Gorbats jov: verdere
zuivering van partij
Radiocontact werd
plotseling verbroken
QeidóaOowumt
«iVS: Geen
verbod
mobiele
raketten
Franse gangster
oude bekende
van politie België
Oostfront
inIBUITENLAND
WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1989 PAGINA 7
IOok Tsjechen en Roemenen
vluchten via Hongarije
BUDAPEST Honderden vluchtelingen
I uit andere Oosteuropese landen dan de DDR
I voegen zich bij de Oostduitsers, die nog
Isteeds via de open grens tussen Hongarije en
Oostenrijk naar het Westen treken. Het gaat
vooral om Roemenen en Tsjechen, maar ook
zijn Bulgaren en Sovjetburgers gesignaleerd.
De komst van deze mensen stelt de Duitse
regering voor problemen omdat zij, anders
dan DDR-burgers, geen recht hebben op een
Westduits paspoort en als vluchteling wor
den behandeld. Intussen heeft West-Duits-
land besloten de ambassade in Polen te slui
ten. Door de aanwezigheid van veel DDR-
vluchtelingen zijn de leef- en werkomstan
digheden in het gebouw onaanvaardbaar ge
worden.
Egypte bouwt grote
schutting in Sinaï
JERUZALEM Egypte, dat
in 1979 vrede sloot met Israel,
bouwt een schutting langs de
220 kilometer lange gezamen
lijke grens. Gisteren zijn zo'n
duizend ongewapende soldaten
bij Taba aan de Rode Zee be
gonnen met de bouw ervan.
Israel wist van de bouwplan
nen, maar de reden die Egypte
opgeeft is onduidelijk. De
grens wordt nu nog gemar
keerd door keien of borden.
Een mogelijkheid is dat Egyp
te op deze wijze wil vóórko
men dat het land door Palestij-
nen wordt gebruikt als uitvals
basis voor acties in Israel.
Belgisch kamerlid pleit
voor opheffen Rijkswacht
BRUSSEL Het Belgische parlemenstlid Hugo Co-
veliers, lid van de parlementaire enquêtecommissie
die het banditisme en terrorisme onderzoekt, wil een
ingrijpende reorganisatie van de politie. Onderdeel
daarvan is het opdoeken van de Rijkswacht, de para
militaire organisatie waarvan tal van onderofficieren
regelmatig in allerlei onfrisse zaken opduiken. België
is volgens Coveliers met één politieman op iedere
242 burgers een van de best beveiligde landen ter
wereld. Maar een gebrek aan overleg, het bestaan
van vele verschillende diensten en hun onderlinge
competentiegeschillen leiden ertoe, dat korpsen el
kaar soms regelrecht tegenwerken.
Vorige week nog liep in Brussel een operatie van een
politiedienst mis, omdat een 'concurrerende' dienst
niet van de actie op de hoogte was.
Mossad huurde ex-nazi in
JERUZALEM Israels geheime inlichtingen
dienst, de Mossad, heeft in 1963 de voormalige
vooraanstaande nazi Otto Skorzeny ingehuurd.
Hij heeft geholpen om Duitse wetenschappers
op te sporen, die in Egypte zouden werken aan
de ontwikkeling van wapens. Dat wordt be
weerd in het nieuwste nummer van het Israëli
sche tijdschrift Matari. De inlichtingendienst be
sloot na de nodige twijfel Skorzeny in te huren,
omdat het alleen een ex-nazi zou lukken te in
filtreren in de groep Duitse wetenschappers.
Egypte was op dat moment de grootste vijand
van Israel. Skorzeny was een van de meest on
derscheiden militairen van het Duitse rijk. Hij
werd in de Neurenbergse processen vrijgespro
ken. In 1949 leidde hij een netwerk dat oorlogs
misdadigers hielp ontsnappen naar Zuid-Ameri-
ka en Arabische landen. Hij overleed in 1975.
