Ontdek Villard-de-Lans en je gaat zeker terug
VAKANTIE
Winter
sporter
werkt
hard mee
aan het
verwoesten
van de
Alpen
£eidóc(3oiwa/nt
ZATERDAG 21 OKTOBER 1989 PAGINA
- Villard-de-Lans is voor
al aantrekkelijk voor
langlaufers en gemiddel
de skiërs. De wandelmo
gelijkheden zijn matig.
De plaats zelft ligt op
1050 meter hoogte, het
skigebied reikt tot 2170
meter met twintig kilo
meter zware, vijftig kilo
meter middelzware en
vijftig kilometer makke
lijke pistes. Villard-de-
Lans is te bereiken over
de weg (via Lyon of
Grenoble, ongeveer
twaalfhonderd kilometer
van Nederland), per
trein (TGV), per bus of
per vliegtuig (Air Fran-
ce-Lyon). De accommo
datie bestaat uit huisjes,
I appartementen, hotels
en een bescheiden aan
bod aan kamers bij par
ticulieren. In de week
die begint op 24 februari
1990 (krokusweek) zijn
appartement voor vier
personen te huur tussen
de 600 en 1450 gulden.
Qverdag
Villard-de-Lans bewijst, dat langlaufen helemaal niet die 'oma-sport' is, waarvoor het vaak wordt aangezien. FOTO: PERS UNIE
Yillard-de-lans
Het landschap zoeft in
een flits voorbij. Gemoedelij
ke dorpjes op glooiende hel
lingen wisselen elkaar in snel
tempo af. Af en toe zie je een
verdwaalde boerderij en hier
en daar wat vee. Het is genie
ten, zo lekker lui achterover
in een comfortabele 'vlieg-
tuigstoel'.
Met topsnelheden van soms
270 km per uur op het rechte
eind brengt de Franse flits
trein TGV menige ski- en lan-
glaufliefhebber in ruim drie
uur van Parijs naar Grenoble.
Daarna is het nog een uurtje
in de bus naar Villard-de-
Lans, een klein wintersport
plaatsje op 1090 meter hoogte
in de streek Isère (de Dauphi-
né) in de Franse'Alpen.
„Vous parlez Francais?",
wordt mij'diverse keren door
de Villardiens gevraagd. Nou,
dat gaat wel. Ik weet me rede
lijk verstaanbaar te maken
met het weinige Frans dat ik
op school leerde. Er wordt
niet bijster veel Engels gespro
ken door de plaatselijke be
volking.
Villard-de-Lans is als winter
sportoord eigenlijk ook niet
zo bekend in het buitenland.
En dat is toch op zijn minst
opvallend, want tijdens de
Olympische Winterspelen in
1968 in Grenoble werden di
verse onderdelen in Villard
en nabije omgeving afgewerkt
en de organisatoren van de
Tour de France lieten afgelo
pen zomer opnieuw een etap
pe (Alpe d'Huez - Villard-de-
Lans) in het plaatsje finishen.
Nee, ondanks deze grote in
ternationale sportevenemen
ten is het toch voornamelijk
Frans wat je op de pistes en
's avonds in de restaurants
hoort. Slechts af en toe vang
je wat flarden Nederlands,
Engels en Spaans op.
VANAF de parkeerplaats
bij het Office du Touris
me, de Franse VVV, in het
centrum van het dorp rijden
dagelijks de beige pendelbus
sen naar het op vier kilometer
afstand gelegen Balcon de Vil
lard (2000 meter), vanwaar de
liften vertrekken naar een uit
gestrekt skigebied dat reikt tot
2170 meter.
Waar de oude dorpskern van
Villard zich het best laat om
schrijven met kronkelige
straatjes, een dorpsfontein en
chaletachtige hotelletjes, ziet
Le Balcon en het nabij gele
gen appartementencomplex
Les Glovettes er totaal anders
uit. Moderne flats beheersen
hier het beeld. Voor liefheb
bers van historie misschien
niet zo aantrekkelijk. Maar
voordeel is wel dat je vlakbij
de piste zit. Bovendien is Le
Balcon van alle gemakken
voorzien. Er zijn winkeltjes,
restaurants, cafés en mogelijk
heden voor verhuur van ski
uitrustingen.
