HELP
HELPEN
Conciliair
Proces in
praktijk
gebracht
kerk
wereld
fieidóc
brieven van lezers!
Onverzoenbaar pathos in een wrede revolutie
GEESTELIIK LEVEN/OPINIE
CcidócSomotit
ZATERDAG 21 OKTOBER 1989 PAGI
door Marinus van der Berg
Verschijning
Ze zaten er allebei nog vol van.
Het was nu acht jaar geleden.
Hun zoon had een epileptische
aanval gekregen tijdens het zei
len. Hij was uit de boot gevallen
en verdronken in het IJsselmeer.
Ze konden de naam Harderwijk
sindsdien niet meer zien staan
op de ANWB-borden. Twee
nachten voordat ze weer die fa
tale dag gedenken, vijf jaar la
ter, verscheen hij in een droom
aan haar bed en zei: „Moeder
zouden jullie niet eens naar Har
derwijk gaan". De volgende och
tend vertelde zij haar droom aan
haar man. „Het valt me koud op
het lijf", zei hij. Maar hij stemde
ermee in. Ze gingen die zater
dag direct en zouden overnach
ten, want de zondag was de ge
denkdag. Toen ze arriveerden in
Harderwijk vroegen ze aan een
man de weg. Een tweede bijzon
dere ervaring overkwam hen. De
man wist precies welke plek zij
zochten. Hij wist ook van die
jongen die daar verdronken was.
„Er zijn die zondag twee men
sen verdronken. De brandweer
was erg druk en vroeg mij om
hulp. Ik ben namelijk schipper".
De volgende dag in de stilte van
zondagochtend gingen zij naar
de plek en toen ze er aankwa
men rijden, stond er een man.
Met gebogen hoofd, zijn pet in
de hand. Hij stond er te bidden.
Het was dezelfde man. Toen hij
de ouders zag, verontschuldigde
hij zich maar ze zeiden: „Als ie
mand hier vandaag hoort, bent
u het". Heel deze wonderlijke
ervaring, de verschijning van
hun zoon in de droom, de ont
moeting met deze onbekende
man, heeft deze ouders gehol
pen om niet stil te blijven staan
in hun verdriet, maar om weer
verder te gaan.
Er is op het ogenblik een groei
ende aandacht voor bijzondere
ervaringen die mensen overko
men en waarvoor geen redelijke
verklaring is te geven. Ervarin
gen die je geneigd bent om 'on
gelooflijk' te noemen of om te
denken dat ze verbeelding of
fantasie zijn. Maar voor de per
sonen die ze hebben meege
maakt zijn ze waar, heel diep
waar. Deze ervaringen beteke
nen een verandering in hun le
ven.
Het is vaak niet gemakkelijk om
een serieus oor te vinden voor
deze bijzondere ervaringen. Al
lereerst omdat ze vaak niet se
rieus worden genomen, op de
tweede plaats omdat er ook een
zekere of zelfs ernstige bedrei
ging van kan uitgaan. Ik denk
aan de ervaring van iemand die
de nabije dood van haar man,
haar zwager en haar zoon voor
zag. Kort daarna stierven twee
van hen. Er brak paniek in haar
los om haar zoon. Maar er zijn
ook bijzondere ervaringen waar
een diepe troost van uitgaat. Ik
denk aan een oude ongeneeslij
ke zieke man. Hij was ongehuwd
gebleven. Op een zondag was
zijn neefje dodelijk verongelukt.
Het neefje woonde in het huis
waar hij ook woonde. Elke zon
dag was sindsdien voor hem
weer een moeilijke dag. Enkele
nachten voordat hij nog plotse
ling stierf had hij een droom
waarvan hij iedereen die het ho
ren wilde vertelde. In zijn droom
zag hij zijn neefje verschijnen in
een verlichte poort en hij zei:
„Kom maar gauw, oom Jan, het
is hier heel mooi". Sinds die
droom was er een glans van rust
in zijn gezicht. Hij verzette zich
niet meer tegen de naderende
dood.
