Pastoraal werker in leger
geslaagd experiment"
is
VU-student verruilde geloof voor marxisme
ÊcidócSowumt
>weer
GROOT NIEUWS BIJBEL STEEDS MEER VERKOCHT
kerk
wereld
beroepingen
Diakenwijdingen in Rotterdam
Faculteit UvA doet godsdienst
wetenschap buiten de deur
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
QeidóeQowiant
VRIJDAG 8 SEPTEMBER 1989 PAGINA
!1IN]
HAARLEM De Groot Nieuws Bijbel die in 1983 gepubli
ceerd werd, wint terrein. Al snel na verschijnen nestelde deze
bijbel in hedendaags Nederlands zich op de tweede plaats van
de rangorde van vertalingen, maar haar aandeel kruipt stapje
voor stapje omhoog. Van 27 procent in 1986 via 28 in 1987 tot
32 in 1988. Dit gaat voornamelijk ten koste van de NBG-Verta-
ling 1951 (de zogenaamde Nieuwe Vertaling) die in diezelfde
periode ruim zes procent moest prijsgeven. Dit meldt het jaar
verslag 1988 van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG). In
totaal verspreidde het Bijbelgenootschap in 1988 zes procent
minder bijbels dan in 1987. Dit is, aldus het NBG, te wijten aan
enkele incidentele oorzaken. De^/raag naar bijbels lijkt zich nu
te hebben gestabiliseerd, aldus het NBG. In totaal verspreidde
het NBG in 1988 bijna 115.000 complete bijbels. In 1988 werden
35.156 Groot Nieuws Bijbels onder de mensen gebracht. Van de
NBG-vertaling 1951 gingen in het verslagjaar 68.850 over de
toonbank. De Statenvertaling staat op de derde plaats van de
rangorde van vertalingen. Haar aandeel bedroeg in 1988 bijna
4 procent van de totale verspreiding. Dit was in 1987 5,1 pro
cent. Er is een forse groei in het aantal Nieuwe Testamenten.
Voor een belangrijk deel is deze stijging te danken aan de leve
ring van 62.964 Nieuwe Testamenten aan de Nederlandse Gi
deons. Het aantal leden van- het Nederlands Bijbelgenootschap
daalde. Op 31 december 1988 waren er 256.566 leden (1987:
262.317). Deze teruggang wordt echter meer dan teniet gedaan
door de ledenwerfactie van dit jaar. Er zijn tot nu toe al meer
dan 30.000 nieuwe leden verwelkomd.
Wie van de mensen te
slecht denkt, denkt
stellig over zichzelf te
PETER SIRIUS
Moeder Teresa
Moeder Teresa
in ziekenhuis
CALCUTTA - Moeder Teresa,
die voor haar werk in dienst
van de armen en misdeelden
is onderscheiden met de No
belprijs voor de Vrede, is met
hartklachten opgenomen in
een ziekenhuis in Calcutta.
Een behandelend geneesheer
zei dat de 79-jarige non dins
dag met hoge koorts en onre
gelmatige hartslag in intensive
care was genomen, maar dat
haar toestand inmiddels sta
biel was.
De rooms-katholieke zuster,
die in India als een levende
heilige wordt vereerd, is een
Albaanse van geboorte. Vori
ge maand bezocht zij nog
haar vaderland. Zij heeft in
1950 de de congregatie van
de missionaries of charity op
gericht, een religieuze orde
die inmiddels 3.000 vrouwelij
ke religieuzen in 87 landen
telt.
MGR. BAR:
AMERSFOORT - De aan
wezigheid van rooms-ka
tholieke pastorale wer
kers bij de geestelijke
.verzorging in de krijgs
macht is een „geslaagd
experiment". Dit conclu
deerde legerbisschop R.
Ph. Bar gisteren op een
studiedag in het Militair
Pastoraal Centrum te
Amersfoort ter gelegen
heid van het 75-jarige be
staan van de rooms-ka-
tholieke geestelijke ver
zorging in de krijgsmacht.