In totaal 37 liften brengen 120
kilometer piste binnen het be
reik van de wintersporter. De
pistes variëren van makkelijk
tot middelzwaar. Daardoor
zal de echt fanatieke skiër na
verloop van tijd wellicht be
hoefte krijgen aan een wat
zwaarder parcours op grotere
hoogte. Maar om de gemid
delde Nederlander een vakan
tie lang bezig te houden biedt
het gebied meer dan genoeg
mogelijkheden.
Villard-de-Lans zou je wel
licht nog het beste kunnen
omschrijven als een winter
sportoord 'voor de hele fami
lie'. Van allerlei pretentieuze
bedoeningen moet de door
snee wintersporter die naar
Villard komt eigenlijk niks
hebben. Gewoon lekker skiën,
is meestal zijn devies.
VOOR skilessen kan men
terecht bij een van de
honderd leraren en leraressen
van TEcole du Ski Francais'.
De lessen zijn toegankelijk
voor kinderen vanaf vier jaar.
De meeste leraren spreken al
leen Frans, hetgeen niet echt
verwonderlijk is voor een
wintersportgebied dat nog
niet echt door het buitenland
is ontdekt. Een minderheid
van de docenten kan ook
goed uit de voeten met En
gels, Duits of - voor Neder
landers van minder belang -
Spaans.
Hoewel menige skiër zijn
neus ervoor ophaalt, bewijst
ook Villard-de-Lans weer
eens dat langlaufen helemaal
niet die 'oma-sport' is, waar
voor het vaak wordt aange
zien. Maar liefst 120 kilome
ter geprepareerde loipes liggen
bij het langlaufcentrum Bois
Barbu (1140 meter) op de
wintersporter te wachten.
Evenals Le Balcon is ook Bois
Barbu vanaf Villard goed be
reikbaar met de pendelbus.
Het centrum ligt op drie kilo
meter afstand van het dorp en
biedt douches, kleedruimtes
en de verhuur van langlauf-
ski's. Leraren van de ski-
school geven er langlaufles.
STAANDE op die smalle
langlauflatten en de stok
ken om de beurt links en
rechts naast je in de sneeuw
prikkend, wordt het je eens te
meer duidelijk dat 'ski de
fond' een kwestie van werken
rs. Werken om bovenaan de
top te komen. Want waar bij
het alpine-skiën de lift je veel
van het zware werk uit han
den neemt, moet je het bij
langlaufen helemaal zelf doen.
Maar de voldoening wanneer
je eenmaal boven bent geko
men, zoals bijvoorbeeld op
het prachtige Plateau de
Chauteau-Jullien (1560 me
ter), is dan ook groot.
Nee, wie naar Villard-de-Lans
komt om te skiën, moet zeker
ook de langlaufpistes uitpro
beren. De serene stilte (je
hoort soms alleen je eigen
ademhaling), de mooie natuur
en de uitgestrektheid van bij
voorbeeld de Plaine d'Her-
bouilly zijn een lust voor het
oog. En een lunch in het
knusse Chalet de Chalimont
is wel heel wat anders dan
met je dienblaadje langs de
balie te lopen van het drukke
zelfbedieningsrestaurant op
de ski-piste.
Het was tijdens mijn eerste
avond in Villard-de-Lans wel
een gezoek naar de vooral
voor jongeren zo belangrijke
'après-ski'. Lag het nu aan
mijzelf, vroeg ik me af, of wa
ren ze er echt niet, die gezelli
ge Franse cafés?
