Soares hoeft
in Den Haag
geen problemen
op te lossen
Belgrado dreigt met staat van beleg
Grimmig feestje in Peking
Meer tegenslagen
voor president
Colombia in strijd
tegen drugsmaffia
BUITENLAND
SjüdóQ-Qowiard
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1989 PAGINA 7
Suriname saboteert
onderzoek naar
massamoord in Pokigror
WASHINGTON ,Suriname saboteer het
onderzoek van de mensenrechtencomrissie
van de OAS inzake de massamoord bij oki-
gron. Dit zei Claudio Grossman, de advcaat
van de nabestaanden van de massarrord,
gisteren in Washington na een hoorzting
van de mensenrechtencommissie van d Or
ganisatie van Amerikaanse Staten (OAS Op
de hoorzitting zou de Surinaamse amlssa-
deur Udenhout gezegd hebben dat hij vqens
de instructies van zijn regering niet o be
schuldigingen kon reageren dat het uri-
naamse leger zich op 31 december 191 bij
Pokigron schuldig heeft gemaakt aan n>ord
op onschuldige burgers. Hij zei dat hij sbhts
opdracht had op de hoorzitting aanweg te
zijn en zijn regering verslag uit te brenjn.
Blokkade Armenië snel opgeheven
MOSKOU Nog geen 24 uur nadat president Michail Gor-
batsjov met maatregelen had gedreigd, is de blokkade van
Armenië door inwoners van de aangrenzende republiek
Azerbaidzjan opgeheven. Elf goederentreinen van de trans-
portpolitie, geladen met machines, bouwmaterialen, papier
en kolen, zijn inmiddels al gepasseerd. De Sovjet-televisie
meldde dat maandagavond en dinsdag veertien treinen met
voedsel, medicijnen, papier en bouwmateriaal in Armenië
waren gearriveerd. In Armenië was speciaal grote behoefte
aan bouwmateriaal. Als gevolg van de blokkade waren de
herstelwerkzaamheden in het gebied, dat vorig jaar door de
grote aardbeving werd getroffen, stil komen te liggen. Ook
verschenen er sinds een week geen lyanten meer in de
hoofdstad Jerevan wegens een tekort aan papier. Gorbatsjov
verklaarde maandag in het Sovjet-parlement dat de centrale
regering maatregelen zou nemen als beide republieken niet
tot een vergelijk zouden komen. Bij de etnische ongeregeld
heden zijn de afgelopen negentien maanden meer dan hon
derd mensen omgekomen.
BELGRADO Het federale Joegoslavi
sche leiderschap heeft gedreigd de staat
van beleg af te kondigen in Slovenië, om
te voorkomen dat het parlement van die
republiek vandaag een aantal amende
menten op de grondwet aanvaardt.
De communistische leiders van Slovenië, een
kleine republiek met twee miljoen inwoners aan
de grens van Oostenrijk en Italië, hebben ge
zegd dat zij hun grondwet zo zullen amenderen,
dat de republiek zich bij referendum kan af
scheiden van Joegoslavië.
Zowel het centraal comité van de communisti
sche partij van Joegoslavi',' als het Sloveense lei
derschap en het federale parlement kwamen
gisteren in spoedberaad bijeen om de constititu-
tionele crisis te bespreken. De toestand vormt de
grootste bedreiging van de eenheid in het land,
dat sinds 1945 een federatie is van zes republie
ken.
In een van de amendementen staat dat Slove
nië, de meest welvarende en liberale republiek
van Joegoslavië, „het blijvende en onver
vreemdbare recht" heeft op „zelfbeschikking,
waaronder ook het recht op afscheiding valt".
Volgens een ander amendement kunnen alleen
Sloveense autoriteiten de staat van beleg afkon
digen en besluiten tot het inzetten van eenhe
den van het Joegoslavische leger.
De Joegoslavische communistische leiders zijn
fel tegen de voorgestelde grondwetswijzigingen,
die in strijd zouden zijn met de federale grond
wet. Het collectieve landsbestuur, heeft gezegd
„alle wettelijke middelen" te zullen gebruiken
om te voorkomen dat de amendementen wor
den aangenomen.
Vandaag is voor de parlementsgebouwen van
Slovenië massaal gedemonstreerd voor de
amendementen. Een onlangs gehouden opinie
onderzoek wees uit dat zeventig procent van de
Sloveniërs voorstander is van de grondwetswij
zigingen.
Joegoslavië zit momenteel middenin een ernsti
ge economische en politieke crisis. De jaarlijkse
inflatie bedraagt bijna duizend procent en de so
ciale en etnische spanningen nemen snel toe.
