Socialistische staat heeft
ns volk geluk gebracht"
Mislukking couppoging
teleurstelling voor VS
itakingsverbod in strijd met de grondwet
Le Carré
UITENLAND
£eidóe Qowuml
WOENSDAG 4 OKTOBER 1989 PAGINA 5
ejaarden dood
oor salmonella
JNTOISE In een zieken-
lis vlakbij Parijs zijn sinds
dag zeven bejaarde patiën-
overleden aan de gevolgen
salmonella-vergiftiging.
4>g zo'n 150 oudere patiënten
!1n met dezelfde ziektever-
l' ïijnselen onder extra toe-
:ht geplaatst. De patiënten in
ziekenhuis zijn gemiddeld
'n 86 jaar oud. Vergiftiging
cet salmonella-bacteriën, die
5 paard gaat met zware diar-
lle en braken, is vooral ge-
arlijk voor bejaarden, zwan-
e ren, kinderen tot vijf jaar en
iensen die aan het herstellen
an van een ziekte.
Colombia mag drugsbazen uitleveren
BOGOTA De Colombiaanse rege
ring heeft van het hooggerechtshof in
dat land het groene licht gekregen
voor haar strijd tegen de drugsbaron
nen. De rechters hebben ingestemd
met elf van de twaalf decreten die pre
sident Virgilio Barco afkondigde aan
het begin van de oorlog tegen de
drugsbaronnen.
De decreten zijn niet strijdig met de
grondwet. Het hof heeft onder meer
bepaald dat de regering vermeende
drugshandelaren mag uitleveren aan
de Verenigde Staten, zo heeft de Co
lombiaanse radio gemeld. De radiobe
richten zijn van officiële zijde nog niet
bevestigd. Verwacht wordt dat de uit
spraak van het ho$ vrijdag bekendge
maakt zal worden.
Een presidentiële .woordvoerder zei
verheugd te zijn over het nieuws. „Het
is zeker een succes omdat bepaalde
sectoren (van de samenleving) niet ge
loofden dat het hof het uitleveringsde
creet zou goedkeuren", zei woordvoer
der Carlos Osorio.
Gisteren is bisschop Jesus Emilio Jara-
millo van de Colombiaanse grensplaats
Arauca dood aangetroffen. Hij werd
verschillende keren door het hoofd ge
schoten. Volgens een legerbevelhebber
zou de bisschop zijn vermoord door le
den van het linkse Nationaal Bevrij
dingsleger ELN, een verzetsgroep die
opereert in de olierijke streek. Het is
voor het eerst dat een kerkelijk leider
van een dergelijke hoge rang ver
moord wordt in Colombia.
Jasov: VS hoeven
niet bang te zijn
WASHINGTON De Sovjetrussi-
sche minister van defensie, Dmitri
Jasov, heeft in een gesprek op het
Witte Huis met president Bush het
Amerikaanse volk verzekerd, dat het
niet bang hoeft te zijn voor de Sovjet
unie. Na het gesprek met Bush zei
Jasov: „Ons volk en de Amerikanen
waren kameraden tijdens de Tweede
Wereldoorlog en we slaagden er toen
in een grote overwinning te behalen.
Ook nu hebben we geen enkele re
den om een confrontatie met de
Amerikanen aan te gaan". Jasov
brengt, als eerste Russische minister
van defensie, een bezoek aan de Ver
enigde Staten.
„Kwart Sovjetbevolking
leeft in vuile gebieden"
MOSKOU Meer dan een kwart
van de Sovjetbevolking leeft in gebie
den die zwaar zijn aangetast door in
dustriële, chemische en nucleaire ver
vuiling.
Deze situatie zal waarschijnlijk ver
slechteren, aldus de Sovjet-aardrijks
kundige Boris Kochoerovi in een
vraaggesprek met het persbureau
Tass. De toestand is het ergst in Mol
davië en de industriële gebieden van
de Donbass en de Oeral, zo blijkt uit
een ecologische kaart van het Russi
sche Geografische Instituut. Sinds
enige tijd geven Sovjet-functionaris
sen schoorvoetend toe, dat het land
voor een ecologische ramp staat.