Ruim vijf jaar geleden deden
door toedoen van bisschop
Bar en diens vicaris-generaal
A. van Diemen de eerste pas
torale werkers in de krijgs
macht hun intrede. Zij moes
ten de plaatsen opvullen die
door het sterk terug lopend
aantal priesters niet meer
konden worden bezet. Ruim
veertig procent van de 108
plaatsen die voor de geestelij
ke verzorging in de drie
krijgsmachtonderdelen aan rk
geestelijken zijn toegekend
worden- nu bezet door pasto
rale werkers. Onder hen be
vindt zich ook een klein aan
tal vrouwen. Er zijn nog
twaalf vacatures, enkele
plaatsen heeft men aan prote
stantse geestelijke verzorgers
afgestaan en van nog eens vijf
plaatsen heeft men vrijwillig
afstand gedaan.
Op de studiedag ging een aan
tal deskundigen in op de
vraag wat de rol van pastorale
werkers kan zijn in de krijgs
macht. Om hun plaats in de
krijgsmacht veilig te stelen
moest het koninklijk besluit
dat uitsluitend rekening
houdt met priesters worden
aangepast. Aanvankelijk be
stond er op het ministerie van
defensie veel verzet tegen de
komst van pastorale werkers
en het heeft lang geduurd
voordat de aanpassing een feit
was. Als gemeenschappelijke
term voor priesters en pasto
rale werkers in de krijgs
macht werd vastgehouden
aan de term aalmoezenier.
Maar strikt genomen kan
deze term alleen gebruikt
worden voor de aanduiding
van een celibataire priester,
aldus de aanwezige kerkjurist
dr. G. Stevens.
Hij behoorde tot de drie des
kundigen die gevraagd was
hun licht te laten schijnen
over de problematiek van de
pastorale werker in het leger.
De Heerlense pastoraaltheo-
loog prof. dr. E. Henau meen
de dat het Tweede Vaticaans
Concilie nieuwe diensten en
bedieningen in de kerk heeft
mogelijk gemaakt. Volgens
hem kan de verhouding van
deze diensten tot het priester
lijk ambt worden verduide
lijkt door onderscheid te ma
ken te maken tussen christe
lijke pastoraal en ambtelijk
handelen, dat laatste is vooral
aan de priester voorbehouden.
Vanuit dit onderscheid kan
duidelijk worden gemaakt dat
ook aan leken een voltijdse
pastorale bediening kan wor
den toevertrouwd, aldus de
Heerlense hoogleraar.
De karmeliet drs. B.J. Wol-
bers vroeg zich af waaraan de
pastorale werker in het leger
zijn of haar identiteit ont
leent. In zijn toespraak pro-
beérde hij een aan de situatie
van de pastoraal werkenden
in de krijgsmacht aangepaste
spiritualiteit te ontwikkelen.
De Heerlense kerkjurist dr.
G. P. Stevens meende dat niet
gestreefd moet worden naar
een identificatie van deze
werkers met priesters en dia
kens. Door een dergelijke
identificatie zou de kostbare
inbreng van pastoraal wer
kers in het leger in gevaar ge
bracht kunnen worden, het
geen volgens hem ten allen
tijde voorkomen moet wor-
Op de studiedag werd af
scheid genomen van vicaris-
generaal A. P. van Diemen
die deze functie zes jaar heeft
bekleed en werd zijn opvolger
drs. H. G.M. de Groot voorge
steld.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Overschie W. Wagter te
Rijnsburg.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Bruinisse drs.A. Goot
jes, kand. te Utrecht (verbeterd ber.).
Baptisten Gemeenten
Bedankt voor Rotterdam-Centrum
A.H. Agtereek te Leiden.
ROTTERDAM Op zaterdag 9 september - enkele weken
na de eigenlijke feestdag - viert het bisdom Rotterdam het
féést van St. Laurentius, diaken en patroon van het bisdom
en de stad Rotterdam met de diakenwijding van drie priester
studenten. Het zijn Frans de Haas, Michel hagenen Louis Sib-
bald De wijding door mgr R. Ph. Bar vindt plaats in de ka
thedrale kerk van de H.H. Laurentius en Elisabet aan de Ma-
thenesserlaan te Rotterdam, aanvang 11.00.