PORTUGESE PRESIDED VOLGENDE WEEK OP BEZOEK
LISSABON Tussen Den
Haag en Lissabon bestaan
geen problemen, maar in
de Europese Gemeen
schap behoren Nederland
en Portugal soms tot ver
schillende kampen. Dank
zij de in de woorden
van president Mario Soa
res „uitzonderlijk goe
de betrekkingen", hoeven
tijdens zijn bezoek aan
Nederland begin oktober,
geen problemen of ge
schillen te worden opge
lost.
Maar in de EG denkt „het veel
hoger ontwikkelde en veel rij
kere Nederland" over sommi
ge zaken anders dan Portugal,
dat in de EG het laagste inko
men per hoofd van de bevol
king heeft. Het heeft ook de
laagste werkloosheid, 4,5 pro
cent, en een relatief hoge eco
nomische groei.
Vooral de rijke, noordelijke
EG-landen zullen profiteren
van de voor 1992 voorziene
voltooiing van de interne
markt, het wegnemen van de
belemmeringen voor een vrij
verkeer van personen, goede
ren, diensten en kapitaal. Om
de medewerking van armere,
veela zuidelijke EG-landen
als Prtugal, Spanje en Grie-
kenlcd aan „92" te verzeke
ren, emde het rijke noorden
in m: een verdubbeling van
de ugaven van het Sociaal
Fond het Regionaal Fonds en
het Landbouw-Orientatie-
fondj waarvan vooral de zui
delijk landen profiteren.
Godgevigheid
NaarNTederlandse opvatting is
hieriee wel de grens van de
goedSvigheid jegens de arme
re p.-tners bereikt. Maar pre
side! Soares meent dat de
volgide stap naar de Europe
se mwording, de vorming
van en Economische en Mo
netae Unie, „gepaard moet
gaarmet maatregelen om de
arm-e landen te helpen". Het
doekan de eenwording is im
mer „de vorming van een so-
ciaaen solidair Europa, met
eeneker evenwicht tussen de
arnre en rijkere regio's".
Predent Soares kent de vrees
dietok in Nederlandse vak-
bonskringen bestaat, dat on-
deremers in het rijke noor
denvan de EG „92" zullen
aanrijpen om hun activiteiten
'te erleggen naar de lage-lo-
nerianden in het .zuiden. Juist
ditoort problemen, aldus het
Pougese staatshoofd, moet
reden zijn om ernst te maken
met het sociale, solidaire Euro
pa. De Europese topconferen
tie die in december in Straats
burg wordt gehouden zal zich
bezighouden met een Sociaal
Handvest, dat moet voorko
men dat „92" leidt tot aantas
ting van sociale verworvenhe
den. Het Handvest is overigens
nog lang niet in kannen en
kruiken, en president Soares
gaat een antwoord uit de weg
op de vraag, of het bindende
bepalingen moet bevatten of
meer een opsomming van
fraaie beginselen zal worden.
„Als het Handvest geen ge
wicht heeft, zal er geen solida
riteit tussen de noordelijke en
zuidelijke lidstaten zijn". Ove
rigens wijst hij er op dat nie
mand er aan twijfelt dat de lo
nen in Portugal tot 1992 aan
zienlijk zullen stijgen.
Kinderarbeid
De aantrekkelijkheid van Por
tugal voor ondernemers uit
noordelijke EG-landen wordt
geillustreerd door iets dat pre
sident Soares in een bijeen
komst van de vakcentrale
CGTP-Intersindical aan de
kaak heeft gesteld als „een na
tionale schande": kinderar
beid. In drie noordelijke dis-
President Soares van Portugal.
