Regering van DDR geeft westerse pers de schuld „Wie te laat komt, wordt door het leven bestraft" Forse winst rechtse FPÖ [Cabinet Thatcher rit in de puree HEVIGSTE RELLEN SINDS OPSTAND VAN 1953 DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB Solidair? BUITENLAND £eidóe6outti/nt MAANDAG 9 OKTOBER 1989 PAGINA 5 fardere strijd om (agorno-Karabach [OSKOU Het conflict om Nagorny-Ka- ibach, de overwegend Armeense enclave r Azerbajdzjan, wordt steeds grimmiger. In >t door Azerbajdzjanen bewoonde dorp oesja heeft een legerpatrouille zaterdag ngeren aangehouden die kort ervoor een rmeens dorp hadden beschoten. Onder en waren Azerbajdzjanen uit Bakoe, die aar Nagorny-Karabach waren gekomen vi im de strijdlust van de Azerbajdzjanen in et gebied aan te wakkeren". De spoorblok- h ade van Nagorno-Karabach door Azerbajd- li anen duurt nog altijd voort, aldus het pers- ejreau TASS. De bevolking is afhankelijk te in militaire vliegtuigen voor de toevoer g m goederen, maar de voorraden raken uit- j( iput. Door het gebrek aan medicijnen n eigt een geelzucht-epidemie uit te breken. Griekse regering treedt weer af ATHENE De Griekse regering is afgetreden. Premier Tzannis Tzanne- takis bood zaterdag het ontslag aan van zijn op 6 juli beëdigde kabinet van conservatieven en communisten. De regering was vanaf het begin be doeld als een overgangsregering en had als voornaamste doel de schanda len te onderzoeken die onder de vori ge regering van de socialistische pre mier Andreas Papandreou aan het licht waren gekomen. De Griekse president heeft premier Tzannetakis gevraagd aan te blijven tot de beëdi ging van een nieuwe regering. De premier zei dat hij verwacht dat op 5 november nieuwe verkiezingen zul len worden gehouden. Noordierse politieman opgeblazen LISBURN/BELFAST In de Noordierse plaats Lisburn is gisteren een hoofdinspecteur van politie om het leven gekomen door een bom onder zijn auto. De vrouw van de politie man raakte gewond. lntussen heeft de politie in Belfast de vondst bekend gemaakt van een 1,8 kilo zware bom, die vervaardigd was uit de kneedbare springstof Semtex en verborgen was in een toilet in de gevangenis Crumlin Road. De krant de Sunday News meldde dat de IRA een uitbraak uit de gevangenis had beraamd, die zaterdagavond had moeten plaatsvinden. De Noordierse politie heeft gisteren 28 perso nen aangehouden in verband met het recente uitlekken van dossiers van de veiligheidsdien sten over vermeende leden van de IRA. Vol gens Britse media behoorden alle arrestanten tot het Ulster Defense Regiment, een overwe gend uit protestantse, Noordierse part-time sol daten bestaande afdeling van het Britse leger. WENEN De rechtse Vrijheidspartij (FPÖ) van Oostenrijk heeft gisteren bij de plaatselijke verkie zingen haar aantal zetels in de westelijke provincie Vorarlberg verdubbeld. De partij, onder leiding van de oharismatische Jörg Haider, haalde meer. dan zestien procent van de stemmen tegen tien procent bij de plaatselijke verkiezingen in 1984. De FPÖ, die drie zetels in de provinciale assemblee had, krijgt er nu drie bij. De partij van Haider heeft haar aanhang vooral bij de politieke erfgena men van de nazi's en conservatieve kiezers. Lets Volkfront wil onafhankelijkheid RIGA Het Letse Volksfront heeft gisteravond bij stemming besloten op langere termijn de volle dige onafhankelijkheid van Letland na te streven, hetgeen neerkomt op het losmaken van de repu bliek uit de Sovjetunie. Redactie ontvoerd voor Tamil-krant COLOMBO In Jaffna in het noord oosten van Sri Lanka hebben gewapen de Tamils achttien journalisten van de krant Eelanadu ontvoerd om hen te la ten werken aan een nieuwe Tamil- krant. Deze krant moet Viduthalai (Be vrijding) heten. De ontvoerders behoren tot het Revolutionaire Volksbevrijdings front. Intussen gaat het moorden