John Kraaykamp: „Acteren
is dodelijk voor comedy"
£efcLc£omo/nt
Omroepen willen af van
verplichtingen bij NOB
Alan Murphy
van Level 42
overleden
VARA SCHRIJFT ZELF AFLEVERINGEN „LAAT MAAR ZITTEN"
Vanzelfsprekende titel Svetlana Boginskaja
Achttien karaats
Shakespeare
Indrukwekkende
Muizen en
mensen99bij PSSSTT
q KUNST
ZATERDAG 21 OKTOBER 1989 PAGINA 17
HILVERSUM De omroepen willen af van de
verplichte nering bij het produktiebedrijf NOB voor
de afname van televisiefaciliteiten. In een brief aan
het ministerie van WVC zegt het NOS-bestuur het
toe te juichen als de omroepen met ingang van 1 ja
nuari faciliteiten zouden kunnen bestellen waar zij
willen. De NOB is dan met ingang van dezelfde da
tum niet meer verplicht de omroepen televisiefacili
teiten te leveren. Dat de NOB van de verplichting
af wil, komt omdat het bedrijf voldoende armslag
wil om als concurrerend leverancier van televisiefa
ciliteiten de markt op te kunnen. De omroepen wil
len de handen vrij hebben om faciliteiten te kopen
waar zij willen. Overigens liggen de contracten voor
volgend jaar tussen het NOB en de omroepen al
voor een groot deel vast, zodat in feite pas per 1 ja
nuari 1991 sprake kan zijn van „reëlere marktver
houdingen dan thans het geval is", aldus de NOS.
Mickey Mouse moet
Russisch leren
MOSKOU Mickey Mouse, de be
kende creatie van de Amerikaanse
tekenaar Walt Disney, moet Russisch
leren. De Deense uitgeverij Gutten-
berghus, onderdeel van het Walt Dis-
ney-concern, dat de strips van de be
roemdste muis ter wereld maakt,
heeft met een Russische uitgeverij
overeenstemming bereikt om hem
ook in de Sovjetunie uit te brengen.
Tot nu toe stonden copyrightproble
men in de weg om de 61 jaar oude
muis ook bekendheid te geven onder
Russische stripliefhebbers. De bedoe
ling is vier maal per jaar een speciaal
stripboek op de markt te brengen
over "Kameraad Mousesky". De op
lage daarvan bedraagt 200.000.
Protest tegen conserveringsbeleid Nederlands Filmmuseum
AMSTERDAM Zes Neder
landse film- en kunsthistorici
hebben tijdens het internatio
nale filmfestival in het Itali
aanse Porderone in een open
brief geprotesteerd tegen het
conserveringsbeleid van het
Nederlands Filmmuseum in
Amsterdam. Het museum zou
willen overgaan tot ontbinding
van de collectie van Jean De
smet, die ongeveer 800 nitraat
films uit de periode 1909-1915
omvat, zo maakten de brief
schrijvers gisteren bekend.
Volgens dr. N. Brederoo en dr.
C. Bordewijk (Rijksuniversiteit
Leiden), drs. K. Dibbets (Uni
versiteit van Amsterdam), drs.
E. Barten (Gemeentearchief
Amsterdam), drs. E. van 't
Groenewout (Joris Ivens-ex-
pert) en G.N. Donaldson (ex
pert op het gebied van de Ne
derlandse zwijgende film) is
het museum „van plan unieke
of zeldzame films uit de collec
tie naar buitenlandse archie
ven te versturen in ruil voor
kopieën van andere films die
veel bekender, maar niet zeld
zaam zijn".
Zij voegen daaraan toe dat de
reden voor dit beleid niets te
maken heeft met financiële
problemen, maar alles met een
gebrek aan belangstelling voor
de beginjaren van de film. Di
recteur H. Blotkamp van het
Filmmuseum wijst er in een
reactie op dat er zich in de col
lectie vijf-en-een-half miljoen
meter nitraatfilm bevindt. De
films van Desmet maken daar
een klein onderdeel van uit.
