mister Lawson voert
•olitieke komedie op
Generaal Aoun slaat
hoop op vrede
Libanese bodem in
Oppositie kansloos tegen Spaanse staatstelevisie
WETENSCHAP
GP ZICHT ZONDAG
Foul a
BUITENLAND
CctdócSou/umt
VRIJDAG 13 OKTOBER 1989 PAGINA 5
I sovjet-autoriteiten liegen
iog steeds over Tsjernobyl
JOSKOU Sovjet-functionarissen, van wie
jmmigen hoge posities bekleden, hebben van
1 et begin af aan gelogen over de kernramp in
sjernobyl en spreken nog steeds niet de waar-
eid over de desastreuze effecten van de ex-
losie in de kerncentrale op 26 april 1986. Dat
eeft onder meer tot gevolg dat de vleespro-
uktie in met radioactiviteit besmette gebieden
L nverminderd door gaat. Dit zeggen Oekraien-
nti e en Witrussische wetenschappers in Moskou
■0, ieuws, onder wie Joeri Sjtsjerbak. Volgens
er em is de radioactieve straling die vrijkwam
n. a de explosie vijftig maal hoger dan autoritei-
en hebben toegegeven. Als commentaar meldt
et weekblad: „Er komen zo veel feiten naar
oven, dat men kan spreken van een misdaad
ie nog steeds direct voor onze ogen wordt ge-
ie leegd".
Leipzig laat 500 demonstranten vrij
De Gethsemane-kerk in Oost-Berlijn is een verzamelpunt
voor Oostduitsers, die willen dat het regime hervormin
gen doorvoert.
FOTO: EPA
LEIPZIG De burgemeester van
Leipzig, Bernd Seidel, heeft giste
ren toegezegd bijna alle demon
stranten die tijdens recente beto
gingen zijn gearresteerd binnen
kort vrij te laten.
In de grootste spontane betoging sinds
de arbeidersopstand in 1953 gingen in
Leipzig circa 70.000 mensen de straat
op. Het precieze aantal arrestanten is
niet bekend. Alleen demonstranten
die zich schuldig hebben gemaakt aan
gebruik van geweld blijven in hechte
nis in afwachting van hun veroorde
ling, zo zei Seidel. Hij heeft inmiddels
toegezegd ongeveer 500 demonstran
ten vrij te laten.
De Oostduitse pers beleeft momenteel
een opmerkelijke ommezwaai en cor
rigeert haar eigen berichtgeving. Die
Union schreef gisteren dat de verslag
geving over de sociale onrust van de
afgelopen dagen „eenzijdig was en
een verkeerde indruk gaf". Junge
Welt, het meest gelezen dagblad,
bracht een reportage over een demon
stratie op de Humboldt Universiteit in
Oost-Berlijn. Alle dagbladen brachten
breeduit op de voorpagina de verkla
ring van het politburo van de commu
nistische partij SED, dat de Oostduitse
regering bereid is te praten over ver
anderingen op het gebied van reizen,
de economie, de media en democrati
sche participatie.
Noren snakken
naar wodkaschat
BERGEN Een vrachtwagen
met zesduizend flessen sterke
drank die in de haven van het
Noorse Bergen van een veer
boot was afgegleden en twaalf
meter onder water terechtge
komen, was voor dranklustige
Noren zo onweerstaanbaar, dat
de politie de haven 24 uur lang
moest bewaken. Toen dorstige
diepzee-duikers met grote
plastic zakken vol flessen bo
ven water kwamen stond de
politie hen al op te wachten.
De lading had een waarde van
meer dan een miljoen kronen
(ruim 300.000 gulden).
rELEURSTELLING OVER CONSERVATIEVEN
(Van onze correspondent
Roger Simons)
ONDEN De crisis
•ond het pond sterling en
le sterke positie van La-
heeft het vierdaagse
:ongres van de Britse con-
rvatieve partij veel min-
ler feestelijk gemaakt dan
[ebruikelijk. Want met de
rije val van het pond en
djle duidelijke voorkeur
wan de kiezers voor Labor
nkvordt aangetoond dat het
'ertrouwen in het beleid
-an de regering-Thatcher
Tijwei geheel is verdwe-
Vandaag wordt het
e&ongres afgesloten.
