jDe bescherming van naakte feiten Ex-directeur Castrol: „Olie verversen overbodig" Dreigbrief lijkt scholierenactie lEUWO Helft hartziekten niet te verklaren NMB maakt foutje: 50 Nederlanders 'multi - miljonair' Epilepsie? FNV-program '90-'94 vastgesteld AbvaKabo zet acties bejaarden zorg voort BINNENLAND CfiidacSoutmit DINSDAG 5 SEPTEMBER 1989 PAGINA 3 j Afval Shell per fabuis op vuilnisbelt MOERDIJK Shell Moerdijk heeft vermoedelijk per abuis ir»?000 kilo nikkeloxyde gestort op •je vuilnisbelt in Bavel. Het be- Örijf heeft inmiddels de provin cie, de regionale milieu-inspectie n de beheerder van de stort- ilaats op de hoogte gebracht. kerfolgens Shell *s het gevaar voor .het milieu gering, omdat de be treffende stof slecht oplost in nstfyater. Nikkeloxyde is nodig om iepaalde chemische processen op ;ang te brengen. Na gebruik ti vordt het afgevoerd naar een ^""kespecialiseerd bedrijf waar het e"'ordt opgewerkt. Prins Claus jarig Prins Claus is morgen jarig. Hij viert zijn 63e verjaardag. foto: anp Acties omroep van de baan HILVERSUM De dreigende acties in de omroep zijn van de baan. Bonden en omroep- werkgevers hebben gisteren in Hilversum overeenstemming bereikt over een principe cao voor 1989. De bonden zullen het bereikte akkoord met een positief advies voorleggen aan hun achterban. De werkgevers zijn de bonden tegemoet gekomen bij het geven van garanties voor omroepmedewerkers die als gevolg van een nieuw in te voeren salarissys teem lager ingeschaald zullen worden. Dat komt er op neer dat de betrokkennen finan cieel zo veel mogelijk gecompenseerd zullen worden. De werkgevers zijn de bonden niet tegemoet gekomen in de eis om een inciden tele loonsverhoging van 2 procent. De bon den moeten genoegen nemen met een verho ging van ruim 1,3 procent met een minimum van 500 gulden. AMSTERDAM De politie in Amsterdam vermoedt dat de dreigbrief van de Volgelingen van de Revolutionaire Gerech- tigheids Organisatie in ver band met de verkoop van De Duivelsverzen van Rushdie waarschijnlijk is geschreven door scholieren. De politie komt tot die voorlopige conclu sie nadat het ANP gisteren een tweede brief had ontvangen waarin wordt meegedeeld dat „besloten is onze organisatie wegens schoolverplichtingen op te heffen". De brieven en enveloppen van vorige en deze week zijn opgesteld met het zelfde lettertype en zijn beide in Den Haag op de post ge daan. Bij de brief die gisteren binnenkwam is het origineel gevoegd van de brief van vori ge week, ten bewijze dat de schrijvers beide brieven heb ben opgesteld. Een grap wil de politie het niet noemen. „Het bedreigen van personen of in stellingen is een van de ern stigste misdrijven die we ken nen. De problemen rondom het boek maakt het dreigen nog ernstiger. Het is afkeu renswaardig en vermoedelijk gedaan door onverantwoorde lijke lieden die de draagwijdte van hun actie niet kunnen of konden overzien", aldus een politiewoordvoerder. Het wa renhuisconcern V D die vo rige week in de brief genoemd werd als doelwit voor aansla gen als het boek verkocht zou worden, besloot meteen de verkoop van de boeken te sta ken. De leiding van het waren huisconcern is niet van plan op dit besluit terug te komen. „Vooralsnog beschouwen wij de tweede brief als een mis plaatste grap en blijven we de eerste serieus nemen". Minder ouderen met kunstgebit AMSTERDAM Fluoride, betere voeding en een betere mondhygiëne hebben er in de meeste westerse lan den voor gezorgd dat tandbederf en tandvleesaandoeningen minder voor