eerste plaats over
'an Brabham.
24 oktober
i DEN HAAG Prins Bernhard
zet in de Brabantse Biesbosch,
tijdens een door Staatsbosbe
heer en het Wereld Natuur
Fonds georganiseerde tocht, een
beverpaartje uit. Vorig jaar ging
dit project van start en kwam de
bever na ruim 160 jaar afwezig
heid terug in de Nederlandse na
tuur De resultaten van dit expe
riment zijn zodanig dat nu voor
de tweede keer bevers kunnen
worden uitgezet.
UTRECHT De Landelijke
Studentenvakbond (LSVb)
heeft vandaag voor de recht
bank in Den Haag een kort
geding tegen de staat aange
spannen over de toepassing
van de zogenoemde hard
heidsclausule in de Wet op
de Studiefinanciering.
Het gaat om de regeling voor
het verkrijgén van een aan
vullende beurs wanneer ou
ders niet willen bijdragen in
de studiekosten van hun kind.
Die geldt alleen voor beursstu
denten van 21 jaar en ouder.
Maar begin dit jaar bepaalde
het College van Beroep dat
studerenden onder de 21 jaar
op dezelfde manier moesten
worden behandeld.
Minister Deetman van onder
wijs werd gevraagd een nieu
we maatregel te treffen om
een eind aan de ongelijke be
handeling te maken. In af
wachting daarvan nam de In-
formatiseringbank de zaken
van de betrokken studenten
niet meer in behandeling. Ex-
minister Deetman diende in
september een nieuwe, aange
scherpte regeling bij de Twee
de Kamer in. Die weigerde het
voorstel op de agenda te zet
ten. Een nieuw kabinet moest
zich nog maar eens over de
plannen buigen. Waarnemend
minister van onderwijs Braks
besloot toen de voorgestelde
regeling aan te houden en al
les voorlopig bij het oude te la
ten.
De studenten eisen nu dat de
minister alsnog de beslissing
van het College' van Beroep
uitvoert. Volgens hen wachten
nu 2.900 studerenden op af
handeling van hun zaak. Vol
gens het ministerie zijn het er
overigens achthonderd. De
LSVb staat niet afwijzend te
genover de voorschotregeling
die het ministerie deze week
voor de in geldnood gekomen
studenten heeft getroffen. De
bond protesteert echter tegen
„vorm en inhoud" van de re
geling. Ze zeggen bovendien
dat alleen de financiële nood
wordt gelenigd, maar dat de
rechtsonzekerheid blijft be
staan.
Reumapatiënten
verlaten
teleurgesteld
de zaal
APELDOORN Vele
tientallen reumapa
tiënten hebben teleur
gesteld voortijdig de
zaal verlaten waarin
de toespraken werden
gehouden ter gelegen
heid van het tienjarig
bestaan van de Neder
landse Bond van Reu
mapatiëntenverenigin
gen.
Zij hielden het vanwege
hun lichamelijke aandoe
ningen niet vol om lan
ger dan een uur op de
vaste stoel in de zaal te
blijven zitten. Een enke
ling moest weggedragen
worden door aanwezige
vrijwilligers van het
Rode Kruis.
De 2300 gehandicapten
moesten 's morgens van
tien tot kwart over
twaalf en 's middags ook
ruim een uur in de stoe
len. „Veel te lang", zei
een 81-jarige reumapa-
tiënte uit Rotterdam
„Vergeet niet dat we al
om acht uur uit Rotter
dam ziin vertrokken met
de bus Op het moment
dat de 81-jarige de zaal
verliet, had ze al 3,5 uur
in een ongemakkelijke
stoel gezeten.
SlNENLAND
ïuidarts wil onderzoek
^aar moedervlekken
IJ RECHT Er zou een onderzoek moeten komen
l r de invloed van chemische stoffen in onder meer
,t en voeding op het ontstaan van melanoom
raadaardige moedervlek). In zijn boek „Melanoom
i de huid" schrijft dr. F. Rampen, huidarts in. het
[el t Anna Ziekenhuis in Oss, dat er belangrijke rede-
j, i zijn om aan te nemen dat naast een overvloed
ij ultra-violette straling uit zonlicht ook chemische
f fen belangrijk kunnen bijdragen aan het ontstaan
n deze vorm van huidkanker. Vooral bij mensen
n<j een zeer blanke huid en veel moedervlekken
'0 melanoom ontstaan. Het is echter een niet veel
2( rkomende vorm van kanker, die in de meeste ge-
nj len te genezen is. De ziekte is verantwoordelijk
,r slechts 1 tot 2 procent van alle sterfgevallen aan
iker, maar volgens Rampen verdubbelt dat per-
tage elke tien jaar.
