„CDA wilde
ons vernederen,
niet Lubbers"
burda
Voorzitter Deetman hoeft geen auto met chauffeur
'Idee van open grenzen
is veel te optimistisch'
BEPAAL JE EIGEN
MODE MET BURDA
n
D66-LEIDER HANS VAN MIERLO:
„Het CM
heeft
ons niet
serieus
genomen
MODE
MAAK
JE
LIEVER
ZELF
MET
BINNENLAND
£eidóeSou/avnt
VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1989 PAGINi
In honger
staking
Leden van de
Nederlandse
afdeling van de
Marokkaanse
studenten
vakbond UNEM
zijn in Amsterdam
begonnen met een
hongerstaking. Zij
willen hiermee hun
solidariteit
betuigen met de
hongerstakers in
de Marokkaanse
gevangenissen die
protesteren tegen
hun behandeling.
FOTO: ANP
Ruzie in Nobelcomité
over kwestie Rushdie
STOCKHOLM Drie leden van de
Zweedse Academie van Letteren, die
de jaarlijkse Nobelprijs voor de litera
tuur toekent, hebben hun ontslag inge
diend na een geschil rond de Britse
schrijver Salman Rushdie. De drie le
den vinden dat de academie haar mo
rele plicht heeft verzaakt door de be
dreigingen van moslims aan het adres
van Rushdie niet in duidelijke taal te
veroordelen. Secretaris Sture Allen
van de Academie bevestigde dat hij
ontslagbrieven van het drietal had
ontvangen. Maar hij zei hun verzoek
niet te zullen inwilligen, omdat de le
den in principe voor het leven worden
benoemd.
Gevluchte DDR-
burgers krijgen
Trabant terug
BUDAPEST Oostduitsers die via
Hongarije illegaal naar de Bondsrepu
bliek zijn gevlucht, voordat dat land on
langs zijn grens met het Westen openzet
te, kunnen hun in Hongarije achtergela
ten Trabants, Skoda's en Lada's terug
krijgen. Volgens het Hongaarse persbu
reau MTI wil de Hongaarse regering de
voertuigen niet meer terugsturen naar
de DDR, zoals tot voor kort gebeurde.
Zo'n tweehonderd auto's die waren ach
tergelaten zijn teruggestuurd naar de
DDR. Maar met de zeshonderd die er nu
nog staan zal dat niet meer gebeuren. Ze
zullen worden overgedragen aan de
rechtmatige eigenaren in Oostenrijk en
de Bondsrepubliek.
Rode Kruis krijgt
Auschwitz-gegevens
MOSKOU De Sovjetunie heeft deze
week 130.000 identiteitskaarten van ge
vangenen uit het concentratiekamp
Auschwitz overgedragen aan het Rode
Kruis, dat ze zal gaan conserveren. De
USSR heeft de kaarten jaren bewaard in
tot voor kort verzegelde archieven. Ook
kreeg het Rode Kruis 46 enorme boeken,
waarin de dood van 74.000 kampgevange
nen staat geregistreerd. Het bestaan van
de boeken kwam aan het licht in 1964 tij
dens de berechting van Duitse oorlogsmis
dadigers. De archieven werden pas ander
half jaar geleden opengesteld onder in
vloed van Gorbatsjovs glasnost. Het Rode
Kruis denkt nu de identiteit van veel tot
nu toe onbekend gebleven slachtoffers te
kunnen vaststellen.
Fietspaden Pariji
'levensgevaarlijk'
Wat
ten
voor
alge'
geZU
PARIJS De Franse fietsers zijn u gesel
niem in hun oordeel: noem de fiets Wat
den in Parijs maar gerust „de gan ^rin
van de dood". Zeven jaar nadat in
mige straten in de Franse hoof™
speciale banen voor hen zijn gen
veerd, is er nauwelijks iets verand ;e
De fietsbanen van anderhalve mJjUX<
breed zijn wegstroken die alleen
aangegeven met een groene streep,
de automobilisten wordt verwacht
zij deze stroken vrij laten. Maar
gaat het dus mis. Auto's gebruiken
fietspaden maar al te vaak als uitlegt
uit de eeuwige opstoppingen. Pat 'om
fietsers menen dat er een strook n tfed
komen die met een verhoging van^epc
rest van de weg is afgescheiden.
