1 li Ie p O c Overlapper VVW Nr. 32 i m m m m m mmm m ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1989 PAGINA 28 Oplossing vorige puzzel De winnaars van puzzel 32 zijn: Mevr. A.C. Bontje, Langeraarseweg 27b, 2461 CD Langeraar H. de Bruin, Broekweg 46, 2161 XE Lis- Zij krijgen hun prijs binnen drie weken per cheque toegestuurd Oplossingen onder vermelding van puz zel nr. 33 moeten uiterlijk woensdag middag in .bezit zijn van: Puzzelredaktie LEIDSE COURANT, Postbus 11, 2300 AA Leiden. Op elke rij dienen twee of drie antwoorden te worden ingevuld. De laatste letter van het eerste woord is gelijk aan de beginletter van het tweede, terwijl - indien per regel drie antwoorden moeten worden ingevuld - de laatste letter van het tweede antwoord dezelfde is als de beginletter van het derde antwoord. Horizontaal: 1 strafbaar feit - installatie voor ij zerbereiding; 2 gewillig - dierenverblijf; 3 onkruid op zandgronden met kleine gele bloemen - bier soort; 4 hoofddeksel - vogel met lange snavel; 5 berisping - ontroering; 6 tegenstuk v.e. schilderij - netloze spin die de prooi bespringt; 7 telwoord - reclamelicht - Europese taal; 8 orkeststuk ter ope ning v.ë. opera - telwoord - tamelijk. Verticaal: 1 zitplaats zonder leuning - sportvere niging; 2 laatste redevoering bij het neerleggen v.e. ambt - verdovingsmiddel; 3 zedenleer - over tuigend, afdoend - zekere afmeting; 4 effen, glad - armoedige buurt in een stad - kraakbeen; 5 bin nen het bereik liggende - persoon die met een wi chelroede werkt; 6 oude dans - vrucht - gulzi gaard; 7 toneeltoerusting - voorlopig bewijs van storting in een geldlening - voorwerp tot versie ring. Hoeveel maal komt de letter M na oplossing van deze puzzel in het diagram voor? Verrekijker-komeet Begin september 1989 mogen we in de vroege ochtenduren nog even genieten van een mooie komeet. De planeet van de maand is ongetwijfeld Jupiter, die vanaf middernacht in het oosten te zien zal zijn. Op de vroege avond zijn er de planeten Venus en Saturnus. Venus gaat even na de zon in het westen onder. Sa turnus is eerst in het zuiden, later op de avond in het zuidwesten, laag boven de horizon. Op 23 september begint de astronomische hefst. Komeet Brorsen-Metcalf bereikt begin september zijn grootste helderheid. On der gunstige omstandigheden (ver van stadslicht en heldere hemel) is hij mis schien met het blote oog zichtbaar, maar onder normale condities is een verrekij ker vereist aan de vroeg ochtendhemel (vanaf circa 4 uur), laag in het noordoos ten. Hij bevindt zich begin september in het sterrenbeeld Kreeft, links onder de heldere ster Pollux van de Tweelingen. Na 10 september is hij bij ons vrijwel niet meer te zien. In de verrekijker zien we de komeet als een wazig vlekje tussen de puntvormige sterretjes. Een klein staartje is bij helder weer eveneens waarneembaar. Bij de Stichting „De Koepel" te Utrecht kan men een opzoekkaartje aanvragen. AVONDPLANETEN Vroeg op de avond kunnen we in het westen nog even de planeet Venus zien. Hij is zeer helder, en ook in de scherme- ring direct na zonsondergang nog waar neembaar, als de hemel helder is tot bij de horizon. Op 3 september is de smalle sikkel van de maan bij Venus: een mooie samenstand. Een uur na de zon is ook Venus onder de kim verdwenen. Dan rest ons alleen nog Saturnus. Dat is overigens een van de mooiste planeten van het hele zonnestelsel. Het is een pla neet met een prachtig ringenstelsel, om geven door tientallen manen. Met