Amnesty: Honderden
executies in China
LONDEN In China zijn dit jaar
zeker 242 mensen geëxecuteerd op
beschuldiging van het plegen van
een misdaad. Maar het werkelijke
aantal terechtstellingen ligt veel ho
ger sinds het neerslaan van de pro-
democratische protesten begin juni.
Dit staat in een rapport van de men
senrechtenorganisatie Amnesty In
ternational, dat in Londen is gepu
bliceerd. Amnesty vreest voor het
lot van velen van de ten minste
vierduizend mensen, van wie offi
cieel is gemeld dat zij na het bloed
bad van het leger zijn gearresteerd,-
aldus het rapport.
Inwoners van een dorpje op het Franse eiland Guadeloupe dwalen door wat eens hun huis was. De
orkaan Hugo heeft er weinig van heel gelaten.
FOTO: AP
Orkaanschade op Saba loopt in miljoenen
PHILIPSBURG De
schade die de orkaan
Hugo heeft aangericht op
Saba en St. Maarten loopt
in de miljoenen guldens.
Hoe groot de schade is op
St. Eustatius, is nog niet
bekend; dit eiland is nog
geheel van de buitenwe
reld afgesloten.
De waarnemend gezaghebber
van Saba, Max Nicholson,
deelde gisteren mee dat vol
gens een voorlopige telling 71
huizen zijn verwoest. Twee
scholen zijn geheel vernield,
zeventig procent van de bo
men is ontworteld en tachtig
procent van de huizen zit zon
der elektriciteit.
Nederlandse mariniers zijn
gisteren op Saba aangekomen
om te helpen. Op St. Maarten
zijn ook enkele honderden
mensen dakloos geworden. Zij
zijn voorlopig in scholen on
dergebracht. Premier Maria
Liberia is op de Bovenwindse
eilanden aangekomen om zich
persoonlijk op de hoogte te
stellen van de situatie.
De orkaan bewoog zich giste
ren in de richting van de Ba-
hama's en heeft tot dusverre
aan minstens 25 mensen het
leven gekost; meer dan 50.000
mensen zijn dakloos gewor
den.
De Europese Commissie heeft
drie miljoen gulden uitgetrok
ken voor noodhulp aan het
Franse eiland Guadeloupe,
waar de orkaan het afgelopen
weekeinde vijf slachtoffers
maakte en eveneens grote
schade aanrichtte.
h
WASHINGTON De
Verenigde Staten houden
niet langer vast aan hun
eis, dat in het kader van
de beperking van strategi
sche bewapening mobiele
raketten geheel verboden
dienen te worden.
Dat heeft de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
James Baker, gisteren ver
klaard. Met het laten vallen
van die eis hopen de VS de be
sprekingen over de beperking
strategische wapens
(Start) een nieuwe impuls te
325j geven. Baker verbond wel een
voorwaarde aan het Ameri
kaanse aanbod. Het Ameri
kaanse Congres moet ingaan
op een voorstel van het Witte
Huis over de financiering van
de MX en de Midgetman.
Twee dagen voor hij in Wyo
ming zijn Russische ambteg-
noot Sjevardnadze spreekt
maakte Baker ook bekend, dat
de NAVO-landen overeen
stemming hebben bereikt over
maatregelen voor de controle
op de naleving van een nieuw
verdrag over conventionele
wapens. Morgen zullen de
NAVO-landen in Wenen met
nieuwe voorstellen hierover
komen.
(Vervolg van
de voorpagina)
TILFF De meisjes en
hun moeder worden vast
gehouden onder omstan
digheden waar iedereen
alleen maar naar kan gis
sen. De enige hoop waar
men zich in het Belgische
Tilff nog aan vastklampt
is de zekerheid dat de lei
der van het drietal gang
sters, Philippe Delaire,
nog nooit een gijzelaar
heeft omgebracht.
In de buurt van de villa in
Tilff, die geheel van de bui
tenwereld wordt afge
schermd, is een aanzienlijke
politiemacht samengetrok
ken. Scherpschutters houden
het huis vanaf omliggende
daken onder schot. De spe
ciale interventie-eenheid van
de Belgische rijkswacht is ter
plaatse.