tricten (van de in totaal acht
tien die Portugal kent), wer
ken 46.000 kinderen in de
leerplichtige leeftijd, dat wil
zeggen beneden de veertien
jaar, langer dan acht uur per
dag. De president vindt dat in
elk geval het toezicht op nale
ving van de bestaande wetge
ving moet worden verbeterd,
maar ook zou kunnen worden
overwogen de leerplichtige
leeftijd te verhogen tot zestien
De president kan zich dit soort
suggesties veroorloven. In Lis
sabon omschrijft men zijn posi
tie als hoeder van de grond
wet, met bevoegdheden die
het midden houden tussen die
van koningin Beatrix en presi
dent Mitterrand. Zijn verleden
is dat van een sociaal-demo
cratisch activist: twaalf maal
gearresteerd door de PIDE,
Salazar's geheime politie, drie
jaar gevangenis, in balling
schap in Frankrijk, advocaat
van de gezinsleden van gene
raal Humberto Delgado, de
presidentskandidaat die door
Salazar's geheime dienst werd
vermoord, en meermalen pre
mier en minister van buiten
landse zaken sinds de Anjerre
volutie van 25 april 1974, die
een einde maakte aan de dic
tatuur van Caetano. Soares
herinnert zich dat Max van
der Stoel de eerste minister
van buitenlandse zaken was
die Portugal na de revolutie
bezocht. Hij spreekt over Den
Uyl mede in verband met de
inspanningen die Nederland
zich heeft getroost voor de
universiteit van Villa Real, in
foto: anp
het noorden van het land. De
rector van deze universiteit,
en zakenlieden, vertegenwoor
digers van de politieke partij
en, en artiesten vergezellen
hem op zijn bezoek aan Neder
land. „Er zijn veel dingen die
Nederland en Portugal samen
kunnen doen. Hun betrekkin
gen zijn diep geworteld in het
verleden". Het Spinozahuis in
Den Haag en de Portugees-Is
raëlitische synagoge in -Am
sterdam - die hij zal bezoeken
- getuigen van de bijdrage die
Portugese joden aan de Neder
landse cultuur en wetenschap
hebben geleverd. Over de uit
voering van het cultureel ak
koord, dat hij en premier Lub
bers hebben getekend lijkt hij
niet overmatig enthousiast:
„het begint zekere vruchten te
dragen".
BOGOTA De Colombi
aanse president, Virgilio
Barco* krijgt steeds meer
tegenslagen te verwerken
in zijn strijd tegen de
drugsmaffia.
Zo werden de twee topman
nen van het drugskartel van
Medellin Pablo Escobar
Gaviria en José Rodriguez Ga-
cha gisteren door een rech
ter vrijgesproken van betrok
kenheid bij de moord op mi
nister van justitie, Carlos Hoy-
os Jiminez en de ontvoering
van de politicus Andres Pa
strana van vorig jaar. Volgens
de rechter was er onvoldoende
bewijs om de twee drugsba
ronnen, die sinds half augustus
zijn ondergedoken, te veroor
delen. Vorige week legde de
Colombiaanse minister van
justitie, Monica de Greiff, haar
functie neer. Zij werd dit
weekeinde gevolgd door twee
topambtenaren van het minis
terie die ontslag namen uit
vrees voor vergeldingsacties
van de drugsmaffia. De schei
dende minister, die nog maar
twee maanden in functie was,
vertelde dat er binnen de re
gering veel verzet bestaat te
gen het harde beleid van pre
sident Barco tegen de drugs
maffia. Met name zijn besluit
weer Colombiaanse drugsba
zen uit te leveren aan de Vere
nigde Staten heeft veel kwaad
bloed gezet. Volgens de Co
lombiaanse pers zal het Opper
ste Gerechtshof het decreet
binnenkort ongrondwettig
verklaren, hetgeen een zware
tegenslag voor president-Barco
zou betekenen.
Coca-produktie
Dinsdag raakten vijf mensen
gewond bij een bomaanslag op
een supermarkt in het cen
trum van Bogota. De politie
vermoedt dat de
werk is van handlangers van
de drugsmaffia, die de afgelo
pen weken al zeker 90 aansla
gen heeft gepleegd om Barco
onder druk te zetten de om
streden wet in te trekken. Na
de aanslagen in Cartagena aan
de Caribische Zee, waarbij
twee mensen de dood vonden,
zijn honderden toeristen de
stad uitgevlucht. Ze verdron
gen elkaar aan loketten en ba
lies voor een plaatsje in een
vliegtuig of een bus.
De belangrijkste vakfederatie
van Bolivia heeft geëist dat de
regering alle agenten van de
Amerikaanse drugsbrigade
DEA naar huis stuurt en de
plannen om cocaplantages te
vernietigen opgeeft. De Cen
tral Obrera Bolioviana noemde
de plannen om cocavelden te
vernietigen een „aanslag op de
belangen van het Boliviaanse
volk". Volgens Amerikaanse
functionarissen is de Bolivi
aanse coca-produktie goed
voor ruim 100 ton cocaïne per
jaar.
In een gezamenlijk optreden
tegen de drugsmaffia hebben
Colombiaanse en Venezolaan
se militairen gisteren 300 men
sen opgepakt in het grensge
bied rond het Maracaibo-meer.