Deze bijzondere ervaringen, die
je dichtbije ervaringen kunt noe
men, worden ook wel verlichten
de ervaringen genoemd. Er zijn
in Nederland en ook elders
steeds meer plaatsen waar se
rieus geluisterd wordt naar deze
ervaringen. Een van de plaatsen
is het radiopastoraat van de
IKON van ds. Hans Stolp. Hij
heeft over deze ervaringen ge
schreven in het zojuist versche
nen boekje: 'Dichterbij dan
ooit....' (Ten Have, Baarn).
Er groeit een nieuwe gevoelig
heid voor het meer dan het be
wijsbare. Het is alsof er in het
beton van het beredeneerbare
steeds meer barsten komen. Er
breken nieuwe ervaringen door.
Er moet soms heel wat schroom
overwonnen worden om deze
ervaringen ook te delen met an
deren. Wie er niet met anderen
over kan spreken, kan zich een
zaam voelen met deze ervarin
gen. Daarom heb ik ook deze
bijdrage geschreven. Bovendien
raak ik steeds meer geboeid
door de vraag: welke rol spelen
deze bijzondere ervaringen in
het verwerken van een diep ver
lies Worden we door de over
ledenen geholpen
Akkoord over verdeling geestelijke verzorgers
DEN HAAG Het ministe
rie van defensie is het met de
Nederlandse kerkgenoot
schappen en het Humanis
tisch Verbond eens geworden
over de verdeling van het
aantal geestelijk verzorgers in
de krijgsmacht. Staatssecreta
ris Van Hou welingen heeft
dat de Tweede Kamer laten
weten. Met de overeenstem
ming is aan een jaren slepend
geschil een einde gekomen.
Op grond van de aantallen
mensen in de krijgsmacht zijn
er thans 244 geestelijke ver
zorgers. De verdeling van dat
aantal over de verschillende
kerkgenootschappen en het
Humanistisch Verbond wordt
nu jaarlijks vastgesteld aan de
hand van de uitkomst van
drie onderzoeken: de voor
keuren van actief dienende
militairen, de voorkeuren van
militairen die in crisis- of oor
logstijd kunnen worden opge
roepen en de positie van de
(kerk)genootschappen in Ne
derland (onder meer aantal
len leden en aantallen geeste
lijke verzorgers in dienst van
het genootschap).
De uitkomsten van de onder
zoeken worden geleidelijk
vertaald in aantallen geestelij
ke verzorgers per (kerkge
nootschap, aldus Van Houwe-
lingen. Óp het ogenblik kent
de krijgsmacht katholieke aal
moezeniers, protestantse do
minees, joodse rabbijnen en
humanistische raadslieden.
Men gaat nooit tot de
bodem van zijn
eenzaamheid.
Georges Bernanos
„WINKELIERS REAGEREN OP ACTIES"
UTRECHT Wat komt
er terecht van het conci
liair proces in het leven
van alledag? Die vraag
stelt zich de Raad van
Kerken in Nederland in
het oecumenisch bulletin
van oktober. Weliswaar
was het enthousiasme op
de kerkendag van medio
september in Utrecht om
ernst te maken met
vrede, gerechtigheid en
schoon milieu, de drie
'poten' van het conciliair
proces, heel groot maar is
dat élan bestand tegen de
taaie tegenstand 'aan de
basis'?
Successen moeten worden ge
boekt in gemeente en paro
chie, meent de Raad van Ker
ken, omdat anders de gegroei
de aandacht voor gerechtig
heid, vrede en heelheid van
de schepping verloren gaat en
de geloofwaardigheid van de
kerken verdwijnt. „Willen we
dat het conciliair proces niet
als proces verbaal snel wordt
bijgezet in de kerkelijke ar
chieven dan moet het voor
werp zijn van de inzet en be
trokkenheid van dè basis van
de kerken."
Bij de 'rondwandeling' door
de provincies is de Raad ge
bleken, dat lang niet overal
met volle kracht op de drie
gestelde doelen wordt afgeste
vend. Zo stelde mevrouw
Schmitz, burgemeester van
Haarlem en vice-voorzitter
van Pax Christi, wel heel na
drukkelijk, dat „de naïeve
taal van de hoop concreet
moet worden gemaakt en dat
de kerk midden in de samen
leving moet staan", maar de
provinciale stuurgroep conci
liair proces Noord-Holland
staat met de handen omhoog.