op het eiland door. Aan de voet van de Leeu werots waarop het vijfde-eeuwse fort Sigiriya op Sri Lanka is gebouwd, zijn gisteren de lijken van 21 jonge Singalese mannen gevonden. Aangenomen wordt dat zij door regeringsgezinde burger wachten zijn gedood vanwege hun ver meende sympathie voor het radicale Volksbevrijdingsfront JVP. Vuurzee mstanders vluchten in paniek weg, als een Mirage van de India- luchtmacht tijdens een show nabij de hoofdstad New Delhi lerstort. Het ongeluk gebeurde toen de piloot na een looping obeerde het toestel recht te trekken. Dat mislukte waardoor de lirage zich in de grond boorde en explodeerde. De piloot ver- lor het leven. Over doden onder de toeschouwers is niets be- end; wel zouden er zeven gewonden zijn gevallen. foto: ap (Van onze correspondent Roger Simons) iONDEN Het jaarcon- es van de Britse Conser- itieve regeringspartij be nt morgen in het Noor- ngelse Blackpool onder een ongelukkig gesternte, emier Thatcher en haar linisters zitten in de pu- •ee, omdat de tien miljoen "•ritten met een hypo- eek hun bloed wel kun- en drinken. Labour coort niet voor niets iteeds hoger in de laatste cpiniepeilingen. i De huizenbezitters zijn woe dend op Thatchers minister van financiën Nigel Lawson, lie afgelopen donderdag door Ie Westduitse Bundesbank verd gedwongen het Britse lisconto van veertien op vijf- ien procent te brengen. „Wie leeft de Tweede Wereldoorlog ewonnen?", zeuren de Britten log steeds. Zij verwachten nu en nieuwe verhoging van mn hypotheekrente. In het irgste geval zou deze vijftien irocent gaan bedragen, de toogste Britse hypotheekrente inds zeven jaar. iedert mei 1988 werden in ïroot-Brittannié de hypo- heekrentes al vier keer opge- rokken. Dit kwam omdat in jeen enkele andere toonaan- [evende economie van de we- eld het bankdisconto zo hoog vas als dat van de Britten. Die >ereikten dit record, dat nie- nand hen benijdt, in nauwe- ijks een jaar. In juni 1988 be droeg hun disconto 7,5 pro cent. Sedertdien werd het ver- lubbeld in elf achtereenvol- jende verhogingen. Voor veel kitten dreigt het aflossen van hun schulden dan ook een echte nachtmerrie te worden. Kenneth Baker, voorzitter van üe Conservatieve regerings partij, is van mening dat de Bank van Engeland haar jong ste discontoverhoging op geen slechter moment had kunnen afkondigen. Op het Conserva tieve congres in Blackpool wordt donderdag gedebatteerd over de Britse economie en de ongunstige financiële situatie waarin het land zich momen teel bevindt. Minister Lawson wordt alge meen verantwoordelijk gesteld voor de ellende. Hij zal het donderdag niet makkelijk heb ben zich te verdedigen. Hon- derdan Conservatieveafge vaardigden zijn van plan hem het vuur na aan de schenen te leggen. De doorsnee-Brit is ra zend omdat hij- de rekening moet betalen voor Lawsons strategie, 'die hoofdzakelijk tot doel heeft het pond sterling te beschermen tegen forse waar dedalingen en de inflatie van iets minder dan acht procent zo laag mogelijk te houden. De Britten beginnen zo langza merhand tot het besef te ko men, dat Lawsons politiek als het ware gedoemd is om te mislukken. Het pond blijft zwak en de inflatie vermin dert nauwelijks. Algemeen wordt nu een nieuwe ineen storting verwacht van de waarde van huizen, gevolgd door verse looneisen, nog meer werkloosheid, een daling van de produktie en nijpend ge brek aan geld voor de aankoop van noodzakelijke goederen. Omwille van hun fors afne mende koopkracht hebben de Britten een zwarte Kerstmis voor de boeg. De eerste grote slachtoffers van deze ongunsti ge economische voortekenen zijn de Britse reisbureaus. Deze noteerden de laatste tijd al een daling van minstens dertig procent in boekingen voor ski-vakanties. Bovendien is afgelopen zomer een mjljoen minder Britten op vakantie geweest in het