K>k
rvi
liet
)ubl
\Je r<
op n
net
DEN HAAG Het is
donderdagmiddag twaalf
minuten over twee. Na
een lange vergadering
met zijn fractie en een
kort gesprek met informa
teur Lubbers betreedt
D66-leider Hans van
Mierlo de Opkamer van
het perscentrum Nieuws
poort. Zijn gezicht staat
strak. Dat voorspelt niet
veel goeds, hoort men
hier en daar fluisteren.
Dat voorgevoel blijkt zeer
juist te zijn.
„Zoëven heb ik de informa
teur medegedeeld", zegt Van
Mierlo, „dat de D66-fractie het
uitzicht op een stabiel kabinet
van drie partijen, gebaseerd op
wederzijds respect en vertrou
wen^ op dit moment te gering
acht. Onder deze omstandighe
den willen wij geen voor ons
essentiële concessies doen. Ik
heb de informateur meege
deeld dat ik mij op grond
daarvan wens terug te trekken
van de informatiewerkzaam
heden".
Het hoge woord is eruit. Van
Mierlo kijkt even rond om te
zien hoe de journalisten op zijn
mededeling reageren. Doodse
stilte. Kennelijk komt het af
haken van D66 toch nog on
verwacht. Dus besluit de frac
tieleider tot een nadere toe
lichting. „Het was een moeilijk
besluit voor ons, omdat we
echt geprobeerd hebben, bin
nen de grenzen van het zel
frespect, zo constructief moge
lijk mee te denken over de
vorming van een drie-partij-
en-kabinet".
Van Mierlo legt voor de zo
veelste keer uit dat een kleine
partij, die getalsmatig niet no
dig is voor een coalitie, in een
rare positie verkeert. Zo'n par
tij moet zich afvragen of zij
echt gewenst is. Met andere
woorden: is er zicht genoeg op
een solide kabinet, waarin
men elkaar vertrouwt en dat
gebaseerd is op respect.
Kern van de zaak
Welk beeld doemde er dan
voor u op?
„Er werden zware concessies
van ons gevraagd. U weet wat
onze opvattingen zijn over eu
thanasie en wat onze opvattin
gen zijn over de zetelverdeling
in het kabinet. Daarom stuur
de ik gisteren een brief aan in
formateur Lubbers. Ik wilde
weten of wij gecompenseerd
zouden worden voor het feit
dat we slechts één minister in
het kabinet zouden krijgen.
Lubbers stuurde een brief te
rug, waarin hij zegt dat dat de
kern niet is. Die was volgens
hem of D66 akkoord zou gaan
met de zetelverdeling '7-6-1'
en dus zou aanvaarden dat het
CDA nooit in een minder
heidspositie mag komen te
verkeren. Welnu, dat mag
voor het CDA de kern zijn,
voor mij is het dat niet. De
kern was voor ons dat er te
veel van ons werd gevraagd.
Hier lag voor ons de grens".
Maar Lubbers stelde toch dat
hij als premier in het kabinet
eigenlijk boven de partijen
staat
„Het dictaat van het CDA
werd door de informateur ver
zacht door een filosofie over
het minister-presidentschap.
Daar zit wel iets in. Natuurlijk
is het overwicht van de minis
ter-president niet elke dag aan
de orde. Maar Lubbers cijfert
in zijn berekeningen niet al
leen de 'plus' van het premier
schap weg, maar ook nog de
gehele persoon van de pre
mier. Volgens de informateur
was er eigenlijk sprake van
een 6-6-1 formule, waarin hij
zelf niet meer bestaat. Die filo
sofie wordt door ons niet on
derschreven. Dan blijft alleen
het feit dat het CDA in elk ka
binet het recht claimt op een
positie van overwicht. Dat
recht komt echter niet voort
uit de verkiezingsuitslag maar
uit het feit dat het CDA in de
machtspositie verkeert om ook
een ander kabinet (met de
VVD) te maken".
Wat waren uw bezwaren te
gen het euthanasievoorstel van
Lubbers?
„Ik heb al eens uiteengezet dat
de weg van de 'vrije kwestie'
voor ons bespreekbaar was.
Lubbers wees op die weg. Ook
daar liggen nog veel voetan
gels en klemmen maar daar is
met ons over te praten. Dat ik
er niet dieper op ingegaan ben,
is omdat ik vind dat een brief
wisseling daarvoor niet de
Hans van Mierlo met het antwoord van zijn fractie onderweg naar informateur Lubbers.
plaats is. Dus heb ik gezegd:
die weg willen wij graag met u
verder doorspreken. Zelfs de
andere weg, het maken van
afspraken over het vervol
gingsbeleid, was voor ons niet
helemaal onbegaanbaar. Maar
één ding stond wel vast: ons
eigen wetsontwerp zou niet
van de agenda gaan".