behulp van een amateurtelescoop is de ring van Saturnus al goed zichtbaar, evenals het bolletje van de planeet zelf en enkele manen. Saturnus staat vroeg op de avond in zuidelijke richting: het is het helderste sterachtig object in het sterrenbeeld Schutter. In de loop van de nacht veiplaatsen het sterrenbeeld en de planeet zich naar het zuidwesten. Ze ko men steeds dichter bij de horizon. Tegen middernacht gaan ze onder. Op 10 sep tember zien we de Maan bij Saturnus. De schijf is dan ongeveer voor driekwart verlicht. In de nanacht is in het zuidoosten de heldere stip van de planeet Jupiter te zien. De planeet is - afgezien van de maan - veel opvallender dan de andere objecten aan de hemel. We kunnen haar dus niet over het hoofd zien. De komen de weken en maanden komt Jupiter steeds vroeger op. Eind van het jaar schittert hij de hele nacht aan het firma ment. De planeet bevindt zich thans in het sterrenbeeld Tweelingen. In de nacht van 22/23 september is de maan bij Ju piter. De maan is dan in de fase van laatste kwartier. HERFST Op 1 september begint volgens afspraak voor de weerkundigen de herfst. Sterren kundig gezien begint de herst als de zon van noord naar zuid precies het vlak van de evenaar kruist. Dat is dit jaar op 23 september om 3.20 uur zomertijd. Een dag later nemen we in ons land weer afscheid van de zomertijd: in de nacht van 23 op 24 september om 3 uur zomertijd wordt de klok een uur terugge zet naar 2 uur wintertijd. We beleven die nacht dus twee maal een periode van 2 tot 3 uur. Anders gezegd, U mag die nacht een uurtje langer slapen. Pas eind maart 1990 keren we terug naar de zomertijd. PLUTO Misschien kent u het rijtje nog van de planeten: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptu- nus en Pluto? Dat is dan de opsomming van de planeten in volgorde van toene mende afstand tot de zon. Pluto is de laatste, staat dus het verste van de zon vandaan. Dat is echter maar ten dele waar: een deel van de langgerekte baan van Pluto ligt namelijk binnen de baan van Neptunus. Pluto is sinds 1979 (en tot 1999) net in dat deel van zijn baan. De planeet staat dus thans dichter bij de zon (en de aarde) dan Neptunus. Op 4 september 1989 is de afstand tot de Zon het kleinst. Dat punt noemt men het „perihelium" van zijn baan. De afstand tot de zon bedraagt toch altijd nog, schrikt U niet: 4,45 miljard km! Dat is bijna 30 maal de afstand aarde-zon! Voor meer informatie over een van de hier genoemde onderwerpen, of over an dere sterrenkundige kwesties kunt U te recht bij een volkssterrenwacht bij U in de buurt of bij Stichting „De Koepel", Zonnenburg 2, 3512 NL Utrecht, tel. 030-311360. Bij stichting „De Koepel,, kunt u ook een opzoekkaartje aanvragen van de komeet die begin september te zien is. Bridge als zomersport Dat bridge niet alleen een wintersport is, wordt steeds duidelijker. Competi ties en grote toernooien zijn er 's zo mers niet, maar (de doorgaans open) zomerbridgeavonden van de diverse verenigingen lopen storm. De druk is 's zomers wat van de ketel en velen die niet met vakantie zijn, willen dan best graag één avondje meer bridgen in de week. In de kustprovincies zorgt dat er bijvoorbeeld voor dat er tijdens de open zomeravonden bijna twee maal zoveel mensen komen spelen als 's winters. Vorige week hebben we een bezoekje aan Deauville gebracht, één van de grote zomerfestivals. Daar kregen we als zuid deze hand in het open paren- toernooi: down. Zuid neemt schoppenheer en