Angela geeft
Purper kleur
„James Bond draait al!"
D
Q
EX-DOLLY DOT STORT ZICH
IN HET CABARET
Toegehapt
Voorpret
Opportunisten
Verbaasd
„Polen hongeren naar
ongecensureerd nieuws"
30 ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1989
I
1
Ie
„Hé, Dolly Dot". Nog dagelijks wordt Angela
Groothuizen (29) op deze manier aangesproken. Ze is er
aan gewend geraakt dat ze niet zonder opmerkingen of
steelse blikken de overkant van de straat haalt. Ook
anderhalfjaar na het uiteenvallen van Nederlands
populairste meidengroep staan er voor haar huis in
Amsterdam nog fans die hopen een glimp van hun idool
op te vangen. Angela Groothuizen is met een nieuw
avontuur begonnen: de cabaretgroep Purper waar ze
Adelheid Roosen en Karin Bloemen moet doen vergeten.
Geen gemakkelijke opgave.
AMSTERDAM - „Ik weiger mee
te doen aan die hokjesgeest. Ik
gruw van het gezegde: schoenma
ker blijf bij je leest. Ik probeer me
op verschillende terreinen te be
kwamen. Momenteel zing ik in een
popgroep en ik stop uiteraard veel
tijd en energie in Purper, maar als
ze me vragen voor een mooie film
of een tv-show, zeg ik niet bij voor
baat 'nee'. Het publiek bepaalt wel
of het een goede of slechte keuze
was. In de VS kijkt niemand
vreemd op als zangers van een
hardrockband tapdancelessen ne
men, ik bedoel maar".
Van Angela Groothuizen mag het hele
horeca-etablissement meeluisteren. Ze
praat met luide stem en zonder schroom
over haar carrière. Haar entree even
daarvoor in het Grand Café op Amster
dam CS is niet alleen vanwege haar kle
dij opvallend.
Na negen jaar Dolly Dots beproeft ze
haar geluk als cabaretière bij Purper. Een
sprong in het duister? „Nee, de mensen
die me kennen weten dat het theater, en
als verlengde daarvan het cabaret, me al
tijd hebben getrokken. Anderzijds be
speur ik een bijna masochistisch verlan
gen om me kwetsbaar op te stellen. Ik
kan gigantisch op m'n gezicht gaan.
Maar eerlijk gezegd verwacht ik dat niet,
hoewel de zenuwen me af en toe door de
keel gieren".
De tijd bij de Dolly Dots noemt Angela
Groothuizen geweldig fijn en vooral erg
leerzaam. „Op m'n zestiende - ik was
zangeres in een hardrockband - voelde
ik me zowel aangetrokken tot het con
servatorium als de Rietveldakademie.
Maar een opleiding volgen aan de to
neelschool was m'n liefste wens. Ik ben
op een voorlichtingsdag geweest, maar
knapte daar volledig af. Daarna rolde ik
in de Dolly Dots en maakte negen jaar
lang waanzinnige dingen mee. In feite
kreeg ik zodoende de beste opleiding die
je je kunt denken. Je maakt platen, staat
in cafés, zalen, theaters en stadions,
speelt in films en clips, zingt Neder
landstalig en Engelstalig en doet meer
wijsheid op dan je uit boeken kunt ha
len".
En nu dan Purper. Hoe is Angela daarin
terechtgekomen? Een groep die al jaren
lang een bekend gezicht is in de vader
landse cabaretwereld.
„Ik luisterde in februari dit jaar de band
af van het antwoordapparaat en daarop
stond de stem van Frans Mulder van
Purper die zonder omwegen vroeg of ik
bij hen wilde meedoen. Hij vergat zijn
telefoonnummer te geven en heb die dag
stad en land afgebeld om hem te berei
ken. Niet gelukt. De volgende dag belde
hij gelukkig terug. Ik heb onmiddellijk
toegehapt".
Samen met de van de Haagse Comedie
afkomstige Alfred van den Heuvel geeft
ze Purper gedeeltelijk een nieuw gezicht.
Het kwartet wordt gecompleteerd door
'oudgedienden' Erik Brey en de al ge
noemde Frans Mulder.
„Frans wist dat de Dolly Dots meer wa-'
ren dan een leuke meidengroep en dat ik
meer kon dan alleen zingen. We deden
in'het theater vaak sketches, ik verzorg
de zo'n beetje de presentatie en ook bui-
Ten de Dots om liet ik me wel eens inhu
ren als presentatrice. Ik ben gezegend
met enig improvisatietalent en steek zó
een verhaal van tien minuten af. Vraag
me niet waar ik het dan over gehad heb,
want dat weet ik vaak niet meer. Vroe
ger, op school, schreef ik ook allerlei
stukjes voor het schoolcabaret en door
de jaren heen ben ik altijd geïnteresseerd
gebleven in cabaret en theater. De leden
van Purper (we waren elkaar ooit eens
tijdens een Unicefgala tegen het lijf gelo
pen) moeten van dit alles op de hoogte
zijn geweest want ze vragen natuurlijk
niet zo maar iemand".