Het geld dat de autoriteiten
de gangsters aanboden werd
gisteren door een agent voor
de deur van de villa gedepo
neerd. Maar de drie deden
geen enkele moeite de zak
met geld binnen te halen.
Het losgeld was bijeenge
bracht door het Gemeentek
rediet. Dat is de bank waar
van de vriend van de gegij
zelde vrouw filiaalhouder is.
De man wist zondag uit het
huis te ontsnappen en waar
schuwde de politie.
Gangster Philippe Delaire
(28) is overigens geen onbe
kende voor de Belgische po
litie. Hij heeft in België tal
rijke misdrijven begaan. Hij
wordt onder meer verdacht
van de moord op een Zaïrese
bokser in Luik in 1985.
Voor een anatal van deze
misdrijven werd hij veroor
deeld. Maar in februari 1987
slaagde hij er in uit de ge
vangenis van Lantin te ont
snappen. Twee jaar eerder
was hij ook al eens ontsnapt,
toen uit de gevangenis van
Looz bij het Franse Lille
(Rijsel). Daar zat hij twee
jaar vast wegens verscheide
ne gewapende overvallen.
Later is hij nog enkele malen
malen uit Franse gevange
nissen ontsnapt, waaronder
een maal per helikopter uit
de gevangenis van Nice.
Bij zijn eerdere misdrijven
heeft Delaire nooit geaarzeld
gijzelaars te maken. Zo hield
hij in april 1987 elf mensen
gegijzeld in Valkenburg
(Limburg). Hij ging vervol
gens aan de haal met 700.000
gulden uit een NMB-filiaal.
CENTRAAL COMITÉ WIJST BALTISCHE ASPIRATIES AF
(Van onze correspondent
Alexander Münninghoff)
MOSKOU De miljoe
nen Sovjetburgers die da
gelijks geraakt worden
door het hevig oplaaiende
nationalisme hebben te
vergeefs gewacht. Hun
hoop dat president Gor-
batsjov uit naam van de
partij het 'verlossende
woord' zou spreken, is op
de eerste twee dagen van
de speciale zitting van het
centrale comité over het
nationaliteitenprobleem
in rook
Bij de opening van de verga
dering, gisteren, heeft Gor-
batsjov de leidende rol in de
perestrojka en de interne een
heid van die partij voor de zo
veelste maal herbevestigd.
Maar hij maakte tegelijkertijd
duidelijk dat de partij gereor
ganiseerd moet worden. Daar
toe is het 28e partij-congres (de
vijfjaarlijkse massale toetsing
van de gang van zaken, waar
bij ook in de partijtop de grote
wijzigingen tot stand worden
gebracht) met een maand of
vijf vervroegd.
Het partijcongres wordt nu in
oktober 1990 gehouden, in
plaats van in februari 1991. Er
zal dan, zo werd aangekon
digd, ook over een wijziging in
de partijstatuten worden ge
sproken. Gorbatsjov ging daar
verder niet op in, maar waar
nemers menen dat hij een
nieuwe zuiveringsronde in ge
dachten heeft'. Door de partij
van de achtergebleven conser
vatieve leden te ontdoen, zou
hij het tempo van zijn hervor
mingen erin willen houden.
Op alle niveaus moet „vers
bloed in de partijgelederen
worden geïnjecteerd", aldus
Gorbatsjov, die stelde dat de
partij achterblijft bij de politie
ke hervormingen die hij op
gang heeft gebracht.
Geen weerwoord
De eerste dag van de zitting
van het centraal comité maak
te gisteren duidelijk dat de
partij geen echt weerwoord
heeft op het aan alle kanten
uitbarstende nationalisme.
Nauwelijks een woord over de
volkomen uit de hand gelopen
situatie in Nagorno-Karabach
of over de stakingen in Molda
vië. Terwijl daar toch dagelijks
mensenlevens en miljoenen
roebels verloren gaan.