komen. Doordat jongeren minder gaatjes hebben dan een jaar,of tien geleden, verschuift het zwaartepunt van de zorg naar ouderen. Die ko men dank zij deze ontwikkeling veel later dan vroeger - of helemaal niet meer aan een kunstgebit toe. Naast preventie is de zorg voor ouderen een van de onderwerpen die aan bod ko men op het wereldcongres van de in ternationale tandartsenorganisatie FDI, dat deze week in Amsterdam wordt gehouden. SYMPOSIUM OVER GEVOLGEN PRIVACYWET VOOR GEZONDHEIDSZORG N VANDAAG^ IN HET VJ terjJTRECHT Uit een re- hetente enquête blijkt dat lalt^ederlanders bijzonder lieareel waarde hechten aan de manier waarop er met nun persoonlijke en medi- rul-fche gegevens wordt om- 'er-l>egaan. Dat komt goed t,er£it, want er is net een be- opgin gemaakt met de in- zijiroering van de wet per- oonsregistratie, waardoor e privacy van de burger ioet worden gewaar borgd. hë-Recretaris mr. E. Olsthoorn- !eim van de Gezondheidsraad ■at de nieuwe wet zo samen: ,De kernpunten zijn dat dege- ïe die persoonsgegevens onder isisfcich heeft een aantal regels in /anLcht neemt. Daarbij behoort senpij duidelijkheid te verschaf- jtigien over de aard van de regis- :ratie, het doel ervan, de orga- lisatie en de manier waarop Ie geregistreerde zijn rechten :an uitoefenen. Die regels loeten er kortgezegd toe lei en dat er niet te veel gege- -ens worden verzameld, al leen de juiste gegevens, dat den deze niet te lang worden be waard en dat ze alle worden gebruikt voor het oorspronke lijke doel waarvoor ze zijn vastgelegd. Ik ga er van uit dat dit doel de behandeling van de patiënt is". De wet maakt evenwel geen onderscheid tussen algemene gegevens en medische gege vens, terwijl die laatste toch extra intiem en gevoelig zijn. Daardoor is nog onduidelijk of bijvoorbeeld een patiënt kan eisen dat zijn medisch dossier wordt vernietigd. Over deze en andere vragen die de nieu we wet oproept voor de ge zondheidszorg buigen zich morgen in Utrecht enkele honderden betrokkenen op uitnodiging van de Stichting Informatiecentrum voor de Gezondheidszorg (SIG). Vernietigen Psychiaters krijgen wekelijks verzoeken van ontslagen pa tiënten of ze alsjeblieft hun dossier willen vernietigen. De mensen willen een nieuw le ven beginnen, schamen zich vaak voor hun 'verscheurde' verleden of zijn bang dat er verkeerde dingen met hun ge gevens gebeuren. Voor elke arts is dat het grote probleeem: hoe kan hij goed behandelen als de hele medische geschie denis van de patiënt verdwe nen is? En hoe kan het zo noodzakelijke wetenschappe lijk onderzoek slagen als er geen gegevens meer zijn van patiënten? De Nederlander mag dan over het algemeen en groot ver trouwen hebben in de medi sche stand, hoe moet het nou als je inzage in je medisch dos sier wilt en de behandelende Directeur ir. H. Roelants van het SIG: „Patiënten hoeven van hun rechten weliswaar geen gebruik te maken, het is wel zaak dat de zorgverleners hun plichten na komen". foto: PR ling ernstig kan schaden? Vol gens de nieuwe wet heeft de patiënt recht op inzage, en in zage betekent hier: alles mo gen zien. Of je bent kankerpatiënt en de arts zegt de gegevens te gaan gebruiken voor een weten schappelijk onderzoek. Zonder zulke gegevens komt er van zo'n onmisbare kankerregi stratie niets terecht. Maar is het nou wel prettig om met naam en toenaam in een be stand te zitten? Volgens de nieuwe wet mag de patiënt weigeren. Dus is het zaak dat patiënten goed worden voor gelicht over de noodzaak en de gevolgen van het gebruik van zijn of