verstoort met ruiten na de communi catie naar de we3thand. Er moeten twee hartens worden ingetroefd en dat lukt nu niet meer! Een simpel speelplan is: hartenaas, hartenheer en harten in oost getroefd en dan schoppenboer na. Zuid moet wel nemen en met klaver of rui ten na kan het contract nu altijd ge maakt worden. Speel maar na. Voor volgende week nog een mooi te genspeelprobleem, ook uit Deauville. Zo zien noord en dummy oost eruit: BIEL Elk jaar wordt in de zomer een fantas tisch schaakfestival in het Zwitserse Biel georganiseerd. Dit jaar schreven maar liefst 1250 deelnemers in, in 18 verschillende toernooien. Men denke hierbij aan kategoriëen als junioren, dames, veteranen en diverse klassen. Veel Nederlanders zien we niet in de uitslagenlijsten; de kostbare Zwitserse frank zal daar wel de schuld van zijn. Als trekpleister van dit soort schaak festijnen wordt veelal een invitatie- toernooi georganiseerd met enkele klinkende namen. Dit jaar had men gekozen voor een soort confrontatie tussen de vorige en huidige generatie. Toppers van zo'n tien tot twintig jaar geleden. Poloegajevsky^ Hort en Torre speelden een dubbelrondige achtkamp met onder andere de Rus Ivanchoek (ELO: 2660!) en de Zweed Hellers (ELO: 2560). De strijd iong tegen oud eindigde on geveer gelijk: Ivanchoek en Poloega- jevsky deelden de eerste plaats. Vooral van laatstgenoemde een prachtige prestatie. Van hem zijn nauwelijks vlotte combinatiepartijen te tonen, daar zijn stijl een rustig strategisch ka rakter heeft. De liefhebbers daarvan komen in onderstaande partij aan hun trekken. L. Poloegajevsky-A. Miles Pirc 1. d4 d6 2. e4 Pf6 3. Pc3 g6 4. g3 De zet van iemand die de moderne openingstheorie liever niet volgt. De stelling neemt nu spoedig de vormen aan van het Engels. 4... b6 5. Lg2 Lb7 6. Pge2 c5 7. 0-0 cxd4 8. Pxd4 Dc8 Nodig, omdat direct 8... Lg7 faalt op 9. e5! Lxg2 10. exf6 Lxfl 11. fxg7 en wit wint de kleine kwaliteit. 9. Pd5 Lg7 10. Lg5 Pbd7 11. c4 h6 12. Le3 a6?! Verzwakt de damevleugel ernstig. Be ter was 12... Pxd5 13. cxd5 0-0, waar na zwart een moeilijke stelling moet zien te houden. Na de tekstzet kost het witte overwicht zwart zeker een pion. 13. Tel Tb8 14. b4 Kf8 15. Pb3 Dd8 16. Tel Kg8 17. c5! Het goede moment om de stelling te openen, na langer wachten zou zwart met Kh7 en Te8 de ergste problemen te boven zijn. 17... dxc5 18. bxc5 Pxc5 19. Pxc5 bxc5 20. Lxc5 Pxd5 21. exd5 Lf6 22. Tbl Dd7 23. d6! Kg7 24. dxe7 Dxdl 25. Texdl Lxg2 26. Txb8 Txb8 27. Kxg2 h5 28. h4 Technisch gewonnen voor wit, maar het is altijd leerzaam om te zien hoe een grootmeester een dergelijk oordeel in een vol punt omzet. 28... g5 29. hxg5 Lxg5 30. Td7 Te8 Er dreigde 31. Lb6! gevolgd door 32 Ld8. 31. f4 Lf6 32. K13 Kg6 33. Ke4 h4 34. gxh4 Lxh4 35. f5f Kh6 36. Ke5 Kg7 37. Ta7 Tc8 38. Kd6 Lxe7f 39. Txe7 Wit won na nog enkele overbodige zetten. Tijdens het toernooi was er een hitte golf in Biel en deze veroorzaakte on der de topspelers enkele ongewone blunders. In beide fragmenten was er van tijdnood absoluut geen sprake. N. de Firmian-V. Hort stelling na de 16de zet van wit De Amerikaan heeft zojuist 16. g4? ge speeld om het goed geposteerde zwarte paard te verdrijven. Hort vond het niet erg om zijn paard weg te spelen: na 16... Pe3! kwam de Firmian tot de ontdekking, dat hij na 17. fxe3 Lxe3 18. Kg2 Lxf4 een pion bij slechte stel ling minder zou hebben. Hij probeer de daarom het wanhopige 17. Pxe6!?, maar verloor toch kansloos. NOORD OOST B 10 9 