Max Bolleman
brouwt
geheim recept
in Monsterse studio
De tranen in
de geelgroene
ogen van
Ornella Muti
finale
GENT - Een mengsel van licht
groen en geel zijn ze. Katteogen
bijna. Een Italiaans blad zet haar
zelfs in zwartwit op de voorpagina
en kleurt alleen die ogen in. Want
het zijn die ogen die 't hem doen.
De ogen van Ornella Muti, Itali
aanse filmster.
Ze belandde met haar veertiende in haar
eerste filmrol. Inmiddels heeft ze met
sterregisseurs als Marco Ferreri, Volker
Schlöndorff, Francesco Rosi gewerkt. En
met Dominique Deruddere. Een Vlaam
se regisseur die in Amerika 'Wait until
spring, Bandini' verfilmde. Haar rol in
die film brengt haar naar Belgié voor de
wereldpremière tijdens het 16e Interna
tionaal Filmgebeuren van Vlaanderen,
dat vandaag sluit. En brengt mij tegen
over haar. En haar ogen.
Een onverwacht en adembenemend mo
ment in het gesprek. Ornella Muti praat
over haar rol in 'Wait until spring,
Bandini', gaat over naar haar privéleven
en haar echtgenoot en opeens breekt
haar stem. Even later lopen tranen uit
haar ogen, over haar hoge jukbeenderen.
Uw verslaggever krijgt het er achter z'n
brilleglazen ook van te pakken en moet
met een servet de weg vrij maken voor
een beter zicht op haar. Ze lacht er tus
sendoor: „Wat is er met je?". Niets. Al
leen even geroerd om iemand die zo
maar ontroerd kan zijn. Ornella Muti is
een bijzondere vrouw. Ze oogt als een
meisje. Slaat tijdens het gesprek voort
durend haar lange haar in alle richtingen
om het bij elkaar te houden. Ze is klein,
klassiek-mooi is ze niet. Maar ze is wel
de moeder van drie kinderen. Carolina,
vier jaar oud, Andrea, twee jaar oud en
Naike, 15 jaar. De twee kleinste neemt
ze meestal mee wanneer ze uit Rome
wegmoet. De oudste moet naar school.
Mamma Muti. „M'n liefde voor m'n
kinderen beïnvloedt alles wat ik doe,
elke beslissing die ik maak", zegt ze.
„Als er maar één keus mogelijk was zou
ik de filmwereld voor ze opgeven. Ik
voel me alleen echt vervuld als ik met ze
samen ben. Het klinkt misschien een
beetje grootsprakig, maar ik meen elk
woord dat ik zeg: niets wat m'n filmcar
rière me aan mooie momenten heeft op
geleverd, valt te vergelijken met het ple
zier dat ik voel als ik met m'n dochters
ben". Ze buigt naar voren over tafel om
toch maar vooral serieus genomen te
worden, haar handen gesticuleren na
drukkelijk.
johnfante
Het lot wil dat ze in 'Wait until spring,
Bandini' een moeder van drie kinderen
speelt. Een Amerikaans-Italiaanse in de
jaren dertig. Het is winter, haar man
- een metselaar - heeft geen werk. Uit
onvrede loopt hij weg en heeft een korte
tijd een verhouding met een rijke wedu
we. Zij is dociel, gehoorzaam, een sloof
bijna. Éénmaal barst ze uit en krabt zijn
gezicht open. Maar voor de rest is ze af
wachtend, hij zal wel terugkomen. Haar
geduld wordt uiteindelijk beloond. Een
ouderwetse rol in een film die emotiona
liteit niet schuwt. De tweede speelfilm
van de Vlaamse regisseur Dominique
Deruddere, die met zijn eerste verfil
ming 'Crazy love' internationale waarde
ring oogstte. Die film was gebaseerd op
het werk van schrijver Charles Bukows-
ki. Bukowski overlaadde Deruddere met
loftuitingen. Toen Marco Ferreri zijn
'Tales of ordinary madness' (met Muti
in een hoofdrol trouwens) verfilmde was
diezelfde Bukowski heel wat krenteriger
met lof. 'Wait until spring, Bandini' is
MONSTER - Als een ondernemer
uit het Westland een prijs in ont
vangst mag nemen voor de manier
waarop hij zich heeft ingezet voor
de Nederlandse export, ligt het
voor de hand te denken aan een ij
verige tuinder die een record aantal
komkommers heeft afgezet. Het
bedrijf van Max Bolleman (45) in
de Glazen Stad heeft echter niets te
maken met groenten en fruit, maar
alles met jazz.