De waarheid bleek in het
midden te liggen. In vergelij
king met de Zwitserse en
Oostenrijkse wintersportoor
den beleven de Fransen en zo
ook de Villardiens hun après-
ski ietwat ingetogener. Er zijn
wel twee discotheken en enke
le bars in Villard-de-Lans,
maar veel keus is er niet. Dus
zoeken de meeste toeristen
hun heil in de overigens heel
gezellige en niet dure restau
rants, waar behalve pizza's
ook de typische gerechten uit
de streek op tafel komen. Zo
als raclette, gratin Dauphinois
(gegratineerde aardappelen)
en 'la pierre chaude', waarbij
stukjes vlees op een hete steen
worden 'gegrild'.
Maar misschien is het ontbre
ken van een al te uitbundige
en nachtelijke après-ski maar
goed ook, omdat je anders
niet toekomt aan al die ande
re dingen die er verder nog in
Villard te doen zijn, zoals ro
delen, schaatsen, toerskiën,
zwemmen, tennissen, paard
rijden en wandelen.
CLARISSE BUMA
TGV BRENGT
WINTERSPORTERS SNEL IN
DE DAUPHINÉ
FULPMES - Naarmate het
voorjaar vordert, worden
de hellingen onder de skilif
ten steeds fleuriger. Uit het
wegsmeltende sneeuwdek ko
men alle kleuren van de re
genboog naar boven. Het is
een feestelijk gezicht, al die
tinten rood, groen, blauw en
geel tegen een achtergrond
van fris-groen uitlopende bo
men en spierwitte sneeuwres-
ten. Hoewel, feestelijk?
Rood en wit zijn de lege siga
rettenpakjes; blauw de wik
kels van repen chocolade en
geel de lege chipszakjes. Te
midden van duizenden siga-
rettepeuken liggen kleurrijke
handschoenen, blauwe petjes
en zonnebrillen. Sil de
strandjutter zou er voor een
fortuin vergaren. Op deze
manier werkt de winterspor
ter uit alle macht mee aan de
teloorgang van zijn eigen
speelterrein.
Voor de goede orde; dit
wordt geen anti-wintersport-
verhaal. Het is geen pleidooi
om de wegen naar de Alpen
te blokkeren, wintersportdor
pen te sluiten en skipistes om
te ploegen. De wintersport
heeft zich in de loop der ja
ren ontwikkeld tot een bezig
heid waar miljoenen mensen
veel plezier aan beleven en
vormt een bedrijfstak, waarin
jaarlijks voor vele miljarden
omgaat.
De skiërs die ook de komen
de winter weer massaal van
de Alpenhellingen zullen
roetsjen, zouden zich echter
wel wat meer bewust mogen
zijn van de gevaren die de
Alpen bedreigen. En van het
feit dat, als de toeristen zich
geen beperkingen opleggen en
al hun wensen vervuld willen
zien, er in de toekomst mis
schien helemaal 'geen skihel
lingen meer zijn. Alleen kun
nen skiën op met dennenaal-
den bedekte kunstbergen in
Nederland is nu niet bepaald
een aanlokkelijk alternatief.
Deskundigen zijn het
er over eens dat de Al
pen het meest bedreigde ge
bergte ter wereld vormen. De
massale aanwezigheid van
mensen is daarvan een be
langrijke oorzaak. Meer dan
in enig ander hooggebergte
zijn in de Alpen de hellingen
in cultuur gebracht. Op een
oppervlakte van tweehon
derdduizend vierkante kilo
meter wonen en werken
twaalf miljoen mensen.
De nog steeds toenemende
milieuvervuiling en de onop
houdelijke stroom toeristen
(honderd miljoen per jaar)
maken de situatie er bepaald
niet beter op. De helft van
alle bomen in de Alpen is
ernstig aangetast door de
zure regen. Die wordt voor
een deel veroorzaakt door de
miljoenen autotoeristen die
In Zwitserland worden 's zomers proeven genomen met de herbeplanting van kale skihellingen. FOTO: ANP
's winters (en ook zomers),
en vaak allemaal op dezelfde
dagen, willen reizen. Elke ki
lometer file kost tientallen
bomen het leven.