buitenland. Zoon Tutu wilde vliegtuig 'opblazen' EAST LONDON In Zuidafrika' is Trevor Tutu, de zoon van de Zuidafrikaanse Anglicaanse bisschop Desmond Tutu, aange houden. Hij had gedreigd een vliegtuig op te blazen. Tutu was op weg van Port Elisabeth naar Pretoria toen hij tijdens de tus senlanding in East London zonder toestemming uitstapte om een bant te kopen. Toen functionarissen van de luchtvaartmaat schappij hem beletten weer in te stappen, haalde Tutu „een ap paraat dat op een rekenmachine leek" te voorschijn en dreigde ■iets af te laten gaan". De gezagvoerder liet daarop het toestel drie uur lang doorzoeken zonder iets te vinden. (Van onze correspondent Rink Drost) OOST-BERLIJN Had het Oostduitse regime zo mooi de grenzen met de Bondsrepubliek en met West-Berlijn dichtgegooid voor ongewenste rustver stoorders uit het Westen, kwam het de afgelopen nachten toch nog tot on geregeldheden in Oost- Berlijn en een reeks van andere steden in de jarige republiek. De omvang rijkste nog wel, sinds het met Russische hulp bloe dig neergeslagen oproer van juni 1953. Westerse onruststokers konden deze keer door de eigen grens- maatregelen niet verantwoor delijk worden gesteld. Of toch? Jazeker. Het officiële DDR- persbureau ADN had nog een groepje gevonden: de buiten landse journalisten die vanwe ge de feestelijkheden ter gele genheid van het veertigjarige bestaan bij honderden naar Oost-Berlijn waren gekomen. Zo begon het slechts acht tik- regels tellende bericht dat ADN gisteren verspreidde: „Gisteravond probeerden in Berlijn relschoppers de volks feesten ter gelegenheid van de veértigste verjaardag van de DDR te verstoren. In een sa menspel met westerse media groepten ze op de Alexander- platz en omgeving samen en riepen ze vijandige leuzen te gen de republiek". In het pers bericht is uitsluitend sprake van Berlijn. Geen woord over protestacties en rellen in Leip zig, Plauen, Jena, Potsdam en Dresden, waar de politie met vergelijkbare hardhandigheid optrad en waarvandaan arres tanten per vrachtwagen naar gevangenissen in Oost-Berlijn werden gebracht. Overrompeld Juist het feit dat vrijwel gelijk tijdig omvangrijke demonstra ties plaatsvonden in een aantal bevolkingscentra is het onge wone aan het jongste protest bij groepen van de Oostduitse bevolking. De pompeuze en zelfingenomen wijze waarop de leiders van de staat het jubi leum vierden en deden voor komen alsof het volk als één man achter zijn leiding staat, was voor velen de vonk in het kruitvat. Voor de buitenlandse pers was het duidelijk merk baar, dat de volkspolitie en de staatsveiligheidsdienst (Stasi) door de gebeurtenissen in Oost-Berlijn werden overrom peld. En dat niet alleen op de Alexanderplatz in het stads centrum, maar ook bij de Ge- thsemanekerk in de wijk Prênzlauerberg, al weken een centrum van protest tegen het DDR-systeem. Aanvankelijk wees niets op een massale actie. Op de Alexanderplatz hadden zich, zoals sinds de vervalste lokale verkiezingen van 7 mei elke maand op de zevende, enkele discussiegroepjes gevormd. Echter, voordat de politie het in de gaten had was hun aantal aangezwollen tot tussen de ze- ven- en tienduizend. Toen die onder kreten als „Vrijheid!", „Wij willen blijven!", „Gorbi help ons!" en „Geen geweld!" oprukten naar het Paleis der Republiek aan de overkant van de Spree, ontstond er on der de politiemensen paniek. In dat paleis praatte staats- en partijleider Honecker met zijn Sovjetcollega Gorbatsjov. „Toeslaan" Met honderd man kon de poli tie de oprukkende demon stranten op de Spreebrug maar ternauwernood tegenhouden. Fotografen en cameralieden konden ongehinderd, zelfs tus sen de politiemensen in, hun opnamen maken. Intussen pro beerden officieren op over spannen wijze via hun porto foons versterking op te roepen. Uit het Paleis der Republiek