haar gegevens. Rechten De gevolgen van de privacy wet voor de gezondheidszorg legio. „Omdat er nog veel on duidelijk is, valt er nog enorm veel te regelen", concludeert ir. H. Roelants, algemeen di recteur van de Stichting Infor matiecentrum Gezondheids zorg (SIG) in Utrecht. „Patiën ten hoeven van hun rechten weliswaar geen gebruik te ma ken, het is wel zaak dat de zorgverleners hun plichten na komen". Eén van die plichten is het zorgvuldig omgaan met gegevens. De fors toegenomen computerisering van de sa menleving en de ongewenste inbreuken op bestanden (kra ken, virussen) hebben steeds meer mensen daarvoor huive rig gemaakt. Roelants: „Omdat de wet geen onderscheid maakt tussen soorten gegevens, zijn er voor de gezondheidszorg drie hoofdproblemen. Ten eerste de interpretatie van de wet. Val len de kaartenbakken, hang mappen, medische dossiers er wel of niet onder? Wij vinden van wel en de Tweede Kamer vooralsnog ook. Ten tweede: wie heeft zeggenschap over de medische gegevens in een zie kenhuis? In de praktijk be paalt de specialist wat er met de gegevens gebeurt". „En ten derde: hoe gaat het met het recht op inzage in en correcties van gegevens. Wij vinden dat de patiënt geen ge noegen moet nemen met on duidelijkheid. Hij moet kun nen weten wat er wordt vast gelegd en waarvoor die gege vens eventueel worden ge bruikt. Maar dat kan in som mige gevallen de behandeling wel degelijk schaden. Wie be paalt dan wat er gebeurt? Der gelijke vragen moeten alle maal nog worden beant woord". Hogere orde Voor directeur J. van der Wilk van het Landelijk Pa tiënten/Consumenten Plat form staat één ding voorop: de grondrechten van de burgers in dit land zijn van een hogere orde dan de belangen van on derzoekers. Hij heeft dan ook de grootste moeite met het verstrekken van gegevens voor wetenschappelijk onder zoek. Hij zegt: „Gegevens mo gen worden verstrekt voorzo ver de persoonlijke levenssfeer van geregistreerden daardoor niet onevenredig wqrdt ge schaad. Wie gaat straks uitma ken wat 'niet onevenredig' is? Is hier geen sprake van omke ring van de bewijslast? Als ik als patiënt mijn gegevens aan een dienstverlener toever trouw, dan doe ik dat niet met de impliciete toestemming deze gegevens te verstrekken ten behoeve van wetenschap pelijk onderzoek, waarbij deze dienstverlener dan kan bepa len of ik daardoor onevenre dig in mijn belangen geschaad zal worden". Van der Wilk is daarom voorstander van een regelement dat voor alle in stellingen in de gezondheids zorg gaat gelden. DICK HOFLAND Nieuw uniform NS NS-medewerkers showen enkele prototypen van nieuwe uniformen voor machinisten. Alle 3300 machinisten van de NS stemmen deze maand over een nieuw uniform. Zij kunnen kiezen uit drie kledingpakketten: de rode, de blauwe of grijze lijn. foto: anp BILTHOVEN Voor onge veer de helft van alle hart- en vaatziekten is geen verklaring aan te wijzen. Het zogeheten peilstationprojekt hart- en vaatziekten 1987-1991 onder leiding van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Mi lieuhygiëne (RIVM) onder zoekt daarom ook andere fac toren dan een te hoge bloed druk, te veel cholesterol en ro ken, die een rol kunnen spelen bij het krijgen van hart- en vaatziekten. Het onderzoek wordt uitge voerd door de basisgezond heidsdiensten in Amsterdam, Doetinchem en Maastricht. In 1987 zijn 6300 mensen van 20 tot 60 jaar onderzocht op risi cofactoren voor hart- en vaat ziekten, in 1988 ruim 8200. Hun bloed wordt bewaard voor eventueel later onder zoek en ze moeten