Beestachtige souvenirs
Kassa van universiteit
rinkelt veelvuldig
8S££
finale
Niet moeilijk
HONDEN, KATTEN, APEN EN EEN OLIFANTSPOOT ALS PARAPLUBAK
Vingers
Milieu
Transferpunt
Kostprijs
üeidóeQounarit'
DEN HAAG - Het volgende ver
haal blijkt het, in verschillende va
rianten, goed te doen op verjaarda
gen. Een echtpaar gaat op vakantie
naar Griekenland. Elke dag liggen
man en vrouw te bakken in het
zonnetje. Al spoedig krijgen ze ge
zelschap van een alleraardigste
hond, die hen voorkomt als een
aanhankelijke, vriendelijke soort
teckel. Het beestje is niet bij hen
weg te slaan, dank zij de chips en
andere lekkernijen die het krijgt
toegestopt.
Op zekere dag mag het mee naar het ap
partement waar het verder wordt ver
troeteld. Meneer en mevrouw kunnen
het niet over hun hart verkrijgen het
dier achter te laten en smokkelen de
hond mee naar huis, naar Nederland.
Geen problemen onderweg. Die ont
staan pas thuis met de kat van het echt
paar. Het treffen tussen de dieren pakt
dramatisch uit. Als de Griekse hond de
kat ontdekt, ontpopt hij zich op slag als
een wreed en bloeddorstig dier. Binnen
de kortste keren scheurt hij de kat de
kop af.
Het echtpaar schrikt zich lam. De hond
moet de deur uit natuurlijk. De dieren
arts moet hem maar afmaken. De die
renarts hoort het vreemde verhaal aan
en is van één ding zeker: het dier ver
toont niet de kenmerken van een hond.
Wat het dan wel is kan de goede man
niet vertellen, hij heeft zo'n beest in zijn
praktijk nog nooit gezien. Niettemin
krijgt de hond een spuit en vervolgens
stuurt de arts het stoffelijk overschot
naar een laboratorium. Daar constateren
deskundigen dat het echtpaar al die tijd
een zeldzaam soort strandrat koester
deEnfin, vierhonderd gulden boete
op de koop toe, want zo'n beschermd
dier hadden ze nooit mee mogen nemen.
Het is maar een verhaal, met niettemin
een kern van waarheid. Óp vakantie zijn
we sneller geroerd, onder de indruk. Ge
volg: jaarlijks komen heel wat magere
(vooral) katten en honden in kistjes,
kooitjes, manden en bakken de grens
over. Ze worden op reis verborgen, niet
aangegeven, ze zijn nooit gecontroleerd
en nergens tegen ingeënt. Dit is dan ook
een toptijd voor dierenartsen. Tientallen
mensen met een ziek dier uit een
vreemd land komen zich melden. Die
renarts Zanderink heeft er al weer de no
dige gehad. „Het is het bekende verhaal.
Mensen gaan op vakantie, lopen overal
rond, komen in achterbuurten, bij boer
derijen en treffen dan een dier aan, in
een klein hok of zo. Zielig natuurlijk,
dus ze nemen het mee naar het hotel.
Frankrijk en Spanje zijn wat dat betreft
populaire landen. Maar of zo'n hond
lijdt aan hondeziekte of leverziekte.
weten zij veel. Mensen die een dier uit
het buitenland meebrengen zijn de vaste
sponsors van de dierenarts".
De douane is de instantie die behoort te
vragen naar geldige inentingscertificaten
als zij merken dat een dier wordt in- of
uitgevoerd. Op Schiphol geldt een spe
ciaal pakket maatregelen als zo'n 'die
renvriend' bij de grens wordt gesnapt.
De heer Offerman van de KLM-pers-
dienst: „Dieren zonder geldige gezond
heidspapieren en ook beschermde uit
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1989 PAGINA 26
heemse diersoorten komen de grens niet
over. Ze worden in beslag genomen en
de passagier krijgt een proces verbaal".
