Partij Hongarije
neemt afstand van
inval Russen in '56
Oostduitse pers gaat om
Vervanging Lance niet langer zeker
)ok Hill
")p vrije
zoeten
esteld
Vliegtuig neergestort in Sovjetunie
OA-M-F
Steun Jeltsin
Moskovieten lezen een oproep van het Demo-
cratrische Moskouwse Volksfront. Deze groepe
ring vraagt hen om Boris Jeltsin te steunen, de
populistische parlementariër die zegt momen
teel het slachtoffer te zijn van een door Sovjet
leider Gorbatsjov geïnitiëerde lastercampagne.
UITENLAND £eidóeSou/wmt zaterdag 21 oktober 19s9 pagina 5
[GB: vriendelijkere
renzen Sovjetunie
iOSKOU De KGB, de binnenlandse veiligheids-
enst van de Sovjetunie, is van plan de grenszones
een tiende van hun huidige omvang terug te
;ngen, en het prikkeldraad dat er overdadig is
igebracht, te verwijderen. Ook de procedure om
grens te overschrijden zal worden vereenvoudigd.
}B-hoofd Vladimir Krjoetsjkov verklaarde dat
.vangrijke grenszones niet nodig zijn. Het grenzen-
an is een nieuw teken dat de KGB zijn Koude-
nrlogmentaliteit wil afschudden. Op sommige
ftaatsen langs de grens met China is de verboden
a ne honderden kilometers breed, en zelfs de gren-
n met de bondgenoten van het Warschau-pact zijn
■veiligd met prikkeldraad en wachttorens. Langs
grenzen met Noorwegen, Finland, Iran, Turkije
Afghanistan is een 25 kilometer brede strook on
denkelijk voor buitenlanders.
Oppositieleider
in Oezbekistan
gearresteerd
MOSKOU De leider van de politieke
oppositiebeweging in de Sovjet-repu
bliek Oezbekistan is gisteren gearres
teerd, nadat hij had gedemonstreerd te
gen de invoering van wetten die het
Russisch de status geven van officiële
taal in de republiek. Poelatov nam, sa
men met naar schatting 50.000 anderen,
deel aan een demonstratie in de hoofd
stad Tasjkent. De politie zou de demon
stranten op hardhandige wijze uiteen
hebben geslagen. Zeker 300 mensen
werden gearresteerd. Poelatov werd op
gepakt omdat hij zich tegen de politie
zou hebben verzet.
Kosten aardbeving nu al geschat op ruim twintig miljard
SAN FRANCISCO De schattingen
van de kosten van de aardbevings
ramp in Californië vliegen momen
teel de pan uit. Nader onderzoek
heeft aangetoond dat gebouwen, die
veilig werden geacht, toch grote
schade hebben opgelopen.
Een topeconoom van BankAmerica Corp
schat de schade aan huizen en gebouwen
op tien miljard dollar (ruim twintig miljard
gulden). Volgens directeur Lawrence van
Lloyd's in Londen, de grootste verzeke
ringsmaatschappij ter wereld, is het echter
nog te vroeg om de financiële schade vast
te stellen.
President George Bush was gisteren naar
het getroffen gebied gevlogen om de om
vang van de ramp in ogenschouw te ne
men. De president kreeg eerst een verslag
van de redding- en herstelwerkzaamhe
den, en wierp een blik op de ravage bij de
ingestorte snelweg in Oakland, waar met
man en macht werd doorgewerkt om de
nog resterende lichamen onder het puin te
verwijderen. De president zei „diep ge
roerd" te zijn, en prees de samenwerking
bij het bergingswerk.
Betonplakken
Het dodental na de aardbeving is lager dan
eerst werd gevreesd. De eerste schattingen
gingen uit van circa 270 doden, voor het
merendeel op de dubbele brug van de In
terstate 880. Maar het normaal drukke
verkeer tijdens de spits was op dinsdag uit
gebleven, omdat velen eerder van hun
werk waren vertrokken om een belangrij
ke honkbalwedstrijd in een stadion in San
Francisco of thuis voor de televisie te vol
gen. Het aantal dodelijke slachtoffers „zal
mogelijk onder de 120 blijven", zei woord-
voerdster Lisa Covington. De officiële lijk
schouwer Charles Plummer schat het do
dental zelfs op „minder dan 100". Het bo
venste wegdek van de brug is over een
lengte van twee kilometer op de onderste
helft gestort. Tientallen auto's raakten on
der de enorme betonplakken bekneld. Tot
dusver zijn 19 lichamen geborgen uit het
puin gehaald, terwijl 83 mensen nog wor
den vermist. Volgens deskundigen kan het
nog maanden duren voordat alle lijken ge
borgen zijn. De hoop nog overlevenden te
vinden is inmiddels zeer klein geworden,
zeker nu het rampgebied bedreigd wordt
door zware regenval. Hierdoor dreigen
aardverschuivingen te ontstaan die het
reddingswerk danig zullen verhinderen.