j De problemen met het pond
sterling zijn voor de Britse
Conservatieven kennelijk nog
niet van dien aard dat zij
Groot-Brittannië direct in het
Europese Monetaire Systeem
wil laten stappen. Gistermid
dag op het jaarcongres van
Thatchers regeringspartij in
Blackpool zei hij met nadruk
dat de Conservatieven het
pond sterling „nooit" zouden
devalueren. Maar minister
Lawson van financiën leek
met twee tongen te praten. La
ter op de BBC-radio verklaar
de hij dat de houding van zijn
land ten aanzien van het EMS
onveranderd blijft. „Premier
Thatcher keurde op de Euro
pese Top van Madrid het eer
ste stadium goed van de huidi
ge Economische en Monetaire
Unie", zei Lawson. „Stadia
twee en drie bevallen ons niet
maar het eerste stadium heb
ben we geaccepteerd, wat be
tekent dat Groot-Brittannië
een volwaardig lid van het
EMS wordt, zodra genoemde
fase in werking treedt". Een
toetreding tot het EMS bete
kent zonder meer een devalu
atie voor het moménteel sterk
overgewaardeerde pond.
In de financiële wereld was
verwacht dat Lawson iets zou
zeggen over de toetreding tot
de EMS of over maatregelen
om de waarde van de nationa
le munt te beschermen. Maar
minister Lawson repte in zijn
toespraak op het Conservatie
ve congres, door velen van te
voren omschreven als de be
langrijkste redevoering van
zijn politieke carrière, hier
over met geen woord.
Geen alternatief
Nigel Lawson maakte er een
meesterlijk voorgedragen stuk
politieke komedie van. Hij be
wierookte overvloedig zichzelf
en premier Thatcher en her
haalde keer op keer, dat zijn
hoge rentepolitiek de enige is
die deugt. „Er is geen alterna
tief", zei Lawson. „De inflatie
van omstreeks acht procent
moet naar beneden". Volgens
de minister van financiën kan
dit doel alleen worden bereikt
door middel van forse rente
verhogingen, die voor de Brit
ten zelf uiterst pijnlijk zijn.
„Het spijt me vreselijk", zei
hij, „maar er is niets aan te
doen".
Maar Lawson had zich na zijn
speech nog niet neergezet, of
uit de City van Londen kwam
al het bericht dat het pond
sterling alweer fors gezakt was
ten aanzien van de Westduitse
mark en de Amerikaanse dol
lar. Sedert de discontoverho
ging van vorige week bedraagt
het waardeverlies al tien pro
cent. Minister Lawson be
schouwt dit kennelijk niet als
een devaluatie, maar in de
City van Londen denkt men
er anders over. Financiële ex
perts waren gistermiddag zeer
teleurgesteld dat Lawson niets
over maatregelen tegen de
economische problemen had
gezegd. Het feit dat voor 1989
het tekort op de Britse han
delsbalans vermoedelijk de re
cordhoogte van 20 miljard
pond zal bereiken, negeerde
Lawson volkomen. De finan
ciële wereld in Londen ver
wachtte van Lawson een po-
Premier
Margaret
Thatcher en de
voorzitter van
de Britse
Conservatieve
Partij Kenneth
Baker maken
een dansje op
het „Bal van de
jonge Conser
vatieven",
traditioneel
onderdeel van
het
jaarcongres
van de
momenteel
ernstig
bekritiseerde
partij.
FOTO: AP
ging om de waarde van het
pond een beetje op te krikken.
Een mededeling in verband
met Groot-Brittanniës toekom
stige toetreding tot het EMS
zou bijzonder welkom zijn ge
weest. Dat dit nieuws uitbleef,
veroorzaakte bittere teleurstel
ling.
BAYRUT De bespre-
"kingen over de toekomst
van Libanon in de Saudi-
sche bergstad Taif hebben
gisteren even de illusie
gewekt dat er een stap
was gezet in de richting
van vrede in het ver
scheurde land. Maar de
christelijke leider Michel
Aoun heeft alle hoop dat
een vredesplan een einde
zjzou kunnen maken aan de
al veertien jaar durende
burgeroorlog de bodem
ingeslagen.
