FILM
BLIK
Haarzuivere film
van Frans Weisz
komt n handen tekort?
LEEDVERMAAK'
'n personeelsadvertentie helpt beslist
KINDERBOEKENWEEK '89
Gratis
VEENERICK
kinderschoenenspecialist
Pioao
renata
HERFST OP KOMST
THE ORIGINAL JEANS SHOP
FILM
CetebeSoiwant
VRIJDAG 6 OKTOBER 1989 PAGINA 20
BABYLON 2: „Leedvermaak" met
Kitty Courboia, Pierre Bokma, Annet
Nieuwenhuiien en Catherine ten
Bruggecate. Naar het toneelatuk van
Judith Herzberg. Regie: Frana
Weiaz.
Er zijn van die momenten dat
je even alle moeilijkheden
rond de Nederlandse speelfilm
vergeet. Frans Weisz' „Leed
vermaak" levert zo'n moment.
Een theaterstuk vertaald naar
speelfilm. Doorgaans een ha
chelijke zaak, waarbij je de af
komst van wat er op het doek
gebeurt blijft voelen. Die pro
blemen doen zich ook voor bij
„Leedvermaak". Maar er staat
zoveel tegenover dat je ze het
liefste zou vergeten: De haar
zuivere zetting van regisseur
Weisz, de prachtige dialogen
van Judith Herzberg en zó
goed acteren dat je de acteurs
stuk voor stuk een Gouden
Kalf had gegund.
„Leedvermaak" gaat Over hoe
het verleden het heden be
paalt. Dat verleden is De Oor
log, en die bepaalt doen, den
ken en niet-doen van een aan
tal hoofdzakelijk joodse men
sen bijeen voor een bruiloft.
Een verhaal in de klassieke
zin is er niet. Het gaat om ont
moetingen, flarden van ge
sprekken, uitgesproken ge
dachten en - vooral - zinnen
die gedachten en gevoelens
maskeren.
Als poëzie
Dat is het knappe van de opzet
van Judith Herzberg die haar
oorspronkelijke toneelstuk
schreef zoals je poëzie schrijft.
Beter gezegd: zoals zij poëzie
schrijft. Net zoals een gedicht
de neerslag in tekst is van ge
voelens en emoties die op geen
andere manier concreet te vat
ten zijn, is „Leedvermaak" een
spel waarin de zinnen aan de
oppervlakte een wereld oproe-'
pen van nog altijd niet ver
werkte oorlogstrauma's, ang
sten, frustraties.
De dubbelheid van de titel
keert terug in de vorm van
het geheel: het bruiloftsfeest
brengt iedereen bij elkaar. Ui
terlijke blijheid, liedjes, een
dansje en een bruiloftsgast die
al dat vermaak op de videoca
mera vastlegt, verbergen wat
al de personages aan elkaar
bindt: het leed om dat verle
den. Er is de moeder van de
bruid - een meer dan indruk
wekkende rol van Kitty Cour-
bois, bij wie de lidtekens van
de oorlog werkelijk zichtbaar
Acteurs
verdienen
stuk voor stuk
gouden kalf
worden. Ze heeft Auschwitz
overleefd, maar ze zal nu weer
haar koffers pakken om in
therapie te gaan. Er is de
bruid, haar dochter (Catherine
ten Bruggecate), die haar ou
ders verwijt dat ze haar toen
niet hebben meegenomen naar
het kamp. Er is de niet-joodse
onderduikmoeder bij wie ze
opgegroeid is (Annet van
Nieuwenhuijzen, ook al ver
rassend goed) wier leven brak
toen ze „haar" kind weer
moest afstaan.
Anti-semitisch
Alle personages hebben iets
met die oorlog, al probeert ie
dereen dat weg te stoppen. Het
zijn geen helden, integendeel:
ze hebben allen hun negatieve
kanten en dat brengt ze alleen
maar dichter bij. Je begrijpt de
gevoelens van onderduikmoe
der Annet van Nieuwenhuij
zen en tegelijkertijd schrik je
wanneer ze een antisemitische
opmerking maakt over iemand
die ook „weggehaald" is:
„Maar hij was helemaal niet
schuldig, hij was helemaal
geen jood". Peter Oosthoek
speelt (knap en ingetogen) de
vader van de bruid, die door
Marjon Brandsma gevraagd
wordt of hij ene meneer Bres-
lauer gekend heeft. Je voelt
dat hij hem gekend heeft, dat
die Breslauer in het kamp ge
bleven is, maar Oosthoek
veinst, wil niet er niet aan
herinnerd worden en verbergt
zich achter vormelijk ontken
nen. Mede door de sterke
identificatie van de acteurs
met hun rollen, werkt „Leed
vermaak" uiterst emotioneel.
Puur film
De veelgeprezen opvoering
van het theaterstuk door to
neelgroep Baal heb ik niet ge
zien, maar duidelijk is dat
Frans Weisz er met beperkte
middelen zoveel mogelijk film
van heeft willen maken. Dat
doet hij door de uiterlijke fees
telijkheid te benadrukken, de
emoties te laten werken door
ze zoveel mogelijk weg te stop
pen. Door de camera als de
vijftiende bruiloftsgast in een
knappe scenografie van figuur
naar figuur te laten rijden en
je als toeschouwer mede-gast
te maken. Dat is puur film.