„Er zijn veel plannen ge
maakt, die moeten worden
De Oranjekapel in
Utrecht laat zien
hoe het Conciliair
Proces handen en
voeten gegeven
kan worden.
TEKENING:
PERS UNIE
uitgevoerd. Maar hoe doe je
dat? We hebben gemerkt, dat
het voor stuurgroepen niet zo
eenvoudig is de goede voorne
mens uit hun plaatselijke ge
loofsbrieven tot concreet han
delen te laten uitgroeien. Op
een aantal regionale werka-
vonden in de provincie in no
vember willen we proberen
elkaar hierin verder te hel
pen".
Dat het ook anders kan laat
Utrecht zien. Daar was al vier
maanden voor de kerkendag
een groep ouderen van de
Hervormde Wijkgemeente
Oranjekapel in het oude
Utrechtse stadsdeel Zuilen
aan het werk gegaan. Onder
leiding van de (bijna) theologe
Corne van Duinen, tevens di
aken van de wijkgemeente, is
die groep gaan zoeken naar de
relatie tussen de doelen van
de Raad van Kerken en hun
eigen leven. „Het was voor
ons helemaal niet zo'n groot
probleem," vertelt Corrie,
„De mensen kwamen al tij
dens het eerste gesprek over
de lokale invulling van het
begrip 'conciliair proces', er
gens in mei, zelf met sugges
ties. Zo werken we trouwens
hier altijd, geen ideeën of
plannen doordrukken maar
wel vorm geven aan wat de
gemeenteleden zelf willen."
Discussie
Al discussiërend kwamen ze
in de Oranjekapel tot de con
clusie, dat het niet verstandig
is alles ineens te willen: als
we iets doen .zijn we al goed
bezig. Zo verbonden vijfen
twintig ouderen zich aan zes
voorstellen, verdeeld over de
drie onderwerpen van het
conciliair proces. Daaruit kon
men een keus maken. Wie
zich bijzonder aangetrokken
voelde tot het onderwerp mi
lieu beloofde alleen nog maar
fosfaatvrije wasmiddelen te
gebruiken en niet onnodig
plastic zakken en tasjes te ge
bruiken of te accepteren. „De
mensen kwamen er direct
mee," herinnert Corrie zich,
„ze waren al geïrriteerd over
het gemak, waarmee in win
kels allerlei produkten in
plastic aan de man werden
gebracht. Al pratend over mi
lieuvervuiling kwam die er
gernis spontaan naar boven
en daarna groeide in deze ge
motiveerde groep het 'heilig
voornemen' om er wat tegen
te doen natuurlijk erg snel."
Twee 'werk-voorstellen' wer
den ook aan het onderwerp
gerechtigheid gekoppeld. De
genen, die daarvoor kozen,
belpofden iedere maand een
Amnesty-brief te schrijven en
voorts alleen nog maar koffie
te kopen met een Max Have-
laar-keurmerk. Corrie: „Ook
weer een idee, dat direct werd
geopperd. Een aantal gemeen
teleden had zich al boos ge
maakt over het ontbreken
van 'goede' koffie in diverse
winkels. Ze vroegen zich af
waarom de eigenaars hard
werkende planters in de Der
de Wereld niet een behoorlijk
inkomen wilden gunnen."
Een andere vraag is of winke
liers zich wat aantrekken van
acties als die van de Oranje
kapel. Volgens Corrie van
Duinen wel. Zij onderbouwt
haar vermoeden met het ar
gument, dat nu in een Albert
Heijn-filiaal in de wijk wel
Max Havelaar-koffie wordt
verkocht terwijl dat merk tot
voor kort in geen schap was
te vinden.
Gevoelige snaren
De discussie over 'vrede' is
minder harmonisch verlopen.
Dat onderwerp beroerde ge
voelige snaren, omdat de vi
sies op vrede en veiligheid
soms ver uiteen liepen.
Niettemin kwam er een for
mulering uit de bus waarmee
alle partijen uit de voeten
kunnen en die toch niet alle
betekenis heeft verloren. Me
nig bezoeker van de Oranje
kapel vindt nu dat „er ruimte
en aandacht moet zijn in onze
gemeente voor mannen, die
kritisch nadenken over hun
dienstplicht".
