Bewoners Nickerie stellen ultimatum
Amerikaanse ambassade
in Colombia beschoten
Bolbliksem splijt wetenschappelijke werelda
CeidaeSomo-nt
AD
Britten maakten VS
rijp" voor oorlog
FENOMEEN EVEN MYSTERIEUS ALS MONSTER VAN LOCH NESS
HUISI
IRAADk
Noviteiten voor in de keuken
Helpende hand voor ouderen
.HOE ZIT DAT DAN?"
BINNENLANE/BUITENLAND
MAANDAG 18 SEPTEMBER 1989 PAGINA
PARAMARIBO Bewo
ners van het Surinaamse
district Nickerie hebben
de regering een ultima
tum van 48 uur gesteld.
President Ramsewak
Shankar moet vóór
woensdag 10.00 uur (plaat
selijke tijd) ervoor zorgen
dat er een gesprek met de
leiding van de Tucajana-
Indianen is gevoerd.
Gebeurt dit niet, dan zal het
economische leven in Nicke
rie, dat de rijstschuur van Su
riname is, worden stilgelegd
door een staking. Als de sta
king het gewenste effect sor
teert, zal de rijstexport worden
stopgezet.
Bewoners van Nickerie heb
ben zich gisteren spontaan ge
organiseerd. Actieleiders, on
der wie de parlementariër
Chander Bachoe en de indus
trieel Harry Soekhoe, zeiden
niet aan de indruk te ontko
men dat de acties van de Tu-
cajana vooral tegen het district
Nickerie zijn gericht.
De schade voornamelijk
rijst- en houtondernemers
hebben te lijden van de acties
van de Indianen die eind au
gustus begonnen wordt ge
raamd op twintig miljoen Suri
naamse gulden (ongeveer
achttien miljoen Nederlandse
gulden).
Ondertussen liet parlements
voorzitter Jaggernath Lach-
mon blijken dat er „andere be
langen" ten grondslag liggen
aan de acties van de Tucajana.
Lachmon zei zaterdag „sterke
indicaties" te hebben, dat de
acties van de Tucajana-India-
nen „door anderen worden ge
voerd". Hij wilde daar niet na
der op ingaan. Eerder was het
leger er van beschuldigd de
hand te hebben in de opstand
van de Indianen, in een po
ging het vredesakkoord met
het Jungle Commando van
Ronnie Brunswijk onderuit te
halen.
mri
LVE!
11
WASHINGTON De Britse geheime dienst voerde aan het ty. Rot
gin van de Tweede Wereldoorlog in de Verenigde Staten zeócarr
intensief propaganda, om de publieke opinie rijp te maken vofeldo
deelname aan de strijd tegen de Duitsers. Onder meer werd$sseui
anti-Britse en neutralistische sentimenten in een kwaad daglici In
gesteld. Vierenveertig jaar na het opstellen van een rapport do) de o
de British Security Council (BSC) over zijn activiteiten in de Vping
is de inhoud bekend geworden. Van het geheime document zip
toentertijd slechts tien exemplaren gedrukt. Een van de bezitteffüch
heeft zijn versie ter inzage gegeven aan de Washington Post, «and
er vandaag over gepubliceerd heeft.
Snor van het jaar
Televisiepresentator Chiel Montagne ('Op volle toeren') heeft in Antwerpen, vanwege de grote bos
haar op zijn bovenlip, de onderscheiding 'Snor van het jaar' in ontvangst genomen. Hij werd tevens
lid van de Antwerpse Snorrenclub. Bij de onderscheiding hoort de stropdas die hij hier omknoopt.
foto: anp
BOGOTA De Amerikaanse
ambassade in de Colombiaanse
hoofdstad Bogota is gister
avond geraakt door een kleine
zelfgemaakte raket. Niemand
raakte gewond en de schade
bleef beperkt. In de hoofdstad
ontploften verder drie bom
men, waarbij bankgebouwen
zwaar werden beschadigd en
een bewaker gewond raakte.
Aangenomen wordt dat de
aanslag verband houdt met de
door de VS afgekondigde oor
log tegen de drugsmaffia en de
steun van Washington aan de
strijd van de Colombiaanse re
gering tegen de drugskartels.
De krant El Espectador, die
zich immer tegen de drugsba
ronnen heeft verzet, meldde
gisteren dat haar correspon
dent in de plaats Buenaventu
ra, Guillermo Gomez Murillo,
zaterdagavond door onbeken
den is vermoord. Drie jaar ge
leden werd de hoofdredacteur
van de krant vermoord door
leden van een drugsbende en
op 2 september werd het ge
bouw van de krant zwaar be
schadigd door een bom.