Zf
Amsterdam dreigt zes miljoen
gulden mis te lopen
AMSTERDAM De gemeente Amsterdam
loopt de kans circa zes miljoen gulden subsi
die van de provincie Noord-Holland mis te
lopen. Dit bedrag, dat de gemeente heeft
uitgegeven voor bodemsanering, wordt door
de provincie slechts verstrekt als declaraties
met bijbehorende orginele rekeningen wor
den ingediend. Dit is tot nu toe niet gelukt
omdat het computersysteem van de dienst
openbare werken niet goed functioneert.
Volgens een woordvoerder wordt er op dit
moment „met man en macht" gewerkt om
de problemen op te lossen. Die zijn waar
schijnlijk veroorzaakt doordat het systeem
te vroeg operationeel is geworden. Hoe
groot de kans is dat Amsterdam de subsidie
werkelijk misloopt is op dit moment niet te
zeggen, maar het gevaar bestaat wel, aldus
de woordvoerder.
Commit
MAANDAG 23 OKTOBER 1989 PAGINA 3
DEN HAAG De besprekingen
over de vorming van een nieuw ka
binet bestaande uit CDA en PvdA
zijn vanmiddag weer voortgezet.
Verwacht wordt dat de onderhan
delaars nog enkele dagen nodig zul
len hebben om tot een definitieve
overeenstemming te komen over
alle onderdelen van-het nieuwe re
geerakkoord. Ook afgelopen zater
dagmorgen kwamen de vier onder
handelaars en informateur Lubbers
weer bijeen voor een vier uur du
rend gesprek. CDA-onderhandelaar
De Vries zei na afloop dat er weder
om „goede vorderingen waren ge
maakt". Volgens PvdA-onderhan-
delaar Kok liggen er nogal wat
„taaie" wijzigingsvoorstellen op ta
fel. „Maar we moeten in de loop
van de volgende week een heel eind
kunnen komen", aldus Kok. De
Vries, Brinkman, Kok en Wöltgens
bogen zich zaterdag over de onder
delen milieu, reiskostenforfait, on
derwijs en budgetdiscipline uit het
concept-akkoord. Het punt van de
koppeling tussen lonen en uitkerin
gen komt vandaag opnieuw aan de
orde. Wat betreft de afschaffing van
het reiskostenforfait, waar het
CDA/VVD-kabinet over struikelde,
is het probleem dat beperking van
de vaste aftrek voor reiskosten (op
brengst ruim 200 miljoen gulden) in
een wettelijke regeling moet wor
den gegoten. Lubbers en de onder
handelaars zijn in het concept-re
geerakkoord al overeengekomen
dat dat doorgaat. De vraag is even
wel of een wettelijke regeling voor
1 januari 1990 nog haalbaar is.
Mensenrechten - activisten
niet welkom in Taiwan
DEN HAAG De voorzitter van de Ver
eniging Nederland-Taiwan, G. van der
Wees, en zijn Taiwanese vrouw krijgen
geen visum van Taiwan. De autoriteiten
in dat land hebben hun visumaanvraag
zonder opgaaf van redenen afgewezen.
De vereniging zet zich in voor de men
senrechten in Taiwan. Het echtpaar Van
der Wees had het eiland in de tweede
helft van november willen bezoeken om
de campagne voor lokale verkiezingen in
december bij te wonen en om zich op de
hoogte te stellen van de ontwikkelingen
op het gebied van de mensenrechten. Van
der Wees, die ook lid is van de werkgroep
mensenrechten van het CDA, en zijn
vrouw kregen in 1984 en 1986 wel een vi
sum voor een bezoek aan Taiwan.