Eenmaal sprekend over de na
tionaliteitenkwestie kreeg
Gorbatsjov luide bijval van hét
centraal comité, toen hij be
zwoer niet te zullen toegeven
aan pogingen van deelrepu
blieken om zich los te maken
uit de Sovjetunie. Hij stelde
dat de problemen binnen de
federatie van de Sovjetunie
moeten worden opgelost. De
vernieuwingen van de laatste
tijd zijn volgens hem juist een
argument om naar een grotere
onderlinge eenheid te streven.
Weliswaar is hij bereid de teu
gels hier en daar wat te vie
ren, maar Moskou behoudt uit
eindelijk de macht.
In zijn toespraak, die later
voor de Sovjet-televisie werd
uitgezonden, noemde hij de
„toetreding" van de Baltische
republieken Estland, Letland
en Litouwen tot de Sovjetunie
in 1940 „ongetwijfeld" een
vrijwillige keuze van de be
treffende volkeren. Zij sloten
zich liever bij de Sovjetunie
aan, dan alleen het hoofd te
bieden aan Hitier.
In de Baltische republieken is
de nationalistische beweging
zeer sterk. Bij de herdenking
van de vijftigste verjaardag
van het Molotov-Ribbentrop
Pact op 23 augustus werd mas
saal betoogd voor onafhanke
lijkheid. Dit pact, waarmee
Hitler en Stalin de wereld in
invloedssferen verdeelden,
werd door Gorbatsjov wel ver
oordeeld als een schending
van de Leninistische uitgangs
punten.
Toch was Gorbatsjovs uit
spraak opvallend, omdat juist
in de laatste tijd door verschil
lende Sovjethistorici een dik
vraagteken bij die 'vrijwillige
toetreding' is gezet. En hij had
zelf om een onderzoek over
deze kwestie gevraagd. Zijn
conclusie, die niet erg afwijkt
van het standpunt van zijn
voorgangers, zal in de Balti
sche staten met teleurstelling
zijn ontvangen.
Machtspositie
Verder noemde Gorbatsjov de
gedwongen deportatie door
Stalin van Duitsers, Krim-Ta-
taren, Turkse Mescheten en
nog acht andere volkeren een
„daad van onrechtvaardigheid
en onwettigheid". Er moet al
les aan gedaan worden, aldus
de Sovjetleider, om „hun met
President Gorbatsjov
FOTO: AP
voeten getreden rechten" te
herstellen, maar hij zei niet
hoe.
Het nationaliteitenprobleem
wordt algemeen beschouwd als
de belangrijkste dreiging voor
Gorbatsjovs hervormingsplan
nen. Veel conservatieve ka
derleden vinden dat perestroj
ka en glasnost hebben geleid
tot een anarchie, die de een
heid van het land in gevaar
brengt. Dat is een opvatting
die warm onthaal vindt in
sommige kringen binnen het
leger. Wanneer de redevoerin
gen hierover in het centraal
comité openbaar worden ge
maakt, zou dat een graadmeter
kunnen zijn voor de machtspo
sitie van leider van de Sovjet
unie.
Opening
Een koor van tweehonderd kinderen zorgde gisteren voor een vrolijk sfeertje in de anders zo ern
stige vergaderzaal van de Verenigde Naties in New York. Zij 'zongen' de Algemene Vergadering
'open'. Vanaf vandaag is het in de vergaderzaal overigens weer allemaal ernst wat de klok slaat.
Tot december zullen vertegenwoordigers van alle VN-leden er hun zegje doen.
FOTO: AFP
Colombiaanse
rechter vaardigt
arrestatiebevel uit
tegen Israëliërs
BOGOTA Een Colom
biaanse rechter heeft een
arrestatiebevel uitgevaar
digd tegen twee Israëliërs
die geholpen zouden heb
ben bij de training van
doodseskaders van de Co
lombiaanse drugsmaffia.
De arrestatiebevelen betreffen
Yair Klein, een reserve-over
ste van het Israëlische leger,
en Arik Acek, een Israëlische
burger die Klein geholpen zou
hebben Colombia uit te ko
men. Een maand geleden werd
in Colombiaanse kranten be
richt dat Klein en anderen
waren ingehuurd door de
drugsmaffia voor de training
van lijfwachten en doodseska
ders.