„Ik ben naar hen toegegaan en het klikte
meteen. Na Adelheid Roosen ('wereld
wijf) en Karin Bloemen hebben ze het
vorig seizoen met Ina van Faassen ge-
tourd. Zelf vond ik het een mooie show,
veel anderen vroegen zich af wat Van
Faassen eigenlijk bij Purper te zoeken
had. Enfin, ik ben dan het volgende
vrouwelijke element in Purper".
„Momenteel zijn we druk aan het repe
teren. Hoewel de nieuwe show pas op 28
november in Leiden in première gaat
zijn er op korte termijn al diverse optre
dens gepland, onder meer tijdens de uit
reiking van de Televiziernng, de Uit
markt in Amsterdam en zelfs in Chica
go, al is dat nog niet zeker".
„Als je op onze voorpret afgaat, moet
het wel een leuke show worden. Ik heb
er alle vertrouwen in, ook wat m'n eigen
rol betreft, dat het gaat lukken. We la
chen ons bij tijd en wijle wild, vooral bij
een bewerking van een toneelstuk van
Shakespeare. We zijn misselijk zelfverze
kerd en hebben ook een lied waarin we
zeggen hoe prachtig we eigenlijk zijn.
Het programma krijgt als titel mee: 'Pas
tiche' ofwel smakeloze nabootsing. Ver
der wil en kan ik nog niet zo veel van
het programma vertellen. Wel dat de
close-harmony in de liedjes werkelijk te
gek klinkt".
De zandloper is leeg, het gesprek wordt
beëindigd. Samen verlaten we het Cen
traal Station. Hier en daar zie je een blik
van herkenning. „Weet je wat zo geinig
is? Tegenwoordig heb ik veel chance met
buitenlanders. Die kennen me niet als
ex-Dolly Dot en eigenlijk vind ik dat
best prettig".
HENK WANINGE
WARSCHAU - „Ik sta achttien
uur te werken in mijn werkplaats.
Ik kom buiten en er zijn vier jaar
geschiedenis voorbij. In een maand
zijn veertig jaren weg! Het is toch
niet te geloven".
„Sommige mensen geloven het ook niet.
Die zien de tanks uit de DDR en
Tsjechoslowakije al binnen rollen. Heel
veel mensen zijn bang dat het allemaal
niet waar is".
„Het zal ook heel moeilijk worden. Soli
dariteit heeft het altijd makkelijk gehad:
in de oppositie kun je altijd roepen dat
de regering het verkeerd doet. Maar nu
zijn ze zelf de regering".
„Mazowiecki moet verschrikkelijk op
passen. Solidariteit mag geen enkele fout
maken. Als deze regering faalt is het af
gelopen met Solidariteit. En dat niet al
leen. Als het nu misgaat, dan wordt het
hier erger dan in Roemenië onder Ceau-
cescu. Tenslotte hebben de communis
ten altijd nog de zeggenschap over het
leger en de politie".
„Dat zal wel loslopen. De rol van de
communisten is uitgespeeld. Totaal. De
een na de ander legt het hoofd in de
schoot. Ze hebben hun tijd gehad. Ze
hebben hier veertig jaar hun idiote sy
steem gebouwd, maar nu moeten ze in
binden. Meneer Kiszczak. de man die
voor Mazowiecki heel kort tot premier
werd benoemd, moest met de staart tus
sen de benen wegsluipen. En nu ver
klaart deze vent dal Mazoviecki de enige
is die Polen kan leiden!".
„De oude macht is verschrikkelijk bang
en zenuwachtig geworden. Want na
veertig jaar ziet de bevolking nu einde
lijk kans om die kerels te laten voelen
wat ze de mensen hebben aangedaan.
Het land leeggeroofd, dat is wat ze heb
ben gedaan. Toen Jaruzelski het waagde
deze Kiszczak tot premier te benoemen,
twee weken geleden, brak de hel los.
Binnen de kortste keren hing heel Polen
vol met affiches, reden auto's rond met
grote stickers: weg met Kiszczak. En weg
was-ie! Binnen een paar dagen. En bin
nen nog een paar dagen was daar Mazo
wiecki. Solidariteit!".
„Het kon ook werkelijk niet langer door
gaan; 140.000 figuren die de dienst uit
maken worden met argusogen op de vin
gers gekeken door veertig miljoen men
sen. Dan word je op den duur wel ze
nuwachtig".