ook vragen beantwoorden op psychosoci aal gebied en over hun genees- middelengebruik. Het RIVM maakte gisteren de eerste resultaten bekendge maakt. Zestien procent van de onderzochten had een ver hoogd en 2,5 procent een sterk verhoogd cholesterolgehalte. Opvallend is dat ongeveer twee derde van hen dat niet wist en dat maar een vijfde er ook voor werd behandeld met adviezen voor andere voe dingsgewoonten (vooral min der verzadigd vet) of medicij nen. Hoge bloeddruk is vastge steld bij 6 procent van de deel nemers en een sterk verhoog de bij 4 procent. Het percenta ge rokers was 40, terwijl 16 procent meer dan 20 sigaretten per dag rookte. Bij minder dan de helft van de deelnemers is geen van de drie risicofactoren vastgesteld, bij een op de ne gen twee en bij één procent al- ie Glasbak-campagne IS gericht op jongeren DEN HAAG Deze week lelgaat een nieuwe campagne ^van start om het gebruik van a"de glasbak nog meer te bevor- De campagne richt zich deze keer vooral op de jongeren >n van 15 tot 24 jaar, die relatief het minst glasbak-bewust zijn. De Nederlander blijkt met jaarlijks 16 kilo per hoofd van 1 de bevolking al de grootste glasinzamelaar ter wereld te zijn. Van de circa 435.000 ton eenmalig verpakkingsglas, flessen en potten, dat jaarlijks in Nederland wordt verkocht, werd vorig jaar 52 procent naar de glasbak gebracht. Anderhalf jaar cel voor grafschenner DEN BOSCH Een 21-jarige 2 man uit Schijndel is gisteren door de rechtbank in Den Bosch conform de eis veroor deeld tot anderhalf jaar gevan genisstraf, omdat hij in de nacht van 22 op 23 mei een enorme ravage aanrichtte op het kerkhof in het Noordbra bantse plaatsje Zeeland. Hon dereenenvijftig graven en zer ken werden merendeels on herstelbaar vernield. De mate riële schade bedroeg 350.000 gulden. DE KNOLLEN MA, IK KAM ZDUWC WOAAS Nier bij juuie kdmem AMSTERDAM Vijftig Nederlanders, onder wie de 64-jarige mr. R.C. Sangster uit Scheveningen, hebben zaterdag de verrassing van hun leven ge kregen. Op hun bankafschrift van de Nederlandse Middenstands -Bank ,,de bank die met u mee denkt" stond plotseling een saldo vermeld van maar liefst 999.999.999. Wat kun je daar niet allemaal mee doen, moeten de gelukki gen gedacht hebben. Helaas niet veel, zo blijkt uit de reactie van een woordvoerder op het NMB-höofdkantoor in Am sterdam. „Door een foutie in het systeem is de computer op tilt geslagen. Daardoor nebben een aantal mensen die een doorlopend krediet hebben op hun periodiek overzicht een verkeerd saldo vermeld gekregen". Volgens de woordvoer der gaat het niet om een daadwerkelijke boeking. De muta ties waren in orde, alleen met de vermelding van het eind bedrag is iets mis gegaan. Helaas zullen de vijftig 'multi-mil- jonairs' dan ook geen aanspraak kunnen maken op een ren tevergoeding. Wel zal de bank de fout in een brief recht zet ten. De heer Sangster, in Den Haag bekend als secretaris van de oranjevereniging Prinses Juliana, kon zijn ogen zaterdag niet geloven. „Negenhonderd miljoen gulden, het is nauwe lijks voor te stellen hoeveel dat is", zegt hij. Gisteren ging de kersverse 'multi-miljonair' naar de bank om 'alvast' 900 mil joen op te nemen. De in allerijl gealarmeerde filiaal-direc teur zocht daarop contact met het NMB-hoofdkantoor, waar de fout werd ontdekt. De heer Sangster kon toen gewoon honderd gulden opnemen. Zet jezelf niet buitenspel Nederland telt ruim 90.000 mensen met epilepsie. Er is nog iets: de Epilepsie Vereniging Nederland (EVN) bestaat 10 jaar. Zij is een