Volgens meteorologen zullen de regenstor-
men vanaf vrijdagnacht twee dagen aan
houden. De duizenden daklozen zullen dan
te kampen hebben met temperaturen on
der het vriespunt.
Razzia in Bogota
BOGOTA De Colombiaan
se politie heeft gisteren zo'n
2.000 mensen opgepakt in de
hoofdstad Bogota en een
groot aantal wapens in beslag
genomen. Met deze razzia
hoopt de politie een einde te
maken aan de golf van aan
slagen waarmee de stad ge
teisterd wordt sinds de rege
ring in augustus de drugsba
ronnen de oorlog verklaarde.
De aanslagen zijn het werk
van de drugsmaffia, die de
regering zo wil dwingen af te
zien van het uitleveren van
drugssmokkelaars aan de
Verenigde Staten. Ruim 250
agenten deden aan de razzia
mee.
modernisering van de Lance
zal afzien. Een hoge NAVO-
functionaris, die anoniem wil
de blijven, zei dat gisteren in
Brussel. Begin volgende week
komen in het Portugese Villa-
moura de NAVO-ministers
van defensie bijeen. Nu al
staat nagenoeg vast, dat zij de
high level group, een selecte
groep topambtenaren van het
westerse bondgenootschap, de
opdracht zullen geven om de
noodzaak tot modernisering
van de kernwapens voor de
korte afstand in het licht van
de Weense onderhandelingen
te heroverwegen. „Daarbij is
alles mogelijk, zelfs om geheel
af te zien van de vernieuwing
van de Lance," aldus de ano
nieme NAVO-topman.
De defensie-ministers van de
NAVO komen volgende week
in bijeen. Vorig jaar en begin
dit jaar zorgde de modernise
ring van de westerse korte-af-
standswapens en vooral van
de Lance, waarvan het bereik
van 110 naar 480 kilometer
zou worden 'opgerekt', voor
zeer verhitte discussies. De
Bondsrepubliek West-Duits-
land, bij elk nucleair conflict
het eerste slachtoffer van dit
soort kort-dragende kernwa
pens, plaatste grote vraagte
kens bij de noodzaak om de
Lance te moderniseren. In mei
van dit jaar maakten de
NAVO-regeringsleiders onder
leiding van de Amerikaanse
president Bush een einde aan
de discussies door aan het
Warschaupakt een reeks ver
gaande ontwapeningsvoorstel
len voor te leggen. De Sovjetu
nie heeft daarop dermate posi
tief gereageerd, dat in NAVO-
kringen nu wordt overwogen
de modernisering van de eigen
korte-afstandskernwapens
slechts in een afgeslankte
vorm door te zetten. Deze wa
pens waren namelijk van het
begin af mede bedoeld als he-
t,antwoord op het Sovjet-over-
wicht aan conventionele wa
pens (tanks en artillerie).
IER GUILDFORD:
ELF AST Paul Hill,
>n van de „vier van
Suildford" die donderdag
ischuldig werden ver-
laard nadat zij 14 jaar ge-
angen zaten wegens
omaanslagen in Enge-
ind, is gisteren al laatste
an het viertal op vrije
gekomen.
35-jarige Hill werd op
vrijgelaten door een
rechtshof in het Noordierse
1 elfast, hangende hoger
iroep tegen zijn veroordeling
Ot levenslange gevangenis
wegens de moord op een
ntse oud-militair in Belfast,
ijftien jaar geleden. Het ge-
ichtshof in Londen hief don-
erdag de veroordeling op van
et viertal, dat in 1974 tot le-
enslang werd veroordeeld
egens bomaanslagen op cafés
1 de Zuidengelse plaats
luildford, die druk werden
ezocht door Britse soldaten,
aarbij kwamen vijf mensen
m het leven. De Britse minis-
pr van binnenlandse zaken
prak over de veroordeling
tan de vier van Guildford als
tan „ernstige gerechtelijke
iwaling".