In de Mexicaanse grensstad
Tijuana is een prominente Co
lombiaanse drugssmokkelaar
aangehouden. Het gaat om Ju
lian Fajer Valenzuela die voor
het kartel van Medellin, een
bolwerk van de Colombiaanse
drugsmafia, werkt en verant
woordelijk is voor de doorvoer
van cocaïne via Mexico naar
de Verenigde Staten. De arres
tatie ging gepaard met de in
beslagneming van 329 kg co
caine.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
itgj 0N475 Marga en Willy hebben het in Amsterdam niet langer
i, <unnen uithouden en zijn ook naar Terschelling vertrokken om
/ar! Tob op te sporen. Wanneer zij de boot uit Harlingen verlaten,
- '-ien ze direct de „Vrijheid II", die even verderop aan de wal ligt.
<ijk, daar staat Skip te kwispelstaarten. Rob heeft zijn vriend, de
'uurtorenwachter, gevraagd voor de hond te zorgen en Skip
1®e^ het best. Alleen... hij voelt zich wat eenzaam en nu blaft hij
uidkeels, omdat hij twee goeie bekenden ziet. „We zullen maar
eens vragen, waar we Rob kunnen vinden", zegt Willy en ze gaan
naar een zeeman, die op een hek staat te leunen. „Kent u de
schipper van deze boot?" vraagt Marga. „Yess miss", antwoordt
de zeeman, „wou u hem spreken?" „Ja", antwoordt Marga,
„weet u waar hij is?" „Volgt u mij maar", nodigt de zeeman uit.
Marga en Willy lopen hem achterna, niet wetend, dat ze te doen
hebben met een handlanger van de Duitsers...
(vervolg van
de voorpagina)
PARIJS Veertig minu
ten nadat het vliegtuig om
tien voor half drie Neder
landse tijd vanuit N'Dja
mena was vertrokken,
werd het radiocontact
plotseling verbroken.
De DC10 was onder vlucht
nummer UTA-772 met 155
passagiers en 15 bemannings
leden onderweg op een lijn-
vlucht van de Congolese
hoofdstad Brazzaville naar Pa
rijs, en had een tussenstop ge
maakt op het vliegveld van
N'Djamena.
Volgens een woordvoerder
van de UTA was het weer op
het moment van de verdwij
ning goed. Hij zei dat bij de
zoekactie legereenheden van
Niger en Tschad, alsmede sol
daten van het in Tschad gele
gerde Franse contingent zijn
ingezet. Het door de Franse
marine vanuit Dakar in Sene
gal gebruikte patrouillevlieg
tuig, dat de exacte route van
de UTA-machine navloog,
ontdekte de wrakstukken.
Het vliegtuig, dat door UTA in
1973 is aangeschaft, heeft
60,000 vlieguren, en was vol
gens de maatschappij in een
bijzonder goede technische
staat. Voor het vertrek uit
N'Djamena waren er geen
technische problemen.
Onder de passagiers bevindt
zich de vrouw van de Ameri
kaanse ambassadeur in
Tschad, Bonnie Pugh. Ook zou
de Tschadische minister van
planning, Mahamat Soumahi-
la, aan boord zijn. Hij was op
weg naar een bijeenkomst van
het Internationale Monetaire
Fonds in Washington.
door Frans Boogaard
BRUSSEL Waarom hebben
in de Tweede Wereldoorlog in
België zoveel meer mensen
gecollaboreerd dan in
NederlandWaarom wordt in
België nog altijd zo'n pijnlijk
nauwgezet onderscheid
gemaakt tussen 'politieke' en
'economische' collaborateurs?
Waarom wordt voor hen nog
altijd zo hartstochtelijk op
amnestie aangedrongen? En
waarom stortten naar
schatting zo'n 16.000 Belgen
zich vol overgave in een
heilloos avontuur samen met
de Duitsers aan het Oostfront,
tegen wat toen het 'rode
gevaar' heette?
