Risico okay9 mits met mate
GELD GOED
^Ontslag directeur
^noodgreep Kok Groep
%ia verlies contracten
Tweede tranche DSM- aandelen
eind september op de beurs
]Winst ABN licht omhoog
7 Beurs van Amsterdam
i9aj ECONOMIE
EeiddcSomotit
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1989 PAGINA 9
senT
lce- AMSTERDAM De Algeme-
n Ine Bank Nederland heeft de
8 nettowinst met 14,7 procent
sien stijgen van 306 miljoen in
122 de eerste helft van 1988 tot
g 351 miljoen in het eerste half-
3.-in aar van 1989. De brutowinst
-steeg met 9,6 procent van ƒ711
b" Tl biljoen tot 779 miljoen.
De winst per gewoon aandeel kwam
in het eerste halfjaar uit op 3,07 te
Vergelijken met ƒ2,83 in de eerste
Kelft van 1988. In de cijfers is de
Jjrinst begrepen van ABN-dochter
jnyijfeank Mees Hope, die in de afgelo
pen eerste zes maanden van het jaar
netto ƒ68,1 miljoen verdiende. In de
vergelijkbare periode van 1988 was
dat 57,9 miljoen.
Het balanstotaal bedroeg eind juni
188,8 miljard. Eind 1988 was het
170,3 miljard en per 30 juni 1988
sloot de balans op 174,3 miljard.
Hoewel meer krediet werd verleend,
kwamen de rente-inkomsten van het
Nederlandse bedrijf van de ABN
daardoor lager uit dan in de eerste
helft van 1988. Het buitenlandse be
drijf kon echter hogere resultaten la
ten zien dan vorig jaar. Het werd
daarbij geholpen door de hogere dol
larkoers.
Produktieverbod bedreigt
nieuwbouw Akzo in Arnhem
ARNHEM Er dreigt een produktieverbod voor de
niewbouw van de fabriek voor carboxy methyl cel
lulose (cmc) van Akzo in Arnhem. Als het chemie
concern niet in staat is de uitstoot van ethanol in de
fabriek aanzienlijk te verminderen, weigert de pro
vincie Gelderland de vergunningen voor de produk-
tie af te geven.
Akzo investeert momenteel veertig miljoen gulden
in de vernieuwing van de cmc-fabriek. In de huidige
situatie is er een uitstoot van tweehonderd kilo etha
nol per uur. De provincie wil die emissie terug bren
gen tot 56 kilo en in de toekomst mogelijk tot tien
kilo per uur. Volgens Akzo is het in ieder geval mo
gelijk de uitstoot terug te brengen tot 85 kilo per uur.
Momenteel onderzoekt het bedrijf of de eisen van de
provincie haalbaar zijn. Volgens een woordvoerder
van Akzo is er goede hoop dat de emissie nog verder
naar beneden kan, maar is dat nog niet zeker.
Ontslagen
door fusie
kabelkranten
ECHT/VLAARDINGEN
Nedwerk Kabelkrant
uit het Limburgse Echt en
Kabelgids uit Vlaardingen
hebben volgens meerdere
medewerkers besloten een
fusie aan te gaan. Direc
teur R.L.A. Mulders van
Nedwerk spreekt liever
van „een zeer nauwe sa
menwerking". Beide on
dernemingen kampen met
ernstige financiële moei
lijkheden, zodat verwacht
wordt dat het personeels
bestand ingrijpend moeten
worden ingekrompen.
Northwest Airlines
bestelt bij Airbus
MINNEAPOLIS De Ameri-
kaanse luchtvaartmaatschappij
Northwest Airlines (NWA)
heeft bij Airbus Industrie 26
vliegtuigen besteld. Op de toe
stellen had de onderneming al
sinds april 1987 een optie lopen.
Met de order is in totaal een be
drag van 2,7 miljard dollar ge
moeid. Volgens een door het
Europese vliegtuigbouwconsor-
tium in Parijs uitgegeven ver
klaring heeft NWA ook een op
tie genomen op nog eens vier
toestellen. KLM is door haar
deelneming in Wings Holdings,
dat NWA overneemt, mede-ei
genaar in de Amerikaanse
maatschappij.
Rotterdam De Kok
Groep Nederland (make
laardij, beheer en verze
keringen) maakt moeilijke
faden door. De heer J.J.
yan Hemert is mede daar-
pm zojuist tijdens zijn va
kantie ontslagen als direc-
leur van 'groepsdochter'
Kok Beheer. Maandag
neldt hij zich echter toch
J/oor tekst en uitleg ge
woon op het hoofdkantoor
In Rotterdam.
week voegden Nationale
ëderlanden, Delta Lloyd en
iet Pensioenfonds voor de
r -afische industrie zich bij een
ftillere groep beleggers die het
>eheer over hun woningen of
jebouwen al eerder hebben
'eggehaald bij Kok Beheer,
jpell !ok Beheer in Leiden beheert
woningen en daarvan
worden er door
weer 30 teruggenomen. Delta
Lloyd onttrekt in Alphen aan
de Rijn 375 flatwoningen aan
het beheer van Kok.