„Zenuwachtig? Ze zijn doodsbang voor
hun hachje. Alleen al daarom moeten ze
Solidariteit in de regering laten, anders
explodeert de bevolking".
„In Polen wordt nu de rekening betaald
voor veertig jaar wanbeleid - om het
zacht uit te drukken. De communisten
Polen schrijft deze weken elke dag historie. Tadeusz Mazowiecki, de
kandidaat van het vakverbond Solidariteit, is gekozen tot premier. „Het
hoeft geen schok te veroorzaken", zei hij. „Het is tenslotte een overgang
naar normalere verhoudingen". Mazowiecki wordt niet moe te beweren
dat hij premier wil zijn van alle Polen. Maar wat vinden de „gewone"
Polen van de aardverschuiving in hun land? Komt er echt een einde aan
jaren van onderdrukking en voedselschaarste? En vooral: hoe ziet de toe
komst er uit? Zal Solidariteit het redden? Onze verslaggever Hans Roose
boom peilde de stemming in Warschau. Hij noteerde uitspraken van
mensen die plotseling beseffen dat ze hun mond open mogen doen.
De Polen hebben de vrijheid geproefdNu willen ze ook ham, sinaasappelen en goed
vlees! FOTO: AP
kiezen eieren voor hun geld. In allerijl
brengen ze zich in veiligheid. In het par
lement lopen ze met bosjes over naar de
andere kant. Het zijn tenslotte carrière
makers. opportunisten. In het oude sy
steem zat je goed aan de communisti
sche kant. Maar nu de wind uit een an
dere hoek gaat waaien, zoeken ze
razendsnel een goed heenkomen. Twin
tig van die parlementariërs hebben zich
al van de partij afgescheiden en zich
zelfs tot Solidariteit gewend! Opportu
nisme van het zuiverste water. Solidari
teit heeft die boot wijselijk afgehouden.
En gisteren ging die voormalige commu
nistische groep nog verder: zij hebben
voorgesteld artikel 1 van de Grondwet te
schrappen, waarin staat dat de leidende
rol van de communistische partij voor
eeuwig is gegarandeerd. Ja, ze zijn
opeens snel braaf geworden!".
„De partij heeft gewoon verloren. Dat
blijkt uit alles. Een jaar geleden, in de
kiosk, lagen al die partijkranten vooraan
uitgestald. Als ik een krant van Solidari
teit wilde hebben moest die van onder
de toonbank komen. Nu liggen die kran
ten vooraan: ze vliegen weg en niemand
vraagt meer naar die partijkrant. Die
zijn onverkoopbaar. Elke dag gaan er
tonnen kranten terug. De partij heeft
verloren".
„Je ziet ook in hun eigen kranten dat ze
de strijd hebben opgegeven. Veertig jaar
lang was het verboden de kroon boven
de Poolse adelaar af te beelden. Symbool
van monarchisme, reactionair, niet-soci-
alistisch enzovoort. Maar die kroon bo
ven de Poolse adelaar is wel een natio
naal symbool van Polen. Altijd geble
ven. En kijk nu eens naar deze foto: in
Zycie Warszawa, een communistische
krant. Hier: de Poolse adelaar met
kroon. En veertig jaar lang was die
kroon weggeretoucheerd. Nee, het com
munisme is dood, je ziet het aan hun
symbolen".
„Hun rol is uitgespeeld. Mensen luiste
ren niet meer. Ze durven nu massaal te
protesteren en te weigeren. Een prachtig
voorbeeld is het concert van Stevie
Wonder. Vlak voor de verkiezingen,
waarbij Solidariteit honderd procent van
de stemmen won, organiseerden de com
munisten een groot concert in het voet
balstadion van Warschau. Een wan
hoopspoging om nog een beetje goodwill
bij de bevolking te kweken. Honderd
vijftigduizend gratis kaarten. Maar er
kwam niemand! Alleen vijftienduizend
mensen die speciaal met bussen waren
aangevoerd uit afgelegen dorpen. Vijf
tiendduizend mensen in een verder leeg
enorm stadion! Stevie Wonder heeft wel
opgetreden. Maar heeft er verder niets
van gezien, want Stevie Wonder is
blind".
„Alles brokkelt af. Elke dag ben je ver
baasd wat er nu weer allemaal kan en
mag. In de bioscopen draait James
Bond! Kun je je iets anti-communisti-
scher voorstellen dan James Bond! Wes
terse agent in een strijd op leven en
dood gewikkeld met het rode gevaar?
Dat was een jaar geleden nog totaal uit
gesloten, zo'n film".