BUDAPEST De nieuwe
Hongaarse Socialistische
partij heeft afstand geno
men van haar communis
tische verleden door giste
ren publiekelijk het Sov
jet-ingrijpen bij de Hon
gaarse opstand van 1956 af
te keuren. Dezelfde dag
nam het Hongaarse parle
ment een kieswet aan die
verkiezingen met meer
partijen mogelijk maakt.
In een verklaring zei de partij
zich te distantiëren van de
Sovjetinvasie tijdens de Hon
gaarse opstand, die op 23 okto
ber 1956 begon. De opstand
bracht de hervormingsgezinde
politicus Imre Nagy aan de
macht, die een meerpartijenre-
gering vormde en Hongarije
uit het Warschaupact wilde la
ten treden. Bij de Sovjetinva
sie kwamen zo'n 25.00 mensen
om het leven, terwijl ruim
200.000 Hongaren de wijk na
men naar het Westen. Nog
geen jaar geleden sprak de
partij steevast van een „con
tra-revolutie" als het om de
opstand van 1956 ging. Een be
stuurslid van de Socialistische
partij, die in de plaats is geko
men van de twee weken gele
den opgeheven communisti
sche partij, zei dat de Sovjetu
nie niet geconsulteerd was
over de verklaring.
Kieswet
Het Hongaarse parlement nam
gisteren een nieuwe kieswet
aan die de weg baant voor de
mocratische verkiezingen in
juni volgend jaar. De aanvaar
ding van de kieswet vormde
het sluitstuk van een histori
sche zitting van het parlement
die de overgang van het com
munistische systeem naar een
meerpartijenstelsel naar wes
ters voorbeeld markeert.
Verscheidene radicale parle
mentariërs hadden aanvanke
lijk bezwaar tegen de kieswet,
omdat die niet in overleg met
het parlement maar tijdens on
derhandelingen tussen de par
tij en oppositiegroepen was op
gesteld. Maar de kieswet werd
toch met overweldigende
meerderheid aangenomen, na
dat minister van staat Imre
Pozsgay de parlementariërs
had gewaarschuwd dat het
hele nieuwe systeem op losse
schroeven zou komen te staan
als er aan de kieswet getornd
werd.
De volksvertegenwoordiging
besloot verder de arbeidersmi
litie op te heffen, een vrijwilli
gersleger van 60.000 man dat
na de opstand van 1956 door
de partij werd opgericht om
eventuele nieuwe binnenland
se onrust de kop in te druk
ken. Donderdag nam het par
lement al een nieuwe grond
wet aan en verleende het eer
herstel aan alle Hongaren die
onder het communistische
bewind vervolgd zijn.
Verder bepaalde het parle
ment dat de partij-organisaties
in de bedrijven ontbonden
moeten worden. Dat was een
gevoelige nederlaag voor de
leider van de nieuwe Socialis
tische partij, Reszö Nyers, die
juist voor het handhaven van
de partijcellen had gepleit.
Een vertegenwoordiger van de
radicale Allinatie van Vrije
Democraten zei dat het ont
binden van de partij-organisa
ties in de bedrijven de dood
steek voor de Socialistische
partij zal worden. „Het is afge
lopen met het partijtje". Hij
voorspelde dat niet meer dan
50.000 van de 700.000 leden die
de communistische partij telde,
zullen overstappen naar de
nieuwe Socialistische partij.
MOSKOU Een militair
transportvliegtuig, van het
type Iljoesjin-76, is giste
ren neergestort in de zui
delijke Sovjetrepubliek
Armenie.
Bij het ongeluk kwamen 17
mensen om het leven. Twee
dagen geleden vonden 57
mensen de dood toen een
isoprtgelijk militair transport
vliegtuig in de naburige repu-
jbliek Azerbajdzjan in zee stort
te. Het toestel had militairen
aan boord die naar het gebied
'Waren gestuurd om de etni-
■sche onlusten in Azerbajdzjan
en Armenië te onderdrukken.
Het toestel dat gisteren neer
stortte was op weg naar Leni-
|nakan, de op een na grootste
stad van Armenië, die bij de
aardbeving van vorig jaar de
cember volledig is vérwoest.
Over de oorzaak van het onge
luk is nog niets bekend. Waar
nemers sluiten niet uit dat de
vliegtuigongelukken het ge
volg zijn van sabotage door
Azerbajdzjaanse nationalisten,
die de afgelopen weken al
meer aanslagen hebben ge
pleegd op militairen die naar
het gebied zijn gestuurd om de
rust te herstellen.