Corrie is er blij mee, dat
dienstweigeraars en anderen,
die over hun keuze nog na
denken, in de wijkgemeente
Oranjekapel niet zullen stuk
lopen op bot onbegrip. „Ik
was er verbaasd over hoeveel
begrip juist ouderen konden
opbrengen voor jongeren, die
het leger niet zien zitten. Ik
herinner me een emotioneel
betoog van een mevrouw die
vanuit haar eigen oorlogser
varingen opkwam voor de
dienstweigeraars. Luister
goed, wij zeggen niet: een
christen mag niet in dienst
gaan, maar wel willen we, dat
er in onze gemeente ook
plaats is voor een dienstwei
geraar".
Heel dicht bij huis is de (on
veiligheid van de buurt, zo
dat de belangstelling om daar
voor actie te ondernemen na
venant was. „Een. moeilijke
klus, want we leven hier
vriendelijk gezegd niet in een
vrolijke buurt," zegt Corrie,
„veel ouderen voelen zich be
dreigd, zeker 's avonds. Maar
het gaat ons niet alleen om
meer veiligheid. We willen
meer, het leven in de wijk
moet plezieriger worden.
Daarom waren wij van de
partij, toen begin dit jaar actie
werd gevoerd tegen sluiting
van het Noorderbad. Dat lijkt
te lukken. Heel goed nieuws
voor de vele kinderrijke ge
zinnen, die we hier hebben.
Ik vind dit zelf een prachtige
vertaling van het conciliair
proces".
Niet alle voornemens monden
uit in klinkende successen.
Corrie van Duinen is de eer
ste om dat toe te geven. „We
controleren ook niet perio
diek hoever iedereen is opge
schoten. Dat moet je naar
mijn mening niet doen. Het
gaat ons immers niet in de
eerste plaats om de meting
van resultaten maar om de
verandering van mentaliteit.
Als mensen gevoelig worden
voor het verband tussen ge
loof en leven komt het succes
vanzelf."
JOS BOUTEN
In een streek van Frank
rijk is dit jaar geen of in
ieder geval zeer weinig
aandacht besteed aan de
viering van de Franse re
volutie. Terwijl er in Pa
rijs werd gefeest, werd er
in de Vendée, de streek
rond en ten zuiden van
Nantes, vooral herdacht.
En niet zonder reden. Tien
duizenden Vendéens, meest
vrouwen en kinderen, wer
den in het voorjaar van 1794
op systematische wijze uitge
moord door het republikeinse
leger. Dat was het antwoord
van de Convention, het ter
reurbewind van Robespierre
en Danton, op het massale
verzet van de boeren tegen
hun gedwongen inlijving in
het republikeinse leger.
De schrille gebeurtenissen in
de Vendée bijna tweehonderd
jaar geleden waren zo goed als
weggepoetst door het organi
serende comité van de Franse
revolutie. Dat er alsnog de no
dige aandacht aan is gegeven
komt voornamelijk op reke
ning van het boekje van Phi
lippe de Villiers, Lettre
ouverte aux coupeurs de têtes
et aux menteurs du Bicente-
naire (Open brief aan de ont-
hoofders en leugenaars van
het revolutiefeest, uitgave Al-r
bin Michel). De Villiers is
burggraaf en lid van het
Franse parlement en was ook
enige tijd staatssecretaris van
cultuur onder Giscard d'Es-
taing. Zijn adellijke voor
ouders hebben gevochten in
het „koninklijke en katholie
ke leger van de Vendée".
Het bijzondere aan de. ge
schiedenis van de Vendée is
geweest dat daar tijdens het
Ancien Régime een zekere so
lidariteit bestond tussen boe
ren, adel en geestelijkheid. De
historicus Tocqueville signa
leerde de overheersende af
wezigheid van solidariteit tus
sen de verschillende bevol
kingsgroepen in die tijd. Ie
dereen vocht voor zichzelf,
voor zijn eigen rechten en hij
meende hieruit de de felheid
te kunnen verklaren waar
mee de Fransen elkaar tijdens
de revolutie hebben afge
maakt Alleen in de Vendée
bleek koning Lodewijk XVI
op steun van de drie standen
te kunnen rekenen. Toen de
geestelijken zich verzetten te
gen de eed op de grondwet
van de revolutionairen en ge
nadeloos werden vervolgd,
kregen zij steun van adel en
boeren.