T)ORZITTER A.L. ENGELMANN VAN REUMAPATIËNTENBOND:
(Van een onzer
I verslaggevers)
TELDOORN Voorzit-
nfr A.L. Engelmann van
J Reumapatiëntenbond
Jent dat de ernst van
Tumatische ziekten voor
I betrokkenen en de sa-
'Jenleving nog altijd sterk
rordt onderschat. Vol
tas hem heeft de over
bid jaren lang niet on
erkend dat reuma in so-
teal en economisch op-
jeht een groot probleem
j. Van de gewenste uit-
jreiding van het aantal
pumatologen is bijvoor-
>eeld nog niets gekomen.
iij zei dit zaterdag op een bij-
?nkomst in Apeldoorn ter ge-
genheid van het tienjarig be-
lan van de Reumapatiënten-
>nd, een koepel van 89 (re-
onale) patiëntenverenigin-
in. In Nederland hebben zo'n
ie miljoen mensen reumati-
:he klachten, 133)000 mensen
(zoeken regelmatig een spe-
alist.
Dlgens Engelmann krijgen
nkomende artsen onvol-
lende onderwijs in de 200
ïktebeelden die onder de
(rzamelnaam reuma vallen,
uisartsen verwijzen patiën-
n daardoor vaak te laat door
aar de reumatoloog, terwijl
(n deskundige behandeling
een vroeg stadium de gevol-
en van de ziekte kan afrem-
en.
e voorzitter van de Reuma-
itiëntenbond noemde het on-
grijpelijk dat de overheid
etenschappelijk reuma-on-
(rzoek niet structureel subsi-
Jukeboxen
Aan de hand van een catalogus bekijkt een man een aantal jukeboxen uit de veertiger en vijftiger
jaren tijdens een kijkdag bij het Amsterdamse veilinghuis Christie's. De geluidsapparaten maken
deel uit van een collectie 20e eeuwse decoratieve kunst die donderdag wordt geveild, foto: anp
Personeel Barlaeus meldt zich ziek
AMSTERDAM Het Barlaeus Gymnasium in Amsterdam
zit zonder administratief personeel. De vier vrouwen op de
administratie hebben zich collectief ziek gemeld in verband
met problemen tussen hen en de rectrix, mevrouw C. de
Vries Lentsch.
De vrouwen zeggen niet langer in staat te zijn om er met de
rectrix een normale werkverhouding op na te houden. De ge
meente heeft niet alleen tegenover de rectrix een verantwoorde
lijkheid, maar ook tegenover het lagere vrouwelijke personeel,
vinden ze. De problemen tussen de rectrix en het personeel da
teren al van vóór de benoeming van De Vries Lentsch. Tegen de
zin van de school werd de vrouw benoemd tot schoolhoofd. Na
haar aantreden verscherpte het conflict zich. De rectrix wordt
verweten dat zij autoritair is en niet met mensen kan omgaan.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Staatssecreta
ris Dees van volksgezondheid
wil medische experimenten
met proefpersonen aan ver
schillende wettelijke regels on
derwerpen. Ook vindt de de
missionaire VVD-bewindsman
dat de overheid de mogelijk
heid moet krijgen om proeven
met eicellen, embryo's en foe
tussen te verbieden.
Dees wil het ontwerp-wets-
voorstel, waarin de regels zijn
opgenomen, volgende week in
de ministerraad laten bespre
ken. Op een dergelijke wet
wordt door de medische we
reld al jarenlang gewacht. De
ingewikkeldheid van de mate
rie is volgens de staatssecreta
ris een van de redenen waar
om de wet zo lang op zich
heeft laten wachten. „Door de
snelle ontwikkeling van medi
sche wetenschap en techniek
kwamen we bij de ontwikke
ling van wetgeving steeds
weer voor nieuwe vragen te
staan", aldus Dees.
In de wet moet precies worden
vastgelegd wanneer er proe
ven met mensen mogen mo
gen worden genomen, zo zei
Dees gisteren voor de AVRO-
radio. Voorop staat dat de
proefpersoon vooraf schrifte
lijk toestemming moet verle
nen en verzekerd moet zijn te
gen de gevolgen indien het ex
periment misloopt.
In de wet worden normen, cri
teria en voorwaarden opgeno
men waaraan een experiment
moet voldoen. Zo zal men als
onderzoeker redelijkerwijs
aannemelijk moeten maken
dat het experiment een bijdra
ge levert aan verbetering van
de geneeskunst. Kan bijvoor
beeld het onderzoek ook ge
woon in een laboratorium, via
een reageerbuis, plaatsvinden,
dan mag het niet worden toe
gepast op een proefpersoon.