Sinds een aantal jaren heeft
België zijn eigen amateur-Lou
de Jong, die op al dit soort
vragen op een voor iedereen
begrijpelijke en toch historisch
verantwoorde manier ingaat.
Dat is BRT-journalist Maurice
De Wilde. Met een reeks
documentaires over de oorlog
in Belgiè dwong hij ook bij
veel Nederlandse kijkers
respect af.
Vanaf vrijdag 22 september
komt van deze tv-verslaggever
een nieuwe, zevendelige serie
op het scherm: over de
Oostfronters ditmaal, van wie
hij er voor zijn nieuwe
'enquête' zo'n honderd heeft
gesproken. Een grondige
aanpak is nu eenmaal De
Wildes handelsmerk.
De Wilde is eigenlijk maar bij
toeval op de oorlog gestoten
als onderwerp om zijn
indrukwekkende
televisiecarrière mee af te
sluiten. Maar in het verleden
'maakte de nu 65-jarige tv-
reporter voor de politiek
zwaar gecontroleerde
staatsomroep in België zoveel
controversiële reportages, dat
de BRT leiding geen andere
oplossing zag dan hem uit de
politieke actualiteit te weren.
Veel van die reportages
over de Vlaamse havens,
de stroomprijzen, de
mijnwerkersopstand van '66 in
Limburg en de nationale
wapenhandel werden met
journalistieke lof en prijzen
overladen, maar bij de
politieke autoriteiten riepen ze
steeds veel kritiek op.
Ministers beklaagden zich
over de 'partijdigheid' van De
Wilde en wisten via hun
politieke zetbazen bij de
omroep een paar maal te
voorkomen dat al te
onthullende reportages
werden uitgezonden. De BRT-
leiding gaf haar ster-reporter
na een beperkt aantal
buitenlandse reportages en een
lange periode van gedwongen
niets-doen uiteindelijk de
Tweede Wereldoorlog als
werkterrein.
De achterliggende redenering
was dat De Wilde met dit
weinig actuele onderwerp
geen al te grote schade zou
kunnen aanrichten, maar de
programmaleiding van de
staatsomroep kwam op dat
punt bedrogen uit. De Wilde
haalde zich met zijn visie op
de koningskwestie (de
wankelmoedige houding van
Leopold III tegenover de
Duitse bezetter) de woede van
het voormalig staatshoofd op
de hals. Hij bracht
collaborateurs en
verzetsleiders in verlegenheid
door met een voordien
ongekende openheid het brute
geweld te tonen waarmee zij
elkaar bevochten. Hij joeg met
zijn nieuwe serie over de
Oostfronters de katholieke
kerk hoog in de .gordijnen,
omdat ook pastoors en
onderwijzers zoveel jonge
Vlamingen en Walen met
valse voorwendsels en uit een
volstrekt misplaatst 'idealisme'
tot een barre strijd onder de
vlag van nazi-Duitsland
wisten te verlokken.
De kracht van de reportages
van De Wilde is dat hij die
feiten toont in hun historische
context, waardoor hij de
collaboratie zonder er
begrip voor te wekken
begrijpelijk maakt en de
verantwoordelijkheden daar
legt waar ze thuis horen.
Bovendien weet hij met een
fabuleuze interview-techniek
steeds het maximum uit zijn
gesprekspartners te halen.
Helemaal zonder problemen
heeft De Wilde zijn nieuwe
reeks uitzendingen overigens
niet kunnen voltooien. De
BRT-leiding, gesteund door de
wetenschappelijke commissie
die de programma's begeleidt,
heeft de schaar gepakt om al
te gewelddadige beelden weg
te knippen en de rol van
geestelijken bij de 'werving'
voor het Oostfront te
minimaliseren. Dat is niet
alleen onbegrijpelijk. Het is
een belediging aan het adres
van de maker en een blamage
voor de leiding van een
publieke omroep, die
concurrende stations zo vaak
beïnvloeding van buitenaf
verwijt.