Frans de Haas (45) -uit Eindhoven studeerde na onderwijzer te
zijn geweest in Rolduc en Tilburg. Vanaf 1985 was hij dis-
trictskatecheet in Tilburg, nu stagiair in in Leiden bij de pa
rochie St. Petrus. Michel Hagen (37), geboren en getogen in
Rotterdam, was een aantal jaren rijksambtenaar. Zes geleden
ging hij satuderen in Rolduc. De derde wijdeling, Louis Sib-
bald (36) werd geboren in 's Hertogenbosch. Hj was enige tijd
onderwijzer en studeerde daarnaast theologie in Nijmegen en
Tilburg.
Alle drie kandidaten voltooien hun priesteropleiding in naüw
contact met het centrum voor priesteropleiding Vronesteyn
van het bisdom Rotterdam.
AMSTERDAM Bij de in
grijpende reorganisatie van de
theologische faculteit van
Amsterdam verliest de facul
teit de bestudering van het
verschijnsel godsdienst, waar
onder de niet-westerse gods
diensten. Deze vakgroep
wordt elders binnen de uni
versiteit ondergebracht.
Aanleiding tot het reorganisa
tievoornemen zijn de rappor
ten van de ministeriële ver
kenningscommissie (Smits/O
berman), die overigens ophef
fing van de faculteit voorstel
de, en van de universitaire
commissie (Harteveld), die
een reorganisatie voorstelde
om het peil van onderwijs en
onderzoek weer op niveau te
brengen.
Bij de reconstructie van de
theologische faculteit is het
noodzakelijk dat er op termijn
jaarlijks minimaal 25 eerste
jaars zich melden. De laatste
jaren schreven zich minder
dan 10 per jaar in. De West-
duitse studenten, die een of
twee semesters (meestal doc-
toraalcolleges) in Amsterdam
lopen, worden hiervoor niet
meegerekend.
De gereorganiseerde faculteit
wordt of literair-historisch
(Oude en Nieuwe Testament
en geschiedenis van het chris
tendom) of sociaal-weten
schappelijk—wijsgerig (gods
dienstsociologie en -psycholo
gie alsmede wijsbegeerte en
ethiek) van aard. Het aantal
vakgroepen zal worden be
perkt tot twee.
De predikantenopleiding van
Hervormden, Lutheranen en
Doopsgezinden moet aan de
faculteit blijven. Deze moet
een postdoctorale opzet krij
gen.
Het college van bestuur hoopt
met deze voorstellen een hel
dere opzet van het onderwijs
programma en een aanzienlijk
kwalitatieve versterking te
bereiken.
Het christendom door de woestijn
„Met het christendom door de
woestijn" is het onderwerp
dat de journalist Rex Brico zal
behandelen voor de najaar
bijeenkomst van de Open-
kerk-beweging op zaterdag 14
oktober. De crisis waarin het
christendom nu verkeert is,
zo meent Brico, een gevolg
van de ontwikkelingen in we
tenschap en technologie. De
oude vormen van geloofsbele
ving voldoen niet meer. De
kerk wordt door de wereld de
woestijn ingestuurd. Dat is dé
gelegenheid om opnieuw haar
identiteit te vinden, los van
alles dat niet wezenlijk is.
De Open Kerk-bijeenkomst
vindt zoals gebruikelijk plaats
in de R.K. Pabo Thomas
More, Stationssingel 80 te Rot
terdam. Aanvang 10.00. Nade
re inlichtingen bij mevr. J.
Hessing-Rapati, tel. 070 -
99.08.33.
Poolse bisschoppen
willen nieuwe
onderhandelingen
over klooster
WARSCHAU De Poolse
bisschoppen willen nieuwe
onderhandelingen over ver
plaatsing van het omstreden
klooster in Auschwitz. Dit
heeft de bisschoppelijke com
missie voor de betrekkingen
met het jodendom donderdag
in Warschau bekend gemaakt.
Deze onderhandelingen
moeten worden gevoerd „in
de geest van Genève", waar
februari 1987 de RK Kerk en
het Joods Wereldcongres
overeenkwamen dat het
klooster binnen twee jaar zou
worden verplaatst. „Ook
moeten er vantevoren geen
onoverkomelijke voorwaar
den worden gesteld."