Een belangrijk onderdeel van
de vaak geopperde slechte be
drijfsvoering bij de Kok Groep
is het beheersysteem zelf. Het
is niet efficiënt en voldoet vol
gens kenners zeker niet aan de
eisen van de moderne tijd.
De Kok Groep, die in totaal
60.000 woningen en 1 miljoen
vierkante meter bedrijfsopper-
vlakte in beheer heeft, leed
het afgelopen jaar ruim drie
ton verlies op een omzet van
bijna 25 miljoen gulden. Een
geplande reorganisatie bete
kent mogelijk het verlies van
70 van de 300 banen.
Zelfstandig
Kok werd 1 januari 1988 zelf
standig, toen directeur Geuze
en tientallen medewerkers de
aandelen overnamen van Ae-
gon (die hun miljoenen leen
de). Aegon had nog geen jaar
daarvoor de afglijdende groep
'overgenomen' van de Fries-
Groningsche Hypotheek-bank.
Begin dit jaar nam Venture
Funds Rotterdam (VFR) 55
procent van de aandelen Kok
Groep Nederland over, met
uitzicht op nog eens 25 pro
cent. Eind april overleed drs.
H. Moerman, die als directeur
van VFR ook directeur was
geworden van de Kok Groep
(na het vlotte vertrek van
Geuze) èn van Kok Beheer.
Zijn directiegenoot bij VFR,
jhr. ir. R.F. de Vicq, was tot
voor kort ook commissaris bij
de Kok Groep, maar is nu
waarnemend directeur van
Kok Beheer.
De nu door De Vicg vervan
gen Van Hemert had voor zijn
ontslag al te kennen gegeven
weer weg te willen bij Kok
Het hoofdkantoor van de Kok Groep Nederland in Rotterdam.
FOTO: PR
Beheer, omdat hij in de te on
duidelijke situatie niet snel
kon verwezenlijken wat hem
voor voor ogen stond. Van He
mert stapte eind vorig jaar op
als directielid bij Centraal Be
heer. moderne beheer daarvan. Tot
Voor de Kok Groep Nederland nu toe hebben de andere grote
is het nu zaak snel een sterke beleggers voor wie de groep
managersfiguur te vinden met nog als beheerder optreedt, te
een grote kennis op het gebied kennen gegeven klant te blij-
van onroerend goed en het ven.
AMSTERDAM De staat zal
vóór eind september de twee
de tranche van de aandelen
DSM op de effectenbeurs
brengen. Bestuurslid mr. A.P.
Timmermans van DSM zei gis
teren in Amsterdam tijdens de
toelichting op de reeds gepu
bliceerde halfjaarcijfers van
het Limburgse chemieconcern
(de winst werd verdubbeld tot
640 miljoen) dat de introduc
tieprijs rond 20 september be
kend wordt gemaakt.
Als deze herplaatsing is vol
tooid, zal twee derde van het
aandelenkapitaal van DSM ge
noteerd zijn aan de beurs. Een
derde blijft in handen van de
staat. De op stapel staande
transactie betreft evenals de
eerste, die in februari plaats
vond, de herplaatsing van 12
miljoen aandelen uit het bezit
van de staat. DSM geeft geen
nieuwe aandelen uit. Timmer
mans legde er de nadruk op
dat er geen derde tranche te
verwachten valt. Wel liet hij
de mogelijkheid open dat de
staat geleidelijk aan via de
beurs zijn bezit in DSM zal
verminderen.
De top van DSM spreekt vol
gende week
ten in Nederland en Groot- Verenigde Staten, bijeenkom-
Brittannië toe. Dan volgen sten waarop beleggers de aan-
roadshows" in Europa en de trekkelijke kanten van een be
legging in DSM krijgen voor
geschoteld. Tussen 20 en 22
september moet dan de in
schrijving worden opengesteld
en de prijs worden bekendge
maakt. „Eind september zou
den we alles achter ons
moeten hebben", zei Timmer-
Hij kon niet zeggen of bestaan
de aandeelhouders recht van
voorkeur krijgen. Dat soort za
ken wordt op het moment be
sproken tussen de staat en het
bankensyndicaat dat onder lei
ding van de Amro Bank de
plaatsing begeleidt. Wel wilde
Timmermans kwijt dat er „sig
nalen zijn dat met de belangen
van bestaande aandeelhouders
rekening zal worden gehou
den". Dat kan bijvoorbeeld
door er een claimemissie van
te maken, maar het zou ook
kunnen dat bij overtekening
van de emissie de bestaande
aandeelhouders door hun bank
worden bevoordeeld bij de toe-
staatsaandelen werd geïntro
duceerd tegen de prijs van
108, waardoor de verkoop de
staat bijna 1,3 miljard ople
verde. Gisteren schommelde
de koers van DSM rond 133.