Hulp voor
Antillen wegens
stormschade
WILLEMSTAD Met Neder
landse ontwikkelingsgelden
zullen de bewoners van de
drie Bovenwindse eilanden
van de Nederlandse Antillen
worden geholpen de schade te
boven te komen, die de orkaan
Hugo een maand geleden aan
richtte. Dat heeft minister De
Koning van Antilliaanse en
Arubaanse zaken in Willem
stad bekendgemaakt. Ook zal
Nederland begrotingshulp bie
den aan de kleine eilanden
van de Antillen.
IONECKER HAALT UIT NAAR KOHL
Jjstduitse vluchtelingen klimmen over de muren van de ambassade van de Bondsrepubliek, in een
'itste poging om naar het westen te kunnen vluchten. De toegangspoorten van de ambassade
iren op dat moment al dicht.
(Vervolg van
de voorpagina)
OOST-BERLIJN DDR-
leider Erich Honecker
heeft bondskanselier Hel
mut Kohl van West-Duits-
land ervan beschuldigd
het vluchtelingenpro
bleem te gebruiken.om de
DDR „op zijn kop te zet
ten".
In zijn eerste toespraak in het
openbaar na lange afwezigheid
wegens ziekte zei Honecker
dat de Westduitse regering „op
onbeschaamde wijze beloftes
heeft gebroken". Hij doelde op
de afspraak die volgens hem
zou zijn gemaakt, dat de
Bondsrepubliek na zondag niet
langer vluchtelingen in haar
ambassades zou toelaten. De
partijleider en president van
de DDR zei verder dat zijn
land in veertig jaar heeft be
wezen dat de socialistische
staat „ons volk en dat van Eu
ropa geluk" heeft gebracht.
In een reactie op Honeckers
aantijgingen zeiden Westduitse
functionarissen dat het hun
humanitaire plicht was Oost
duitsers, die hun toevlucht tot
de ambassade zoeken, binnen
te laten. Aan de stroom vluch
telingen lijkt derhalve nog
geen einde te komen. Nadat de
hekken van de ambassade in
Praag gisteren werden geslo
ten, klommen honderden
mensen er overheen. Toen de
Tsjechoslowaakse politie pro
beerde ze met gebruik van wa
penstokken tegen te houden,
ontstond er paniek. „De politie
slóeg als gekken op de mensen
in", zei een ooggetuige.
„Vluchtelingen die al op het
ambassadeterrein stonden,
probeerden de mensen over
het hek te trekken. Enkelen
bleven aan de scherpe spijlen
hangen en liepen verwondin
gen op, anderen vielen met
hun hoofd op de grond", aldus
een ooggetuige.
Schaduw
De exodus van DDR-burgers
werpt een grote schaduw op
de feestelijkheden van het
veertigjarig bestaan van het
land, die in de komende dagen
worden gehouden. Volgens
Honecker probeert West-
Duitsland deze feestvreugde te
verstoren door DDR-burgers
met valse beloften naar het
Westen te lokken. Ook was de
Bondsrepubliek verantwoor
delijk voor de groeiende oppo
sitiebeweging in Oostduits-
land, zo meldde het staatspers-
bureau ADN.
De voorzitter van de afdeling
internationale betrekkingen
van het centraal comité van de
Sovjetunie, Valentin Falin, zei
te verwachten dat de DDR
binnenkort politieke hervor
mingen zal doorvoeren. „Een
dynamische gemeenschap
moet voortdurend vernieu
wingen ondergaan", aldus Fa
lin. Hij voegde daar echter aan
toe, dat dit behoort tot de bin
nenlandse aangelegenheden
van de DDR en dat de Sovjet
unie zich er niet mee wil be-
De Oostduitse staats- en partijleider Erich Honecker (links) in ge
sprek met de Britse krantenmagnaat Robert Maxwell, onder
meer uitgever van de Daily Mirror. De krant publiceerde vandaag
een interview met Honecker. Maxwell bood de Oostduitse partij
leider ook het eerste exemplaar van een boek over veertig jaar
DDR aan.