„Ik heb minister Brinkman
yan cultuur vorig jaar laten
weten dat wij met de huidige
financiële middelen over 143
jaar 30 procent van deze ni
traatfilms hebben gered. Het
probleem is echter dat over
vijf jaar alles is vergaan. In dat
kader proberen wij in het bui
tenland te redden wat er te
redden valt", aldus Blotkamp.
Zij vindt de constatering van
het zestal dat het Filmmuseum
geen belangstelling voor deze
films zou hebben een ernstige
aantijging. „Het tegendeel is
natuurlijk het geval".
LONDEN Alan Murphy, gitarist van
de popgroep Level 42, is donderdag op
35-jarige leeftijd in het Londense West
minster-ziekenhuis overleden aan
AIDS. Dat heeft de platenmaatschappij
van de groep, Polydor, gisteren be
kendgemaakt. Murphy maakte sinds
anderhalf jaar deel uit van Level 42,
een van de populairste mainstream-
popgroepen van Groot-Brittannie.
„Lessons in Love" en „Running with
the family" zijn de titels van enkele
van de hits van de groep.
De Ruiter voorzitter
Raad voor de Kunst
DEN HAAG De procu
reur-generaal in Amsterdam
mr. J. de Ruiter is op voor
stel van de minister van
WVC voorgedragen als voor
zitter van de Raad voor de
Kunst. De ministerraad is
akkoord gegaan met de voor
dacht. Dat heeft de rijks
voorlichtingsdienst gisteren
meegedeeld.
De Ruiter was minister van
justitie van 1977 tot 1982 en
minister van defensie van
1982 tot 1986. Hij volgt Mr.
A. Herstel op, die een maand
lang het voorzitterschap van
de raad heeft bekleed.
Laat maar zitten. Comedy-serie.
VARA-televisie. Nederland 1 om
19.53 uur. Zondag.
HILVERSUM Met een bre
de glimlach om de lippen
meldt regisseur John van der
Rest hoe succesvol de komi
sche VARA-serie „Laat maar
zitten" het afgelopen winter
seizoen is geweest. Ondanks
concurrentie van „Koot
Bie" en „Studio Sport" waren
er forse cijfers in zowel kijk
dichtheid als waardering. Van
de Rest: „En we hebben geen
opmerkingen uit het gevange
niswezen gekregen", waarop
hoofdrolspeler John Kraay
kamp laat weten „Ik wel. Ik
kreeg een brief waar in te le
zen stond: wat zouden wij
graag in die lik zitten".
Reden genoeg dus voor de
VARA om Van de Rest om
een vervolg te vragen en die is
er nu. Vanaf zondag brengt de
omroep veertien nieuwe afle
veringen op het scherm van
deze komische gevangenisse
rie. Van de Rest: „Het succes
strekt zich ook uit naar het
buitenland. Zo heeft Duitsland
interesse getoond. Ze willen
onze serie in hun eigen versie,
dus met Duitse acteurs, op de
buis brengen. Ze zijn momen
teel op zoek naar een Duitse
John Kraaykamp. Die belang
stelling hebben we overigens
te danken aan Rudi Carrell,
die de eerste acht aflevering
zag en zo enthousiast was, dat
hij het bij zijn werkgever heeft
aangekaart".
Engelse serie
„Laat maar zitten" is een van
oorsprong Engelse serie, die
onder de titel „Porridge" in
het seizoen '73-'74 door de
BBC werd uitgezonden. In Ne
derland werden de acht delen
door de schrijvers Ger Apel
doorn en Harm Eddens be
werkt, dus echt op een Neder
lands publiek afgestemd. Op
het moment dat de reeks een
succes bleek, zat Van de Rest
even met de handen in het
haar, want er waren nog maar
vier Engelse afleveringen die
van een Nederlands jasje kon
den worden voorzien. Het
bleek echter geen probleem,
want zoals dit seizoen zal blij
ken, vloeit deze serie, die uit
eindelijk moet uitgroeien tot
twintig delen, naadloos over in
de eigen, door Apeldoorn en
Eddens geschreven afleverin
gen. Daarbij wordt er een dub
bele aflevering uitgezonden op
Oudejaarsavond. Van de Rest:
„In deze reeks is een aantal
nieuwe gezichten te zien. Zo
speelt Coen Flink bijvoorbeeld
de rol van een boef die het
goksyndicaat in de gevangenis
in handen heeft. De gevange
nis in „Laat maar zitten" blijkt
bovendien de enige te zijn
waar de gevangenen graag te
rugkeren. Zo liet Sacco van
der Made mij aan het einde
van de serie weten, toen hij uit
de gevangenis werd ontslagen:
„Maar ik kom toch wel terug"
en ook Bram van der Vlught
wilde terugkeren. Bovendien
is het aantal acteurs dat wil
meespelen enorm".