4 H 8 6 2 A V 10 H 8 5 5 3 A 10 9 8 A B 4 2 V 8 en zo ging de bieding (N/NZ); ZUID 4 Sch WEST NOORD OOST 1 Sch 4 Ha S Ha pas ...pas Noords pas is in normale omstandig heden een zogenaamde forcing pas en oosts pas duurde plusminus 3 minu ten. Wat te doen: 5 schoppen, pas of doublet en wat te starten in een van de twee laatste gevallen? Loes Verhees jr. (samen met Ed Hoog- enkamp 18e in de open paren) besloot te passen en startte met ruiten. De pas was goed, maar de ruitenstart drukte de score van OW net over de 500- grens. West is in 3SA geéindigd, na de vol gende bieding: west 1 klaver (mini maal driekaart). noord doublet, oost redoublet, zuid 1 harten, west ISA en oost 3SA. Noord start met schoppen boer - 5- 7- aas en west speelt 4 keer ruiten (hij heeft HV-vierde), eindigend op tafel (oost). Wat gooi je als noord af op de derde en vierde ruiten? (Oplossing volgende week) Correspondentie: p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lisse Zwart kan pionverlies niet meer ver hinderen; 22... La8 (er dreigde 23. La7) 23. Txb8 Dxb8 24. Lxe7 kost eveneens een vitale pion. L. Poloegajevsky-I. Sokolov stelling na de 40ste zet van zwart De latere toernooiwinnaar speelde hier 41. Kf2? om na 41... Lxf3! tot de con clusie te komen dat de loper op geen enkele manier terug te nemen was. Het pleit voor „Poloe", dat hij zich hierdoor niet liet demoraliseren en met subtiel spel de partij nog remise hield. CORR. ADRES: Leo Hofland, C. Fockstraat 113, 2613 DE Delft. 12x21 34.29-23 met schrijtwinst voor wit. Min of meer gedwongen is dus: 27-32 31.38x27 17-21 32.26x17 12x32 33.34-30. N/NZ Noord A V 7 4 3 2 6 V 9 8 A V 2 West Oost H 10 6 - H 5 A V B 10 9 8 7 4 A 10 6 5 2 H B 7 3 10 7 4 B Zuid B 9 8 5 3 2 4 H 9 8 6 5 3 Met ruim 400 paren is het verschil tussen +480, +500 en +510 natuurlijk enorm. Met een klaverstart zouden NZ prachtig gescoord hebben. Het tweede spel betrof een speelpro- bleem (Pattontelling): Noord 9 6 5 7 6 5 10 A 10 9 4 3 2 West V 8 4 2 A H 9 3 A H V B 4 Oost A B 10 3 4 2 9 8 7 V B 7 6 Oosi Zuid West De sterrenhemel in september omstreeks 23.00 uur: Saturnus is zichtbaar in het zuid westen en gaat spoedig onder. Zuid H 7 V B 10 8 6 5 3 2 H 8 5 Tegen 6 schoppen start zuid met har tenvrouw. Wanneer west nu meteen in de tweede slag de schoppensnit neemt, gaat-ie Een van de acht overwinningen Vorige week zag u uit de interland wedstrijd Rusland-Nederland de winst die Bastiaannet op de oud-wereldkam pioen Sjtsjegoljev boekte. Was dit de enige winstpartij van het Nederlandse team. de Russen stelden daar maar liefst acht overwinningen tegenover. Eén daarvan laat ik nu volgen. Het is het interessante en inhoudrijke treffen tussen Milsjin en Van Leeuwen uit de vierde ronde. W. Milsjin-A. van Leeu wen vierde ronde Rusland-Nederland 1989. I.32-28 20-25 2.33-29 16-21 3.31-26 11-16 4.37-32 18-22 5.39-33 21-27 6.32x21 16x27 7.44-39 13-18 8.38-32 27x38 9.43x32 7-11 10.41-37 9-13 II.46-41 15-20 12.48-43 3-9 13.42-38 10-15 14.50-44 1-7 15.47-42 5-10. Deze positie is ook voorgekomen in de partij Galperin-Tsjizjov van het grootmeestertoernooi in Hierden dat vlak na de interland werd gespeeld. De Israëliër vervolgde hier met de re latief rustige zet 16.36-31, waarop het spel met 19-23 17.28x19 14x23 18.32- 28 23x32 19.37x28 22-27 20.31x22 18x27 verder ging en wit later een sen sationele overwinning boekte. In de onderhavige partij volgt de witspeler een openingsstudie van Gantwarg en Baljakin. 