FOTO: AP
In Warschau was gisteravond
nog niets bekend over een uit
reismogelijkheid voor de circa
264 DDR-burgers die zich
sinds zondag in de Westduitse
ambassade ophouden. De
Westduitse minister van bui
tenlandse zaken Genscher zei
evenwel dat na Praag ook een
oplossing voor Warschau in
zicht is. Hij wilde daar echter
niets meer over kwijt.
Visum
De Bondsrepubliek maakte
zich vanmorgen intussen op
voor de komst van de onge
veer 11.000 vluchtelingen uit
Praag. De opvang van op
nieuw zo'n grote stroom DDR-
burgers kan problemen geven.
Beieren kan de vluchtelingen
nauwelijks meer onderdak
verlenen. De autoriteiten zoe
ken naar uitwijkmogelijkhe
den buiten Beieren.
Sinds mei hebben zo'n 37.000
Oostduitsers via Hongarije en
Tsjechoslowakije de wijk naar
het Westen genomen. Wester
se diplomaten vrezen dat het
besluit van Oost-Berlijn een
einde te maken aan de moge
lijkheid naar Tsjechoslowakije
te reizen zonder visum grote
onrust zal veroorzaken.
De grens tussen de DDR en
Tsjechoslowakije blijft voorals
nog dicht voor Oostduitse bur
gers die geen paspoort of vi
sum hebben. De DDR meldde
dat zij na overleg met Tsjecho
slowakije tot deze maatregel is
overgegaan om een einde te
maken aan deze vluchtroute.
De DDR zei de visumplicht
voor reizen naar Tsjechoslo
wakije te hebben ingesteld
omdat Bonn doorgaat met het
toelaten van Oostduitse vluch
telingen tot zijn ambassades in
Praag en Warschau. Zolang de
Bondsrepubliek „haar illegaal
gedrag" niet wijzigt, blijft de
visumplicht van kracht, aldus
een verklaring van het Oost
duitse persbureau ADN.
ADN voegde eraan toe dat
„men in Bonn de schade moet
overwegen die de campagne
tegen Oost-Duitsland al heeft
aangericht". Het persbureau
maakte geen gewag van het
besluit van Oost-Berlijn alle
vluchtelingen uit Praag te la
ten gaan. In de verklaring
wordt het betreurd dat het nu
voor veel DDR-burgers moei
lijker is geworden „hun wel
verdiende vakantie" te genie
ten in Tsjechoslowakije.
)PPERSTE SOVJET:
[OSKOU Het door
irtijleider Gorbatsjov
•orgestelde stakingsver-
id is gisteren door de
perste Sovjet afgewe-
Volgens de parlemen-
iërs is een dergelijk
Wettelijk stakingsverbod
strijd met de grondwet
de Sovjetunie.
algehele stakingsverbod
door de Sovjet-regering in
kader van een pakket eco-
ische noodmaatregelen ge-
gd en zou voor vijftien
tanden gelden. Tijdens een
Echtelijke zitting schrapte
parlementaire commissie
samenwerking met de eer
ste vice-premier Lev Woronin
echter het regeringsvoorstel.
Tevens kregen de republieken
Armenië en Azerbajdjan meer
tijd om hun geschillen, die zijn
uitgemond in een spoorweg
blokkade van Armenië, bij te
leggen. In de nieuwe resolutie
over „noodmaatregelen om het
functioneren van de spoorwe
gen en de basissectoren van de
economie te garanderen",
wordt alleen nog verwezen
naar artikel 11 van het wets
ontwerp over het stakings
recht, waarover de Opperste
Sovjet nog moet stemmen.
Krachtens dit artikel zijn
werkonderbrekingen verbo
den in vitale sectoren van de
economie zoals het transport
of de defensie-industrie.