„Ik hoop hen te kunnen uit
leggen dat wij in deze omstan
digheden niet verder konden
gaan. Dat was niet meer in
overeenstemming te brengen
met onze zelfrespect".
PvdA te bang
„Ik heb al gezegd dat ik de
houding van de PvdA opmer
kelijk vond. Dat vind ik nog
steeds. Ik heb er begrip voor
dat de PvdA een andere ver
antwoordelijkheid heeft dan
wij. Zij zijn getalsmatig nodig
voor het maken van een cen
trum-links kabinet. Wij niet.
Als grote partij dragen zij dus
een ander soort verantwoorde
lijkheid. Ik stel het ook op
prijs dat de PvdA het onder
deze omstandigheden nuttig
oordeelde om aan ons een zetel
af te staan. Maar ik vind het
jammer dat de PvdA al zo snel
het dictaat van het CDA dat
het onder alle omstandigheden
een overwicht moet hebben
heeft geaccepteerd. Daardoor
werd ook onze positie moeilij
ker. Ik bedoel daar niets
kwaadaardigs mee; ik stel het
gewoon vast".
U bedoelt dat de PvdA te bang
is dat het CDA zich weer tot
de VVD wendt?
„Ik denk dat de PvdA zich
heeft laten leiden door de ge
dachte, dat het CDA zich zou
kunnen permitteren meteen
de oversteek naar rechts te
maken. Ik taxeer dat heel an
ders. Ik denk dat het CDA dat
alleen kan in een latere fase,
als we alweer een eind verder
zijn. Nu is dat volgens mij nog
niet mogelijk. Als de PvdA nu
gezegd zou hebben tegen het
CDA: luister eens, dat dictaat
van jullie, die formule '7-6-1'
pikken we niet, dan had tot
misschien tpt een reorganisatie
van de informatie kunnen lei
den. Ik denk dat de PvdA dat
gerust had kunnen zeggen".
Heeft de informateur nog eni
ge poging gedaan u erbij te
houden?
„Nee, we hebben elkaar uitge
legd wat onze standpunten
zijn. Ik heb geen speciale grie
ven ten aanzien van de infor
mateur. Ik heb grieven ten
aanzien van de CDA-fractie
en dat geldt ook voor de tijd
dat de huidige informateur de
voorzitter was van die fractie.
Die grieven heb ik wel. En ik
vind dat de beantwoording
van mijn brief door Lubbers te
snel en te rap was en voorbij
ging aan de essentie van de
problematiek van D66.
U hebt dus niet de pest in?
„Ik heb wel de pest in. Maar
ik zou niet willen dat de kri
tiek die ik heb op de laatste
brief van de informateur, zou
uitstijgen boven mijn funda
mentele kritiek op de CDA-
fractie. Ik vind dat het CDA
structureel bezig geweest is
ons te vernederen. Denk aan
die opmerking van Bert de
Vries dat de informateur
„werkende weg bezig was ons
weg te werken..."
Daaruit blijkt toch dat ook
„Nee, dat denk ik niet. Als u
mij hetzelfde vraagt over het
CDA, dan zeg ik: ik denk het
wel. Ik wil dat iedereen zo
goed mogelijk ziet waar de
werkelijk schuldige zit.
Het CDA is toch Lubbers.
„Ik denk van niet. Maar wat
maakt het uit? Er is een infor
mateur en er is een CDA dat
een bepaalde houding aan
neemt tegen D66".
Iemand anders
De informateur Lubbers is dus
voor u duidelijk iemand an-
„Dat lijkt me wel, ja".
„Nee, het is toch overduidelijk
dat die twee functies totaal
verschillend zijn. Ik denk dat
Lubbers als informateur echt
geprobeerd heeft een drie-par-
tijenkabinet te maken. Het is
hem helaas niet gelukt".
RIK IN 'T HOUT
(Vervolg van
de voorpagina) UX
DEN HAAG Volgens I gg
leider Van Mierlo is het v (i
zijn fractie een moeilijk bes
was geweest om uit de for
tiebesprekingen te stap; ero
„We hebben echt geprobf )89.
binnen de grenzen van l0et
zelfrespect te blijven".