Een 'gewone' hond of kat zonder papie
ren wordt maximaal zes weken in de
buurt van Schiphol in quarantaine gezet.
De kosten zijn voor degene die het beest
meebracht. Als het dier na zes weken ge
zond wordt verklaard kan het het wor
den opgehaald, als men tenminste bereid
is de kosten te betalen. „Dat gaat dus
aardig in de papieren lopen", constateert
Offerman, die eraan toevoegt dat in het
andere geval het beest wordt afgemaakt
of in een asiel verdwijnt. „Maar vaak
betalen ze wel, want de kinderen waren
op vakantie zo aan het beest gehecht ge
raakt
Hij stelt met nadruk: „We roepen het zo
vaak: neem geen dieren mee uit het bui
tenland. Maar hoeveel er ook op geha
merd wordt en hoe vaak we het ook zeg-
Peter Stoel van het ministerie van land
bouw en visserij, die in zijn dagelijks
werk te maken heeft met de invoer van
dieren geeft een goede raad: „Als men
sen een dier willen meenemen, moeten
in het vakantieland naar de dierenarts
gaan. Daar moet het worden nagekeken
cn injecties krijgen. Met de daarbij beho
rende papieren stap je naar de douane
en dan is er niets aan de hand". Maar
wie dat niet doet loopt dus kans dat het
dier bij Schiphol in quarantaine gaat en
dat kan volgens Stoel wel zo'n zes- tot
achthonderd gulden gaan kosten.
Er worden ook veel planten meegebracht
(die trouwens evengoed officieel moeten
worden ingevoerd; ook daar moet een
verklaring voor worden gehaald waaruit
blijkt dat het exemplaar vrij is van ziek
tes). „Het is gewoon een feit dat mensen
iets willen dat bijzonder is. Niemand zet
met zorg een brandnetel in zijn tuin of
gaat uit zijn bol bij het zien van een ro-
zebottel, maar een cactus uit Zuid-
Frankrijk of een lavendelplant doen het
goed. Het moet mooi, duur en vooral
zeldzaam zijn", meent Stoel.
En wat er verder wordt binnengesmok
keld? Schildpadden, papegaaien, orchi
deeën, kortom, internationaal bescherm
de dieren en planten zijn gewild. Stoel:
„Je begrijpt het niet, maar ivoren beeld
jes, schildpaddehulzen en slangeleren
tassen doen het nog steeds goed. Je kunt
het zo gek niet verzinnen of ze komen
ermee aanzetten. Een olifantepoot als
paraplubak bijvoorbeeld
Een huidje van een luipaard vinden
sommigen hog steeds een aardige deco
ratie voor boven de open haard. Wie op
vakantie gaat naar (onder meer Afri
kaanse) landen waar dergelijke produk-
ten worden aangeboden, wordt er in spe
ciale folders bij het boeken van de reis
voor gewaarschuwd. „Neem niet zo'n
souvenir mee want het geeft een grote
administratieve rompslomp wil je het le
gaal invoeren. Wie dan toch nog een
ivoren beeldje uit Verweghistan voor
tante Emma mee wil nemen moet in het
land van aankoop naar de overheid toe
om aen uitvoervergunning aan te vra
gen. Vervolgens moet hij in Nederland
bij het ministerie van landbouw een in
voervergunning gaan aanvragen. Een
heel gedoe, maar anders wordt het in be
slag genomen. Een olifant heeft immers
maar twee slagtanden en voor zo'n leren
tas moet ook weer een slang sneuvelen".
Volgens Stoel smeken de Afrikaanse lan
den de rijkere landen streng toe te zien
op de controle, omdat ze het zelf niet
meer aankunnen. En dat gebeurt dan
ook. Wie wordt betrapt krijgt een straf
rechtelijke procedure aan zijn broek.
Nederland is bezig de wet aan te passen,
wat betreft het houden van 'huisdieren'.