Staats- en partijleider Michail
Gorbatsjov riep gisterochtend
tijdens de zitting de afgevaar
digden op het wetsvoorstel in
de nieuwe vorm te aanvaar
den. Vice-premier Lev Woro
nin, die maandag het voorstel
voor een stakingsverbod deed,
noemde het schrappen van het
totale verbod dinsdag „aange
past aan de situatie". De Sov
jet-minister van binnenlandse
zaken, Vadim Bakatin, ver
klaarde de ommekeer daaruit
„dat het wetsvoorstel niet in
overeenstemming was met de
grondwet en dat er geen juri
dische ervaring op dit gebied
bestaat".
In het nieuwe wetsvoorstel
krijgen de Sovjet-republieken
Azerbajdjan en Armenië tot 9
oktober de tijd hun geschillen
te regelen. In het kader van
het soevereiniteitsgeschil over
de Armeense enclave Nagor-
ny-Karabach, blokkeert Azer
bajdjan sinds enige tijd al het
spoorwegverkeer naar Arme
nië, waardoor ook de slachtof
fers van de aardbeving van
vorig jaar van hulpgoederen
verstoken blijven.
Als beide zuidelijke republie
ken niet tot een oplossing ko
men dan zal Moskou een spe
ciale commissie instellen' om
de spoorwegen in de regio on
der bestuur te plaatsen. De
commissie kan een beroep
doen op het leger om het
spoorwegverkeer en de auto
wegen te gaan beschermen.
"ompromis in Israel over vredesplan Mubarak
PRUZALEM De Israeli-
minister voor religieuze
i, i Zevulun Hammer,
eft gisteren een compromis-
orstel gedaan in een poging
impasse binnen de Israeli-
regering te doorbreken
het Egyptische vredes-
linister Hammer zei dat zijn
ptionale Religieuze Partij
orstelt alleen Palestijnen
el te laten nemen aan de be
sprekingen, die schriftelijk het
terrorisme en het PLO-hand-
vest, dat oproept tot de vernie
tiging van de staat Israel, af
wijzen.
„Je gaat niet met iemand aan
tafel zitten die je bestaansrecht
verwerpt. Wij zeggen daarom
wie met ons komt praten,
moet met schone handen ko
men", aldus Hammer. Hij zei
dat zijn voorstel de kloof kan
overbruggen tussen de rechtse
Likud-partij van premier Sha
mir, die gekant is tegen het
Egyptische voorstel en de Ar
beiderspartij van vice-premier
Peres. Peres staat positief te
genover het vredesplan van
president Mubarak om in Cai
ro directe besprekingen te
voeren met Palestijnen, die de
steun hebben van de PLO. Het
plan zal morgen in het Israëli
sche kabinet worden bespro
ken.
Poolse partij
gaat hervormen
WARSCHAU De leden van
de Poolse communistische par
tij zijn met grote meerderheid
akkoord gegaan met plannen
voor ingrijpende hervormin
gen. Zo zal de naam (nu: Vere
nigde Poolse Arbeiders Partij)
worden veranderd. Verder
worden het programma en de
statuten aangepast. Met de
hervormingen wil de partij
trachten te voorkomen dat zij
geheel verbrokkelt.
E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
ia *1487 Wanneer Rob eindelijk met zijn kostbare lading terug-
[e ert naar de hal, blijkt dat de vliegboot al naar het caisson is
i' reden. Met een stortvloed van scheldwoorden wordt hij ont-
[s ngen. Waar heeft hij nóu weer zo lang gezeten? 't Wachten is
n i de laatste twee bommen en zo'n stomme matroos zou de hele
mtel op het laatst nog even bederven. „En opschieten nou!" be-
lI ©It de commandant van de vliegboot, „we moeten weg! Vlug
de laatste bommen opbergen." Rob gebruikt zijn ogen goed.
Dus de vliegboot wordt op dezelfde wijze naar buiten gebracht
als de onderzeeboten. Natuurlijk een speciaal voor dit doel ge
construeerde machine. O, en hoe gaan die bomluiken open? Rob
staat er met zijn neus bovenop, wanneer de leden van de be
manning van het vliegtuig nog snel even de bommen inspecte
ren. Maar dan hoort hij zich weer nieuwe bevelen toesnauwen.