Vrijwel alle sterren uit de wereld van de
geïmproviseerde muziek hebben de afge
lopen jaren zonder te verdwalen tussen
de kassen hun weg gevonden naar de
pla>tenstudio van Bolleman in Monster.
Het ministerie van economische zaken
vond iemand die in staat is een Chet Ba
ker, Dizzy Gillespie en Art Blakey naar
Nederland te halen om er platen op te
nemen, een geval apart. Vandaar de ex
portprijs, die Bolleman vorige week in
het Kurhaus in Scheveningen kreeg uit
gereikt.
„Toch wel gaaf', constateert de energie
ke producer tevreden in zijn studio, gele
gen achter de brillenwinkel die hij tot
1986 dreef, maar die hij van de hand
deed om zich volledig te storten op het
platengebeuren. Hij is zichtbaar in zijn
nopjes met de prijs, die nu eens niet
naar een groot concern als Philips is ge
gaan, maar naar zijn eenmansbedrijf dat
in enkele jaren bij jazzmusici over de ge
hele wereld grote faam heeft verworven.
Aparte sfeer
Bolleman speelt het blijkbaar klaar op
de zwarte schijven en cd's een aparte
sfeer vast te leggen, waar de musici in
Amerikaanse studio's vergeefs naar zoe
ken. Mensen als Slide Hampton en Ar
chie Shepp, om nog maar eens twee ster
ren te noemen die aan het Monsterse fir
mament hebben geschitterd, komen echt
niet uit New York naar het Westland
omdat de duinen er zo mooi bijliggen.
Ze maken de oversteek omdat ze verzot
zijn op de 'sound' waarvan alleen hij het
geheime recept in huis lijkt te hebben.
„Ach, geheim Bolleman produceert
een bescheiden glimlach. „Ik streef er ge
woon naar om het karakter van de mu
zikant hoorbaar te maken op de plaat. Ik
maak de sfeer bij de opname prettig. Ik
druk geen stempel op het geluid, maar ik
laat de musicus in zijn waarde". Waarbij
een niet onbelangrijk technisch hulpmid
del is, dat zijn 'Studio 44' aan de Heren
straat als enige Europese studio aan elke
musicus de kans geeft om via een kopte
lefoon zijn eigen balans te regelen.
Bolleman en jazz. Ze horen bij elkaar
sinds de jaren vijftig, toen de jeugdige
Max met rode oortjes luisterde naar een
opname van een nog onbekend kwartet.
Het nummer werd op de radio aange
kondigd als 'Take Five'. Geboeid luister
de hij naar het aparte intro in vijfkwarts-
maat door pianist Dave Brubeck en-
even later naar het thema door altsaxo
fonist Paul Desmond. Maar de stoppen
sloegen bij Max pas echt door, toen
drummer Joe Morrello aan de beurt was
met zijn historisch geworden solo.
Toernee
„Fantastisch. Ik hoorde steeds een klap
op een moment dat ik er niet op reken
de. Ik draaide een prullenbak om en
probeerde de drummer te imiteren. Van
af dat moment was het hek van de dam.
Ik wilde een eigen drumstel hebben. Ik
kwam in een bandje terecht en leerde
Louis van Dijk kennen. In 1963 ben ik
met hem op toernee naar Amerika ge
gaan. Op die manier ben ik dat wereldje
Bolleman in zijn studio: „Ik laat de muzikant in zijn waarde".
ingerold en heb ik contacten gelegd met
allerlei mensen uit de jazz".
Een grote naam als slagwerker heeft Bol
leman nooit gekregen, maar zijn naam
als opnametechnicus kan niet meer ka
pot. Aan de muur in het kantoortje van
zijn studio prijken tientallen foto's van
de musici die ooit zijn jeugdidolen wa
ren en die nu het produceren van hun
platen aan hem toevertrouwen. En al
gaat het leven van een producer niet al
tijd over rozen („Art Blakey is intussen
zo doof, dat hij zijn eigen drumsolo's
niet meer hoort"), Max Bolleman gaat
onvermoeibaar verder.
Grootste wens: de wereldbefaamde bla
zer Stan Getz zo gek te krijgen de reis
naar Monster te maken. „Je gelooft het
misschien niet, maar ik heb vannacht
gedroomd dat ik achter de knoppen zat
om de mooiste plaat op te nemen die
Getz ooit heeft gemaakt. Stel je voor
een stelletje violen op de achtergrond en
dan dat unieke geluid van Getz. Ik heb
er alles voor over om te bereiken dat het
zover komt. Als stimulans heb ik zo'n
exportprijs daarbij niet nodig, maar ik
ben er natuurlijk wel erg blij mee".