Vier Colombianen en twee
Westduitsers zijn vorige week
op verdenking van handel in
drugs aangehouden tijdens een
gecoördineerde politieactie in
drie verschillende landen. Bij
de actie werd beslag gelegd op
350 kilogram cocaïne. De ar
restaties vonden plaats in
Groot-Brittannie, Zwitserland
en de Bondsrepubliek. De co
caïne was afkomstig uit Co
lombia en zat verstopt in een
partij sterk ruikende ossengal-
blazen. Eerder slaagde de
Westduitse politie er in een
eveneens uit Colombia afkom
stige partij cocaïne van 650 ki
logram te onderscheppen.
VOLKSREPUBLEK VEERTIG JAAR
PEKING Het Plein van
de Hemelse Vrede in de
Chinese hoofdstad Peking
stroomt weer dagelijks vol
met jongelui. Maar waren
het drie maanden geleden
studenten die betoogden
voor meer democratie, nu
zijn het jongens en meisjes
die zorgvuldig op hun
trouw aan de regering en
de partij zijn geselecteerd.
Zij komen ook niet om te
demonstreren, maar om
dansen in te studeren voor
1 oktober, de dag waarop
de Volksrepubliek China
haar veertigste verjaardag Jian9 Zemin, secretaris-generaal van de Chinese communistische partij (links) en premier Li Peng
6 J s (rechts) tijdens de eerste officiële persconferentie na de studentendemonstraties van juni.
Vieri. crrrr». acd
De repetities op het plein vin
den plaats onder het wakend
oog van soldaten van het
Volksbevrijdingsleger. In de
hoofdstad is nog altijd de staat
van beleg van kracht. Troepen
zorgen ervoor dat het plein,
het middelpunt van de festivi
teiten .van 1 oktober, wordt ge
vrijwaard van onwelgevallige
elementen.
De hoofdstedelijke autoriteiten
hebben de veiligheidsmaatre
gelen verder aangescherpt. Zij
lijken hoe dan ook te willen
voorkomen dat de veertigste
verjaardag van de Volksrepu
bliek zal worden aangegrepen
voor nieuwe betogingen tegen
de regerings- en partijtop.
De jonge dansers maken deel
uit van in totaal honderddui
zend mensen die op 1 oktober
op het Plein van de Hemelse
Vrede aan allerlei zorgvuldig
georganiseerde manifestaties
zullen meedoen. De politie zal
die dag kanonsalvo's laten
klinken, er zal vuurwerk wor
den afgestoken en er zullen
militaire kapellen spelen. Er
zal echter geen militaire para
de worden gehouden zoals vijf
jaar geleden bij de viering van
de 35e verjaardag.
Aan de noordzijde van hel
veertig hectare metende plein
tegenover het enorme portre'
„Bloedbad geen drama"
PEKING De bloedige militaire onderdruk
king van de demonstraties voor meer democra
tie in Peking, waarbij in juni zeker honderden
mensen omkwamen, wordt door de top van de
Chinese communistische partij niet gezien als
een tragedie. Dat heeft partijleider Jiang Zemin
gezegd op een persconferentie, waar het com
plete dagelijks bestuur van het politburo van de
partij aanwezig was. „Wij zien het niet als een
tragedie", zei Jiang Zemin, „het was een con
tra-revolutionaire opstand. De aard was duide
lijk, hierover bestaat onder de partijleiders geen
verschil van mening". Hij en de andere aanwe
zige leden van het Politburo hadden geen
woord van medelijden over voor de honderden,
en misschien wel duizenden mensen die op 3 en
4 juni vermoord werden door de soldaten. Over
zijn voorganger Zhao Ziyang, die werd afgezet
omdat hij openlijk de Studentenprotesten steun
de, zei Jiang dat de partij nog steeds de fouten
van Zhao onderzoekt, maar hij gaf aan dat de
ex-partijleider goed behandeld wordt. De „mis
dadigers" die tijdens de demonstraties in juni
de wetten overtraden hoeven niet op zoveel
mededogen te rekenen. „Zii zullen overeen
komstig de wet gestraft worden".
Vermoorde studenten: slachtoffers van de bestorming van het Plein van de Hemelse Vrede in Peking door troepen van het
Voksbevrijdingsleger met tanks. - FOTO: ap
van wijlen roerganger Mao,
leggen studenten van kunsta
cademies de laatste hand aan
een standbeeld. De uit kunst
stof opgetrokken acht meter
hoge beeldengroep voor
stellende een arbeider, een
boer, een soldaat en een intel
lectueel zal in opdracht van
de regering verrijzen op onge
veer dezelfde plek waar beto
gende studenten drie maanden
geleden hun 'Godin van de
Democratie', hun eigen versie
van het Amerikaanse vrij
heidsbeeld, hadden neergezet.