Pet
Hoofdrolspeler blijft echter
John Kraaykamp, die op on
navolgbare wijze Herman
Onno Faber gestalte geeft.
John: „Wat mij al een jaar
dwars zit, is dat over de serie
is geschreven dat we er met
ons pet naar gooien. Omdat er
zoveel gelachen wordt, zou er
slordig worden gewerkt... Wat
een onzin. Het klopt dat we
veel plezier hebben, maar daar
vraagt comedy om. Er wordt
echt heel serieus gewerkt".
Volgens Kraaykamp toont
„Laat maar zitten" hoe een
Nederlandse reeks gemaakt
hoort te worden. „Meestal ont
breekt het in onze series aan
een normale manier van spre
ken en acteren. Dat gebeurt
hier wel. Acteren is overigens
dodelijk voor comedy. Je moet
het doen zoals het er staat. Ik
ben inmiddels behoorlijk in
mijn karakter gegroeid en eer
lijk gezegd, vind ik deze reeks
leuker dan de vorige. Mis
schien is hij ook beter gewor
den omdat we er langer aan
hebben kunnen werken".
De inbreng van John Kraay
kamp is groot. Ook achter de
schermen speelt hij een be
langrijke rol. Zo is hij met Van
de Rest min of rrieer verant
woordelijk voor het aannemen
en ontslaan van acteurs. Van
de Rest: „Het is een serie die
rond John is geschreven. Hij is
de kapitein en het is dus lo
gisch dat hij een duidelijke in
breng heeft bij de keuze van
t acteurs. Hij wil graag mensen
om zich heen die hij ver
trouwt".
Timing
John van de Rest prijst Kraay
kamp vervolgens nog even de
hemel in. „Er is geen ander
dan John in Nederland die zo
goed weet wat timing is. Het
zou heel onverstandig zijn
hem zijn gang niet te laten
gaan".
Kraaykamp (lachend): „Hij
haat mij af en toe hoor... Maar
als ik die vonkjes in zijn ogen
zie, dan weet ik dat het goed
is. John kan echter enorm
streng zijn. Maar een regisseur
heeft nu eenmaal het laatste
woord. Hoewel het fysiek een
grote slag is, werken we met
veel plezier aan „Laat maar
zitten". De ontspannen sfeer
komt de comedy ten goede.
Bovendien is de serie een goe
de stap in de richting van wat
minder herhalingen op televi
sie. Positief is ook dat er weer
eens wat meer kan worden ge
lachen. En eerlijks gezegd,
word ik er gek van om telkens
maar die lettertjes onder in het
beeld te moeten lezen".
Van de Rest: „Eigen drama is
een dure aangelegenheid. Ik
ben blij dat de VARA hierin
investeert. Ik bedoel bij satel
liet-zenders als Veronique
hoef je zo'n oorspronkelijke se
rie niet te verwachten. En
echt duur is „Laat maar zit
ten" nou ook weer niet. In
verhouding wordt er goedkoop
gedraaid. Kraaykamp is eigen
lijk de duurst betaalde
kracht".
Kraaykamp: „Logisch, want ik
heb hoge lasten".
HANS PIËT
sportuitslagen
BADMINTON
Aarhus, open Deense kampioen
schappen.
Dames, 2e ronde: Nedergaard (Den)-
Van der Knaap (Ned) 11-1 11-2, Dub
bel, 2e ronde: Coene/Van Dijck
(Ned)-Hoshi/Kogai (Jap) 15-12 15-6.
