Astra-schotel beperkt het zicht PTT gelooft sterk in elektronisch winkelen £cidóc Qowumt „ROND 1995 ZULLEN ER ZEKER 140 SATELLIETZENDERS TE ONTVANGEN ZIJN' Quickscan'92 licht bedrijven door PTT beschermt bellers van 06-telefoonnummers Riga ECONOMIE DONDERDAG 28 SEPTEMBER 1989 PAGINA 21 Duur gemak, een schotel op je dak. Wanneer buitenaardse wezens ons zonnestelsel onderzoeken zouden ze - net als 'onze' Voyagers dat deden rond Jupiter, Uranus en Neptunus - wellicht een ring om de aarde ontdekken. Een opmerkelijke ring van piepkleine maantjes, allemaal voorzien van (zonne panelen, allemaal op een hoogte van precies 35.864 km boven de evenaar en allemaal met een snelheid van 11.090 km per uur, waardoor ze het draaien van de aarde om zijn as precies bijhou den en exact boven dezelfde plaats blij ven hangen. Het zijn de 'geo-stationaire' satellieten, die als reusachtig voordeel hebben dat er op vaste plaatsen een an tenne op kan worden gericht. De toepassingen zijn legio; denk alleen maar aan de weerbeelden in het jour naal. Slechts een deel van de satellieten is bestemd voor het doorgeven van tv- signalen. En daarvan is een (nog) zeer beperkt aantal bedoeld voor recht streekse ontvangst door de consument. De Astra, gelanceerd in september 1988, had daarvan de primeur. De eerste Duitse omroepsatelliet werkt ook al. In de toekomst zijn er nog aanzienlijk meer te verwachten. In het dichtbekabelde Nederland is de mogelijkheid van tv-ontvangst via de schotel plotseling actueel geworden. Niet alleen voor kijkers die in onrenda bele gebieden wonen, maar ook voor wie Jos Brink niet wil missen wanneer hij niet op de kabel mag. „Dat hoeft ook niet", zei TV10 deze week. „Voor ruim een tientje per maand leveren wij een schotel". Maar is dat aanbod echt aan trekkelijk? FOTO: PR - HILVERSUM Tot voor __.kort werden tv-program- ma's uitsluitend uitgezon- den via zendtorens in Lo- I pik, Markelo, Arnhem en- I zovoort. Het tv-signaal 1 plant zich rechtlijnig voort en iets voorbij de horizon verdwijnt het in de ruim te. Daarom zijn er relatief veel televisietorens nodig, I die elk een gebied bedie- nen tot op een afstand van 40 a 60 km. Daarom ook is de ontvangst van België, Duitsland en/of Engeland op de meeste plaat sen in Nederland moeilijk of onmogelijk. Veel moeilijker dan bijvoorbeeld van de Itali aanse zender RAI Uno, want die gebruikt een satelliet. Dat de meeste kabelabonnees naar de tv-programma's van de buurlanden kunnen kijken is uitsluitend te danken aan het feit dat het signaal ergens aan de grens wordt opgevangen, langs een ingewikkelde weg aan de exploitant doorgegeven en uiteindelijk op het net ge zet. „Het onderhoud van tv-torens is een zeer kostbare zaak. Bo vendien kan het signaal in bergachtige gebieden zoals in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk lang niet alle plaat sen bereiken. Bekabeling is in minder dichtbevolkte gebie den economisch niet haalbaar. Ook is het onmogelijk om in- uitgestrekte landen als Noor wegen en de Sovjetunie op korte afstand van elkaar tv-to rens neer te zetten", vertelt Henk Bouwman uit Elburg, die vorig jaar, samen met scanner-expert Hans Maas, het eerste Nederlandse handboek schreef voor satelliettelevisie. Dat was niet zonder eigenbe lang, want Bouwman, direc teur van Bouwman Communi catie in Elburg, verkoopt tv- schotels. Verouderd Het boek bevat een ook voor leken heldere beschrijving