De oorlog gaat door, zei Aoun
vanuit zijn bijna aan puin ge-
schoten hoofdkwartier in
Oost-Bayrut. De vredesbespre
kingen in Saudiarabië hebben
de soevereiniteit van Libanon
gecompromitteerd, aldus de
christelijke militaire leider in
een eerste reactie op de 'door
braak' in Taif.
Libanese onderhandelaars
aanvaardden in de nacht van
woensdag op donderdag na
twaalf dagen moeizame onder
handelingen een tijdschema
van Arabische bemiddelaars
voor de terugtrekking van het
Syrische leger uit Libanon.
Aoun verweet de Libanese po
litici „een fout" te hebben ge
maakt.
Bet tijdschema voor de aftocht
van de 33.000 Syrische militai-
h ren uit Libanon was het be-
e langrijkste en moeilijkste on
derdeel van de besprekingen
in Taif. De werkgroep nam 's-
d ochtends het „Handvest voor
nationale verzoening" aan, dat
door de Arabische Liga op ta
fel was gelegd. Dit handvest
voorziet in de verplaatsing van
de Syrische troepen naar de
oostelijke Bekaa-vallei. De Sy
rische militairen zouden daar
tot twee jaar na het invoeren
van politieke hervormingen in
Libanon blijven.
De werkgroep stemde in met
het Arabische voorstel op
voorwaarde dat de drie bemid-
ej delende landen Algerije,
Marokko, en Saudiarabië
de Syrische terugtrekking zou
den bewerkstelligen.
Eerder waren de afgevaardig
den het in Taif eens geworden
over de ingrijpendste verande
ringen die ooit zijn overeenge
komen over het Libanese
staatsbestel, waar de politieke
macht is verdeeld op basis van
religie. Tot nu toe had de
christelijke minderheid in Li
banon altijd meer politieke in
vloed dan de islamitische
meerderheid. In Taif werd af
gesproken dat de de twee
groepen zeker gelijke invloed
in het staatsbestel moeten krij
gen.
Of de afpraken van Taif in
praktijk kunnen worden ge
bracht hangt echter af van
Aoun. Nu de christelijke gene
raal te kennen heeft gegeven
dat hij geen discussie wil over
wijziging van het staatsbestel
vóór een „volledige terugtrek
king" van Syrische troepen uit
Libanon, ziet het welslagen
van het vredesplan er somber
uit.
In maart dit jaar lanceerde
Aoun een „bevrijdingsoorlog"
om alle Syrische militairen uit
het land te verdrijven. De
Arabische Liga wist de strij
dende partijen op 23 septem
ber over te halen tot een
staakt-het-vuren, dat de weg
vrij maakte voor een vredes
overleg.
Voordat de onderhandelingen
in Taif begonnen, zei Aoun
evenwel onder internationale
druk met het vredesplan van
de Arabische Liga te hebben
ingestemd. Volgens hem zal
Syrië weigeren zich terug te
trekken, waardoor het plan
gedoemd is te mislukken.
Politieke deskundigen menen
dat Aoun er op uit is druk uit
te oefenen op de christelijke
afgevaardigden in Taif, opdat
deze het akkoord verwerpen.
Het was de bedoeling dat de 62
afgevaardigden in het Libane
se parlement 31 christelijke
en 31 islamitische vandaag
in Taif bijeen zouden komen
om de gemaakte afspraken te
bestuderen.
BARCELONA De
Spaanse communisten zijn
tijdens hun campagne
voor de verkiezingen van
29 oktober één dag
nieuws en de volgende
twee dagen niet. De libe
rale CDS van oud-premier
Suarez heeft het iets min
der slecht en is om de dag
het vermelden waard.
De conservatieve PP, de groot
ste oppositiepartij, en de rege
rende socialistische PSOE mo
gen elke dag op aandacht re
kenen. Maar waar de eerste
het met een minuut en 15 se
conden per tv-journaal moet
doen, komt de PSOE-campag-
ne twee minuten lang in beeld.
Het immense apparaat van de
Spaanse radio en televisie
(RTVE) is het middelpunt ge^
worden van kritiek, sinds het
officiële begin, dinsdag, van de
campagne voor de vierde alge
mene stembusstrijd in een de
mocratische Spanje. De vraag
is, hoe groot de invloed is van
de regerende partij op het be
langrijkste wapen in de weken
voor de verkiezingen, de
(staats)televisie?