De opvolger van de vermoor
de presidentskandidaat Luis
Carlos Galan van de Liberale
Partij heeft dit weekeinde in
een toespraak opgeroepen de
uitwijzingen van verdachte
drugshandelaars naar de VS
stop te zetten. Alberto Santofi-
mio Botero Botero zei: „Ik ben
geen voorstander van het be
rechten van Colombianen on
der andermans dak".
Botero werd in zijn oproep ge
steund door een aantal colum
nisten en krantenredacties.
Juan Diego Jamarillo, colum
nist van El Tiempo, de groot
ste krant van Colombia,
schreef dat de oorlog tegen de
de drugsbaronnen een „klein
Vietnam" kon worden. De re
gering zou uitwijzing als een
troefkaart achter de hand
kunnen houden en in onder
handelingen met de drugsba
ronnen een oplossing moeten
vinden, zei Jamarillo. Hij
kreeg bijval van bijna alle
kranten en van de burgemees
ter van Medellin, Juan Gomez
Martinez, die ook mede-eige
naar is van de grootste krant
van die stad. Aleen El Espec
tador blijft fel gekant tegen
elke vorm van onderhandelen.
NIEUWEGEIN De ver
klaringen van getuigen
van blikseminslag, zoals
na het noodweer van vori
ge week, doen steeds weer
de controverse oplaaien in
de wetenschappelijke we
reld. Met name waar het
gaat om bolbliksem. Want
dat verschijnsel splijt de
wereld van de weten
schappers net zo in twee
ën als het monster van
Loch Ness.
Wie het bewijs levert dat der
gelijke bliksem bestaat, kan
rekenen op de Nobelprijs.
„Een lichtende vuurbal, die
vanaf het dak naar beneden
kwam en tegen een lager huis
uiteenspatte". „De bal kwam
op me af, ik baadde in het
licht, toen spatte hij uiteen".
Twee verklaringen van men
sen na blikseminslag in hun
buurt, in dit geval Amersfoort.
Bolbliksem? „De verklaringen
passen exact in het beeld dat
we nu van bolbliksem heb
ben", zegt professor C. Braams
van Fundamenteel Onderzoek
der Materie (FOM) in Nieuwe-
gein, die als enige in Neder
land literatuuronderzoek deed
naar bolbliksem.
„Er zijn heel veel verhalen
van mensen die dergelijke
verschijnselen hebben waarge
nomen, maar het probleem is
dat van wetenschappelijke
verklaringen geen sprake is",
zegt Braams. „Logisch wel,
omdat zo'n bliksem zeldzaam
is en volslagen onverwacht
komt. Van een wetenschappe
lijk verantwoorde waarne
ming is dan ook nooit sprake.
Maar de verklaringen die on-
Op deze tekening uit de vorige eeuw teistert een vuurbol de hooischuur van een boerenfamilie.
Het zou om een bolbliksem gaan. Maar of dat verschijnsel wel bestaat, wordt ook nu nog ernstig
betwijfeld. foto: sp
dermeer in Amersfoort zijn
opgetekend, voeden de over
tuiging dat bolbliksem wel de
gelijk bestaat".
Meteoroloog B. Zwart van het
KNMI in De Bilt denkt er an
ders over. Wat niet verklaard
kan worden, bestaat niet, is de
redenering in de wereld van
meteorologie. „Ik blijf héél
sceptisch, laat dat duidelijk
zijn", zegt Zwart. „Er is nog
geen wetenschapper die ons op
het KNMI heeft kunnen over
tuigen van het bestaan van
bolbliksem. Er bestaat geen
waterdichte theorie over, en
alle foto's die ik heb gezien
zijn twijfelachtig. Als bliksem
inslaat, wekt dat gewoon de
indruk van een lichtende bol.
Iedereen waarbij de bliksem
héél dichtbij is ingeslagen,
meldt een bolbliksem. Dat is
heel frappant".