Door de andere Fransen wer
den de bewoners van de Ven
dée als een pays réfractaire
beschouwd, een land dat in
vloeden van buiten wist te
weerstaan. „Daar leefden zij
temidden van wijngaarden,
hun kerken en processies", ci
teert De Villiers een van zijn
streekgenoten. Wat 'voor
boodschap hadden zij aan de
opdracht van de Convention
om de republikeinse idealen
elders in het buitenland te
gaan uitdragen? Toen zij on
der de wapenen werden ge
roepen, formeerden zij onder
leiding van hun edelen een
leger en trokken, aanvanke
lijk niet zonder succes, ten
strijde tegen de revolutionaire
legers. Ze delfden eind 1793
het onderspit, maar dat was
voor de Convention niet ge
noeg. De Villiers citeert de
ronduit vreselijke woorden
die in de vergadering van de
Convention gesproken wer
den. „Wij moeten van de
Vendée een nationaal kerk
hof maken". De streek moest
van de aardbodem verdwij
nen. Vervolgens werden alle
middelen in stelling gebracht
om dit doel te bereiken. Wa
terbronnen werden vergiftigd
met arsenicum, vrouwen en
Georges Bernanos
FOTO: ROGER VIOLLET
kinderen werden op boten in
de Loire tot zinken gebracht,
anderen werden in ovens ver
brand. En dit alles waren
geen spontane opwellingen,
het was een plan dat in de
Conventie - in het openbaar
was besproken.
Dubbelzinnig
De Franse Revolutie is in zijn
uitwerking een uiterst dub
belzinnig gebeuren geweest.
Naast de uitroeping van rech
ten van de mens, heeft zij het
moderne totalitarisme voort
gebracht. Terecht beklaagde
De Villiers zich erover dat
daar bij de viering van de bi-
centenaire vrijwel niets over
was terug te vinden. De
schooljeugd in Frankrijk
krijgt nog altijd in de geschie
denisles de produkten voorge
schoteld van de jacobijnse tra
ditie in de Franse geschied
schrijving. Iedereen die zich
tegen de revolutie verzette
wordt daarin als bekrompen
of idioot afgeschilderd.
Die fundamentele tweeslach
tigheid van de Franse revolu
tie komt ook naar voren in
het boek van de gereformeer
de hoogleraar Henk Wol-
dring, De Franse revolutie;
een aktuele uitdaging (Kok,
Kampen). Hij beschrijft en
commentarieert de klassiek
geworden uiteenlopende reac
ties van schrijvers als Burke,
De Maistre, Groen van Prin-
sterer, Lamennais en Tocque
ville op de Franse revolutie.
Hun reacties lieten het ont
staan zien van het nog steeds
bestaande politieke spectrum
van links en rechts in de
Westeuropese landen.
De polarisatie was het
scherpst tussen kerk en staat.
De kerk had het Ancien regi
me gesanctioneerd en daarom
was de haat van de revolutio
nairen jegens haar zo groot.
Het heftigst botsten het laicis-
tische pathos van de revolu
tionairen voor vrijheid, gelijk
heid en broederschap met het
religieuze pathos waarvan een
schrijver als Georges Berna
nos zich op het eind van zijn
leven naar aanleiding van
diezelfde revolutie tot tolk
heeft gemaakt in zijn toneel
stuk Dialogues des Carmélites
(De laatste op het schavot, uit
geverij Arbor, Baarn). Het
laat al weer een heel andere
kant van de nasleep van 1789
zien die bij de manifestaties in
de zomer onbelicht bleef.
Solidariteit
Bernanos' toneelstuk is geba
seerd op het lot van de zestien
zusters Karmelietessen van
Compiègne, die op 17 juli
1794, tien dagen voor de val
van Robespierre, een van de
laatste groepen waren die op
de Place de la Revolution in
Parijs werden onthoofd.
Bernanos voegde aan dat ge
beuren een belangrijk gege
ven van eigen vinding toe,
dat van zuster Blanche de la
Force, een adellijk meisje dat
de kloostereed nog niet had
afgelegd maar zich op het al
lerlaatste moment uit solidari
teit bij de andere zusters
voegde toen deze werden ge
guillotineerd omdat zij gewei
gerd hadden hun kloosterge
loften op te geven.