De brief die premier Lubl
woensdag aan hem stuu
heeft voor D66 de doorslag l«e
geven. „Ik kreeg geen ;ing,
woord op mijn vragen ut)
moest 'in the blind' een ke
maken", aldus Van Mierlo.
Van Mierlo wilde Lubbers j
teren niet als grote schuli!n 1
aanwijzen: „Het CDA to Stel
ons niet serieus genomen, d evli
heb ik de pest over in". I at 1
bers heeft Van Mierlo in ran
kort briefje laten weten l
„jammer" te vinden dat
partij niet langer deelns 'aa:
aan de kabinetsformatie, f v
De D66-leider verwijt e O
CDA dat het van meet af
een „spastische anti-houdi
"heeft aangenomen tegeno
de Democraten. Zonder omir0
gen stelde hij de ministers 1en
den Broek en Bukman l VI
staatssecretaris Heerma hi en
voor verantwoordelijk. „V<a|
al Van den Broek was te
ons. Die zag zijn post op 1 |t
tenlandse Zaken in gevaar jCQ
men", aldus Van Mierlo.
doelde erop dat hijzelf amb
had om op dat departem
minister te worden.
„Men moet goed begrijpen fe
zich in de CDA-fractie
wat heeft afgespeeld", aljat'
Van Mierlo. „Niet alleen^,
euthanasie-kwestie
zwaar, maar ook de kri
van D66 op het CDA-com
van de 'zorgzame samein
ving'. Bovendien kon'het i
niet hebben dat wij altijd
alternatieven hebben gezc
voor de vanzelfsprekendl
cnds
PARLEMENT MOET NOG DICHTER BU DE BURGER KOMEN'
DEN HAAG De nieu
we voorzitter van de
Tweede Kamer drs. Wim
Deetman wil alleen bij
hoge uitzondering gebruik
maken van zijn recht zich
in een auto met chauffeur
te laten vervoeren. ,,Ik
wil me zo veel mogelijk
per trein verplaatsen. Ik
woon in Gouda en ook
nog vlak bij het station,
zodat ik een snelle ver
binding met Den Haag
heb. Dat bevalt me tot nu
toe prima", zei Deetman
gisteren tijdens een 'ken
nismakingsbijeenkomst'
met de parlementaire
pers.
Als hij op bepaalde vergader-
dagen van de Kamer ziet aan
komen dat het een latertje
wordt, zal de voorzitter
's morgens de trein laten
schieten en in z'n eigen auto
van huis gaan. „Maar van een
dienstauto met chauffeur zal
ik waarschijnlijk zelden ge
bruik maken. Hooguit bij som
mige officiële gelegenheden".
Deetmans voorgangers Dol
man en Vondeling hebben
zich nooit in een dienstauto la
ten rijden. Dolman, die in Den
Haag woont, kwam meestal in
z'n eigen auto naar de Tweede
Kamer en Vondeling over
brugde de afstand tussen zijn
Scheveningse flat en het Bin
nenhof doorgaans per fiets of
tram.
De nieuwe voorzitter is niet
van plan opzienbarende wijzi
gingen aan te brengen in de
vergaderdiscipline die onder
Dolman is ontstaan. Dit bete
kent onder meer dat ook Deet
man de debatten 's avonds om
elf uur wil stoppen. „Maar er
zijn natuurlijk wel eens debat
ten die belangrijker zijn dan
de nachtrust van de'kamerle
den. In zulke gevallen wil ik
net als Dolman een uitzonde
ring maken".
Wel zou Deetman graag zien
dat de enorme stroom moties
die jaarlijks door kamerleden
wordt ingediend enigszins
wordt ingedamd. „Die motie
inflatie is inderdaad een pro
bleem. Als minister van on
derwijs heb ik in de loop der
tijden heel wat moties over me
heen gekregen waarvan ik
dacht: zijn die nou wel zo no
dig? Het is weliswaar onmoge
lijk en ook onwenselijk om
weer terug te gaan naar de si
tuatie van dertig jaar geleden,
toen er elk jaar maar een paar
moties werden ingediend,
maar toch vind ik dat een uit
spraak van de Kamer zoveel
kracht moet hebben dat een
minister of staatssecretaris het
gevoel heeft dat-ie daar echt
niet omheen kan".