Onderzoekers peinzen zich het
hoofd suf over het ontstaan
van de mysterieuze vuurbol
len. Niet voor niets, want het
staat in elk geval vast dat on
weersbuien waarin bolbliksem
wordt waargenomen, veel
sterker geladen zijn dan een
doordeweeks buitje. De insla
gen zijn korter, veel harder en
Tlijk
z
veel feller. Metingen hebl
aangetoond dat sprake
zijn van een verdubbeld ampf VT
rage (tot 200.000 ampère), bijf
onwaarschijnlijk hoog.
vergelijking: wie de vingers
een gewoon stopcontact steelLjj
voelt slechts zestien ampere.r
Juist dat hoge amperage ster]
diverse onderzoekers in
overtuiging dat bolbliksi
niets minder is dan kernfusj
Dat bijna fabelachtige pro<
kwam onlangs nog in
nieuws toen twee Amerika;
se onderzoekers beweerd»
dat zij 'koude kernfusie' in
bak met 'zwaar water'
stand hadden gebracht,
bootsingen bij het FOM leveLT^
den niets op, maar de hoop
het tot stand brengen zo'n
sie blijft.
Energieprobleem
Bij kernfusie komt zo vefcisci
energie vrij, dat met gemande
het energieprobleem van óhet
wereld kan worden opgeloi Si
In Slikkerveer probeert h[oer
bedrijf Convectron al vijf jas vrc
bolbliksem commercieel te ejar
ploiteren, maar tot nu toe ^ten
het niet gelukt bolbliksem <jnor
te wekken. Onderzoekers i n
de Sovjetunie gaan er voorakten
nog van uit dat bolbliksetyijfi
geen kernfusie is, maar slechhsvi
een chemische reactie tussarun
stoffen in de lucht. jnd»
Meteoroloog Zwart: „Ach, ijr n
sluit niet uit dat zo'n bolbliV, ze
sem kan bestaan hoor, ma^ be
wat voor ding het is, weet loop
niet. Niemand heeft het kuijèbri
nen namaken, en ja, wat mo<
het dan zijn? De meldingej gif
van lichtverschijnselen zijn a
tijd door leken gedaan en daij
nog door mensen die" zich eefcijn
ongeluk schrikken".
"er)
CONSUMENTENINFORMATIE
Informatie op
afwasmiddelen
vaak verwarrend
Fabrikanten van (hand)-
afwasmiddelen gaan erg
onzorgvuldig om met de
informatie op hun pro-
dukten. Die informatie op
een aantal bekende mer
ken is voor een deel in
kompleet, overbodig en
misleidend, aldus het In
stituut voor Huishoud-
technisch Advies (IVHA).
Zo ontbreekt op een aantal af
wasmiddelen de doseeraanbe-
veling die de consument in
staat stelt het produkt naar be
horen te gebruiken. Zonder
deze aanbeveling kunnen pro-
dukten met verschillende con
centraties nauwelijks met el
kaar vergeleken worden. Bo
vendien weet men ook niet
hoeveel afwasmiddel nodig is
om het beste sop te maken, al
dus het IVHA.
Het instituut constateert ver
der dat de opmerking dat het
afwasmiddel fosfaatvrij vol
strekt overbodig is. Het lijkt
het middel milieuvriendelijker
te maken. Ten onrechte, want
in afwasmiddelen hebben, in
tegenstelling tot wasmiddelen,
nooit fosfaten gezeten.
Het IVHA stoort zich ook aan
de aanduidingen „zacht voor
de handen" en „spaart de pro-
te'inelaag". Letterlijk opgevat
zou dit betekenen dat een af
wasmiddel als een soort hand
crème te gebruiken is. Dit is
onzin, aldus het IVHA. Afwas
middelen zijn nou eenmaal ge
maakt om vetten op te lossen.
In het gebfuik betekent dit dat
de afwasmiddelen niet alleen
de vette bestanddelen op het
vaatwerk aantasten, maar in
meerdere of mindere mate ook
het beschermende huidvet van
de handen oplossen. De opmer
king „zacht voor handen"
heeft meer commerciële dan
voorlichtende waarde, aldus
het IVHA. Mensen met een ge
voelige huid wordt dan ook
aanbevolen tiidens het afwas
sen huishoudnandschoenen te
gebruiken.
Waterketel met opvallende vormgeving. foto: pr
Op de Najaarsbeurs te Utrecht zijn interessante keukenhulpen
gepresenteerd. Opvallend daarbij is de waterketel „Arrondi",
gemaakt van een aluminium dat, elektronisch geanoniseerd,
30% harder is dan roestvrij staal. Van hetzelfde dikke alumini
um zijn ook pannen gemaakt, waarvan niets kan afspringen,
afscheuren, of afbladderen. De prijzen zijn niet gering: de ketel
kost 335,-, een wok 149,- een sauspan met deksel 89,-.
Meer informatie: tel.030-328699.