Heren dubbel, 2e ronde: Sidek/Sidek
(Mal)-Pelupessy/Meijer (Ned) 15-5 15-
5. Gemengd dubbel, 2e ronde: Gan-
drup/Mogensen (Den)-Meijer/Van
Dijck (Ned) 18-14 15-5.
BUITENLANDS VOETBAL
West Duitsland
1. FC Kaiserslautern-St. Pauli 1-1
HANDBAL
Schiedam. Hollandtoernooi, dames.
Tsjechoslowakije-Frankrijk 16-17 (8-
Roemenië-Nederland 22-23 (13-12).
Doelpunten Nederland: Dekeling 8,
Kleintjens en Van Dam ieder 4, Van
der Velden 3, Mouton 2, Van Velzen
en Kerssens ieder 1.
PAARDESPORT
Koersen van Schaesberg
1e koers, 1609 m: 1. Danielle G (W.
A. M. van Buytene) 2.13,5 - 1.23,0, 2.
Dol, 3. Discret Amour. Niet gestart:
Dean Noordhof. Toto: winnend 1,90
plaats 1,30 1,20 koppel 4,40 trio
105,10.
2e koers, 2000 m: 1. Salutier (A. A.
de Vries) 2.07,1, 2. Oxymoron, 3. Jol-
lido Rivieren. Toto: winnend 2,30
plaats 1,20 1,70 1,20 koppel 8,40 trio
32,10.
3e koers, 1609 m: 1. Upper State
Road (H. J. W. Grift) 2.09,8 - 1,20,7,
2. Donna Berkum, 3. Alaric. Niet ge
start: Vivace Malta. Toto: winnend
1,00 plaats 1,00 1,00 koppel 3,70 trio
22,80.
4e koers, 1800 m: 1. Knaapje (A. A
de Vries) 1.52,3, 2. Wentworth Prince,
3. King Sailor. Niet gestart: Intensite.
Toto: winnend 1,90 plaats 1,60 1,60
koppel 1,40 trio 10,80.
5e koers, 2100 m: 1. Dancing Hano
ver (H. J. W. Grift) 2.54,9 - 1.23,3, 2.
Crack Uithuizen, 3. Cartouche D. Niet
gestart: Coach Darby. Toto: winnend
1,30 plaats 1,10 1,30 1,50 koppel
2,80 trio 22,50.
6e koers, 2100 m: 1. Cora de Bloom-
erd (W. A. J. Velis) 2.53,1 - 1.22,4, 2.
Charlotte V, 3. Charlotta V., 4. Baba
T. Niet gestart: Virtuose C en Blitsie
M. Toto: winnend 3,40 plaats 1,70
3,90 1,90 koppel 33,50 trio 310,40,
kwartet 1246,20.
7e koers, 1800 m: 1. Jackie Bright (T.
Cain) 1.55,3, 2. Sailing Home, 3. An-
tares. Niet gestart: Fire Moon en Ma-
dita. Toto: winnend 1,70 plaats 1,00
1,10 1,50 koppel 1,50 trio 5,30.
8e koers, 2600 m: 1. Dereddertranss
R (W. A. J. Velis) 3.35,4 - 1.22,8, 2.
Bram Buitenzorg, 3. Zarathoestra.
Toto: winnend 1,40 plaats 1,50 1,60
koppel 6,30 trio 17,90.
9e koers, 2100 m: 1. Zesta Rijn
stroom (B. Schwarz) 2.54,0 - 1.22,9,
2. Yen R, 3. Yamara of Horn, 4. Willi
am. Niet gestart: Zorro Ulandia en
Zwaluw R. Toto: winnend 1,60 plaats
1,20 5,70 8,30 koppel 22,00 trio
928,70 kwartet1 3940.30.
STUTTGART Svetlana
Boginskaja is de opvolg
ster als wereldkampioene
turnen van Aurelia Dobre
geworden. Zo verrassend
als de titel van de kleine
Roemeense twee jaar gele-
10e koers, 1609 m: 1. Amon Marco
(Mej. C. P. M. Reuten) 2.07,0 - 1.18,9,
2. Bianca Oostland, 3. Do Lor Als
Sassy. Niet gestart: Brandy Boszorg.