kwamen veiligheidsagenten die de in burger geklede Stasi mensen toeriepen: „Toeslaan!, toeslaan!" Maar met het oog op hun evidente minderheidsposi tie en de talrijke camera's ge droegen die zich zo onopval lend mogelijk. Pas na een uur, toen voldoende politiéverster- king was gearriveerd, sloegen ook de Stasi-agenten hardhan dig toe. Journalisten en came ramensen werd het werken Duizenden militairen waren het afgelopen weekeinde druk in de weer. Eerst liepen zij mee tijdens de militaire parade ter gelegenheid van de veertigste verjaardag van de DDR, later werden zij inge zet tegen de demonstraties. foto: epa onmogelijk gemaakt. Wie er niet snel vandoor ging kreeg rake klappen. Camera's en flit sers werden vernield of afge pakt. De meeste demonstran ten stoven alle kanten uit. Naar willekeur deelde de poli tie met gummiknuppels klap pen uit. Honderden werden ge arresteerd en afgevoerd met vrachtwagens. Dergelijke tafe relen deden zich ook voor in de omgeving van de Gethse- manekerk in de volkswijk Prenzlauerberg. Hier hadden duizenden demonstranten de politie verrast met een volledi ge versperring van een drukke winkelstraat. Pas in de vroege ochtenduren lukte het de poli tie de demonstranten uiteen te slaan. Een correspondent van een Brits persbureau werd ge arresteerd en met honderden Berlijners vastgehouden. Na zijn vrijlating berichtte hij dat in twee gevangenissen meer dan duizend actievoerders wa ren opgesloten. De buitenland se journalisten kregen daarop het consigne dat zij de DDR moesten verlaten. Een overbo dig dreigement, want nagenoeg iedereen had een visum dat gisteren afliep. Onwerkelijk De binnenstad van Öost-Ber- lijn maakte gisteren een on werkelijk rustige indruk. In de bijna lege straten wapperden nog de duizenden staats- en partij vlaggen en op de strategi sche punten stond opvallend veel politie. Slechts hier en daar discussieerden kleine groepjes kerkgangers. De meeste passanten op de Alexanderplatz werden onder worpen aan een controle van de identiteitspapieren. Veel meer volk was te zien in Prenzlauerberg, bij de Gethse- manekerk. De meesten waren politie- of Stasimensen, die journalisten en diplomaten al op enkele straten afstand van de kerk tegenhielden. Overal in de stad trouwens kregen journalisten veel aandacht van de politie. Scènes als die van zaterdagavond, die over de hele wereld gaan, zijn het regi me hoogst onwelkom. Het aftasten van eikaars krachten van enerzijds basis oppositie en anderzijds over heid is nog duidelijk in het voordeel van het regime uitge vallen. Van enige neiging om de hervormingseisen met ge weld kracht bij te zetten is aan de kant van de demonstranten geen sprake. Vergeleken bij een willekeurig ploegje Am sterdamse krakers of tegen een landingsbaan demonstrerende autonomen uit Frankfurt am Main, zijn dit brave kinderen. Vooralsnog kan het regime re kenen op de onvoorwaardelij ke steun van de Volkspolizei, de Statssicherheitsdienst (de agenten genieten bepaalde pri vileges), de bedrijfsmilities (die in Dresden vorige week kei hard optraden tegen demon stranten) en eventueel de Volksarmee. Daarmee lijkt Ho necker alle 'wapens" in de hand te hebben om de macht van zijn eenheidspartij SED nog lange tijd te garanderen. Maar of dat genoeg is, zal de komende tijd blijken. GORBATSJOV TEGEN HONECKER: (Vervolg van de voorpagina) OOST-BERLIJN Op strate gische plaatsen in de Oostduit se hoofdstad waren gisteren de veiligheidsmaatregelen ver scherpt, vooral bij de Branden burger Tor en op de Alexan derplatz. Jongeren moesten herhaaldelijk hun papieren to nen en westerse televisieploe gen werd het onmogelijk ge maakt de politie in actie te fil- Oost-Berlijn wilden, kregen nul op het rekest. De doorlaat post bij 'Checkpoint Charlie' werd door de Oostduitsers met hekken en betonblokken ver