„Ik verheug me nu al op het begin van
het nieuwe universiteitsjaar in War
schau, in oktober. De studenten hebben
namelijk een geweldige happening aan
gekondigd. Dat doen ze elk jaar, maar
nu gaan ze in een grote optocht het com
munisme ten grave dragen! In een grote
rode doodskist. De dood van het com
munisme, in Polen in 1989".
„Maar laten we vooral niet te vroeg jui
chen, want Solidariteit zit dan wel in de
regering, en heel Polen staat daar terecht
bij te juichen, maar tegelijkertijd is dit
ook een tragisch ogenblik. Solidariteit
gaat in de politiek, is een politieke partij
geworden. En dat betekent vuile handen
maken. De mytische glans van een
machtige oppositiebeweging, eerst on
dergronds, later legaal, zal gaan verble
ken".
„Er moeten nu keiharde maatregelen
worden genomen. Een heleboel fabrie
ken zullen bankroet gaan, worden geslo
ten. De communisten hebben vaak in
kleine doipen een fabriek gebouwd waar
hele families werken. De staalfabriek
Nowa Huta bijvoorbeeld, daar werken
dertigduizend mensen, een hele stad.
Die fabriek moet dicht, die is econo
misch en ecologisch niet meer houdbaar.
Daar kun je niet van de ene op de ande
re dag een zuivelfabriek van maken".
„Inderdaad. De mensen zullen Solidari
teit nog gaan haten, vrees ik. Niemand
hoeft premier Mazowiecki te benijden,
die heeft een van de allerzwaarste klus
sen ter wereld op zijn schouders geno
men. Veertig jaar communisme herstel
len!".
„Maar er is geen weg terug meer. Lech
Walesa heeft vandaag gezegd: mensen
hebben nu van de vrijheid geproefd. Nu
willen ze ook ham, sinaasappelen en
goed vlees!".
HANS ROOSEBOOM
WARSCHAU - „De regering-Mazowiec-
ki wordt geen overgangsregering. Wat we
nu meemaken is niet zómaar een over
gang. Dit is werkelijk dé grote histori
sche overgang in de Poolse geschiedenis
en in heel Oost-Europa".
Krzysztof Sliwinski. adjunct-hoofdredac
teur van het grootste onafhankelijke dag
blad van Polen, de Gazeta Wyborcza, is
ervan overtuigd dat het nieuwe kabinet,
geleid door Solidariteits-man Tadeusz
Mazowiecki, de hervormingen kan door
zetten.
„In de allereerste plaats moet in Polen
de onzekerheid worden weggenomen die
het hele land beheerst. Het moet de be
volking duidelijk worden dat de nieuwe
regering een concreet plan voor de sane
ring van de Poolse economie heeft.
Daarom hebben wij vandaag het nieuws
gepubliceerd dat er achter de schermen
samen met de Amerikaanse regering een
concreet plan is opgesteld, waar de men
sen in kunnen geloven".
De Gazeta Wyborcza, die pas vier
maanden legaal bestaat, is in Polen een
machtsfactor van doorslaggevende bete
kenis. „Wij kunnen de politieke situatie
direct beïnvloeden", zegt Sliwinski. „Het
beste voorbeeld daarvan is het idee dat
onze hoofdredacteur Adam Michnik vo
rige week lanceerde. Michnik zit nu in
het parlement. Hij opperde in de Gazeta
Wyborcza om de macht in Polen gelijke
lijk te verdelen: de communisten de pre
sident - Jaruzelski - en Solidariteit de
premier - Mazowiecki. Dit idee werd
door iedereen omarmd als de uitweg uit
de totale impasse. Vanaf dat moment
konden we verder".
De krant verschijnt in een oplage van
500.000 over heel Polen. „Ónze toe
komst ziet er zonnig uit", zegt Sliwinski.
„Ónze oplage is elke dag binnen de kort
ste keren uitverkocht. Zodra we meer
papier en meer persen hebben, brengen
we een oplage van een miljoen op de
markt".
Elke dag een Gazeta Wyborcza is duur,
maar de lezers hebben dat graag voor
het voortbestaan van hun krant over.
Polen hongert naar nieuws, ongecensu
reerd, onafhankelijk.
Ook door het buitenland wordt de krant
zoveel mogelijk geholpen. Sliwinski:
„Voor het nieuws uit het Westen hebben
we onze telexen van verschillende pers
bureaus. Die abonnementen zijn gratis,
evenals foto's. Als wij daarentegen
nieuws leveren aan bijvoorbeeld de Ver
enigde Staten krijgen we daar flink voor
betaald. Zo werkt iedereen mee. De
drukkerij houdt de kosten laag, de lezers
betalen flink en bestoken ons overigens
met nieuws en ideeën. Wij krijgen drie
honderd brieven per dag".
HANS ROOSEBOOM