Het toerisme heeft op tal van
plaatsen het plattelandsleven
ontwricht. De oorspronkelij
ke bewoners zijn weggetrok
ken om ruimte te maken
voor de aanleg van nieuwe
skigebieden, hotels en appar
tementen. Landbouwgrond
blijft onbenut. Met de eigen
lijke bewoners verdwijnen
ook de flora en de fauna.
Zeldzame bloemen en plan
ten hebben op veel plaatsen
ruimte moeten maken voor
parkeergarages, disco's en an
dere voorzieningen om het
de toerist naar de zin te ma
ken.
Vorig jaar kwamen 21 des
kundigen met een uiterst
alarmerend rapport. De Al
pen, waar bossen en alpen
weiden nu nog voor talrijke
schakeringen groen zorgen,
dreigen binnen twintig jaar te
veranderen in een grauwe,
rotsige woestenij. Minder bo
men, minder sneeuw, erosie
op grote schaal, overstromin
gen, aardbevingen en aard
verschuivingen.
Enkele weken geleden publi
ceerde de Internationale
Unie voor het Behoud van
de Natuur een boek met een
soortgelijke strekking. De
toestand van de Alpen werd
daarin als 'ernstig' en 'on
rustbarend' omschreven. Bij
de oorzaken werd overigens
niet alleen de wintersport ge
noemd. Ook de golfmanie
draagt er toe bij. Het zou een
idee zijn om golfbanen voort
aan op skipistes aan te leg
gen. Van twee kwaden één
maken. Het hoogteverschil
zou voor de golfers een extra
uitdaging moeten zijn.
En eerder deze maand heb
ben officiële vertegenwoordi
gers uit de Alpenlanden op
een speciale conferentie een
aanzet gegeven tot de be
scherming van hun milieu.
In 1991 wordt er verder ge
praat.
ER is geen enkele meteoro
loog die een verband zal
durven te leggen tussen de
twee recente 'warme' winters
in de Alpen en de vervuiling,
het broeikaseffect en andere
verstoringen van het milieu.
Toch zou de mogelijkheid
dat dit verband inderdaad
bestaat, de mensen aan het
denken moeten zetten over
de vraag of het toerisme zo
verder kan. De waarheid is
anders. Wintersportdorpen,
VVV's, de ANWB en tour
operators: allemaal belijden
ze met de mond het milieu
bewustzijn, maar in de prak
tijk komt daar vaak geen
snars van terecht.
Zomaar wat voorbeelden op
een rijtje. Bijvoorbeeld de
dubbele moraal van de
ANWB. Ook dit jaar geeft 'de
ANWB in samenwerking met
onder meer de Milieugroep
Alpen een folder uit vol ge
dragsregels en andere sugges
ties ter bescherming van de
Alpen. In die folder wordt
onder meer het skiën op
gletsjers en buiten de officiële
pistes afgeraden. Diezelfde
ANWB geeft echter een spe
ciale brochure uit, waarin op
juichende toon de zegeningen
van dat gletsjerskiën worden
opgesomd. En in de eigen
bladen wordt enthousiast
verhaald over de mogelijkhe
den om ook naast de gebaan
de pistes af te dalen. Een me
dewerker die iets te enthou
siast pleitte tegen het met de
auto naar de wintersport
gaan is intern tot de orde ge
roepen.
René de Groot, chef-winter
sport van de ANWB, laat
desgevraagd weten dat de or
ganisatie de ogen geenszins
sluit voor de problemen in
de Alpen. Daarom wordt ge
werkt aan een ANWB-stand-
punt over het skiën, waarin
de wintersportende leden zul
len worden opgeroepen tot
'aangepast gedrag'. Van ver
boden of dwingende sugges
ties wil de bond niets weten:
het vakantieplezier dat een
miljoen Nederlanders in de
sneeuw beleven weegt erg
zwaar.