Hoewel deze verklaring nog
niet door de volledige Poolse
bisschoppenconferentie is
overgenomen, is het duidelijk
dat de Poolse bisschoppen on
der de overeenkomst uit wil
len. De verklaring ademt de
geest van opmerkingen van
kardinaal Macharski, die de
joodse démonstraties aangrijpt
om zijn medewerking aan de
Overeenkomst van Genève op
te schorten, en van kardinaal
GIèmp, die de joden in zijn fel
aangevochten preek voorhield
„geen eisen te stellen waaraan
wij niet kunnen voldoen". De
demonstrerende joden vroe
gen overigens alleen maar dat
de RK Kerk de afspraken na-
De commissie van de Poolse
bisschoppen constateert dat
als gevolg van de klooster-af
faire wereldwijd de dialoog
tussen rooms-katholieken en
joden tot stilstand is gekomen.
Kerk bedreigd
door
urine
WINTERSWIJK De mo
numentale Jacobskerk op de
Markt in Winterswijk wordt
bedreigd doordat de muren
van het 500 jaar oude kerkge
bouw worden gebruikt als
urinoir. Bij een onderhouds
beurt van het metselwerk is
gebleken, dat vooral de steun
beren van de kerk ernstig te
lijden hebben van al het ge-
Dat blijkt uit een donderdag
gepubliceerde brief .van de
kerkvoogdij van de Hervorm
de Kerk aan het gemeentebe
stuur van Winterswijk. Het
kerkbestuur wil dat er zo
spoedig mogelijk openbare
toiletten op het marktterrein
worden ingericht om een ver
dere aantasting van het kerk
gebouw te voorkomen.
DUBBELE STRIJD MAAKTE PROTEST HARDER EN FELLER
AMSTERDAM Wie
heeft er niet gehoord van
de bezetting van het
Maagdenhuis? Studenten
namen in mei 1969 het
bestuurscentrum van de
Universiteit van Amster
dam in om op die manier
een democratischer be
stuursvorm af te dwin
gen. De activisten hadden
een eigen radiozender,
kregen steun van allerlei
maatschappelijke groepe
ringen en toen ze als ge
volg van een belegering
door de politie hun actie
dreigden te moeten opge
ven, werd er proviand
vanuit een belendend
pand via een inderhaast
getimmerde „luchtbrug"
overgeheveld.
De bezetting is de geschiede
nis ingegaan als hét voorbeeld
van de studentenprotesten te
gen de starre bestuursstruc
tuur op de universiteiten. Niet
minder belangrijk, maar toch
weinig bekend, zijn de acties
geweest op die andere univer
siteit in de hoofdstad: de Vrije
Universiteit (VU).
Op 18 juni van datzelfde jaar
bezetten namelijk 62 VU-stu-
denten met het medebeslis
singsrecht voor ogen het Pro-
visorium, het bestuurscen
trum van hun eigen universi
teit.
Dat dit protest echter vrijwel
onopgemerkt is gebleven, wijt
Mans Kuipers, bijna afgestu
deerd historicus aan de VU,
aan het snelle ingrijpen van
de politie. „De ASVA (studen
tenbeweging op de UvA, red.)
heeft het geluk gehad dat
men de bezetting van het
Maagdenhuis dagen kon vol
houden. In het Provisorium
maakte de politie al na vier
Mans Kuipers (links) en René van den Berg
uur een einde aan de actie",
aldus Kuipers.
De actie op de VU werd dus
nauwelijks opgemerkt, maar
het revolutionaire gehalte was
er niet minder om. Revolutio
nair, omdat, aldus Kuipers, de
studenten niet alleen opston
den tegen de autoritaire be
stuursvorm, maar ook tegen
de christelijke normen en
waarden, waarvan de gerefor
meerde universiteit en daar
mee het hele onderwijs door
trokken was. De studenten
voerden dus eigenlijk een
dubbele strijd. „En die was
daardoor veel feller en har
der", aldus Kuipers.