Er heerste gistermiddag even een feestelijke stemming in Panama nadat het bericht was doorge
drongen dat generaal Noriega zou zijn afgezet. De Panamezen juichten echter te vroeg.
FOTO: ANP
(Vervolg van de voorpagina)
PANAMA-STAD Over
het lot van de opstandige
militairen in Panama is
verder niets bekend. Zij
stonden onder leiding van
een groep jonge kader-of
ficieren, onder aanvoering
van majoor Moises Giraldi
Verga, de commandant
van het Urraca-bataljon
dat met de bewaking van
het legerhoofdkwartier is
belast.
Bij het begin van de couppo
ging verklaarde hij met de ac
tie een „verzoening" van alle
Panamezen te willen bereiken.
Hij stelde voor „zo spoedig mo
gelijk" vrije en democratische
verkiezingen uit te schrijven.
Die zouden moeten worden
gehouden onder toezicht van
de OrgSnisatie van Ameri
kaanse Staten (OAS). „Dit is
een strikt militaire beweging.
Wij hebben niets met de poli
tiek te maken", aldus Giraldi
Verga.
Hoewel alle Amerikaanse
woordvoerders, inclusief presi
dent Bush, verklaarden dat de
VS niets met de couppoging
van doen hadden, vormt het
mislukken ervan een grote te
leurstelling voor Washington.
Anderhalf jaar al proberen de
VS de Panamese dictator uit
het zadel te wippen. Maar de
macht van Noriega is moeilijk
te breken, zo moest de woord
voerder van het Witte Huis,
Marlin Fitzwater, knarsetan
dend toegeven.
Naar in Washington verluidde,
waren de Amerikanen tevoren
op de hoogte van de plannen
van de militairen. Kort na het
begin van de coup vlogen
Amerikaanse legerhelikopters
boven Panama-Stad om de
soms zeer hevige gevechten
vanuit de lucht te volgen. Bo
vendien waren de bases rond
het Panama Kanaal in de
hoogste staat van paraatheid
gebracht die het Amerikaanse
leger kent. Maar de VS heb
ben geen ogenblik overwogen
de opstandige militairen te
hulp te schieten.
Aangenomen mag worden dat
de gebeurtenissen van gisteren
de betrekkingen tussen Norie
ga en de VS nog verder zullen
verslechteren.
Noriega is in de VS aange
klaagd voor zijn aandeel in
grootscheepse internationale
drugstransacties. De generaal
zegt dat de aantijgingen onder
deel zijn van een poging van
de VS om onder de Panama-
kanaalverdrag uit te komen en
de strategische verbinding tus
sen de Atlantische en Stille
oceaan na het einde van deze
eeuw onder controle te hou
den.
In mei van dit jaar schoof No
riega de wettig gekozen nieu
we regering aan de kant.
Sindsdien hebben de VS zich
de vernederende aanwezig
heid van de dictator moeten
laten welgevallen. Pogingen
om Noriega internationaal te
isoleren en zijn positie onmo
gelijk te maken door middel
van economische sancties,
hebben tot dusver niets opge
leverd.
Noriega kwam aan de macht
nadat generaal Omar Torrijos
in 1981 bij een vliegtuigonge
luk om het leven kwam.
door Jo Wijnen
WASHINGTON De
voormalige Engelse diplomaat
David Corn well heeft enkele
weken geleden een aantal
medewerkers van de New
York Times toegesproken over
de lakse en afwachtende
houding die het Westen, maar
vooral Amerika, inneemt als
het gaat om de vernieuwingen
in de Sovjetunie. De woorden
van Corn well zouden wellicht
geen enkel rimpeltje hebben
veroorzaakt in de vijver van
de Amerikaanse
zelfgenoegzaamheid, ware het
niet dat de voormalige
diplomaat een schrijver van
wereldberoemde
spionageromans is en zich als
zodanig verschuilt achter het
pseudoniem John le Carré.