van de techniek en biedt een over zicht van de in 1988 beschik bare en verwachte tv-satellie- ten. Het is dus alweer verou derd. In oktober komt een nieuwe versie uit. „Een tv-satelliet is in feite een tv-toren van 36.000 km hoog", legt Bouwman uit. „Het sig naal kan worden gericht op elk deel van de aarde waar de kunstmaan 'zichtbaar' is. De techniek is nu zo ver gevor derd dat satellieten zijn ont wikkeld met een vermogen van 40 a 50 watt, 'medium po wer', die een groot aantal tv- kanalen kunnen verzorgen die met een vrij kleine schotel zijn te ontvangen. De Astra en de Duitse Kopernikus zijn daar de belangrijkste voorbeelden van. Opvolgers zijn in voorbe reiding, zoals de Europese Eu- telsat en de Amerikaanse Orion. Ik waag de voorspelling dat er in het midden van de jaren '90 rond 140 tv-satellie- ten met een normale schotel te ontvangen zullen zijn". Zover is het echter nog lang niet. En de commotie van het ogenblik wordt niet veroor zaakt door de wens een zo groot mogelijk buitenlands tv- aanbod te kunnen ontvangen, maar door de vrees de twee Nederlandse commerciële zenders te zullen missen wan neer het commissariaat voor de media een stokje steekt voor doorgifte van TV 10 en/of Veronique via de kabel. Wie Jos Brink straks toch wil zien, kan echter een schotel op z'n dak zetten. Dat leek al een aantrekkelijk alternatief voor de 430.000 huishoudens die in een voor de kabel onrendabel gebied wonen en daardoor, so wieso buiten de boot vallen. Maar straks misschien voor bijna iedereen. De Amsterdamse wethouder Etty nam vorige week al het voortouw met zijn aanbod ka- belbezitters van schotels te voorzien wanneer de schep pingen van Joop van den Ende en Lex Harding niet mo gen worden doorgegeven. En dinsdag ontkende TV10 in alle toonaarden paniekvoetbal te spelen toen zij, „speciaal voor de niet-bekabelde kijkers", zo'n schotel in de aanbieding deed. „Naast TV10 en Veroni que biedt de Astra-satelliet ruimte aan nog veertien zen ders'!, zo werd het lokkertje nog eens aantrekkelijk ver pakt. Astra Het samenwerkingsverband van zender TV10, antennele verancier Amstrad, satellietbe heerder Astra en Filmnet-ex- ploitant Esselte bood de Astra- schotel van 60 cm breed te koop aan voor ƒ899. Dat was een tegenvaller, want dat kost te hij al in de winkel en alge meen werd een behoorlijke prijsdumping verwacht. Er zou bovendien per week nog 4,25 bijkomen voor de huur van een decoder, „want een groot deel van de signalen van TV10 wordt vervormd, 'gescrambled', zoals al met Filmnet gebeurt. Ze moeten worden vertaald om de pro gramma's op de tv zichtbaar te maken". Ook Veronique had al bekendgemaakt met name Amerikaanse series te moeten coderen in verband met de uitzendrechten. Maar, troost, de schotel kon ook worden gehuurd, „voor iets meer dan een tientje per week, inclusief de decoder", en zou dan na 42 maanden (voor dus 1820) eigendom worden. Of dezelfde decoder voor de programma's van Ve ronique kan worden "gebruikt bleef nog onduidelijk. Het aanbod lijkt het overwe gen waard voor kijkers die al leen maar vrezen TV 10 en Ve ronique te moeten missen. Voor hen zijn de kanalen die de Astra-satelliet er 'gratis' bij levert alleen maar meegeno men. Maar wie echt wil gaan profiteren van het tv-aanbod vanuit de ruimte zal zich met de Astra-schotel al snel be kocht voelen. Aanbod Het potentiële aanbod van zes tien kanalen klopt. Maar daar van