De gezondheids- en welzijnswet voor
dieren moet de minister in de toekomst
de mogelijkheid gaan bieden te zeggen
wie wel of niet bepaalde dieren mag
houden. Dat geldt bijvoorbeeld voor be
paalde alligator-achtigen en reptielsoor
ten. Stoel: „Dat zijn niet zómaar huis
dieren, maar sommige specialisten kun
nen ermee omgaan. Die boeken bijzon
dere fokresultaten met soorten die nor
maliter bij ons niet voorkomen. Ze zijn
aangesloten bij clubs en werken de hele
dag met die dieren. Dat zijn uitzonde
ringen, daar moet de wet op aangepast
worden".
Stoel: „Het ligt allemaal heel moeilijk.
Want hoeveel mensen wonen er niet ne
gen hoog met een knoert van een bou
vier, die ze als jong hondje aanschaf
ten?". In die aanpassing van de wet vor
men de apen een verhaal apart. Sommi
ge soorten mogen bij ons nü nog als
huisdier worden gehouden. Stoel: „Twee
of drie jaar is het leuk, zo'n aapje thuis,
maar daarna wordt de kleine vriendelij
ke Shita een agressief beest dat het recht
van de sterkste laat gelden. Dan is er
geen land meer mee te bezeilen".
De heer Reussien in Amstelveen van de
stichting AAP (Apen Adoptie en Protec
tie) verzorgt exotische dieren die in de
huiskamer niet langer te houden zijn.
„Als de mensen plotseling een paar vin
gers moeten missen willen ze wel ko
men", zegt hij nuchter. „Apen zijn ge
woon levensgevaarlijk. Als ze groter
worden gaan de hoektanden groeien en
zijn de beesten echt niet meer te houden.
In tropische landen staan kleine kinde
ren met aapjes of andere dieren langs de
straat of op markten. Ze hebben de bees
ten in kooitjes of aan een touwtje en dat
staat zo zielig. Onlangs is op Schiphol
nog een man opgepakt die twee heel jon
ge aapjes met plakband onder het over
hemd op zijn lichaam had bevestigd. Hij
werd gelukkig gesnapt".
Niet alleen apen gaan uiteindelijk naar
Amstelveen, maar ook andere niet meer
te houden zoogdieren, kakatoes, pape
gaaien (10 a 15 per week), krokodillen
en vogelspinnen
Ook Reussien ervaart steeds weer dat
mensen hardleers zijn:
„Vorig jaar op dierendag werden we
door een grootwinkelbedrijf gevraagd
met een stand voor de deur te komen
staan. Of we dan wat dieren mee wilden
nemen. Dan konden de messen eens
zien wat nou precies verboden dieren
zijn en dan zouden ze het nooit meer
vergeten. Komt er een mevrouw voorbij
die alles bekijkt en verontwaardigd
roept: 'Goh, zo'n schildpad, mag dat óók
al niet meer?' Ik zeg: 'Nee mevrouw,-dat
zijn beschermde dieren'.
'Goh', zegt ze, 'we hebben er onlangs uit
Joegoslavië twee meegenomen'. Daar
zijn ze haast niet meer te vinden dus ik
zeg tegen haar: 'Dat het u zomaar gelukt
is die dieren hier te krijgen. Dat u niet
door de douane bent gecontroleerd, of
dat niemand de politie heeft ingescha
keld'. Ze kijkt me gek aan. Blijkt haar
man politieagent te zijn".
ANNETTE KOLBRINK
LEIDEN/DELFT In een folder
van de Technische Universiteit
Delft staat het zwart op wit. Het
inhuren van een hoogleraar kost
185 gulden per uur, exclusief btw.
De Nederlandse universiteiten
zijn in toenemende mate afhanke
lijk van wat in het jargon de 'der
de geldstroom' heet, want dat
geld vormt een welkome aanvul
ling op de schamele rijksbijdrage
uit Zoetermeer.