De lotgevallen van de studen
tenbeweging op de VU, met
name in gang gezet door de
Studentenraad SRVU, staan
centraal in het boek „Bijzon
dere studenten", dat Kuipers
schreef met twee inmiddels
afgestudeerde collega-histori
ci, Ineke Deurwaarder en
René van den Berg. Het boek
is een bundeling van de doc
toraal scripties van het drietal
zelf overigens actief ge
weest binnen de SRVU
aangevuld met informatie en
foto's over het ontstaan van
de studentenbeweging veertig
jaar geleden en de stand van
zaken op dit moment.
Veel ontwikkelingen op de
VU blijken min of meer gelijk
te zijn opgelopen met die in
de rest van het land. Maar
juist die strijd tegen de in
vloed van het geloof („kerk
vaders leren bij het vak filo
sofie, terwijl er meer belang
stelling was voor Marx")
maakte de studentenbeweging
op de VU zo anders.
Pijnlijk bewust
FOTO: DIJKSTRA
test zakt langzamerhand in.
Een aantal studenten gaat
zich bezig houden met de in
vulling van de democratise
ringsplannen aan de VU. An
deren worden zich er pijnlijk
van bewust dat het onmoge
lijk is een democratisch ei
landje te creëren in een onde
mocratische wereld.
Plannen van de regering om
het collegegeld te verhogen
tot 1000 gulden blazen echter
vanaf 1972 het protest nieuw
leven in. De studenten gaan
zich vanaf nu ook richten op
verbetering van de materiële
omstandigheden en de SRVU
krijgt langzamerhand de
vorm van een politieke vak
bond.
Opvallend die tijd is ook de
enorme aantrekkingskracht
die het communisme blijkt te
hebben. Studenten gaan Marx
en Engels ontdekken en pro
beren een communistische
massabeweging op te richten
om zo te werken aan een be
tere universiteit, die voor ie
dereen toegankelijk is. Dat
lukt maar ten dele en dus
sluiten velen zich uiteindelijk
aan bij de CPN. Niet alleen de
niet-christelijke studenten,
maar ook tal van VU-activis
ten van gereformeerde huize.
Toch op zijn minst een opval
lend verschijnsel?
Mans Kuipers: „Misschien is
het toch niet zo'n rare omme
zwaai. Het is de ene ideologie
verruilen voor de andere. Je
moet niet vergeten, calvinis
ten zijn gewend in tegen
stelling tot katholieken
goed te lezen en na te denken
over hun geloof. Na afloop
van de preek op zondag wordt
gevraagd wat je er van vond
en waarom. Die manier van
denken vind je terug in het
marxisme. Het denkraam is
anders, maar de redeneert
rant is hetzelfde".
„Daar komt nog bij", vult
René van den Berg aan, „dat
de schok van het nieuwe ook
meespeelde. De studenten
kwamen nó een beschermde
opvoeding op de universiteit
ineens in aanraking met hele
nieuwe ideeën en dat had een
enorme aantrekkingskracht".
De strijd tegen de verhoging
van het collegegeld had na
veel moeite succes. In 1974
wordt het bedrag verlaagd
naar 500 gulden. Maar een
nieuw strijdpunt heeft zich
inmiddels aangediend: de po
litieke discriminatie. Het col
lege van bestuur van de VU
vond het onverteerbaar dat
communisten lid konden wor
den van de universiteitsraad.
Ook al hadden ze onderschre
ven de doelstellingen van de
christelijke VU „naar vermo
gen" te zullen uitvoeren.
Weer ontstaat er een massaal
protest ('75-'77) met bezettin
gen. Maar de studenten trek
ken aan het langste eind.
Wat de schrijvers tijdens hun
onderzoek is opgevallen is het
snelle inschakelen door het
college van bestuur van de
politie wanneer er weer eens
een bezetting was. Binnen de
VU-leiding heerste een idee
van „wie aan de VU komt,
komt aan ons". Bovendien
werd er, aldus de schrijvers,
door het college als het ware
onder één hoedje gespeeld
met landelijke CDA-politici.
Van den Berg: „Dat was ook
mogelijk doordat er steeds
prominente CDA'ers in het
bestuur zaten. Dat CDA-we-
reldje sloot naadloos aan bij
de ARP-traditie van de VU".