16.28-23 19x28 17.32x23 11- 16 18.35-30 16-21! Zwart kiest een va- .li n 1 tl It 11 H I 1 H SS sjg 1 I S 1 SS«S m SM M O O O OO iis riant die voor het eerst gespeeld is in de partij Hoopman-De Boer competi tie 1986. Deze spelgang, die als gunstig te boek staat voor zwart, is overigens in de bovengenoemde Russische stu die niet opgemerkt! 19.30-24 21-27! 20.37-31. Vanzelf niet 20.37-32? Van wege 6-11 21.32x21 22-27 22.21x32 13-19 enz. 25-30! Dit is de clou van het zwarte spel. 21.34x25. Gedwon gen, want op 21.24x35 combineert zwart met 27-32 enz. eenvoudig naar dam. 13-19 22.24x13 8x28. Zie het diagram. In de genoemde partij Hoopman-De Boer ging het in deze stand verder met: 23.29-23 18x29 24.33x24 20x29 25.39-34 29-33 26.38x29 2-8 27.44-39 9-13 28.29-24 14-19 29.34-29 19x30 30.25x34 10-14 31.29-24 6-11 32.42-38 12-18 33.34-30 8-12 34.40-35 13-19 t 35.24x13 18x9 36.45-40 9-13 37.40-34 12-18 38.34-29 7-12 39.38-33 4-10 40.29-24 14-19 41.43-38 18-23 42.39- 34 28x39 43.34x43 22-28! 44.31x33 13-18 45.24x22 17x48 46.38-33 48x25 47.49-43 25x48 48.41-37 48x31 49.36x27 en zwart won het afspel. Wat wit nu in deze partij speelt lijkt echter beter dan Hoopmans reactie indertijd. 23.29-24 20x29 24.33x24 9-13. Na 24... 2-8 25.38-33 faalt 17-21? 26.26x17 12x21 op 27.31-26 7-12 28.26x17 12x21 29.24-20 15x24 30.33- 29 24x33 31.25-20 14x25 32.36-31 27x38 33.43x5 met winst voor wit. Zo zou dus na 24... 2-8 25.38-33 9-13 weer het partij verloop kunnen ont staan 25.38-33 2-8 26.40-34 14-19. Na 26... 17-21? 27.26x17 12x21 combi neert wit met 28.31-26 enz. opnieuw winnend naar dam. 27.34-29. Niet het schijnbaar slimme 27.45-40 19x30 28.40-35, want dan wint zwart door 27-32 29.35x24 13-19! 30.24x11 32-38 31.43x23 18x47. 19x30 28.35x34 6-11. Natuurlijk weer niet 17-21? 29.42-38 11-16. Om te voorkomen dat wit met 30.41-37 greep op het zwarte spel zou krijgen. 30.44-40! Dreigt met de dam 31.29-23 28x19 32.33-28 enz. en ver hindert tevens 30... 17-21: 31.26x17 12x21 32.31-26 (Op direct 32.29-23? volgt 18x29! enz.) 7-12 33.26x17 H m 11 nn n 1 o O 7:12? Een ernstige fout omdat zwart hierna schijf 8 niet meer naar de lange vleugel zal kunnen spelen. Uiteraard mocht 33... 13-19 niet (34.29-23 18x38 35.31-27) maar deze zet had zwart met 33.... 10-14 voor kunnen bereiden. Na 10-14 34.30-25 13-19 gevolgd door 8- 13 ontstaat er dan een spannende po sitie. De gespeelde zet brengt zwart in grote problemen. 34.30-25 10-14 35.40-35 12-17. Want 13-19 ging weer niet. 36.45-40 8-12 37.40-34 13-19 38.35-30 4-9 39.31-26 16-21 40.49-44 9-13. In zijn bespreking van deze par tij in het julinummer van „Hoofd lijn", het onder redactie van Leem- berg. Van Westerloo en Wiersma staande damtijdschrift, geeft de zwart- speler aan dat hij hier met 40... 15-20! nog remise had kunnen bereiken: 41.41-37 (Zwart dreigde met 20-24 enz.) 32x41 42.36x47 28-32 43.44-40 ♦32-37 44.40-35 20-24! 45.29x20 9-13 46.20x9 13x4 en wit kan niet meer winnen. 41.44-40 15-20. Nu is het de finitief uit. In zijn analyse geeft Van Leeuwen als laatste ontsnappingskans de zet 41... 19-23 aan: 42.30-24 (42.36- 31 22-27!!! is direct remise.) 14-19! 43.41-37 (24-20?) 32x41 44.36x47 19x30 45.40-35 28-32 46.35x24 23-28 en zwart lijkt nog een heel eind te ko men. Partijslot: 42.41-37 32x41 43.36x47 28-32 44.40-35 32-37 45.30- 24 19x30 46.35x15 13-19 47.34-30 21- 27 48.39-34 27-32 49.25-20 14x25 50.15-10 22-27 51.10-5 en zwart gaf op. 'CcidóG Qowiant

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 28