Hoewel Bernanos lange tijd
een monarchist was en dus
bepaald geen bewonderaar
was van de republiek, is zijn
stuk zeker niet reactionair.
De karmelietessen zijn getui
gen van een jansenistisch
christendom. Ook al stemt het
met zijn nadruk op strenge
zelfverloochening nauwelijks
overeen met de huidige reli
gieuze conjunctuur, toch.kan
het stuk zeker niet gezien
worden als een uiting van
fundamentalistische geloofs
beleving. De zusters weten
God weliswaar aan hun zijde,
zij zijn niet doof voor argu
menten van hun tegenstan
ders en het martelaarschap is
niet noodzakelijkerwijs het
hoogste goed waar zij naar
streven.
Hoe buitenaards het gegeven
lijkt van een zuster die op het
allerlaatste moment haar slot-
genoten volgt op het schavot,
Bernanos is er in geslaagd dit
gegeven op geloofwaardige
wijze vorm te geven.
Latere beschouwers hebben
er op gewezen dat zuster
Blanche voor hem zelf model
stond. De christen-militant
die Bernanos zijn leven lang
wilde zijn, liet op het eind er
van zien dat hij net als zuster
Blanche zijn laatste angsten
had overwonnen.
PAUL VAN VELTHOVEN
Selectie in operatiekamer
EEN patient die Frans of Engels spreekt, zal geen probli
ondervinden. Maar een Afrikaan die zich alleen in Swi
kan uitdrukken zou straks volgens de nieuwe protoco
van drie grote hartcentra in ons land minder kans makei
een transplantatie. Die protocollen melden ook dat een
tiënt niet ouder moet zijn dan 55 jaar, geestelijk stabiel n
zijn en coöperatief ingesteld. De protesten waren dus
week niet van de lucht en staatssecretaris Dees reagei
zeer afwijzend.
VOLGENS de betrokken ziekenhuizen - de academis
ziekenhuizen van Leiden en Rotterdam en het St. Anton
ziekenhuis in Nieuwegein - ligt de zaak minder scherp
in de eerste berichten deze week werd voorgesteld. Elke a d
vraag wordt op zijn eigen merites bekeken, luidt de ger
stelling. Maar anderzijds kunnen de artsen er niet onderui -
erkennen dat zij een selectie moeten toepassen. Er zijn
meer aanvragen dan waaraan kan worden voldaan. De
tiënten die de minste risico's bieden krijgen daarom v<
rang. Door bijkomende medische risico's worden in
geen 55-plussers aan een nieuw hart geholpen. Taalproli
men hebben zich evenwel volgens de ziekenhuizen in i\
praktijk nog niet voorgedaan. V
HOE genuanceerd de nieuwe praktijk er in vergelijk
met de berichten dan ook mag uitzien, toch is de samei
ving ruw wakker geschud. Wat deze krant in een serie
kelen als gevaarlijke mogeljkheid aan de kaak werd
dreigt nu praktijk te zijn geworden: patiëntenselectie. De
kenhuizen hebben gebrek aan financiële ruimte en -
door allerlei berichten over commerciële praktijken,
handel in nieren van levende donoren en in hersenvlic
van dode donoren - is het aantal voor transplantatie bescl
bare organen veel te laag.
BEIDE factoren hebben te maken met de moeilijke en
lang niet beantwoorde vraag naar wat nog verantwoord is
de operatiekamer. In hoeverre staan kostbare ingrepen v
enkelen een eenvoudiger behandeling voor vele anderen n
de weg? Of, met andere woorden, moeten de prioritei
steeds aan de kant van de verfijnde medische technieken u
gen? De vraag naar meer organen ligt in het verlengde hi[i
van. p
DEZE week is bij de afspraken voor het regeerakkoord ij
dit punt vooruitgang geboekt: er komt een transplantatie i<
die moet regelen onder welke voorwaarden organen besch t
baar kunnen komen. Zo'n wet kan wellicht de ongerusth v
wegnemen die de laatste tijd is ontstaan en duidelijkheid v t
schaffen aan degenen die een donorcodicil zouden willen
vullen. Maar zo'n wet neemt het probleem van de selectie
de gezondheidszorg niet weg. Voorlopig is van belang dat t
discussie hierover niet stilstaat en in het openbaar gevo
wordt. De bekendmaking van de aanstaande protocollen
de genoemde ziekenhuizen is daarom te verkiezen boven i k
selectie in stilte. n
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezondf
stukken te bekorten.