WILLEM GOUDRIAAN
ITALIAANSE STER SPEELT HOOFDROL
IN AMERIKAANS-VLAAMSE FILM
schrikkelijk. Maar ik ben bijgelovig, dus
ik heb 'm maar niet veranderd".
Sterallures
Sterallures zijn Ornella Muti vreemd. In
'Wait until spring, Bandini' speelt ook
Faye Dunawaye een rol. Ze hebben el
kaar tijdens de opnames niet gezien of
gesproken. Ze hadden geen enkele scène
samen. Maar Muti hoorde wel dat Faye
Dunawaye 'een beetje lastig' was. „En
dan gaat iedereen opeens voor zo ie
mand rennen. Wanneer je je alleen maar
lief en aardig opstelt, doen ze dat echt
niet. Ik kon Marco Ferreri tijdens de op
names van 'II futuro donna' wel ver
moorden. Ik heb pas veel later van me
afgebeten. En toen was hij opeens poes
lief'.
Terug naar haar rol in Deruddere's film.
Een 'ouderwetse' vrouw, een klassieke
Italiaanse. Elke glamour is haar vreemd,
ze cijfert zich weg, legt zich neer bij wat
haar echtgenoot wil. Een feministe zou
zich er gillend van afkeren. Hoe is het
om juist nü zo'n rol te spelen? „You
know", begint Ornella Muti haar ant
woord. En aarzelt. Lang. En dan: „I
don't know". Weer wacht ze. „Ik weet
niet hoe ik 't moet uitleggen. Ik wil ook
beslist niet verkeerd begrepen worden.
Maar op de een of andere manier is het
nog steeds een deel van ons. Natuurlijk
gedraagt een vrouw zich niet meer als
die Maria in 'Wait until spring, Bandi
ni'. Dat zou nu een anachronisme zijn.
Maar aan de andere kantLaat ik m'n
eigen privéleven nemen. Mijn echtge
noot is heel bijzonder. Een erg intelligen
te man. Maar hij verrast me heel vaak
door z'n gevoeligheid. Hoe diep hij kan
begrijpen, mij kan helpen te begrijpen.
Weet je, mijn emotionaliteit is soms zo
groot, dat ik de problemen niet meer zo
goed zie". Hier gebeurt het. Ornella
Muti buigt naar voren over tafel, gebaart
met haar handen en tegelijkertijd draai
en haar ogen bijna weg, naar binnen.
Haar stem stokt even en tranen verschij
nen in die mooie ogen. „Hij, hij helpt
me begrijpen. Hij respecteert me, hij res
pecteert mijn ideeen. Hij gelooft dat ik
besta. Hijmaar toch is er iets in ons
alledaagse leven, waarin ik gehoorzaam
ben. Als die Maria. Ik laat hem doen, ik
laat hem spelen. Ik laat hem de koning
van het huis zijn. Dat is nog steeds een
deel van onze traditie. Van de Italiaanse
vrouw. We vechten voor onze vrijheid,
we vechten voor onszelf, maar dan is er
toch een deel van ons dat die Maria is.
En aan het slot wint ze toch. Ze vecht
voor de man die ze wil. Ze wil hem niet
kwijt. En ik weet niet of vrouwen van
daag nog vechten voor hun liefde". Dan
aarzelt ze even. En corrigeert zichzelf:
„Natuurlijk, dat doen ze wel".
Die correctie lijkt typisch voor Ornells
Muti. Een vrouw die nog steeds is als
dat meisje dat op haar veertiende in de
film belandde. Die geloofde dat alle
mensen goed waren. En merkte hoe
mensen elkaar misbruikten, belogen.
Dat op haar negetitiende haar eerste
kind had. Ze had alle kans om cynisch
te worden. Cynisme ging aan haar voor
bij. Ze heeft er gewoon geen plek voor.
Ze is met echtgenoot Frederico Facchi-
netti - een geslaagd zakenman - en
haar kinderen terug in Rome. Ze gaat
een rol spelen in een nieuwe film van
Ettore Scola, 'Kapitein Fracasse'. En
verder? Even acteert ze de gevierde ster.
Ze zet haar zonnebril op, gooit haar ar
men wijd de lucht in en roept: „Ach, je
weet wel, aanbiedingen van Francis
Coppola en Woody Allen". En zucht
dramatisch: „Ik moet er echt nog een
nachtje over slapen".