De meeste studenten die aanstaande
maandag, als het academisch jaar wordt
geopend, voor het eerst de collegebanken
bezetten, zullen er geen flauw benul van
hebben dat universiteiten gedwongen de
boer op gaan. De bezuinigingsdrift van
minister Deetman heeft de algelopen ja
ren flinke bressen in de financiële mid
delen geslagen, die alleen opgevuld kun
nen worden door onderzoeksopdrachten
uit de particuliere sector en van de over
heid. De universiteiten van Delft en Lei
den haalden daarmee in 1987 bijna tien
procent van het totale budget binnen.
Leiden wist 36 miljoen gulden te verwer
ven, de TU Delft 31 miljoen. Een uit
stapje naar de Erasmus Universiteit leert
dat daar bijna twintig procent via de
derde geldstroom binnenkwam. Absolu
te topper was de medische faculteit in
Rotterdam die voor meer dan 67 mil
joen gulden aan onderzoeksopdrachten
in de wacht sleepte. Kassa!
In Delft wordt terdege rekening gehou
den met de toekomst. Hoofd voorlich
ting van de TUD, J. Maat, constateert
met enige tevredenheid dat onlangs het
initiatief werd genomen zich als univer
siteit nadrukkelijk bezig te houden met
milieutechnologie. „Je kunt er zeker van
zijn dat er de komende jaren veel op
drachten zijn te vergeven, want er komt
veel geld beschikbaar voor het milieu.
Daar willen we van meeprofiteren".
Bij de TUD zijn liefst vier faculteiten
betrokken bij dit nieuwe project, waar
voor een aparte directeur is aangetrok
ken. Die moet niet alleen binnen de mu
ren van de universiteit de zaken coördi
neren, maar hij wordt ook geacht actief
de nieuwe know-how aan het bedrijfs
leven te verkopen. Een formule die al
vrucht heeft afgeworpen bij een ander
project in Delft, het hechten van materi
alen. Maat: „Vorig jaar bleek dat het
hechten of lijmen van verschillende ma
terialen in de industrie de nodige proble
men opleverde. Daarop is hier gezegd:
daar moet een oplossing voor zijn en zo
ontstond een succesvol samenwerkings
verband tussen scheikundigen die veel
weten over de structuur van lijm, en de
specialisten van lucht- en ruimtevaart
techniek. Inmiddels maakt Akzo al
dankbaar gebruik van de aangedragen
oplossingen".
Bedrijven spenderen veel geld aan eigen
'research and development', maar hun
inspanningen zijn vooral gericht op snel
le toepassing van ideeën in het industrië
le proces. Aan een aantal fundamentele
vraagstukken komen ze vaak niet toe.
En daar schuilt dan ook het gevaar voor
de universiteiten in hun samenwerking
met de particuliere sector, die vaak
hooggespannen verwachtingen heeft.
„We gaan een inspanningsverplichting
aan, maar kunnen nooit het resultaat ga
randeren. Je weet nooit of de uitkomsten
toepasbaar zijn", aldus Maat.
Waar de grote concerns meestal goede
contacten hebben met hoogleraren en
vakgroepen, ontbreekt zo'n relatie met
het midden- en kleinbedrijf. Dat werd
ook door de tofcnmalige minister voor
wetenschapsbeleid. Van Trier, gesigna
leerd in zijn in 1979 verschenen innova
tie-nota. Daarin pleitte hij voor een ex
periment met zogenaamde transferpun
ten die de kennis van de universiteiten
moesten aanbieden aan het kleinere
bedrijfsleven. Enkele jaren later conclu
deerden de commissies Wagner en Dek
ker, die aanbevelingen deden over hoe
Nederland in de vaart der volkeren mee
zou kunnen opstomen, dat de proef bij
de drie technische hogescholen (nu tech
nische universiteiten) en de universitei
ten in Nijmegen en Groningen uitge
breid moest worden naar alle universi
teiten.
Inmiddels leert de praktijk dat het mid
den- en kleinbedrijf, ondanks de trans
ferpunten, nauwelijks gebruik maakt van
de kennis die beschikbaar is bij de denk
tanks van Nederland. Het zijn juist de
grote bedrijven, de overheid en de door
de overheid gesubsidieerde instellingen
die opdrachten plaatsen. Is daarvoor'een
verklaring?