zijn er op het ogenblik slechts elf verhuurd. Aan de vier Sky-programma's Sky One, Eurosport, Sky News en Sky Movies, met respectieve lijk 18 uur amusement, 18 uur sport, 24 uur nieuws en 8 uur film per dag; en aan Screen- sport (14 uur sport), Lifestyle, een programma voor de vrouw (6 uur), Filmnet (24 uur), MTV Europe voor popmuziek (24 uur) en The Childrens Chan nel (6 uur). Na Veronique op 2 en TV10 op 28 oktober is van af november ook nog de zen der TDS te ontvangen, die be stemd is voor de Turken in West-Europa. Het gecodeerde Filmnet en MTV zijn al bekend van de kabel. Sky One en Eurosport ook; 's avonds wijkt het puur voor de Britten bestemde pro gramma van Sky er voor de sport. Het ziet er naar uit dat 'One' binnenkort geheel van de kabel verdwijnt, zodat er twee concurrerende sportpro gramma's overblijven. Grotere keuze De Astra-schotel, die gemak kelijk te monteren is, is vast gericht op de Astra-satelliet, die zich op 19,2 graden ooster lengte boven de evenaar in Zairevbevindt. Maar de kunst maan is niet alléén in de ruim te. Een eindje verder boven dat land, op 23,5 graden oost, hangt sinds februari de Duitse Kopernikus 1 met tien kana len, waarvan er tot nu toe vier gebruikt worden: door RTL- plus, Eins Plus, Sat 1 en 3 Sat. Hun programma's zijn op de Westduitse teletekst en aan het eind van de tv-uitzendin- gen te vinden. Bovendien is voorzien in de lancering van een Kopernikus 2, op 28,5 gra den oost. Om ze alflemaal te kunnen ontvangen zijn drie schotels nodig. En nog veel meer wan neer straks elders boven de horizon nog andere omroepsa- tellieten verschijnen. Een schotel die wendbaar is, die gericht kan worden op ver schillende plaatsen in de ring van satellieten boven de eve naar, kan dat bezwaar onder vangen. Maar die is natuurlijk ook duurder. Het aanbod van TV 10 gaat dan ook voorbij aan de potentiële ontvangstmogelijkheden die nu al aanwezig zijn en naar verwachting op korte termijn nog aanzienlijk zullen worden uitgebreid. ANDRÉ HORLINGS AMSTELVEEN De PTT verwacht dat binnen vier jaar tussen de 500.000 en 700.000 consumenten gebruik zullen maken van videotex-systemen. Met zo'n systeem is het moge lijk thuis per beeldscherm boodschappen te doen, geld over te maken of in formatie op te vragen. Het aantal gebruikers van vi deotex bedraagt momen teel 25.000, voornamelijk bedrijven. Dit zei ir. W. Dik, voorzitter van de raad van bestuur va" de PTT, gisteren bij de stait van een nieuw project in Am stelveen. In het kader van dat project, A'tel geheten, werden aan 500 Amstelveense huis houdens gratis minitel-termi nals ter beschikking gesteld. Via het toetsenbord en een te lefoonaansluiting kunnen de huishoudens gebruik maken van verschillende diensten. Boodschappen kunnen worden besteld bij een Ahold-maga- zijn, „thuisbankieren" kan met de Girotel-dienst van de Post bank. Via een informatie-bank van Philips kunnen berichten en advertenties worden gele zen en uitgewisseld en PTT- Telecom levert een elektro nisch telefoonboek aan de con sument. Het A'tel-project zal worden begeleid door wetenschappe lijk onderzoek van prof. F. van Raaij van de Erasmus univer siteit van Rotterdam. Hij zal vooral onderzoeken of de aan schafkosten van de videotex- apparatuur een belangrijke drempel vormen voor de con sument. De initiatiefnemers van A'tel leken het antwoord op die vraag gisteren bij de start van het project al te we