Toto: winnend 24,90 plaats 4,20 1,90
koppel 6,50.trio 95,40. W-5: 3-12-6-3-
7. Uitbetaling: 31,60. Omzet:
133.120.
CSI Leeuwarden
Internationaal springconcours, tabel
A, 1.40 m:
1. Demeersman (Bel) met Calypso 0
strafpnt., 32,80 sec. (in de barrage),
2. Van der Vleuten (Ned) Winston 0-
34,31, 3. Van de Broek (Ned) Andretti
0-36,60, 4. Beerbaum (BRD) Almox
Gazelle 0-36,73, 5. Krijnen (BRD) Pe
dro 0-38,73, 6. Heins (Ned) Olympic
Panther 0-39,49.
SURFEN
Scheveningen. Wereldbeker bran-
dingsurfen:
Heren, course: 1. Dunkerbeck (Spa),
2. Wylie (Aus), 3. Naish (VSt), 6. Van
Tol (Ned), 16. Boot (Ned), 20. Van den
Berg (Ned). Slalom: 1. Naish, 2.
Bringdal (Zwe), 3. Pedersen (Aus), 10.
Van den Berg, 15. Van Tol, 17. Groe-
newoud (Ned). Dames, course: 1.
Kendall (NZe), 2. Siebel (Ned), 3. Le-
naburg (VSt) Slalom: 1. Dunkerbeck
(Spa), 2. Lelièvre (Fra), 3. Van Soolin-
gen (Ned).
den in Rotterdam was, zo
vanzelfsprekend was het
kampioenschap dat de 16-
jarige Russin gisteravond
in Stuttgart ten deel viel.
Boginskaja, in mei in Brussel
TENNIS
Zrich, dames, kwartfinales: Novotna
(Tsj)-Tauziat (Fra) 7-6 (7-4) 6-0; Graf
(BRD)-Quentrec (Fra) 6-2 6-3. Sukova
(Tsj)-Mandlikova (Aus) 7-5 6-1; Seles
(Joe)-Kelesi (Can) 6-0 6-0.
Bayonne, dames, kwartfinales: Kate-
rina Malejeva (Bul)-Bunge (BRD),
Bunge trekt zich geblesseerd terug;
Reggi (Ita)-Probst (BRD) 6-3 6-2, Ri-
naldl (VSt)-Porwik (BRD) 6-2 4-6 6-2.
Tel Aviv, heren, halve finales: Bloom
(Isr)-Pozzi (Ita) 6-3 5-7 6-3; Connors
(VSt)-Mansdorf (Isr) 6-3 7-5. Dubbel
spel, halve finales: Baur/Bates
(BRD/GBr)-Oosting/Haarhuis (Ned) 6-
4 6-2.
Tokyo, heren, kwartfinales: Krick-
stein (VSt)-Connell (Can) 6-3 6-4,
Steeb (BrD)-Leach (VSt) 6-4 7-5, Ed-
berg (Zwe)-Leconte (Fra) 6-1 7-6 (9-
7), Cahill (Aus)-Agenor (Hai) 3-6 7-6
(9-7) 6-4.
Wenen, heren, kwartfinales: Korda
(Tsj)-Berger (VSt/1) 3-6 7-6 6-3;
Evernden (Nwz)-Volkov (Sov) 7-5 4-6
7-5; Annacone (VSt)-Layendecker
(VSt) 6-3 7-6.
TURNEN
Stuttgart. Meerkamp dames:
Goud: Svetlana Boginskaja (Sov); Zil
ver: Natalja Lasjenkova (Sov); Brons:
Olga Strageva (Sov).
Vierkamp (respectievelijk sprong,
brug ongelijk, balk, vloer en totaal):
I. Svetlana Boginskaja (Sov) 10,00-
9,950-9,950-10,00-39,900; 2. Natalia
Lastjenova (Sov) 10,00-10,00-9,875-
9,987-39,862; 3. Olga Strajeva (Sov)
9,962-9,925-9,925-9,962-39,774; 4.