Niettemin zijn er momenten
dat de geconcentreerdheid van
de handeling iets „des thea
ters" houdt (het woord thea
traal zou te negatief zijn), is er
een sterk symbolische figuur
(Hugo Koolschijn) die - buiten
staander, de altijd aanwezige
dood - ook iets toneelmatigs
houdt. Zijn aanwezigheid
werkt wel, maar tegelijkertijd
irriteert hij.
Het zijn kleine bezwaren op
een film die door Frans Weisz
prachtig, in een ideale combi
natie van stijl en waar het we
zenlijk om gaat, is neergezet.
Een „kleine film" heet zoiets
(kosten een miljoen gulden).
Wat mij betreft mogen alle
films zo „klein" zijn.
BERT JANSMA
Bruid, bruidegom en gasten: Catherine ten Bruggencate, Pierre Bokma, Sigrid Koetse en Rijk de
Gooyer.
Edwin de Vries, Rijk de Gooyer en Sigrid Koetse voeren een klassieke bruiloftsschets op.
Vondellaan 41
Leiden
Tel. 071-
L'-LV
Herenstraat 114, Voorburg,
tel. 864507
van 4 t/m 14 oktober
tijdens de kinderboekenweek
THEMA KINDERBOEKENWEEK:
Kijk verder dan je neus lang is,
over uitvindingen en ontdekkingen.
■V'\
Kijk verder dan
je neus lang is bij:
Boek- en kantoorboekhandel
Van 14-10 t/m 3-12 tentoonstelling
„licht op de toekomst"
over glasvezel- en lasertechniek.
Voor alle kinderen t/m 12 jaar is er
een speurtocht en een bouwpakket
voor „Samual's Sein Sleutel Set".
Open: ma. t/m za. 10-17 u.,
zon- en feestd. 13-17 u.
Zeestraat 80-82, 2518 AD Den Haag
070-624531
„jeugdsdtoenen"
■fmtmn.i-.ij
VIJF MEIPL. 98 LEIDEN 071-320200
Azaleastraat 120 Den Haag 070-(3)452028
langs bij ,.even JEANSSHOP VAN OOY
voor een sweater van
b'
met kleine schoonheidsfoutjes
Breestraat 39-41 - Lelden tel. 120 890
Hé Jüh
De Leidse hardrockgroep Hé
Jüh geeft zaterdagavond een
concert in jongerencentrum
Ex Voto in Voorhout. De
groep speelt eigen werk en
nummers van onder meer
Led Zeppelin. De zaal gata
om half tien open. Toegang
kost /5, leden moeten 2,50
betalen.
Vechtsport
De vereniging Ryo Do Kai
geeft zaterdag in Leidschen-
dam de gelegenheid kennis
te maken met de gevechts-
sport Tomiki-aikido. Aikido
is een moderne sportieve
■zelfverdedigingsmethode die
niet gericht is op vernietiging
van de aanvaller maar op
optmoediging. Er komt niet
veel spierkracht aan te pas.
Daarom is het geschikt voor
iedereen. De trainingen wor
den gehouden in de gymzaal
van de basisschool aan Leen-
kamp in de wijk 't Lien van
tien uur tot half twaalf.
Love Note
In het Evangelisch Ontmoe
tingscentrum aan het Pické-
plein in Noord wijk wordt
zaterdagavond de film „Love
note" vertoond. Het verhaal
gaat over een meisje met een
tumor dat Jezus leert ken
nen. De voorstelling begint
om acht uur, de toegang is
gratis.
Bingo
De supportersclub van de
Zoeterwoudse voetbalver
eniging SJZ houdt morgen
een bingo-avond in het club
huis op sportpark Haasbroek.
Aanvang acht uur.
Zang
Het zangtrio Tineke van der
Klooster (sopraan), Reinout
Amons (tenor) en Jochen
Schmidt (bariton) en Jan
Willem Nelleke (piano) ge
ven zondagmiddag een con
cert in de Zoeterwoudse
Dorpskerk. Er worden wer
ken uitgevoerd van: Scarlatti,
Schütz, Mozart, Handel, Men
delssohn, Strauss, Fauré en
Schubert. De uitvoering be
gint om half drie, een toe
gangskaart kost f5. De op
brengst is bestemd voor het
restauratiefonds van de
Dorpskerk.
Collecte
De collecte voor de nierstich
ting heeft in Zoeterwoude-
dorp 4.075 opgebracht. Dat
is zon f1.200,- meer dan in
1988.