sperd. De demonstratie in Óost-Berlijn in de nacht van zaterdag op zondag, waarbij tachtig mensen gewond raak ten, was de grootste sinds de opstand op 17 juni 1953, toen 300.000 arbeiders de straat op gingen om te protesteren tegen de slechte werkomstandighe den. Tegen middernacht greep de politie hard in. Met honden HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT QN491 Tegen de morgen komt de vliegboot in beweging. Voortbewogen door krachtige geruisloze straalmotoren, glijdt de machine snel over het water en reeds na een korte aanloop komt de vliegboot los. „Opgepast, mannen," zegt Rob, „we springen er uit. Niet bang zijn. Alles gaat vanzelf." Hij opent de bomdeu- ren. De natuuronderzoeker en de vogelwachter kijken een beetje benauwd naar beneden, maar ja, er zal niets anders opzitten... Rob wacht, tot het vliegtuig op ongeveer 500 meter hoogte zit. In de verte ziet hij de „Tristan", die nu ook het anker heeft gelicht. Waar zij ze nu? Daar flitst een stuk eiland onder hen door. Kijk, daar ligt West-Terschelling. En nu er uitl Rob duikt uit de ma chine en de twee anderen volgen hem direct. Maar vrijwel op hetzelfde ogenblik slaakt een der Duitsers in de cockpit een kreet: hij heeft de parachutisten gezien! Direct legt de bestuurder de machine in een bocht. en de wapenstok werden de betogers de nauwe straatjes van de arbeiderswijk Pren- zlauer Berg ingedreven.Maar zij konden eigenlijk geen kant op omdat de politie met steun van arbeidersmilities en de ge heime politie de buurt had af gezet. De arrestanten werden vervolgens in vrachtwagens afgevoerd. Sovjet-leider Michail Gorbats jov voerde zaterdag een ruim twee uur durend gesprek de Oostduitse leider Erich Honec ker. Daarin wees hij zijn gast heer opnieuw indirect op de noodzaak van democratische hervormingen. „Wie te laat komt, wordt door het leven bestraft", zo zou Gorbatsjov over de situatie in de Sovjetu nie hebben gesproken. Honec ker beklemtoonde dat de DDR zal vasthouden aan „de funda mentele waarden" van het so cialisme. Zaterdagavond stapte de Sovjet-leider weer op het vliegtuig naar Moskou. In de ochtenduren was Gorbatsjov eregast geweest bij de militaire parade op de Karl Marx Allee in Oost-Berlijn. De westerse geallieerde mogendheden heb ben tegen de parade geprotes teerd, omdat het militaire ka rakter ervan in strijd zou zijn met de akkoorden waarin het bestuur van Berlijn is gere geld. Intussen gaat de vlucht van Oostduitsers door. Het af gelopen weekeinde kwamen enkele honderden vluchtelin- genmet treinen uit Warschau aan in West-Duitsland. Ande ren staken op eigen gelegen heid de Hongaars-Oostenrijkse grens over. Een Oostduitse grenswacht bij Checkpoint Charlie wordt getrof fen door een bierblikje, dat een westerse demonstrant naar hem heeft gegooid. foto: epa Limburgse gemeenten weten niets over opvang van DDR-burgers VAALS Geen enkele gemeenfe in Zuid-Limburg heeft tot nu toe een officieel verzoek van de sociale dienst van de Westduitse stad Aken ontvangen om DDR-vluchtelingen op te vangen. Af gelopen weekeinde had de Akense ambtenaar Rolf Kourten via de media gesuggereerd dat een dergelijk verzoek was gedaan. Burgemeester Damen van Vaals, de meest nabije buurgemeente van Aken, verklaarde gisteravond dat hem tot nu toe niets offi cieel was gevraagd. „Er zal toch zeker eerst behoorlijk overleg gevoerd moeten worden tussen de officiële autoriteiten", zo zei hij. Volgens de burgemeester dienen eerst de gevolgen die de huisvesting van deze vluchtelingen kan hebben, zorgvuldig te worden bekeken. Ook enkele andere gemeentebesturen bleken geen verzoek om hulp ontvangen te hebben. Zij lieten weten dat woningverenigingen niet zonder meer kunnen besluiten om Oostduitsers in leegstaande huizen onder te brengen. door Jo Wijnen WASHINGTON Vorig jaar werd hier in