Cristina Bontas (Roe) 9,875-9,900-
9,987-10,00-39,762; 5. Bo Yang (Chl)
9,962-9,875-9,900-9,950-39,687; 6.
Cuiting Chen (Chi) 9,950-9,875-9,900-
9,937-39,662; 7. Brandy Johnson
(VSt) 9,937-9,925-9,987-9,825-
39,574; 8. Sandy Woolsey (VSt)
9,950-9,850-9,775-9,900-39,475; 9
Baerbel Wielgoss (DDR) 9,887-9,900-
9,800-9,862-39,449;
10. Gyong Hui Choe (Chi) 9,887-
9,850-9,850-9,812-39,399;
II. Wendy Bruce (VSt) 9,912-9,687-
9,862-9,925-39,386;
12. Daniela Silivas (Roe) 9,925-9,975-
9,437-9,975-39,312
WIELRENNEN
Australian Classic, 8e etappe For-
ster-Newcastle: 1. Chapman (Aus)
183 km in 4 uur, 11 minuten en 45 se
conden, 2. Ampler (DDR) 0.06, 3. Go-
loesjko (Sov) 0.11. Algemeen klasse
ment: 1. Bazzano (Aus) 19.29.58, 2.
Lillistone (GBr) 3.13, 3. Goloesjko
3.24, 4. Lauder 3.45, 5. Logan (Aus)
3.51, 6. Schleicher 4.21, 7. Schur
6.52, 8. Sypytkowski (Pol) 7.11, 9. St.
George (Aus) 7.37, 10. Reiss 8.39.
al Europees titelhoudster ge- de keuze-vierkamp een totaal
worden, werkte in de voor de van 39,90 punten uit een maxi-
eerste keer bijna uitverkochte mum van veertig. Op sprong
Hans-Martin Schleyerhal vrij- en vloer, met een schoonheid
wel foutloos. De turnster uit van een oefening, kreeg zij
Minsk, een pupil van de oud- een tien, op brug en even
wereld- en olympisch kampi- wichtsbalk verscheen twee
oene Nelli Kim, vergaarde in keer 9,95 op de borden.
De Appel: „Antonius en Cleopatra"
an William Shakespeare. Vertaling
ri regie: Erik Vos. Vormgeving: Tom
Schenk. Met Eric Schneider, Geert
de Jong, Robert Prager, Carol Lins-
sen en anderen. Appeltheater. Vrij
dag. Herhalingen daar t/m 23 de
cember.
Liefde in al zijn vormen en
schijnbewegingen komt aan
bod in Shakespeares „Antonius
en Cleopatra". Het stuk ver
haalt de liefde tussen de Ro
meinse veldheer en de Egypti
sche prinses die met de zelf
moord van beiden eindigde. De
oorzaak van hun dramatische
einde was een machtsstrijd in
het Romeinse Rijk. De over
winning van Julius Caesars op
volger Octavius smaakte zuur.
Regisseur Erik Vos waagt het
Shakespeares misschien wel
meest diepgaande werk te spe
len en slijpt het met de Appel
een bijna heldere diamant.
Vooral de scènes voor de pauze
schitteren. Elk toneel toont een
facet van liefde in zijn vele
vormen. Passie, mededogen, ja
loezie, verliefdheid en loyaliteit
passeren het gekromde dek dat
de speelvloer voorstelt. Een
daarop opgericht zeil verbeeldt
de golf van uitbundigheid,
waarop het schip van Antonius'
Cleopatra's verliefdheid
vaart. De scènes in Rome ogen
windstil, een spiegel van de
starre blik in Caesars ogen.
De handeling sluimert dan nog.
Het publiek heeft tijd de ka
rakters in zich op te zuigen.
Het ziet Antonius als een
breedsprakige demagoog, de
acteur pur sang die geniet van
het leven dat hem in de schoot
wordt geworpen. Hij zwelgt in
de gulle liefde waarmee Cleo
patra hem onbaatzuchtig over
laadt. Het wordt anders als de
ratio in de persoon van Caesar
hen tot de orde roept.