ten. Allen voorspelden zij een grote toekomst voor dergelijke systemen. Bezorgkosten Volgens Ahold-president P. E- veraert is het weinig zinvol zich af te vragen wat de con sument eigenlijk moet met A'tel. „De telematica komt, hoe dan ook", stelde hij. Eve- raert zei dat nu reeds 15 pro cent van de Ahold-klanten boodschappen doet via de per sonal computer. De prijzen van de artikelen liggen niet hoger dan in de winkels; wel moet een tientje bezorgkosten betaald worden. „Nu gaat het nog grotendeels om hobbyis ten, maar dat zal veranderen". De Ahold-topman roemde de vele mogelijkheden die syste men als A'tel in de toekomst kunnen bieden: „Bij de vol gende verkiezingen is het mo gelijk dat u uw stem vanuit uw eigen luie stoel uitbrengt. En wat te denken van een ge meentelijk referendum?" H. Verkoren, lid van de raad van bestuur van de Postbank, voorziet. „Zijn" Girotel-dienst startte in juli 1988 met 1200 abonnees, die samen rond de 2000 rekeningen beheerden. „Nu zijn er al meer dan twaalfduizend particuliere en De familie Henrichs uit Amstelveen ontvangt als eerste een computer bij de start van het A'tel- project. FOTO: ANP tweeduizend zakelijke reke ninghouders bij Girotel aange sloten". Maandelijks worden volgens Verkoren circa 1500 nieuwe abonnees aangesloten, waarvan 10 procent zakelijk. Verkoren ziet in A'tel een goe de steun voor een nog snellere groei van het elektronisch thuisbankieren. Hoofddirecteur van Philips Nederland, J. d'Elfant, over handigde gisteren officieel de eerste minitel-apparatuur aan een Amstelveens inwoner. D'Elfant ziet toekomst in de produktie van dergelijke appa ratuur. Vooral 'de combinatie met andere apparatuur, zoals cd-spelers, biedt volgens de di recteur ongekende mogelijk heden. „Wat bijvoorbeeld te denken van een talencursus op een normale compact disc waarbij tegelijkertijd beeld en geluid beschikbaar zijn via de minitel?" JEAN-PIERRE GEELEN ZWOLLE Vier adviesorga nisaties hebben met'financiële hulp van de provincie Overijs sel en de EG een methode ont- II wikkeld om bedrijven te advi seren wat ze met het oog op het wegvallen van de Europe se binnengrenzen moeten doen en laten. Voor de diverse branches is een specifieke Quickscan'92 gemaakt. Het gaat om metaal- en elektrotechnische bedrij ven, de bouwnijverheid en de industrie die zich bezig houdt met de produktie van voe- dings- en genotsmiddelen, tex tiel, chemie en kunststoffen. Ook de groothandel en de transportsportondernemingen kornen in aanmerking voor analyse. Vooral kleine en mid delgrote ondernemingen be schikken doorgaans niet over gegevens die hun informatie kunnen verschaffen over de gevolgen van de op handen zijnde Europese harmonisatie. Dank zij op bedrijfsniveau toe gesneden onderzoeken, waarin tevens een sterkte-zwakte analyse van de onderneming is opgenomen, krijgt de onderne mer die gegevens wel. Boven dien krijgt de ondernemer via Quickscan'92 aangegeven op welke punten zijn bedrijf 'ge voelig' is voor 1992 en worden hem oplossingen aangereikt voor mogelijke problemen. DEN HAAG De PTT gaat te ontstuimige gebruikers van tele- foonseks hulp bieden. Vanaf 1 januari kunnen zij zichzelf in be scherming nemen door tegen eenmalige betaling van 35 gulden hun toestel te laten blokkeren voor de zogeheten 06-koopnum- mers, waarop de seks- en babbellijnen te vinden zijn. Naar schatting van de PTT komen dit jaar ongeveer duizend mensen in