Kleding
De jaarlijkse kledinginzame-
ling van de Stichting Mensen
in Nood wordt maandag 9 tot
en met zaterdag 14 oktober
gehouden in Koelofarends-
veen. De gedragen kleding
kan worden ingeleverd bij
Tiny van Rijn, Noordeinde
129, Rini van de Wereld, Flo
ra weg 8 en Annie Dobbe,
Geest weg 30 in Roelofarends-
veen. Het gaat om goede en
nog draagbare kleding en
niet om lompen. Gordijnstof
fen, lakens en dekens zijn
ook welkom. Nadere inlich
tingen bij Tiny van Rijn, te
lefoon 01713-13844.
door Bert Jansma
Frans Weisz:
volgende film
„Leedvermaak" (zie elders op
deze pagina) hoeft de directe
confrontatie met „Batman" niet
aan te gaan. Distributeur Can
non en producent Gys Versluys
besloten de film een week
eerder dan gepland (n.l. samen
met „Batman" op 13 oktober) in
de bioscopen te brengen. Reden
daartoe was uiteraard de golf
positieve publiciteit nadat de
film van Frans Weisz drie Kal
veren tijdens de Filmdagen
kreeg. Waarvan men hoopt te
profiteren. „Leedvermaak" is
overigens geselecteerd om mee
te dingen naar de Europese
filmprijzen op 25 november a.s.
Filmer Frans Weisz heeft in
middels weer een film af: „De
zeven hoofdzonden". Het is een
korte speelfilm (50 minuten) ge
baseerd op de poppentheater-
voorstelling van Neville Tran
ters Stuffed Puppet Theatre. De
Australiër Tranter woont en
werkt sinds '78 in Nederland.
Hij speelt de hoofdrol in „De ze
ven doodzonden", een dubbelrol
nog wel, die van Faust en Mep-
histo. Andere belangrijke rollen
worden vertolkt door Lou Lan-
dré en Maja van den Broecke.
De film wordt nu gemonteerd
en zal begin volgend jaar in pre-
Twee weken
Zweedse films
in Filmhuis
De Zweedse film na '45 staat
tussen vandaag en 19 oktober
centraal in het Haags Filmhuis.
Wie het over de Zweedse film
anno '89 wil hebben, komt niet
ver. Heel af en toe belandt er
nog wel eens een film in het al
ternatieve circuit, daarmee lijkt
de koek op. Er zijn andere tijden
geweest. Rond de jaren '50 telde
je niet mee als je „de nieuwe
Bergman" niet gezien had. En
waren de keuringsproblemen
van Vilgot Sjöman (de „Ik ben
nieuwsgierig"-films) voorpagi
na-nieuws. Over dus. Maar het
Filmhuis zet alles mooi op een
rijtje. Niet de geijkte Bergmans
van later datum, maar een onbe
kende uit '47: „Skepp till India-
land" (vandaag). Verder Lars
Magnus Lindgrens „Kare, Kare
John", films van Arne Mattson,
Kjell Grede, Mai Zetterling en
Bo Widerberg. De eigen film
van actrice Gunnel Lindblom
(bekend uit de Bergman-flms)
uit '77, „Paradistorg" en Erland
Josephsons (ook al een Berg
man-acteur als regisseur) „En
och en" ('77). De stand van za
ken nü kan bekeken worden via
twee films van de laatste jaren,
„Demoner" van Carsten Brandt
uit '86 en „Livsfarlig film" van
Susanne Os ten uit '88.
Ontbijtbios: film
met een croissant je
De „ontbijtbios" is een primeur
van Schouwburg Casino in Den
Bosch. Onder de noemer Casino
Cinema Breakfast Club worden
daar op de zondagmorgen om
half elf voor een tientje (bij
vooraf reserveren) films ge
draaid, nadat de bezoeker voor
dien met verse croissants, thee,
koffie of warme chocolademelk
heeft kunnen ontbijten (bij de
biosprijs inbegrepen). Aardig
idee. Zondag a.s. begint men er
mee. Na de vroege hap aldaar
een passende film: John Hughes
„The breakfast Club".
„Batman" in
VS al op video
„Batman" dus volgende week in
Nederland in de bioscoop. Of de
film goed of niet goed is, nie
mand weet het officieel nog.
Warner Bros heeft de film nog
altijd weggehouden van de pers,
en wie hem gezien heeft deed
dat in Engeland of dichterbij in
Antwerpen, want daar draait-ie
al weer een poosje. In Engeland
opende de film met recordrecet
tes, al staat hij inmiddels niet
meer bovenaan de bioscoop-top
tien. In België doet de vleer
muisman het niet zo best. In
Amerika brengt de film nog al
tijd 2 miljoen dollar per bios-
coopweekeinde op (totale op
brengst 245 miljoen dollar!).
Niettemin besloot Warner Bros
Batmanal op video uit te
brengen. Dat gebeurt op 15 no
vember a.s. Prijs zo'n 25 dollar.
Een recordsnelheid, want nor
maal zit er een veel langere pau
ze tussen bioscoop- en video-re
lease (de zogenaamde „win
dow"). In Nederland wordt er
bij warner Home Video officieel
nog niet gedacht over eenzelfde
procedure. Maar er komen bin
nenkort wel „Batman"-en in de
aanbieding op „koop-video".
Een oude, getekende versie en
de tv-versie met Adam West.
Een „vroege" film (uit '47),van Ingmar Bergman opent vandaag I
de serie Zweedse films van na de oorlog.