Waar wereldse macht bemind
wordt, gedijt de liefde niet.
Ook in „Antonius en Cleopa
tra" worden die woorden be
waarheid. Caesar zet Antonius
aan tot een huwelijk met Octa-
via en als dat de veldheer niet
aan de keizer bindt, ontlaadt de
strijd. Antonius vlucht en ver
liest daarmee.
Na de pauze is veel van de ma
gie van voor de pauze verbro
ken. Eric Schneider overtuigt
niet in een lange sterfscène
waarin zijn Antonius is ver
worden tot een miserabel brok
je pathos. Toch is er erg veel
wat „Antonius en Cleopatra"
tot een heel mooie voorstelling
maakt. Geert de Jong is een fe
nomenale Cleopatra die siddert
en brult en een prachtige ster
ke vrouw speelt. Carline Brou
wer steunt haar sterk als hof
dame, net zoals Carol Linssen
de ruggegraat vormt van Anto
nius' heerschappij.
PETER SNEL
De boog strak gespannen
Hef Concertgebouworkest onder Ri-
cardo Chailly speelt werken van
Diepenbrock, Heppener en Schu
mann in de Philipszaal. Vrijdaga-
Eén concertprogramma dat
)r de pauze volstaat met
twee Nederlandse composities
is vrij ongebruikelijk. Het con
certgebouworkest bewees, on
der de inspirerende leiding
van Ricardo Chailly, gister
avond in de Philipszaal, op
deze wijze eer aan de Neder
landse componisten Diepen
brock en Heppener.
De ouverture van de toneel
muziek „De vogels" die Die
penbrock in 1917 schreef, wor
telt nog geheel in de romanti
sche tradities van de vorige
eeuw. Het is een blijmoedig
stukje natuurlyriek met als in
teressantste onderdeel een
fluitsolo aangevuld met enige
vogelpiepjes van de klarinet
en de hobo.
Ook Robert Heppener is een
romanticus, maar hij graaft in
het stuk „Boog" dat hij in 1988
schreef ter gelegenheid van
het 100-jarig bestaan van het
concertgebouworkest, veel die
per. Dit stuk, beginnend met
twee zacht en langzaam ge
speelde secunde-intervallen
door de violen, verdicht zich
geleidelijk als het langzaam
spannen van een boog. Na on
geveer 20 minuten is de boog
gespannen en wordt enige ma
len geprobeerd de pijl af te
schieten tot dit uiteindelijk
lukt en er in plaats van de
verwachte extra luide knal
een stilte valt die zachtjes
wordt ingekleurd door twee
fluiten en de eerste viool. In
de tien minuten die dan vol
gen wordt de rust weer her
steld maar gebeurt eigenlijk
niets meer. Het is die bijna on
draaglijke spanning in
middendeel als de boog strak
gespannen staat, die bijzonder
raak door Chailly en het or
kest werd gerealiseerd en die
de meeste indruk maakte. Na
zo'n stuk klinkt Schumann's
derde symfonie in Es bijna
tam. Chailly nam de tempi
kalm en liet vooral de rytmi-
sche beweging heel gepronon
ceerd naar voren komen. Als
steeds vormde het plechtig
dragen vierde deel een soort
verheven eiland, temidden
van de'energieke „Rijnlyriek"
die de rest beheerst. Het orkest
gaf een uitstekende en in alle
opzichten goed uitgebalanceer
de vertolking van deze symfo-
ERIK BESIER
Benefiet
concert
van Marie -
Claire Alain
De wereldberoemde Franse
organiste Marie-Claire Alain
gaf gisteravond in de goed be
zochte Jacobuskerk een recital
waarvan de opbrengst zal wor
den besteed aan de restauratie
van het door haar vader Al-
bert Alain gebouwde huisorgel
van de familie.