Interrupties
Dick Dolman hield niet van
uitgebreide interrupties tijdens
de debatten. Het kwam dan
ook nogal eens voor dat hij ka
merleden die naar zijn mening
te lang aan de interruptiemi
crofoon stonden afkapte of
wegstuurde. Zal Wim Deet
man ook zo streng zijn? De ka
mervoorzitter schiet in de lach
en uit zijn antwoord blijkt dat
hij op dit punt wellicht iets
soepeler zal opereren. „Dol
man had altijd een goede en
strakke leiding, maar soms
naar mijn smaak iets tè strak.
Hij maakte wel eens een eind
aan aardige interruptiedebatjes
die wat mij betreft nog wel
even door hadden mogen
gaan. Ach, je moet dit soort ge
beurtenissen gewoon van ge
val tot geval bekijken".
Als over twee jaar de nieuwe
vleugel van het kamergebouw
klaar zal zijn (met een nieuwe
arenavormige vergaderzaal)
wil Deetman „de gelegenheid
te baat nemen om de Tweede
Kamer krachtiger naar buiten
toe te presenteren". Daarmee
wil hij overigens niet zeggen
dat Dolman wat dat betreft te
kort is geschoten. „Dolman
heeft het parlement op een
voortreffelijke manier ver
kocht", erkent hij. „Maar aan
gezien ik verwacht dat het
aantal bezoekers aan de Twee
de Kamer na het gereedko
men van de nieuwbouw sterk
zal toenemen we hebben
dan ook veel meer ruimte om
mensen te ontvangen vind
ik ook dat we ons tegen die
tijd nog méér moeten inspan
nen om het parlement dichter
bij de burger te brengen".
De Tweede Kamer zal in okto
ber niet zoals gebruikelijk de
algemene politieke beschou
wingen over Troonrede en
Miljoenennota houden. Het
presidium van de Kamer (be
staande uit Deetman en de vijf
vice-voorzitters) heeft besloten
dit traditionele driedaagse de
bat te laten samenvallen met
het debat over de regerings
verklaring van het nieuwe ka
binet. Wanneer dat zal zijn is
uiteraard nog niet te zeggen.
De schattingen lopen uiteen
van begin november tot half
december.
DICK VAN RIETSCHOTEN
SUSKE EN WISKE SAGARMATHA
(c) Standaard Ultgeverlj/WavonpProductlona
(Vervolg van de voorpagina)
BRUSSEL Het liberale
Nederlandse drugsbeleid
is al geruime tijd onver
teerbaar voor Frankrijk,
België en West-Duitsland.
Deze drie landen maken
in hun wetgeving nauwe
lijks onderscheid tussen
harddrugs en softdrugs en
zien met lede ogen hoe
jonge Belgen, Fransen en
Duitsers met voordeelaan
biedingen van de spoor
wegen in Amsterdamse
koffieshops hasj gaan ko
pen. Aangezien de Neder
landse regering niet van
plan lijkt zijn beleid op dit
punt te wijzigen, lijken de
open grenzen tussen deze
landen nog ver weg.
Daarnaast verzet Frankrijk
zich met hand en tand tegen
de vrijheid voor elk Schengen-
land om op eigen houtje lan
den toe te voegen aan de geza
menlijke lijst van visumplich-
tige landen. Parijs ziet dit als
een ontoelaatbare inbreuk op
zijn eigen buitenlands beleid.
Ten slote weigeren Frankrijk
en Luxemburg samen perti
nent in te stemmen met een
regeling die politie-agenten
van buurlanden toelaat misda
digers tot tien kilometer over
de grens te achtervolgen en
aan te houden. De Fransen
zien dat als een aantasting van
hun nationale souvereiniteit;
het kleine Luxemburg vreest
door drie 'vreemde' politie
machten tegelijk onder de voet
te worden gelopen;
Volgens Geysemans zijn de
landen die in 1985 het Schen-
gen-akkoord sloten, veel te op
timistisch geweest. „We zitten
hier met een staf die niet in de
schaduw kan staan van die
van de hele EG en met een
pakket maatregelen dat bijna
zo dik is als het Verdrag van
Rome. Dat allemaal uitwer
ken, er een politiek akkoord
over bereiken, het door de na
tionale parlementen laten
goedkeuren en het binnen vijf
jaar ook nog laten ingaan was
vanaf het begin een bijna on
mogelijke opgave".
(ADVERTENTIE)
Burda, boordevol
mode-ideeën,
maar ook tips
voor cosmetica
en recepten
voor heerlijk
kokkerellen.
Prijs f 6,25.
Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen I'
en 15.00 uur, telefoonnr.071-122248 en uw krant wordt nog dezelfde
nabezorgd.