Iedereen erkent dat de PSOE
op democratische wijze zijn ab
solute meerderheid in Congres
en Senaat heeft gekregen; dat
de socialisten daardoor onder
andere de directeur van het
staatsbedrijf RTVE mogen be
noemen en met zes tegen vijf
de raad van bestuur van de
omroep beheersen. Maar dat
dat alles nauwelijks verhulde
sporen in de berichtgeving op
de buis achterlaat, is niet al
leen de oppositie een doorn in
het oog. Onderzoeken van
dag- en weekbladen tonen
aan, dat de journaals de laatste
twee weken opmerkelijk veel
positief nieuws over de econo
mische en sociale situatie van
het land wisten te melden.
De discussie rond het twijfel
achtige monopolie van de
staatstelevisie heeft wel geleid
tot een opmerkelijke ontwik-i
keling bij die oppositie. Voor
het eerst sinds de socialisten in
1982 de absolute meèrderheid
veroverden, hebben de niet-
regerende partijen een eensge
zind front tegen de PSOE
kunnen vormen. De vier be
langrijkste oppositiepartijen
tekenden twee weken geleden
een 'akkoord ter verdediging
van de pluriformiteit en objec
tieve berichtgeving van RTVE
voor de algemene verkiezin
gen van 29 oktober'.
Daarop volgde een waslijst
van eisen en suggesties, waar
bij de ondertekenaars een gro
ve fout maakten: ze wilden ie
mand delegeren die dé" be
richtgeving over hun campag
ne voor uitzending zou contro
leren. Daarmee kregen de con
servatieve PP, de liberale
CDS, de communistische IU
en de Catalaanse CIU de hele
Spaanse pers over zich heen,
want die zag een van de be
langrijkste grondwettelijke
rechten in gevaar gebracht:
het recht op vrije meningsui
ting. Haastig slikte de oppositie
dat deel van de petitie in.
Behouden de socialisten de
meerderheid, dan mogen ze
hun enorme invloed op de
beeldbuis blijven uitoefenen.
De oppositie lijkt er nog het
best aan te doen snel een
plaatsje te vinden bij een van
drie particuliere omroepen, die
komend jaar RTVE eindelijk
concurrentie gaan bezorgen.
Indringers
Politiemannen in burger voeren in de Zuidkoreaanse hoofdstad Seoul de studenten weg, die van
morgen gewapend met brandbommen en traangas het huis van de Amerikaanse ambassadeur wa
ren binnengedrongen. Binnen richtten ze een enorme ravage aan. De ambassadeur en zijn echtge
note bleven echter ongedeerd. Volgens de politie behoren de studenten tot een anti-Amerikaans
doodseskader. Radicale groeperingen in Zuidkorea maken bezwaar tegen de nauwe banden die
het land met de VS onderhoudt.
FOTO: AP
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
QN495 De machine daalt enkele honderden meters van de
boot en de jongens roeien er snel naar toe. Rob is zeer verwon
derd. Beschikt de vijand dan over nóg een vliegtuig? Maar dan
ziet hij opeens een bekend gezicht. Het is majoor Rossl „Hallo,
Rob!" roept deze hem toe, „je bent net op tijd ontsnapt. De bun
ker op de Bosplaat staat in brand. Ik denk, dat de hele boel
straks de lucht in gaat." „En waar is de Tristan?" vraagt Rob.
..Die is In noordelijke richting verdwenen," is het antwoord,
„kom aan boord, Rob, we moeten het schip achtervolgen en er
komt een nevel opzetten, zodat we gauw moeten zijn." „En de
meisjes? Marga en Willy?" Daar weet majoor Ross niets van.
Maar wel vertelt hij Rob, dat de „Vrijheid II" verdwenen is en dat
ook Skip onvindbaar is. Daar schrikt Rob van, maar voorlopig is
de „Tristan" nummer één. Hij klimt snel aan boord van majoor
Ross' vliegtuig.