Op dit orgel moeten de meeste
stukken van Marie-Claire's
jong gesneuvelde broer Jehan
(1911-1940) zijn ontstaan. De
retauratie is volgens de orga
niste nodig omdat de composi
ties van haar broer op geen
enkel ander orgel in de wereld
zo goed klinken en begrepen
kunnen worden als op dat
huisorgel. Het instrument zal,
als alles goed gaat, binnenkort
weer in zijn volle glorie te be
luisteren zijn in het Zwitserse
Romainmötier. waar het dan
opnieuw opgebouwd moet zijn
in een voormalig klooster. Het
concert van gisteren maakt
deel uit van een reeks bene
fietconcerten die Marie-Claire
voor dit doel door heel Europa
geeft.
Op het programma stonden
werken van Jehan Alain en
composities die ter nagedach
tenis aan hèm zijn opgedragen
Het Adema orgel van de Jaco
buskerk, in 1976 na een uit
breiding nog door Marie-
Claire Alain zelf ingewijd,
heeft in veel registers de wat
nasale klank die voor de ge
speelde stukken, alle stam
mend uit de nadagen van de
Franse romantiek, zo geschikt
is. En altijd waren de registra
ties weloverwogen gekozen.
Maurice Duruflé's „Prélude et
Fugue sur le nom A.L.A.I.N."
kreeg in Alains versie een
prachtig zangerig karakter. De
technische kwaliteiten van de
organiste waren vooral in de
groots opgezette werken dui
delijk te horen. Zij kan bijna
duivels virtuoos over de toet
sen en pedalen vliegen.
Jehan Alains stukken zijn
interessant qua componeer-
kunst - er zitten al Messiaen
achtige trekjes in - maar ei
genlijk vervelend om naar te
luisteren. De composities zijn
veelal te lang en loodzwaar
Sfeervollere of betere inter
pretaties ervan dan die van
Marie-Claire Alam zijn nau
welijks voorstelbaar, echt leuk
om naar te luisteren zal deze
muziek echter nooit worden
zelfs niet in de beste uitvoe-
Theater PSSSTT speelt: „Muizen en
mensen" van John Steinbeck in een
bewerking van Ton Theo Smit en
Johan Doesburg. Regie: Johan
Doesburg. Museon te Den Haag, gis
termiddag. Herhalingen: 26 t/m 29
december telkens om 14.30 uur
Met het aantrekken van een
aantal gastregisseurs is theater
PSSSTT in een nieuw stadium
gekomen. De vaste speelploeg
wordt voor deze produkties
niet gebruikt. Elke regisseur
heeft de vrijheid om zijn spel
vorm te geven en er de meest
geschikte spelers voor aan te
trekken. Johan Doesburg beet
gistermiddag de spits af met
zijn visie op het bekende ver
haal van John Steinbeck. Door
een subtiele benadering heeft
het verhaal een geheel eigen
karakter gekregen. Er worden
prachtige dia's vertoond om de
beweging in het spel weer te
geven en met net voldoende
handelingen heeft de geschie
denis niet aan charme inge
boet. Bart Poulissen speelt
George. Snel in beweging en
taal fladdert hij als een be
schermengel over het toneel.
Zijn kleine gestalte is in sterk
contrast met de enorme Jack
Wouterse, die Lennie speelt.
Kleine gebaren en simpele taal
maken hem geloofwaardig als
een kinderlijk type. Zijn enor
me kracht komt steeds onver
wacht tot uiting, waardoor de
voorstelling ook vrolijke mo
menten kent. Bas Voets als de
knecht Kasper zou iets meer
volume moeten produceren
om op het niveau van dat van
de twee hoofdrolspelers te ko
men, maar zijn benarde situa
tie wordt helder weergegeven.
Saskia Laaper is de mooie Eva.
In een naaktscène, waarin zij
slechts als een silhouet waar
neembaar is, komen er ook uit
de kleine bezoekertjes goed
keurende geluiden. Als het
spel na een uur tot de ontkno
ping komt door het doden van
Lennie, blijft de zaal ontdaan
achter en dat moet toch een
bewijs zijn dat Johan. Doesburg
er een voortreffelijke bewer
king van heeft gemaakt. Voor
kinderen vanaf 10 jaar is het
een indrukwekkende kennis
making met het boek in beeld.
ROB VAN DER MIJL
en Kasper al dromend over de toekomst.