Verder is er een „Oven-jackpot" bestaande uit een dubbele
(dus binnen- en buiten-) pan voor in de oven, waarin au-bain-
marie kan worden gekookt. Het voedsel wordt met stoom toe
bereid door een laag water die in de buitenpan zit. Aanbranden
of uitdrogen kan daardoor niet. De winkelprijs is 119,-. Meer
informatie: tel. 076-657670.
Een dubbele pan voor in de oven.
Van ouderen wordt steeds
meer verwacht dat zij zo lang
mogelijk zelfstandig blijven
wonen. Zelf willen zij vaak
niets liever, maar het wordt
hen vaak praktisch onmoge
lijk gemaakt. Kleine, maar
dagelijks terugkerende, pro
blemen zijn er vaak de oor
zaak van dat zij zich niet lan
ger zelfstandig redden. Kleine
hulpmiddelen kunnen dat
tijdstip vaak nog wat uitstel
len.
Ouderen die merken dat hun
krachten afnemen ontwikke
len vaak allerlei handigheid
jes om dit op te vangen. Lang
zaamaan is er echter ook een
aantal produkten op de markt
verschenen die het leven van
ouderen veraangenamen. In
Spade met hefboomwerking
vergemakkelijkt het werken in
de tuin.
samenwerking met verschei
dene Brabantse instellingen
heeft de ergotherapeute Iete-
ke Drost een boek samenge
steld waarin een overzicht
van dergelijke produkten
wordt gegeven. Daarbij wordt
geen kwaliteits- of bruikbaar
heidswaardering gegeven om
dat daarvoor volgens de sa
menstelster de mogelijkheden
ontbraken.
Verzorging
De indeling van het boek is
gemaakt naar activiteiten die
dagelijks voorkomen. Het eer
ste deel gaat over de persoon
lijke verzorging. Vooral voor
de terugkerende handelingen
bij het wassen, aan- en uitkle
den, gaan staan en zitten zijn
veel artikelen verkrijgbaar.
Het gaat daarbij bij voorbeeld
om in hoogte verstelbare was
tafels, handzame kranen, een
kleedstokje, een stok om een
washandje om te doen en een
nagelknipper op een tafel
klem. Het opstaan kan wor
den vergemakkelijkt door
handgrepen aan weerszijden
van het bed en een touwlad
der om overeind te komen.
Het tweede deel betreft het
huishoudelijk werk. Door
pijnlijke gewrichten en ver
moeide benen kost dit steeds
meer energie. Veel artikelen
maken bukken niet meer no
dig. Zo is er een grijptang
waarmee iets van de grond
geraapt kan worden. Boven
dien zit aan de onderkant een
magneetje voor het oprapen
van spelden, paperclips en an
dere voorwerpen van staal.
Het Revalidatie Informa
tie Centrum (RIC) in
Hoensbroek verzamelt in
formatie over alle moge
lijke produkten op het ge
bied van revalidatie en de
zorg voor lichamelijk ge
handicapten. Het centrum
geeft de catalogus „Tech
nische hulpmiddelen voor*
mensen met een handi
cap" uit. In de catalogus
wordt onder meer een
overzicht gegeven van
alle in Nederland ver
krijgbare hulpmiddelen
en een overzicht van de
namen en adressen van
de fabrikanten, impor
teurs en leveranciers van
deze hulpmiddelen. De
catalogus kost 75 gulden
(excl. verzendkosten).
Meer informatie: tel. 045-
239360/239369.
Verder zijn er ook voor in de
keuken tal van aanpassingen
mogelijk.
Andere delen gaat over aan
passingen die vrije tijdsbeste
dingen (kaarten, naaien en
tuinieren), communicatie en
wandelingen langer mogelijk
maken.
Het boek besluit met informa
tie over algemene voorzienin
gen zoals thuiszorg, financiële
regelingen en huisvesting.
De Helpende Hand door Ite-
ke Drost. SDU uitgeverij
Den Haag (tel. 070-789880).
Prijs ƒ5,-.
Wandelstok met uitklapbaar stoeltje.
Standaard voor telefoonhoorn.
Verbetert een parkiet
de levensomstandigheden
Het doel van de Algemene
Arbeidsongeschiktheidswet
(AAW) is tweeledig. Enerzijds
verzekert het de ingezetenen
tegen de geldelijke gevolgen
van langdurige arbeidsonge
schiktheid wegens ziekte en
gebreken. Anderzijds kent de
AAW ook de mogelijkheid in
bepaalde gevallen voorzienin
gen, ter behoud, herstel of be
vordering van de arbeidsge
schiktheid (de' zogeheten
werkvoorzieningen), dan wel
ter verbetering van de levens
omstandigheden te treffen
(leefvoorzieningen).