(ADVERTENTIE)
Lezingen, demonstraties, films en
experimenten in 58 musea, sterren
wachten en laboratoria
Informatiekrant met bon voor
gratis toegang bij VVV en openbare
bibliotheek
Geen krant ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelf
de avond nabezorgd.
Militairen
Sovjetunie
vochten ook
in Vietnam
en Angola
MOSKOU Militairen
uit de Sovjetunie hebben
actief deelgenomen aan
de strijd in Vietnam en
Angola en andere oorlo
gen die zijn gevoerd sinds
het einde van de Tweede
Wereldoorlog. Dat heeft
de Sovjetlegerkrant 'Kras-
naja Zvezda' gemeld.
De onthullingen over de be
trokkenheid van Sovjetmilitai
ren bij een aantal oorlogen zijn
afkomstig van luitenant-gene
raal Anatoli Sidorov, hoofd
personeelszaken van het mi
nisterie van defensie. In een
interview met de legerkrant
gaf hij de namen van zeven
landen waarin troepen uit de
Sovjetunie deelnamen aan ge
wapende conflicten. Naast Af
ghanistan, waarvan Moskou al
heeft toegegeven dat het er
een actieve rol speelde, noem
de Sidorov Korea ('50-'53),
Egypte ('62-'63, '69-'72 en '73-
'74), Vietnam ('65-'74), Syrië
('67), Angola (vanaf '75) en
Etiopië (vanaf '77). Er waren
nog meer landen waar Sovje
troepen „hielpen bij het neer
slaan van externe agressie",
zei Sidorov, zonder de namen
van die landen te noemen.
De luitenant-generaal deed
zijn onthullingen toen hij uit
legde dat alle pensioenen en
privileges voor Afghanistanve-
teranen tevens gelden voor
alle andere Russische militai
ren „die deelnamen aan gewa
pende conflicten in de landen
waar zij waren gelegerd".
Volgens westerse deskundigen
is het de eerste keer dat de
Sovjetunie erkent dat zij de
voorbije decennia militair be
trokken was bij conflicten bui
ten haar grenzen. In het verle
den beweerde het Kremlin
steeds dat alle militairen die
waren gestationeerd in landen
buiten het Warschau Pact
slechts adviseurs waren, en
absoluut niet deelnamen aan
gevechten.
Lachmon hekelt
militair gezag
PARAMARIBO De Suri
naamse parlementsvoorzitter
Jaggernath Lachmon heeft
gisteren zijn verbazing uitge
sproken over de inmenging
van het militair gezag bij de
onderhandelingen tussen hem
en de actievoerende Tucaya-
na-indianen. „Het is toch zeer
verwonderlijk dat het militair
gezag reageert op iets waar
mee het in feite niets te ma
ken heeft", aldus Lachmon.
De woordvoerder van het mi
litair gezag, Sital, noemde
dinsdag het gesprek tussen
Lachmon en de Tucayana-lei-
ding „teleurstellend en zwak".
Lachmon vond het bovendien
vreemd dat hij via de pers
moest vernemen dat zijn voor
stel tot het houden van een re
ferendum over het Akkoord
van Kourou was afgewezen
door de Tucayana's. Hij noem
de zijn voorstel „een grote
concessie om te tonen dat de
democratie werkt".
Europees
Parlement
wil praten
met Arafat
STRAATSBURG Het Euro
pees Parlement wil een ont
moeting tussen de twaalf EG-
lidstaten en PLO-leider Yasser
Arafat. De uitspraak was een
compromis van bijna alle frac
ties zodat niet werd gesproken
over een ontmoeting tussen de
ministers van buitenlandse za
ken van de Twaalf en Arafat
maar over „het nut van een
ontmoeting op het hoogste ni
veau tussen de Twaalf en alle
betrokken partijen". Evenmin
werd met zo veel woorden ge
zegd dat de Israëlische rege
ring moet gaan onderhandelen
met de PLO rets dat Jeru
zalem tot nu toe resoluut heeft
afgewezen. Ook heeft het Eu
ropees Parlement zich in
Straatsburg uitgesproken voor
zwaardere druk op Zuidafrika.