Ook nu nog typeert het drie
tal het VU-bestuur als weinig
kritisch ten opzichte van re
geringsmaatregelen en ge
zagsgetrouw. „Dat zag je ook
weer bij de laatste acties tegen
het onderwijsbeleid van mi
nister Deetman. Terwijl ande
re universiteiten advertenties
plaatsten en bussen voor de
studenten afhuurden om naar
Den Haag te gaan, deed de
VU niets", zegt René van den
Berg
Hoe het de SRVU in het vol
gende decennium zal vergaan,
blijft gissen. De Studenten
raad begint na een nieuw
dieptepunt eind jaren zeven
tig, begin jaren tachtig toen
er weinig concrete acties wa
ren en veel studenten hun
heil zochten in de kraak- of
vredesbeweging" weer uit
het dal omhoog te komen. De
strijd tegen de twee-fasen-
structuur werd verloren,
maar er is weer werk aan de
winkel, zoals de strijd tegen
de harmonisatiewet en de stu
diefinanciering.
CLARISSE BUMA
Bijzondere studenten. Door:
René van den Berg, Ineke
Deurwaarder en Mans Kui
pers. Uitgeverij: VU Uitge
verij. Prijs: 24,95.
De Klerk op het slappe koord
llo
JP
De Zuidafrikaanse Nasionale Partij van waarnemend presi
dent Frederik de Klerk heeft bij de verkiezingen van eergis-
teren een onverwacht fors verlies moeten incasseren, maar°^[
nog net de meerderheid in het parlement weten te behouden.
De combinatie van die twee factoren geeft reden tot voor
zichtig optimisme. Voorzichtig, omdat een oude vos hetas e
Afrikanerdom niet snel zijn streken verliest. Optimisme,
omdat de Nasionalisten meer dan ooit gedwongen zijn te on
derhandelen.
HET zogeheten „plan van actie" waarmee De Klerk de ko
mende vijf jaar de apartheid wil veranderen maar niet -
wil afschaffen bleek voor veel trouwe „Nats" reden naar
het conservatieve kamp van Andries Treurnicht over te lo
pen. Van de andere kant kozen jonge Nasionalisten, de yup
pies, het liberale Democraten-kamp van Worrall, oud-ambas
sadeur in Groot-Brittannië, die voorstander is van totale af
schaffing van de scheiding tussen rassen. Niet eerder kwam
een anti-apartheidspartij met zoveel zetels in het blanke par
lement. Het betekent dat de Nasionalisten niet langer onder
uit gezakt en op zelfgenoegzame wijze het land kunnen rege
ren, maar zich wel degelijk de beide oppositiepartijen van
het lijf zullen moeten zien te houden.
Wat betekent de verkiezingsuitslag voor de zwarte bevol
kingsgroep van Zuidafrika, die weliswaar verreweg de groot
ste is, maar desondanks geheel was buitengesloten van dit
„democratisch" spektakel? Allereerst zal het zelfbewustzijn
van de zwarten zijn gegroeid. Zij hebben bewezen over een
bovenmatige hoeveelheid zelfdiscipline te beschikken. De
Brede Democratische Beweging, een ad hoe organisatie die
gedurende ruim een maand een campagne van burgerlijke
ongehoorzaamheid voerde, bracht vele miljoenen mensen op
de been. Op over het algemeen vreedzame wijze overtraden
zwarten simpelweg de racistische grenzen, die blanken ge-1
trokken hebben. Een gebeuren dat vergelijkbaar is met
Gandhi's textiel- en zoutboycots in India en als zodanig de
geschiedenisboekjes ikan ngaan.
De verkiezing van De Klerk, die volgende week wordt beë
digd, betekent vervolgens dat hij redelijkerwijs niet
onder eerder gedane beloften uit kan. Bijvoorbeeld de vrijla
ting, niet lang na de verkiezingen, van Nelson Mandela. De
Klerk heeft in vertrouwelijke contacten met westerse rege
ringsleiders die stap toegezegd.