De troepen slaagden er on
langs in de blokkade te door
breken waardoor Armenië al
twee maanden voor alle trein
verkeer en vrachtvervoer was
afgesloten. Met de blokkade
probeerden de Azerbajdzjanen
Armenië onder druk te zetten
om zijn aanspraken op de Ar
meense enclave Nagorny-Ka-
rabach in Azerbajdzjan te la
ten vallen. Armenië krijgt het
merendeel van zijn goederen
via de haven van Bakoe en de
spoorwegverbindingen door
Azerbajdzjan.
Alle vrachttreinen naar Arme
nië en Nagorny-Karabach
worden nu begeleid door poli-
tie-agenten en soldaten van de
veiligheidstroepen van het mi
nisterie van binnenlandse za
ken (MVD). Ook de passa-
gierstreinen krijgen een mili
taire escorte, terwijl de belang
rijkste spoorwegknooppunten
permanent worden bewaakt
door de politie.
Ook rechts stelt
positie Pinochet
ter discussie
SANTIAGO Hernan Buchi,
de kandidaat van het Chileen
se bewind voor de presidents
verkiezingen komende decem
ber, vindt dat president Au-
gusto Pinochet moet opstappen
als opperbevelhebber van de
strijdkrachten wanneer hij
volgend jaar de macht aan een
burgerregering overdraagt.
Een Chileense krant meldde
onder aanhaling v^n Buchi dat
„het het beste voor Chili zou
zijn als Pinochet niet meer de
leiding van het leger op zich
neemt". De ex-minister van fi
nanciën schaart zich hiermee
achter de oppositiekandidaat
Patricio Aylwin.
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
(Van onze correspondent)
Walvisstaarten
Twee zwart granieten walvisstaarten ste
ken uit boven het landschap van Vermont
in de Verenigde Staten. Dit standbeeld is
zo'n 3,5 meter hoog en is getiteld „Res
pect". Daarmee benadrukt beeldhouwer
Jim Sardonis zijn betrokkenheid met het
milieu. Het beeld is dan ook gemaakt in
opdracht van de milieubeweging in deze
Amerikaanse staat.
FOTO: AP
Kort
Links: Een t
ontwerp van
Hubert de
Givenchy tijdens
de presentatie
van de voorjaar/
zomer collectie
voor 1990 in
Parijs. Zijn model
loopt in een zeer
korte kleurige
cocktailjurk
Oester
Rechts: Een
mannequin in een
opvallende
creatie: een kort
beige jasje met
een dubbele
knopenrij, een
rok net boven de
knie en een
gigantische
oestervormige
hoed. Een
ontwerp van de
Fransman Jean-
Charles de
Castelbajac.
FOTO's: AP
(ADVERTENTIE)
QN502 De mooie berekeningen van de Duitsers hebben ge
faald: door de reusachtige explosie is één der laadbomen losge
raakt en de V2 zit bekneld in de starttoren. Een enorme steek
vlam zet het schip in lichterlaaie en even later verduisteren zwar
te rookwolken ieder zicht. De bemanning raakt in paniek en
springt overboord. Hun enige hoop op redding is nu nog de
„Vrijheid II". Enkelen klimmen aan boord; ook de SS-comman-
dant bevindt zich onder hen. Dan stoten zij het schip snel af,
want reeds begint de „Tristan" slagzij te maken en wanneer zij
enkele honderden meters weg zijn, klinkt opnieuw een zware ont
ploffing en zien zij, hoe de „Tristan" snel zinkt. En tezelfdertijd
horen zij boven zich het geronk van vliegtuigmotoren: het lied is
uit!...
BRUSSEL Voor de
NAVO is het niet langer
een vaststaand feit dat de
Lance-raket, een van de
politiek meest omstreden
wapens in het westerse
bondgenootschap, nog
moet worden gemoderni
seerd.
Nu het overleg tussen oost en
west over de vermindering
van de conventionele strijd
krachten in Wenen zo onver
wacht goed verloopt, is het
mogelijk dat de NAVO van
(Vervolg van de voorpagina)
BERLIJN/BONN De
geleide Oostduitse pers is
inmiddels in haar geheel
met inbegrip van het
partijblad Neues Deutsch-
land omgezwaaid en
oefent momenteel heftige
kritiek uit op het vroegere
beleid.
Het in november als anti-com
munistisch verboden Sovjet
maandblad Spoetnik is met
onmiddellijke ingang weer
toegestaan. Alle Oostduitse
kranten maakten gisteren
melding van de gesprekken
met arbeiders en kerkelijke
vertegenwoordigers die de
nieuwe staats- en partijleider
Egon Krenz op zijn eerste
werkdag in zijn nieuwe func
tie had gehouden. En wat bij
Krenz' voorgangers Ulbricht
en Honecker nooit aan de orde
was, gebeurt nu wel: de media
geven details over het privé-
leven van het nieuwe staats
hoofd. Het interessante daar
aan is niet het feit dat Krenz
dagelijks gaat joggen en thuis
alles bespreekt met zijn vrouw
en twee zoons, maar wel dat er
kennelijk een taboe is door
broken.