betalingsmoeilijkheden door het bellen van dit soort num mers. Slotkoers woensdag 27 september grasso 11400 grolsch c 148.00 gti hold 194.00 hagemeyer 127.00 340.00H 104.50 103.50 120.00 115.00 beeis 165.50 161.00 begemann 119.00 113.40 beiindo c 373.00 373.00 berkel 6.55B 6.60 blyd wille 31.70 31.30 bobel 8.50 8.20 boer druk 417.00 417.00 boef wink c 69 30 68.70 bos kalis c< 14 70 14.60 braat bouw 51.00 51.50 breevast 24.00 23.00 breevast c 24.00 23.00 burg heybr 3650.00B 3800.00 calvè 1025.00 1010.00 calvéc 1025.00 1010.00 calve 6 pr 5890.00 5825.00 calve6pre 5890.00 5825.00 62 40 61.00 79.50 78.50 enks hold c 451.00 445.00 gamma hold 90.50 gamma h 5 pr 5 90 getronics 3270 Uü.fli geveke 4500 45.00 giessen 297 00 287.00 goudsmit 415.00 416.00 132.50 129.50 hoekloos 203.50 holee 38.80 holland sea 1.30 holl.kloos 587.00 hbg 237.00 vd hoop 10.20 hunter d pr 5.95 •ca hold c 20.80 ihccaland 38.90 industmij 243.00 ibb-kondor 672.00 landre gl c 58.00 57.20 maas beh c 87.80 86.60 macintosh 49.50 49.30 marwei! 697.00 693.0QX 3200.006 3200 006 moeara 1235.00 moeara opr 160500. moeara c op 16000.0 moeara wb 17250.0 vd moolen 33,50 33.50 mulder bosk 82.00 83.50 1225 00 160500.S 16050.0 17000.0S iv.bnk 615.00 614.50 •amstel 20.40 20.30 p 377.50 376.50 -.st c 10800.0S Old c 364.50 364.00 983.00 980.00 text twenthe 351.00 tulip comp 54.50 tw kabelh c 157.00 ubbink 101.90 unilever 155.00 1125.00 11100H 103.00 uml 7 pr. un»l.4 pr 349 00 verglas nb v.trans.hyp. 600.00B verto c 65.00 vosk stev c 62.50 volmac 57.40 vredest e 16.90 vrg wgnr-tijl c 189.00 Nieuw Vorige ZILVER 24920 - 25420 25120 - 25620 onbewerkt 27020 27220 bethlehem boetng chevron cor cons edison cons nat ga Meeste koersen Damrak omlaag AMSTERDAM Op de Am- sterdamsche effectenbeurs zijn de meeste koersen gisteren ge daald. Ruim 66 procent van de aandelen was lager, meer dan 20 procent was onveranderd en slechts 13 procent zocht het hogerop. De CBS koersindex algemeen zakte van 206,5 tot 204,1. De stemmingsindex ver loor 1,6 punt op 195,3. Als oorzaak van de zwakke stemming werd de gestadig doorzakkende dollar genoemd terwijl ook een verdere rente stijging, die zich in lagere obli- gatiekoersen weerspiegelde, een nare uitwerking had. De internationale aandelen werden samen met enkele an dere waarden het stevigst aan gepakt. Zo verloor Koninklij ke Olie ƒ2,30 op 144 en Uni lever 1,60 op ƒ154,50. Hoogo vens zag zich ƒ2,30 ontnomen op ƒ96,70. Van de banken zak te NMB 2 tot 272,50. Verze keraar Aegon verloor ƒ1,60 terrein op 112. Ook uitgever VNU moest het loodje leggen met een achter uitgang van ƒ2,20 op ƒ112,50. Bols werd eveneens 2,20 ach teruit gezet tot 173. Flauw lag ook Wessanen met 1,80 verlies op 82. Ahold, die een proces van Asko aan de broek heeft zakte 2 tot 135,50. Een van de uitzonderingen was Océ-van der Grinten die op ƒ330 vier gulden bijboekte Borsumij-Wehry deed het ook behoorlijk met ƒ2,30 winst op 125. Ook op de lokale markt waren er lichtpunten. Zo trok Ahrend weer eens ƒ6 aan tot 284 en boekte Porceleyne Fles een winst van ƒ5,50 op 188. Union was vriendelijk met ƒ0,40 avance op ƒ24. Scherp lagër was daartentegen HES Beheer die 16 minder waard werd op ƒ203. De job stijding van de deelneming GEM begint steeds meer tot de beleggers door te dringen. Beers was 4,50 in reactie op 161 en Begemann werd 5 goedkoper op 114.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 21