Een werkgever kan bijvoor
beeld in het kader van werk
voorzieningen een bijdrage bij
het uitvoeringsorgaan van de
AAW, de bedrijfsvereniging,
aanvragen om de kosten van
aanpassing van de arbeids
plaats en de inrichting van
het bedrijf voor de bij hem in
dienst zijnde gehandicapte
werknemers.
Iedere verzekerde voor de
AAW, zijnde elke ingezetene
ongeacht de nationaliteit
beneden de 65 jaar en. elke
niét-ingezetene die in Neder
land in dienstbetrekking
werkzaam is en aan de loon
belasting is onderworpen (bij
voorbeeld gastarbeiders), kan,
ongeacht of hij of zij een ar
beidsongeschiktheidsuitkering
ontvangt, een aanvraag voor
een voorziening bij de be
drijfsvereniging indienen.
Laatste instantie beslist uit
eindelijk over het aange
vraagde, waarbij een andere
uitvoeringsinstantie, de Ge
meenschappelijke Medische
Dienst (GMD) hierbij een ad
viserende rol speelt. Genoem
de instanties zullen primair
bekijken of de aangevraagde
voorziening de genezing ten
goede komt, dan wel het le
ven aangenamer kan maken.
De AAW vergoedt echter
géén zaken, die als algemeen
gebruikelijk dienen te worden
aangemerkt.
Sinds de inwerkingtreding
van de AAW in 1976 is bij
voortduring gerechtelijke
strijd geleverd wèt in het ka
der van leefvoorzieningen als
al dan niet algemeen gebrui
kelijk dient te worden geken
merkt. De individuele leefsi
tuatie zal per aanvraag tel
kenmale op alle van belang
zijnde criteria dienen te wor
den gewogen. Bijna legenda
risch in dit verband is de aan
vraag /lie een bedrijfsvereni
ging kreeg van een invalideQ R
man, die als leefvoorzienin^ Si
twee parkieten en een kooi ir
probeerde te verkrijgen. VoorO u
de beoordelende instanties de
vraag of de gevraagde parkie-i5 w
ten de levensomstandigheden o
van de invalide man zoudenjo N
verbeteren. 0 B
Een recenter voorbeeld vanj0
een aanvraag voor leefvoor-|o
ziening is het verzoek om eert v\
wasmachine. Een gebruiksar-, n
tikel dat in de meeste huis-10
houdingen algemeen gebrui-!5 K
kelijk en niet meer weg tejo h
denken valt. De betreffenddS K
aanvraag werd derhalve in»0
eerste instantie afgewezen. In]
beroep echter werd alsnog de>0_2
aanvrager in het gelijk ge-j f
steld. De handicap van de
aanvrager was van dien aardj^"
dat de oude wasmachine ex
treem intensief werd gebruikt®*
en reeds in zeer korte tijd wasl5 f
versleten. De rechter kende*0 2
de aangevraagde voorziening^ j
alsnog toe. js f
Bepalend voor het recht op)o r
een voorziening is, zoals uitïO f
dit voorbeeld ook blijkt, de j!
individuele situatie waarin de;
aanvrager verkeert. Een tele- t
foon bijvoorbeeld kan voor de 2
één als communicatiemiddel
de gewoonste zaak van de we- j
reld zijn, terwijl hetzelfde ap-
paraat voor een ander het
enige contact met de buiten- 1
wereld kan betekenen. 10 1
De bedrijfsverenigingen en j
Raden van Beroep Ijebben bij 10 1
elke aanvraag de afweging te t
maken of een verzoek aan de 1
te stellen criteria voldoet. De
redelijkheid in sociaal-maat-
schappelijke zin zal een be- j
langrijke rol spelen in de te 1
nemen beslissing. Zo oordeel- 1
de de rechter in een uitspraak ,Q_J
dat redelijkerwijs kan worden'
gesteld dat een leven zonder
video-recorder niet zinloos
zou zijn, ondanks het feit dat
de aanvrager stelde dat de
weigering tot toekenning zou)0-'
leiden tot een ernstige be- j°'
staansverschraling. 10
Samenvattend moge duidelijk
zijn dat zoals gezegd, de indi-'O
viduele situatie van de aan-
vrager bepalend is voor het al j0
dan niet recht hebben op een >5
aangevraagde voorziening in 10
het kader van de AAW. In dit
licht bezien is het geen een-J5
voudige zaak om exact aan te
geven onder welke voorwaar
den een verzekerde rechl
heeft op een voorziening.
J. RAKERS J°
'20-