Le Carre verzette zich in zijn
toespraak vooral tegen die
Amerikanen, die vinden dat
de vernieuwingen in de
Sovjet-Unie slechts een dun
vernisje vormen, dat
Gorbatsjov met grote ijver en
bekwaamheid over de duistere
bedoelingen van de Sovjetunie
heeft gestreken. Le Carré
hekelde het vooral in de VS
veel gehoorde standpunt dat
de Russen, die het Westen
veertig jaar lang de stuipen op
het lijf hebben gejaagd, nu
maar beter in hun eigen sop
moeten gaarkoken. De
schrijver is van oordeel dat als
het Westen directe steun aan
de Sovjetunie onthoudt, de
kans groot is dat daar opnieuw
de gevangenissen en
strafkampen worden
opengezet voor schrijvers,
kunstenaars, musici,
dissidenten, refuseniks en
joden. Le Carré vreest ook dat
als de experimenten van
Gorbatsjov niet slagen, de
bewapening opnieuw
'stalinistische proporties' zal
aannemen en dat het
Russische volk 'opnieuw wordt
teruggedrongen achter een
ijzeren muur van een al maar
hoger oplopende militaire
begroting en een steeds groter
oorlogsrisico'. „Wat zijn onze
dromen hier in het Westen?"
vroeg Le Carré zich af.
„Zullen we verdergaan met
dromen over nog verfijnder
manieren om elkaar uit te
moorden, of geven we ons
over aan een droom van
samenwerking tussen de
supermachten om aldus onze
vijanden van morgen, inplaats
van die van gisteren tegemoet
te treden? Die vijanden zijn de
drugs, het terrorisme, de
armoede, de plaatselijke
oorlogen en de vervuiling van
onze lucht, zeeën, stranden,
rivieren en bossen".
Le Carré heeft met zijn
toespraak de toch al in alle
hevigheid woedende discussie
over de vraag hoe en in
hoeverre de VS de Sovjetunie
tegemoet moeten treden,
nieuwe impulsen gegeven.
Aan de uiterst behoudende
kant van die discussie hebben
zich lieden als de onder
minister voor buitenlandse
zaken Lawrence Eagleburger
opgesteld, die onlangs zei:
„Hoe groot de risico's en de
onzekerheden ook waren, de
Koude Oorlog mag worden
gekarakteriseerd als een
periode met opmerkelijk
stabiele en voorspelbare
betrekkingen tussen de
grootmachten". Geen wonder
dan aan de andere kant van de
discussie zich diegenen hebben
opgesteld, die een groot gevaar
zien in het feit dat Amerika
zijn traditionele vijand
verloren lijkt te hebben. Als
gevolg waarvan het nu min of
meer in een stuurloze situatie
terecht is gekomen, waarin het
opnieuw op zoek gaat naar de
emoties en opvattingen die het
veertig jaar lang gedwongen
was te omhelzen. Want dat is
de vraag waar het volgens Le
Carré en vele andere om gaat
Is een Amerika zonder zijn
traditionele vijand niet zo
stuurloos, dat het een gevaar
voor zichzelf wordt? En valt
de Amerikaanse buitenlandse
politiek niet uiteen tot een
hoeveelheid onoverzichtelijke
ad hoc-beslissingen, nu die
niet langer kan worden
geformuleerd op basis van
Eagleburgers „opmerkelijk
stabiele en voorspelbare
relaties"? Bovendien wordt
Amerika, nu het zich niet
langer op een vijand kan
fixeren, in toenemende mate
gedwongen de blik op zichzelf
te richten. Dat heeft de
discussie over talloze nationale
gebreken weliswaar sterk
verhevigd, maar heeft ook
forse klappen toegebracht aan
het traditonele Amerikaanse
idealisme. Het heeft ook ruim
baan gegeven voor een bijna
brutale en door niets
gehinderde hebzucht die in de
gehele samenleving zichtbaar
is, behalve dan in het groeiend
deel van de samenleving, dat
door die hebzucht dreigt te
worden verpletterd.