H. van der Starre, hoofd van het Leidse
transferpunt, merkt dagelijks dat het
kleinere bedrijfsleven niet of nauwelijks
in staat is wetenschappelijke kennis op
te vangen. „De draagkracht is daarvoor
te gering, maar ik verwacht dat dat op
de langere termijn zal veranderen als
meer afgestudeerden, ook van hogescho
len, in die sector gaan werken". Toch
blijft het de vraag of het midden- en
kleinbedrijf een interessante doelgroep is
voor de universiteiten. „Veel van die be
drijven zitten met een heel duidelijk
probleem dat opgelost kan worden door
een druk op de kennistoets", zegt Van
der Starre die vindt dat dat niet thuis
hoort bij een universiteit. Zijn collega
van het Rotterdamse transferpunt, me
vrouw L. Blussé, is het eens met die ge
dachte. „De vraag moet interessant zijn.
Routineonderzoek, zoals een markton
derzoek doen we hier niet, want daar
voor heb je allerlei bureaus".
Ook in Delft staat men niet te dringen
voor kleine opdrachten. Voorlichter
Maat is eerlijk: „De mogelijkheden om
al die kleinere vragen te beantwoorden
In één van de gebouwen van de Technische
Door het uitvoeren van deze opdracht verd,
onderwijs.
zijn drastisch verlaagd. Het is veel inte
ressanter een grote opdracht binnen te
halen, want dan ben je in één klap een
stuk verder. Die schaal is ook nodig om
het aantrekkelijk te maken voor de on
derzoekers".
Gelukkig is voor het midden- en klein
bedrijf een andere oplossing gevonden,
want hun staan innovatiecentra in het
hele land ter beschikking, die wel 'de
vragen naar de bekende weg' willen en
kunnen beantwoorden.
Merken studenten nu iets van die derde
geldstroom? Mevrouw Blussé: „Eén van
Universiteit Delft worden materialen getest di
ent de universiteit een flinke som geld naast
de doelstellingen van het transferpunt is
het bij elkaar brengen van onderzoek en
praktijk. De ervaring die daarmee wordt
opgedaan door onderzoekers, zal aan
studenten worden overgedragen. Een
concreet voorbeeld is het berekenen van
de kostprijs van een bepaald produkt tij
dens een werkcollege economie. Maar
het komt ook vaak voor dat een student
stage loopt bij een bedrijf of zijn afstu
deeropdracht wijdt aan een bedrijfspro-
bleem. En natuurlijk zijn er de
studentenassistentschappen die finan
cieel aantrekkelijk zijn".
Op de langere termijn is nog een ander
effect voor de studenten te verwachten,
want door het geld uit opdrachten zullen
worden gebruikt in de vliegtuigindustrie,
de vaste subsidie van het ministerie van
FOTO: CEES VERKERK
universiteiten zich steeds verder specia
liseren en dat breeduit etaleren. En dat
moet weer opdrachten, toponderzoekers
en studenten trekken. Een ontwikkeling
die de scheidend rector-magnificus van
de Erasmus Universiteit, professor Rin-
nooy Kan, ziet zitten. In een interview
met Het Vrije Volk toonde hij zich er
vorige week een warm voorstander van:
„Universiteiten moeten zelf de prijs
kunnen vaststellen die hun produkt
waard is. Dan kunnen studenten kiezen
uit universiteiten van verschillend ni
veau". De Rotterdamse hoogleraar voegt
daar nog wel aan toe dat dat niet mag
leiden tot een selectie op grond van wel
vaart van ouders.
LUCAS BOLSIUS
Het zijn niet alleen honden en katten die mensen uit het buitenland meebrengen. Ook beschermde exotische dieren, levend, opgezet of verwerkt tot iets 'moois' behoren tot
de populaire souvenirs. FOTO: SP