De onderhandelingen over
herstructurering van de bui
tenlandse schulden van Zuid
afrika en nieuwe kredieten
zouden moeten worden ge
bruikt om het bewind in Pre
toria aan te zetten om een ein
de te maken aan de apartheid.
door Roger Simons
LONDEN Er zitten
vandalen op Foula. De 45
bewoners van het eiland,
gelegen op 32 kilometer ten
westen van de Shetlands,
houden hun hart vast. Want
het is al meer dan 80 jaar
geleden, dat op Foula nog
boosdoeners gesignaleerd
werden. Het was er zelfs niet
nodig je voordeur af te
grendelen. Op Foula stond
de tijd stil.
Gevreesd wordt dat dit nu
zal veranderen, onder
vreemde invloed. De meeste
bewoners van het eiland
Foula zijn balsturige
keuterboertjes met een
uiterst bescheiden inkomen.
Zij leiden een hoogst
eenvoudig leven, vooral
omdat zij niet veel gewend
zijn. De rest van de
bevolking bestaat uit een
onderwijzeres, die werkt op
de basisschool met een klasje,
een postmeester en een
wijkverpleegster. Op Foula
kent iedereen alleman. Een
koppige gemeenschap is het
wel. De bewoners van dit
eiland weigeren nog steeds
de Gregoriaanse kalender te
accepteren. Voor Foula valt
Kerstmis op 6 januari en niet
op 25 december. Hun datum
voor kerstdag steunt op de
Juliaanse tijdrekening, die
tegenwoordig 12 dagen
scheelt met het gecorrigeerde
Gregoriaanse
kalendersysteem dat wij
toepassen. Foula is trouwens
het enige onderdeel van het
Britse rijk dat Kerstmis viert
op 6 januari. Die dag trekken
de mannen van het eiland er
op uit om zeevogels te
schieten. Hun buit is bestemd
voor het gemeenschappelijke
kerstmenu.
In Londen vinden ze het wel
een vreemde bedoening.
Maar wat kun je er tegen
beginnenLaat maar betijen,
zegt de overheid. Die van
Foula doen geen vlieg
kwaad. Wie dit eiland begin
januari bezoekt, kan dus
tweemaal kort achter elkaar
Kerstmis vieren. Maar er is
haast bij, want het is zeer de
vraag of vreemdelingen nog
lang welkom zullen zijn op
Foula. De 45 bewoners van
het eiland vinden toeristen
erg schadelijk voor de
kwaliteit van hun rustige
leventje. Neem nu het
vandalisme dat zich
kortgeleden op Foula heeft
voorgedaan. De Land Rover
van een keuterboertje werd
bijna compleet vernield
achtergelaten door
onbekenden. Van de
raampjes, het windscherm en
het instrumentenbord bleef
niet veel meer over. Het
wrak stond zielig en verlaten
aan de kant van de weg.
„Dat is het resultaat van
pure vernielzucht", klaagden
de diep geschokte
eilandbewoners
hoofdschuddend. Waar
moet het heen? Vroeger
gebeurde zoiets niet! De
daders van dit misdrijf
kwamen beslist uit de
buitenwereld. Vreemde
snuiters zijn immers niet te
vertrouwen. Zij maken onze
vaste levensstijl kapot". De
politie werd erbij geroepen.
Zij kwam per boot van
Lerwick op de Shetland
Eilanden om proces-verbaal
op te maken. De bevolking
van Foula wacht nu
benieuwd af of men de
daders zal kunnen pakken.
Arrestaties, gevolgd door een
rechtszaak, zouden heel wat
leven brengen in de stille
Foula-brouwerij. Want op dit
eiland is al sinds 1908 geen
enkel misdrijf meer
genoteerd. Dat jaar kregen
twee mannen een
gevangenisstraf van 30
dagen voor molestatie van
een jonge vrouw. Precies
omdat het allemaal al zo lang
geleden is, hebben de
bewoners van Foula er nogal
moeite mee hun jongste
incident te verwerken. De
aankomst van een paar
agenten, ongeveer een week
geleden, zette het hele eiland
op stelten. Foula heeft
immers sinds een jaar of acht
geen eigen politie meer.
Gerechtsdienaren van het
naburige hoofdeiland (dat
heel toepasselijk Mainland
heet) komen wel eens langs,
maar normaal niet voor echt
politiewerk.