Ook zal elk experiment vooraf
getoetst moeten worden door
onafhankelijke medisch-ethi-
sche commissies waarin artsen,
juristen en ethisch deskundi
gen zitting hebben.
Dees verwacht dat het wets
ontwerp volgend jaar in de
Tweede Kamer aan de orde
kan komen.
'Supermarkten
leven cao
niet goed na'
DEN HAAG De Diensten
bond FNV vindt dat de on
langs afgesloten supermarkt-
cao niet goed wordt nageleefd
door de werkgevers. De Diens
tenbond is daarom vandaag
een actie in supermarkten ge
start om werknemers ervan op
de hoogte te stellen dat zij vol
gens de cao dit jaar nog recht
hebben op een loonsverhoging
van vijf procent. De werkge
vers in de supermarktbranche
ontkennen dat zij de cao ont
duiken.
ARNHEM Het Instituut
voor Toetsontwikkeling CITO
peilt vanaf vandaag onder bij
na vijfduizend leerlingen uit
groep 5 van de basisschool het
taalniveau. In het voorjaar
van 1991 zullen de resultaten
bekend vfrorden. Het onder
zoek is een vervolg op de pei
ling naar taalbeheersing dat
vorig jaar in de groepen 8
werd gehouden.
Het project 'Periodieke pei
ling' van het onderwijsniveau
(PPON) wordt in opdracht van
het ministerie van oYiderwijs
en wetenschappen uitgevoerd.
De verkregen informatie moet
richting geven aan de al jaren
lopende discussie over de ge
wenste kwaliteit van het on
derwijs. Het CITO is onlangs
ook gestart met de voorberei
dingen op onderzoek in het
speciaal onderwijs, met name
onder moeilijk lerende kinde
ren (mik) en kinderen met
leer- en opvoedingsmoeilijkhe
den (lom).
Aan de hand van de conclusies
die de peiling onder kinderen
uit de laatste klas van het ba
sisonderwijs heeft opgeleverd,
houdt het CITO met ouders en
leerkrachten in drie steden
een informatieve bijeenkomst.
In Zwolle, Eindhoven en
Utrecht buigen ze zich op 11
november over de vraag wat
leerlingen bij het verlaten van
de basisschool moeten kunnen.
Koningin Beatrix was een van de eregasten van de jarige Reumapatiëntenbond. foto: pers unie
dieert. De bestaande research
wordt vrijwel uitsluitend gefi
nancierd door het Reumafonds
en is daardoor beperkt in om
vang.
Bijna alle reumapatiënten zijn
permanent op medicijnen aan
gewezen en hebben langdurig
fysiotherapie nodig. De Reu-
mabond is dan ook fel tegen
het plan deze voorzieningen
niet op te nemen in de toe
komstige basisverzekering,
maar in de vrijwillige aanvul
lende verzekering.
„Als patiënten hier van afzien
omdat de premie voor hen te
hoog is, heeft dat een ernstig
invaliderend effect. Het rol-
stoelgebruik zal dan weer toe
nemen, het beroep op thuis
zorg wordt groter en het aan
tal opnamen in verpleeghuizen
zal schrikbarend stijgen", zei
Engelmann.
Nieuw beleid
Staatssecretaris Dees erkende
dat de overheid lange tijd te
weinig heeft gedaan voor de
reumapatiënten. Dat gaat ech
ter veranderen, zo liet de de
missionair bewindsman zater
dag weten.
„Stonden de „killers" zoals
kanker en hart- en vaatziek
ten jarenlang boven aan het
prioriteitenlijstje; komende ja
ren zullen reuma en andere
chronische ziekten de meeste
aandacht krijgen", aldus Dees.
De eerste aanzetten heeft hij
daarvoor gegeven in het dit
voorjaar verschenen beleids
plan voor de toekomst van de
volksgezondheid.
Dees bepleit daarin onder
meer hogere efficiency van de
huidige werkzaamheden en
meer scholing op het gebied
van reuma. Hij wil een breed
progamma zoals de afgelopen
vijftien jaar ook voor kanker
bestrijding is georganiseerd.