De DDR beleeft een „omme
keer" in de politiek, zo stelde
het Oostduitse partij-orgaan
Neues Deutschland vrijdag in
zijn commentaar. De krant
ruimde verder vier pagina's in
voor kritische geluiden van
DDR-burgers.
Opmerkelijk is dat de krant in
dezelfde editie tevens melding
maakte van een omstreden on
derdeel van het debat dat zich
woensdag vlak na de benoe
ming van Egon Krenz in het
centraal comité van de com
munistische partij had voorge
daan. CC-lid Manfred Ewald
zou daar verklaard hebben het
wel eens te zijn met de benoe
ming van Krenz, maar zich
daarbij af te vragen of „we
toch niet een beetje verder
moeten gaan" met de hervor
mingen.
Alcohol
In het blad van de communis
tische jeugdbeweging, Junge
Welt, werd kritiek geuit op
het wantrouwen waarmee „de
kameraden uit de partijlei
ding" de burgers tegemoet tre
den. „Over datgene wat de
mensen razend heeft gemaakt
is te lang gezwegen. Met vlam
mende betogen valt nu niets
meer uit te richten. We heb
ben geduldigde samenwerking
en strijdlust nodig in plaats
van een gecultiveerde partij
atmosfeer", aldus Junge Welt.
In hetzelfde blad is een inge
zonden brief gepubliceerd van
de minister van handel, Ger
hard Briksa, waarin hij ervoor
pleit dat de Oostduitsers de al
cohol laten staan voor een fris
drankje. Er komen maatrege
len om de produktie van alco
holvrije dranken volgend jaar
te verhogen. De analogie met
de Sovjetunie dringt zich op:
Michail Gorbatsjov was in
1985 nauwelijks aangetreden
als partijleider of hij bond de
strijd met de alcoholconsump
tie aan.
De DDR maakte gisteravond
bekend dat het mensen die
naar het westen zijn gevlucht
in de gelegenheid stelt aanvra
gen in te dienen om te kunnen
terugkeren.
„Wij zullen allen helpen die
willen terugkeren, mits er
geen belangrijke hinderpalen
in de weg staan, weer voet op
vaderlandse bodem te zetten",
zei woordvoerder Wolfgang
Meyer van het ministerie van
buitenlandse zaken volgens
het Oostduitse persbureau
ADN.
Dit jaar hebben rond 120.000
mensen de DDR verlaten naar
het westen, de helft illegaal
via andere Oosteuropese lan
den. Tienduizenden is hun
staatsburgerschap ontnomen.
Mazowiecki
bij de paus
ROME De Poolse premier
Tadeusz Mazowiecki is giste
ren door paus Johannes Pau-
lus II in audiëntie ontvangen.
Mazowiecki en de paus spra
ken elkaar 20 minuten lang
achter gesloten deuren, in de
pauselijke bibliotheek. Mazo
wiecki zei de ontmoeting met
Johannes Paulus II te be
schouwen als „de kroon, de
vrucht van de dialoog". De
paus noemde de ontmoeting
met Mazowiecki „historisch"
en zei te hopen dat het hervor
mingsproces in Polen onom
keerbaar is. De Poolse premier
verklaarde later op een pers
conferentie in Rome dat zijn
land dringend voedselhulp no
dig heeft om de winter door te
komen. Volgens Mazowiecki
vormen de voedseltekorten
het grootste probleem voor
zijn regering die het land door
de overgangsfase van het com
munisme naar een democra
tisch systeem probeert te lood
sen.
Opstandige Argentijnse
officier ontslagen
BUENOS AIRES Het Ar
gentijnse leger heeft gisteren
luitenant-kolonel Aldo Rico
ontslagen. Rico leidde de afge
lopen jaren twee militaire op
standen tegen de regering van
de voormalige president Al-
fonsin. Eerder deze maand
verleende president Carlos
Menem pardon aan 174 bur
gers en militairen die aan Ri
co's opstanden en aan een le-
gerrebellie in december vorig
jaar hadden deelgenomen. Te
vens zijn de processen tegen
guerrillastrijders en militairen
wegens mensenrechtenschen
dingen in de jaren zeventig
stopgezet.