BERT JANSMA
ZATERDAG 21 OKTOBER 1989 PAGINA 22
een AmerikaansrBelgisch-Frans-Italiaan-
se co-produktie. Amerikaanse partner is
Francis Coppola's Zoetrope Studio's.
Coppola is vertegenwoordigd via zijn
producent Tom Luddy.
De film is gebaseerd op het gelijknamige
boek van de Amerikaanse auteur John
Fante. Fante stierf zes jaar geleden, 79
jaar oud. Hij was begonnen als roman
schrijver, maar zonder veel succes. Zijn
brood zou hij verdienen als scenario
schrijver in Hollywood. „Ik hou niet
van the movies", schreef hij in 1935 aan
zijn moeder. „Ik heb er nooit van ge
houden en ik zal er nooit van houden.
Maar ik houd van het salaris dat ze me
betalen". En aan zijn mentor, de be
roemde uitgever-criticus H. L. Mencken,
die zijn eerste verhalen publiceerde, liet
hij weten: „Hollywood is een slechte
plek. It kills writers". Schrijvers worden
er vermoord. Fante publiceerde een serie
romans, veelal rond een en dezelfde
hoofdfiguur, Arturo Bandini. Ze leidden
een onopgemerkt bestaan. Tot ze - on
der anderen door Charles Bukowski -
herontdekt werden. En posthuum be
haalt Fante alsnog een overwinning op
het Filmwezen. Want een Amerikaans
filmtijdschrift vroeg zich kortgeleden
zelfs af: „Is er iemand in Hollywood die
GEEN film maakt gebaseerd op een
boek van John Fante?". Het blad Ameri
can Film noemde Fante zelfs: „The hot
test dead man in Hollywood". Vrij ver
taald: de meest gevraagde dode in Holly
wood.
Blauwe plekken
Ornella Muti loopt over van enthousias
me voor haar Vlaamse regisseur. „Ik
wist uiteraard niet wie hij was, toen ik
gevraagd werd. Ik ben zijn eerste film
'Crazy love' gaan bekijken. Prachtig.
Toen is hij bij me langs gekomen. Ik was
compleet verrast. Er stond een jong
knulletje voor m'n deur! Maar wel heel
zelfverzekerd. En een fijne persoonlijk
heid. Hij weet wat hij wil, maar hij is
geen egoïstische doordrammer. Wat
filmregisseurs vaak wel zijn. Hij heeft
humor en hij houdt van mensen, houdt
van emoties. Werken met hem was ab
soluut niet moeilijk. Hij is zo makkelijk.
Je kunt met hem een film op de Hima
laya maken en dan zou je nog geen pro
blemen hebben. Ik weet niet wat 't is.
Het is iets in hem' Want met de camera
doet hij absoluut geen bijzondere din
gen. Het is allemaal heel simpel. Maar
wel essentieel". Ze is niet te beroerd om
die lof in diverse toonaarden te herha
len. Op een persconferentie. Tegen de le
zers van een Belgische krant die haar op
het vliegveld wanneer ze vertrekt nog
een paar vragen mogen stellen, voor de
Belgische tv tijdens de Nacht van de
Film. Ze heeft andere ervaringen met re
gisseurs. Haar allereerste Damiano Da-
miani. Ze belandde meteen in een zwa
re, dramatische scène. „Dat ging abso
luut niet. Damiani was woest en begon
me te slaan. Ik had er blauwe plekken
van op m'n armen. Een vreselijke erva
ring. Ik denk dat-ie zoiets graag deed,
want ik heb later van anderen dezelfde
verhalen gehoord". Het was Damiani
die haar filmnaam bedacht. Ornella
Muti is geboren als Francesca Romana
Rivelli, dochter van een Italiaanse jour
nalist en een uit Estland afkomstige
moeder. „Die filmnaam was door hem
bedoeld als een hommage aan de actrice
Eleonora Muti, die in de jaren veertig
gestorven was. Een heel goede actrice,
maar niet zo bekend. Zij leeft dus nu in
mij voort". Ornella Muti lacht erom. Ze
heeft nooit erg van die naam gehouden.
„Muti gaat nog, maar Ornella is ver-
Boven:
Ornella Muti
praat een scène
door met regisseur
Dominique
Deruddere.
FOTO: PERS UNIE
Links:
In 'Wait until
spring, Bandini'
speelt Muti de rol
van een slaafse
vrouw, die echter
uiteindelijk toch
de overwinning
behaalt.
FOTO: PR
£e4dóe@ou/ttMit