Via een banorder zou ANC-leider Mandela vervolgens
monddood kunnen worden gemaakt. De Klerk weigert im
mers met het Afrikaans Nationaal Congres te praten zolang
deze organisatie het geweld niet afzweert. Maar twee weken
geleden heeft het ANC juist voorgesteld inderdaad geen ter
reur meer aan te wenden, zij het op enkele voorwaarden, zo
als vrijlating van Mandela en andere kopstukken. Opheffing
van de nu reeds drie jaar heersende noodtoestand staat even
eens op het verlanglijstje van het ANC.
De zwarte bevolkingsgroep, mede gesteund door een groot
deel van de Indiërs en kleurlingen, heeft op waardige wijze
de blanken in het defensief gedreven. Het harde optreden
van de politie met honden, zwepen en kogels was onwaardig
en had geen enkele zin. De Klerk zal de komende vijf jaar
spitsroeden moeten lopen. Van politieke ontspanning is geen
sprake en de president voelt het zware juk van een neer- uni
gaande economie op de schouders. Sancties en boycotmaatre- Wd
gelen, verminderde kredietverlening door het buitenland en Uoo
de daardoor oplopende schuldenlast omgeven het investe
ringsklimaat met donkere onweerswolken.
3at
De Klerk zal omzichtig moeten manoeuvreren tussen libe
rale en conservatieve politici. Tussen de (blanke) onderne
mers, die inmiddels voor alle zekerheid al vaste bezoekers
zijn van het ANC-hoofdkwartier in Lusaka, de hoofdstad
van Zambia. En tussen het ANC en verschillende andere
zwarte organisaties: de Inkhatabeweging van Zoeloeleider
Buthelezi, de machtige vakbondsfederatie Cosatu en de Bre
de Democratische Beweging.
De Klerk lijkt geen waaghals te zijn, maar dansend op het
slappe koord moet hij het vuur onder zijn voeten voelen
branden. Eén misstap en ultrarechtse blanken grijpen naar
de Ku-Klux-Klan-mëthode van terreur en intimidatie. Eén
misstap ook en zwarten zullen ruim driehonderd jaar knech
ting in razernij pogen uit te wissen. Laat De Klerk die mis
stap niet maken.
Meer bewolking
DE BILT (KNMI) Geleide
lijk begint het weer nu toch
iets onstandvastiger te worden.
Een oud oceaanfront, dat nu
nog boven de Noordzee ligt
komt langzaam onze kant op,
terwijl een onweersstoring bo
ven Spanje en Frankrijk naar
het noordoosten koerst. Mor
gen is "er dan ook meer bewol
king, en zal de zon maar af en
toe schijnen. Vooral later op
de dag neemt de kans op een
regen- of onweersbui toe. De
minimumtemperatuur van
nacht wordt ongeveer 14 gra
den, de middagtemperatuur
varieert van zo'n 21 graden in
het noorden tot 25 graden in
het zuiden van het land. De
wind is noordoost en overwe
gend matig in kracht, langs de
kust waait een af en toe
krachtige noordoostenwind.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, geldig tot en met
Noorwegen en Zweden: In het zui
den vrij zonnig, maar later meer be
wolking. Eerst vrij warm met maxi
ma van 18 tot 20 graden, morgen
koeler Langs de westkust van Noor
wegen en in het noorden verander
lijk bewolkt. Vooral meer naar het
noorden langs de westkust enkele
buien. Later meer zon. Middagtem
peratuur 12-15 graden.
Denemarken: Vandaag vooral in het
zuidoosten nog zon, overigens half tot
zwaar bewolkt en mogelijk wat re
gen. Middagtemperatuur 18-22 gra
den, morgen lager.
Ierland, Schotland en Engeland: In
het zuidoosten bewolking en wat re
gen. In het westen droog en zonnig.
Dit koele weertype met meer zon
dringt morgen zuidoostwaarts tot
Midden-Engeland op. Middagtempe
ratuur van 14 in het noordwesten tot
22 graden in het zuidoosten. Morgen
voornamelijk in het zuidoosten kou
der.
België en Luxemburg: Vandaag over
wegend zonnig en warm. Morgen
meer bewolking en mogelijk een re
gen of onweer, vooral in het zuiden.
Middagtemperatuur 23 tot 26 graden.
WEERRAPPORT
Casablanca hall b