Dit beeld werd neergehaald
toen het Volksbevrijdingsleger
op 4 juni een bloedig einde aan
Overal in Peking zijn hove
niers aan het werk. Op be
langrijke kruispunten en bij
overheidsgebouwen moeten in
totaal een miljoen plantenbak
ken worden neergezet. De
hoofdstedelijke autoriteiten
hebben extra voorraden var
kensvlees en groenten laten
aanrukken. Om de bevolking
te laten meedelen in de feest
vreugde zullen de winkels
dertig procent meer aan goe
deren in voorraad hebben dan
op andere officiële feestdagen,
zo is aangekondigd. Maar vol
gens de winkeliers zijn op de
vrije markten de prijzen van
groenten en eieren zozeer ge
stegen dat de gemiddelde Chi
nees ze niet kan betalen. Oor
zaak van deze prijsstijgingen
zijn de maatregelen van de au
toriteiten, die de politie op
dracht hebben gegeven streng
op te treden tegen straatven
ters en anderen die zonder of
ficiële toestemming in de
hoofdstad vertoeven.
Op I september, ruim twee
weken eerder dan in de rest
van het land, werd in Peking
een nieuwe identiteitsplicht
van kracht. Alle inwoners zijn
verplicht een identiteitskaart
bij zich te dragen. De maatre
gel is onderdeel van de stren
gere veiligheidsmaatregelen
en beoogt zoveel mogelijk
mensen van buiten de stad te
weren, zo meldde deze week
de Engelstalige China Daily.
In de krant stond een verslag
van een politie-inval in een
Pekings pension. Zoals in alle
gastenverblijven die de rege
ring in de hoofdstad heeft in
gericht, moeten de gasten óf
een identiteitskaart bij zich
hebben óf een brief van hun
werkeenheid, waaruit blijkt
dat zij toestemming hebben om
in Peking te verblijven. De po
litie ontdekte dat in het pen
sion enkele boeren woonden
die geen verblijfsvergunning
hadden. De boeren en de huis
baas kregen ieder een boete
van 200 yuan opgelegd, wat
neerkomt op meer dan een
maand loon.
De laatste dagen is het opval
lend rustig op het centrale
spoorwegstation van de hoofd
stad, dat normaliter gonst van
de drukte en duizenden zwer
vers herbergt. Doorgaans ko
men dagelijks zo'n miljoen
mensen van elders naar Pe
king, in de hoop daar emplooi
te vinden. Deze toestroom lijkt
inmiddels afdoende te zijn in
gedamd.
Paraat
De troepen van het Volksbe
vrijdingsleger bewaken niet
alleen het Plein van de He
melse Vrede. Ook patrouille
ren zij bij bruggen en belang
rijke kruispunten en staan zij
dikwijls geposteerd bij de in-
en uitgangen van metrosta
tions.
De afgelopen weken hebben
leger en politie zich zo onop
vallend mogelijk door de stad
begeven. Dat zij echter volle
dig paraat zijn bleek vorige
week, toen bekend was gewor
den dat studenten van de
hoofdstedelijke Volksuniversi
teit van plan waren hun
vrienden te gedenken die hon
derd dagen geleden waren om
gekomen bij het neerslaan van
de studentenacties. Troepen
waren vrijwel onmiddellijk ter
plaatse op het universiteitster
rein; de studenten besloten de
herdenking af te gelasten.
Zeker is dat de politie op 1 ok
tober op volle sterkte paraat
zal zijn. Volgens schattingen
zullen onder de 100.000 deel
nemers aan de manifestaties
op het plein zeker 25.000 vei
ligheidsagenten in burger zijn.
Wie er in elk geval niet zullen
zijn, zijn buitenlandse vakan
tiegangers. De inkomsten uit
het toerisme zullen dit jaar, als
gevolg van het bloedbad in
Peking, vijftig procent minder
zijn dan geraamd, zo stond
deze week in het Volksdag
blad te lezen. Slechts enkele
buitenlandse vakantiegangers,
afgekomen op de verlaagde
prijzen en de toeristische at
tracties. vertoeven momenteel
in China. Regeringsfunctiona
rissen vrezen dat het wel en
kele jaren zal vergen voordat
buitenlanders de Volksrepu
bliek weer als vakantieland
zien.
JIM ABRAMS