Amerika een wet aangenomen die volgens alle deskundigen en betrokkenen zeer dringend nodig was. De wet maakte het mogelijk dat ouden van dagen langdurig in ziekenhuizen en verpleegtehuizen konden worden opgenomen, zonder meteen financieel geruïneerd te worden. Veel bejaarden moesten, in geval van ernstige of langdurige ziekte, hun huis en hun bezittingen verkopen om de kosten van verpleging en behandeling te dekken. President Reagan vond wel dat de bejaarden collectief moesten betalen voor de nieuwe voorziening. Dus werd een zogenaamde 'surtax' opgelegd aan de ouderen, hetgeen wil zeggen dat een zeker percentage belasting werd toegevoegd aan de belasting die ze al moesten betalen. Voor de armeren onder de ouderen was dat nauwelijks een probleem. Die hoeven hoegenaamd geen belasting te betalen en gingen dus ook niet gebukt onder die 'surtax'. De grote bejaardenorganisaties in de VS waren indachtig het feit dat 37 miljoen Amerikanen op dit ogenblik in het geheel geen ziekteverzekering hebben zeer tevreden met de wet. Maar dat waren kleine groepen van rijke bejaarden niet. Die vonden de 'surtax' hoogst onrechtvaardig, temeer omdat ze zelf in staat zijn zich met goede (en zeer dure) verzekeringen in te dekken tegen ziekte- en verpleegkosten op hoge leeftijd. Voor hen was de nieuwe "wet in feite overbodig. Dus sloten de rijke bejaarden zich aaneen en begonnen de leden van het Amerikaanse Congres te bestoken met brieven en telefoontjes. De gevolgen bleven niet uit. Vorige week besloot het Huis van Afgevaardigden de net een jaar oude wet ongedaan te maken. De Senaat zal waarschijnlijk zeer spoedig volgen. Veel congresleden zijn bang niet meer herkozen te worden, als ze de rijkere bejaarden in hun staten of districten hun zin niet geven. Er zijn nog al wat welgestelde ouderen in de VS, die zich in de goede jaren financieel hebben weten in te dekken voor de toekomst en zich derhalve in een betrekkelijke welstand mogen verheugen. Die bejaarden vormen niet alleen een belangrijk deel van de actieve keizers, maar zijn ook vaak geneigd hun favoriete politici van het nodige campagnegeld te voorzien. Verstandige congresleden hebben gepoogd hun collega's van politieke lafhartigheid te weerhouden. Maar dat baatte niet De wet werd met 360 tegen 60 stemmen ongedaan gemaakt. De gebeurtenissen tonen aan dat de sociale solidariteit in de VS een angstwekkend dieptepunt heeft bereikt. Bovendien vervult het betalen van belasting de Amerikaan met een weerzin, die niet vergelijkbaar is met de betrekkelijke onwil die wij op dat punt in Europa aan de dag leggen. Trouwens, wij Europeanen hebben in tegenstelling tot de Amerikanen nu eenmaal het principe aanvaard dat voor allerlei sociale voorzieningen collectief moet worden betaald. Omdat de Amerikaanse politici zich tot tolken, om niet te zeggen tot slaven, van hun kiezers hebben gemaakt en het daarom niet wagen 'nee' te zeggen tegen hun achterban, vallen steeds meer Amerikanen in het zwarte gat van het egoïsme. Het zal hun een zorg wezen hoe anderen zich redden, zolang ze zelf geen zorgen hebben. Amerika's sociale problemen zouden moeiteloos kunnen worden opgelost als de bevolking bereid was ettelijke procenten meer belasting te betalen. Maar die bereidheid bestaat nu eenmaal niet. George Bush is tot president gekozen omdat hij voor het front der kiezers heeft gezworen de belastingen niet te verhogen. Reagan dankte minstens een deel van zijn politiek fortuin aan het drastisch verlagen van de belastingen. Dat die verlaging fataal is gebleken voor de Amerikaanse schatkist, maakt miljoenen Amerikanen niets uit. Maar geen mens weet, hoe het nu verder moet met die bejaarden die lange tijd naar een zieken- of verpleegtehuis moeten, maar daar het geld niet voor hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5