Eigenaren van ski-in-
stallaties blijken over een
zelfde tweeslachtige moraal
te beschikken. De term 'mo
dernisering' wordt veelvuldig
gebezigd om een feitelijke
vergroting van de capaciteit
te verhullen. Collega's van
hen in andere plaatsen plei
ten openlijk voor meer pis
tes, hogere liften en meer
mogelijkheden om het in die
paar drukke weken van het
jaar de toeristen naar de zin
te maken. Overigens steken
de autoriteiten in de Alpen
landen daar momenteel wel
een stokje voor: nieuwe ge
bieden worden vrijwel niet
meer ontstoten.
Intussen eisen de skiërs te
genwoordig altijd sneeuw.
Om aan die vraag te voldoen
worden op grote schaal
sneeuwkanonnen geïnstal
leerd. Voor- en tegenstanders
hiervan zijn in heftige discus
sies gewikkeld over de scha
delijke aspecten van dergelij
ke apparaten. Zeker is in elk
geval dat ze grote hoeveelhe
den water gebruiken en, in
een aantal gevallen, chemica
liën. Het behoeft geen verde
re uitleg dat het milieu daar
niet schoner van wordt.
Touroperators maken in hun
gidsen evenwel schaamteloos
melding van de kanonnen,
de gletsjerbanen en mogelijk
heden om buiten de piste te
skiën. Van de overwegingen,
suggesties en raadgevingen
voor een voorzichtig gebruik
van de Alpen is in ae gidsen
weinig terug te vinden.
En dan is er natuurlijk nog
het gedrag van de vakantie
ganger zelf. In plaats van
méér (uitdagingen, pistes en
andere voorzieningen) zou
die maar eens genoegen
moeten nemen met wat de
natuur ons biedt. Zoals, wan
neer er weinig of geen
sneeuw is, lekkere wandelin
gen maken door de - nu
nog - prachtige bergland
schappen. Of een keer een
tochtje maken met een van
die vele bergtreintjes. Het feit
dat voor de vakantie duur is
betaald, is immers geen vrij
brief om de natuur dan ook
maar naar je hand te zetten.
HET is overigens niet lou
ter somberheid in de Al
pen. In verschillende landen
wordt getracht de schade die
de (winter)toeristen aanrich
ten zo goed en zo kwaad als
het gaat te herstellen. Zelfs
grote chemische concerns
houden zich er mee bezig. Zo
heeft een chemiebedrijf uit
Bazel een speciaal graszaad
mengsel ontwikkeld dat 'ver
pakt' zit in het slib uit de
Rijnhaven in Bazel. Dat slib
bevat waardevolle mineralen
voor de plantengroei. Maar
aangezien het slib ook ver
vuild is met zware metalen,
is deze manier van beplan
ting niet onomstreden. Want
wat gebeurt er met die meta
len op de kale berghelling?
In West-Duitsland experi
menteert natuurbeschermer
Karl Partsch met een milieu
vriendelijkere wijze om kale
hellingen te beplanten, met
behoorlijk succes. Maar com
mercieel zijn dergelijke pro
jecten vanwege de hoge kos
ten moeilijk te verwezenlij
ken.
Al dat inzaaien en beplanten
heeft echter geen enkel nut
als niet tegelijkertijd, in het
belang van het milieu èn de
wintersporters, andere maat
regelen worden genomen om
verdere aantasting van de Al
pen te voorkomen.
Het alternatief? Door het
broeikaseffect, zo hebben we
tenschappers berekend, zal
het aantal sneeuwdagen op
hoogten beneden de 1500
meter flink afnemen. Dat be
tekent, met name in een land
als Oostenrijk, een korter
winterseizoen. Een korter sei
zoen leidt tot grotere drukte,
een trek naar nieuwe, hoger
gelegen gebieden en gletsjers
en de komst van nog meer
sneeuwkanonnen.
JOS TIMMERS