Dees kon niet zeggen hoeveel
geld er komende jaren extra
voor reuma wordt uitgetrok
ken. Wel is de bewindsman
van mening dat er meer geld
beschikbaar kan komen omdat
in het het voorlopige regeer
akkoord het budget voor
volksgezondheid zal stijgen,
met één tot anderhalve pro
cent, omgerekend zo'n 450 tot
675 miljoen gulden.
Enquête
Uit een zaterdag gepresenteer
de enquête blijkt dat rond de
84 procent van de reumapa
tiënten regelmatig of voortdu
rend met pijn kampt en 74
procent met vermoeidheid.
Deze klachten zijn van grote
invloed op hun dagelijks leven
en op het gebruik dat ze van
de gezondheidszorg maken.
Dit blijkt uit een onderzoek
van het Instituut voor Revali-
datievraastukken naar de
kwaliteit van het leven van
reumapatiënten. Het onder
zoek werd gehouden onder 519
leden van patiëntenverenigin
gen. Tweederde van de onder
vraagden zei door de aandoe
ning financieel er op achteruit
te zijn gegaan. Bovendien heb
ben reumapatiënten te maken
met extra kosten. Het duurst
zijn hulpmiddeleh, voorzienin
gen binnen en buiten het huis
en hulp in de huishouding. De
gemiddelde meerkosten per
patiënt waren vorig jaar bijna
3.300 gulden, waarvan slechts
1.000 gulden voor vergoeding
in aanmerking kwam. Ook is
er vanwege de aandoening
sprake van verdergaande ver
eenzaming. Mensen kunnen
door hun vaak groeiende han
dicap steeds minder vaak uit
huis. De onderzoekers conclu
deerden in het rapport dat
reumatische aandoeningen een
duidelijke negatieve invloed
hebben op de door de patiën
ten ervaren kwaliteit van het
leven. De ondervraagden blij
ken vaak zelfs minder geluk
kig dan sommige (door ande
ren onderzochte) kankerpa
tiënten.
Mini
miss
Een
moeder
brengt
nog even
de kleding
van haar
dochtertje
in orde
voordat
het kind
het
podium op
gaat.
Gisteren
werd in
Dordrecht
een mini-
miss
verkiezing
gehouden.
foto: anp
„Bedrijven moeten verplicht minderheden in dienst nemen"
AMSTERDAM De gemeen
te Amsterdam vindt dat er op
landelijk niveau afspraken
moeten worden gemaakt om
bedrijven verplicht te stellen
meer minderheden in dienst te
nemen. Vooruitlopend daarop
wil de gemeente zelf binnen
kort afspraken met bedrijven
maken.
Ook wil de gemeente
in de naaste toekomst alleen
opdrachten verstrekken aan
bedrijven die meer minderhe
den aannemen.
Dit werd gistermorgen be
kendgemaakt bij de terugkeer
van een Amsterdamse delega
tie na een bezoek aan de Ca
nadese steden Toronto en Ot
tawa.
De groep politici en ver
tegenwoordigers van het
bedrijfsleven en minderheden-
groeperingen heeft daar de
werking onderzocht van de
Employment Equity Act, die
in Canada twee jaar geleden
werd ingevoerd. Doel van deze
wet is om meer allochtonen,
vrouwen en gehandicapten
aan banen te helpen.
Van de noodzaak tot wettelijke
dwang zijn niet alle Amster
damse delegatieleden over
tuigd geraakt. P. Jansen, hoofd
personeelszaken van het
Ahold-concern, vreest dat de
ene wettelijke maatregel de
volgende oproept. „Nu al
wordt in Canada door bepaal
de groeperingen om nog stren
gere eisen gevraagd die ook
forse nadelen met zich kunnen
meebrengen. Het nauwkeurig
registreren van minderheden
bijvoorbeeld, hetgeen ook in
Nederland nog steeds een om
streden onderwerp is", aldus
de Ahold-bestuurder.
Jansen ziet meer heil in pogin
gen om de beeldvorming over
minderheden in Nederland te
veranderen en in eigen initia
tieven van het bedrijfsleven.
„Als wij zelf geen maatregelen
treffen, laten we de overheid
niks anders over dan het op
leggen van dwang".