belangenvereniging van en voor mensen met epilepsie. Dit jaar - vinclen vele regionale en lokale info-markten plaats. Waarschijn lijk ook in uw omgeving. Kom langs. Wij geven u graag alle informatie. Ruim 90.000 men sen hebben epilepsie, zijn enige nieuwe leden dan teveel gevraagd? Bel: (030) 52.35.78 epilepsie vereniging Nederland Hoe meer leden, hoe meer wij voor uw belangen kunnen opkomen. EPILEPSIE EN MAATSCHAPPIJ NATIONAAL EPILEPSIE FONDS/ F DE MACHT VAN HET KLEINE Postbus 9587, 3506 GN Utrecht. UTRECHT De Federatie- raad van de FNV (bestuur van de vakcentrale en bondsvoorzitters) heeft giste ren het FNV-program voor de jaren 1990-1994 vastge steld. De AbvaKabo en de Bouw- en houtbond handhaven hun be zwaren tegen de doelstelling om de arbeidstijd ook na het bereiken van de 35-urige werkweek te verkorten. Het program is verder unaniem aanvaard, zo heeft een FNV- woordvoerder meegedeeld. Het programma totale kos ten 30 miljard gulden voor ziet onder meer in herstel van de koppeling tussen lonen en uitkeringen, herstel van de achterstand voor de mensen met een minimuminkomen en verhoging van de minimum uitkeringspercentages en het minimumloon met tenminste 5 procent. De FNV wil de ko mende vier jaar verder bijnar9 miljard gulden geïnvesteerd zien in milieu en infrastruc tuur. Voor onderwijs, bejaar denvoorzieningen en kinder opvang heeft de FNV een be drag van 5 miljard gulden in gedachten. DEN HAAG De AbvaKa bo gaat door met acties in de bejaardenzorg. De bond wijst het aanbod dat de werkge vers gisteren deden - een loonsverhoging van twee procent en een eenmalige uitkering van een procent voor dit jaar - van de hand. Dit heeft AbvaKabo-onder- handelaar Pim van Loon na afloop van het gesprek met de werkgevers laten weten aan de ongeveer zevendui zend actievoerende bejaar denverzorgers, die bijeen wa ren in het Nederlands Con gresgebouw in Den Haag. De CFO (de christelijke ambte narenbond) vindt dat er sprake is van een „aanzien lijke vooruitgang" ten op zichte van wat de werkge vers eerder hebben geboden. Het landelijk groepsbestuur bejaardenoorden van de CFO bepaalt binnenkort of het bod voldoende basis biedt om de onderhandelingen •voort te zetten. De werkgevers hebben ook nog eens toegezegd dat met ingang van april 1990 de functies van de werknemers in de bejaardenzorg opnieuw worden gewaardeerd, waar door het meerendeel een ex tra periodiek krijgt ofwel nog eens zo'n drie procent loonsverhoging. De ministers van WVC en sociale zaken zijn in principe bereid om voor die functiewaardering in januari ongeveer dertig miljoen extra op tafel te leg gen. Volgens de AbvaKabo kost de nieuwe functiewaar dering meer geld dan de overheid bereid is te betalen. Hierdoor zou er nauwelijks geld overblijven voor het af sluiten van een reële cao voor 1990. „Er is hooguit sprake van schuiven met geld", aldus Van Loon. Om de werkdruk in de bejaar denoorden te verminderen hebben de werkgevers ook 'beloofd snel 1500 tot 2500 ex tra arbeidsplaatsen te schep pen. Volgens werkgevers-onder handelaar G. Werdmuller von Elgg is een beter bod „niet haalbaar". „Als de bon den dit niet accepteren, dan moeten ze drommels goed weten dat zii met vuur spe len". Werdmuller waar schuwde dat de werkgevers niet zullen schromen om naar de rechter te stappen als een of meer bonden acties ontketenen, die alleen maar gericht zijn op een hogere loonruimte. „Ook een cao akkoord zonder de AbvaKa bo behoort tot de mogelijkhe den, al zijn we daar niet op uit", aldus Werdmuller. LEIDEN „Het is zo klaar als een klontje", zegt H. de Groot, „olie verversen is volstrekt overbodig". De vroegere directeur van Castrol meent het uit de grond van zijn hart: motorolie kan een motorleven lang mee. Maar bij de ANWB betwijfelt men dat zeer. „De kwaliteit van olie loopt onherroepelijk te rug", stelt H.P. van Driest, verbonden aan de afde ling Auto. li, i /i Leidenaar De Groot was alge meen directeur van Castrol, vijftien jaar geleden, toen hij steeds stelliger tot de overtui ging kwam dat er flink ge knoeid wordt met olie. Niet al leen boeken de oliemaatschap pijen er buitensporige winsten op, bovendien is al dat verver sen je reinste flauwekul. Ner gens voor nodig. De Groot kon er niet langer achter staan en nam ontslag. „Ik had octrooi aangevraagd op een door mij ontwikkelde luchtvering en heb voor de produktie daar van een eigen bedrijf opgezet". Zijn nieuwe positie stelde De Groot in de gelegenheid rond uit te zeggen wat hij vond - en nog steeds vindt. „Dat hele gedoe met dat olie ver versen stamt uit de tijd van de T-Ford. Bij een moderne auto is het absoluut niet nodig. Het is tegenwoordig normaal dat een olie een motorleven lang meegaat. Dat zie je bijvoor beeld aan de versnellingsbak van Opel; de olie die daar in zit kén niet eens vervangen worden. En zo kan dat met de hele auto. Gewoon olie bijvul len met een goede olie, dat is voldoende. Dan hoef je ook niet telkens die oliefilters te vervangen". Dat mag goed nieuws ge noemd worden: flinke bespa ringen voor de consument en een aanzienlijke verlichting voor het milieu. Nu komt per jaar nog vijftig miljoen kilo af gewerkte olie vrij en worden miljoen oliefilters ge dumpt. Uiteraard moeten de oliemaat schappijen niets van De Groot weten, maar ook de afdeling Auto van de Algemene Neder landse Wielrijders Bond (ANWB) ziet niets in zijn anti olie-standpunt. Zegsman H.P. van Driest: „De Groot fixeert zich helemaal op de zuurgraad van de olie; zolang die gelijk blijft zou er niets aan de hand zijn. Maar daar draait het he lemaal niet om. Het gaat niet om de zuurgraad, maar om de vervuiling. Bij het gebruik van de motor krijg je vervuilde elementen in de olie. De kwa liteit van het dope-pakket loopt achteruit, dat wil zeggen dat de chemische toevoegingen in de olie hun werking verlie zen. Zolang De Groot niet met recent wetenschappelijk on derzoek op de proppen komt, adviseren wij de automobilist zich te houden aan de verver- sings-termijnen die de autofa brikant noemt". „Ja kijk, die Van Driest komt natuurlijk niet uit de olie-in dustrie hè", reageert De Groot. „Ik heb in Engeland een lang durige olie-technische oplei ding gehad, dat scheelt. Want Van Driest weet blijkbaar niet dat de kwaliteit van het dope pakket nu juist bij uitstek is af te leiden uit de zuurgraad van de olie. Als de olie er te sterk op achteruit gaat, zie je dat aan de verzuring". Op grond van die bevinding heeft De Groot een „eenvoudige methode" ontwikkeld om de zuurgraad te meten. Niet dat dat drin gend nodig is (normaal gespro ken gaat de olie volgens hem immers levenslang mee), maar omdat er één specifiek geval is waarin weieens olie ververst moet worden en dat is bij „mo- torstilstandscorrosie". Niet bij gebruik dus, maar bij stilstand. Dan is het zinnig de zuurgraad te meten en dat kan aan de hand van twee plaatjes op de peilstok, die De Groot voor vijftien gulden levert. Alleen als die verkleuren, moet de olie ververst worden. STEVO AKKERMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 3