Bedrijfsovernames
Wat een briefschrijver be
weert over de ijdelheid van
Joep van den Nieuwenhuijzen
is natuurlijk nonsens. De man,
die inmiddels tientallen bedrij
ven, die op het punt van een
faillissement stonden, heeft
gesaneerd wilde niet in een
gespreid bedje als schoonzoon
van de bekende horeca-gigant
Van der Valk zijn verdere le
ven slijten. Dat hij op het pad
van de overnames aandeel
houders en directies tegen
komt die hem willen dwarsbo
men zal niemand verbazen.
Maar vele werknemers zijn
blij met iemand als Van den
Nieuwenhuijzen. Bedrijven als
Holec, Begeman e.v.a., waar
door het vastgeroeste manage
ment het rendement niet om
over naar huis te schrijven
was, floreren nu door een wis
seling van datzelfde manage
ment weer volop. Dat menig
belegger vertrouwen heeft in
Joep van den Nieuwenhuijzen
bewijzen wel de aandelenkoer
sen die omhoog springen wan
neer alleen al de naam van de
man wordt genoemd.
H.J.v.d. Berg,
DEN HAAG.
Roodlich tcamera
Omdat de werkdruk waar
schijnlijk aanzienlijk toeneemt
wil de commissaris van politie
van Voorburg geen roodlicht-
camera om te controleren of
auto's door het rode licht rij
den. Maar nu lees ik in mijn
krant dat de verkeerspolitie
van Wassenaar op de Rijks
straatweg drie radarcamera's
gaat plaatsen, waarvan één ge
combineerde r'oodlicht/snel
heidscamera. Ook Wassenaar
moet voor de kosten opdraaien
en men verwacht ook een be
hoorlijke toename van de
werkdruk. Evenals Den Haag
waar vele roodlichtcame-
ra's staan vindt Wassenaar
de veiligheid kennelijk ook
het belangrijkst. Die veiligheid
bereik je tegenwoordig hel
alleen met controle, waan*
je de hardleerse automobl
ten kunt aanpakken. Zo lal
zamerhand lijkt het of I
door rood licht rijden regel
geworden en dat betekent i
dat je als voetganger of fiet
bij groen licht bijna nog n
durft over te steken. I
houdt niet op bij de grens n
Den Haag. Waarom mi
Voorburg dan zo moeil
doen? Laat de politie v
Voorburg voor het onderho
anders iets met Den Haag pi
beren te regelen. Als er stra
regionale korpsen zijn, zal
ook wel gaan gebeuren.
D.M. van Elk,
VOORBURG.
Meer dan nodig
Nu de PTT geen staatsbed
meer is, maar een particulii
onderneming die geacht woi
een gezonde winst te mak
en in de slag te gaan met cc
currenten, blijkt opeens dat
duizenden mensen meer \v
ken dan nodig is. Niet go
voor de werkgelegenheid i
tuurlijk als er zoveel ban
verdwijnen, maar aan de
dere kant: het had dus al jai
veel goedkoper gekund.
inwoner van Den Haag (e
stad met erg veel ambtenai
en toch al een hoge werklcx
heid) word je waarschijn!
geacht geen slapende hond
wakker te maken, maar
Nederlander moet je je toch
vraag stellen: hoeveel goed*
per kan het bij de ministerij
Als daar eens gekeken i
worden naar een efficiënte
werkwijze, met hoeveel ara
tenaren minder zou men dl
toekunnen? Het is misschil
lood om oud ijzer: ambtenan
worden nu al door de beli
tingbetaler betaald en daal
verandert niets als ze een u
kering krijgen. Maar een mi
der log, dus slagvaardig
overheidsapparaat heeft
zijn voordelen.
G.Th. Goossens,
DEN HAAG.
RODE KRUIS
DEN HAAG GRO 6868