Taiwan Airlines
bestelt twee
^"Fokker 100-
vliegtuigen
M [SCHIPHOL De Taiwanese
M binnenlandse luchtvaartmaat-
schappij Taiwan Airlines Com-
jpany heeft bij Fokker twee
^iFokker 100-vliegtuigen be-
^Hsteld. De toestellen zullen in
^Hjuli en november van 1990
l^lworden afgeleverd. Deze zeer
p| snelle levering van de toestel-
e bei. len is mogelijk doordat de
luchtvaartmaatschappij al ge
ruime tijd geleden leverings
posities had gereserveerd. De
order is al enige tijd geleden
"jetekend, maar tot nu toe niet
•ekendgemaakt. Volgens Fok
ker denkt de Taiwanese lucht
vaartmaatschappij nu al aan
vervolgorders. Het binnen
landse luchtverkeer in Taiwan
groeit snel en er worden te
vens nieuwe regionale routes
overwogen. De bekendmaking
van de order valt samen met
bet bezoek dat de Taiwanese
minister van economische za
ken, Chen Li-an, momenteel
met een handelsmissie aan Ne
derland brengt. Het orderboek
voor de Fokker 100 omvat mo-
"I men teel 193 vaste orders en
7.24 E77 opties.
Fabrieksedammer 7,28 en Goudse
volvette eveneens 7,28.
Do aanvoer bedroeg 32.000 kilogram.
Heeft u zich wel eens ver
diept in de wondere we
reld van het durf kapitaal,
ook wel risicokapitaal of
venture capital genoemd?
De Nederlandse Vereni
ging van Participatiemaat
schappijen (NVP) doet
daarover elk jaar een
boekje open.
Op 31 december 1988 was de
totale investeringsportefeuille
van de bij de NVP aangesloten
bedrijven 1920 miljoen gulden
groot. Dat was 365 miljoen gul
den méér dan 12 maanden te
voren. De groei van de porte
feuille wordt niet spectaculair
genoemd, omdat meer investe
ringen worden gefinancierd
met bankkrediet en geld van
vermogende particulieren. Ten
slotte wordt geconstateerd dat
de interne financieringsmoge
lijkheden voor veel bedrijven
duidelijk gegroeid zijn.
Rechtstreekse beleggingen in
venture capital zijn uiteraard
voor de gewone man niet weg
gelegd. Indirect kan hij wel in
deze sfeer beleggen, onder
meer door het kopen van aan
deeltjes van de Nederlandse
Participatie Maatschappij
(NPM), die een eigen venture-
capitalbedrijf heeft. Dat is de
NPM Garantievermogen, een
zogenaamde particuliere parti
cipatiemaatschappij (ppm).
Garantie
Met dat woord „garantie" zit u
al meteen op een typisch as
pect van het venture capital.
In juni.1981 is een regeling in
werking getreden om de toe
voer van risicodragend vermo
gen naar kleine en middelgro
te bedrijven te stimuleren. Er
kende particuliere participa
tiemaatschappijen kunnen in
aanmerking komen voor ver
goeding door de overheid van
50 procent van de ontstane
verliezen op participaties in
dergelijke bedrijven.
Iets van de gevaren blijkt uit
het feit dat in 1988 krachtens
de ppm-regeling een verlies-
vergoeding van 12,1 miljoen
gulden werd uitgekeerd, een
ruime verdubbeling van de
verliezen ad vijf miljoen gul
den in 1987. „Ook buiten de
garantieregeling traden echter
enkele schadeposten op, zij het
in verhouding minder dan on
der de garantieregeling, omdat
buiten die regeling toch vaker
wordt geïnvesteerd in de wat
stabielere bedrijfssituaties". In
1988 en 1987 eindigden ppm-
investeringen qm diverse re
denen (faillissement, liquidatie
enzovoort). Prettiger oorzaken
van dergelijke desinvesterin
gen waren uiteraard verhan
deling op de beurs, terugver
koop van belangen aan aan
deelhouders en verkoop aan
derden.
Particuliere aandeelhouders in
deze erkende ppm's kunnen
gebruik maken van een spe
ciale fiscale dividendvrijstel
ling. Met die vrijstelling ko
men we op bekender terrein.
Afhankelijk van de gezinssitu
atie behoeft een belegger over
maximaal 2000 gulden van de
genoten dividendopbrengst
van Nederlandse vennoot
schappen geen belasting te be
talen. Een aanvullende vrij
stelling van eveneens maxi
maal 2000 gulden geldt voor
dividend afkomstig van aan
delen in participatiemaat
schappijen.
Risico's
Het staat er allemaal leuk en
duidelijk, maar voor de kleine
belegger die jaarlijks enkele
duizenden guldens spaart en
belegt zijn de Risico's verbon
den aan ppm's, in de praktijk
veel te groot.
Het verslag van de NPM
schrijft over de garantierege
ling: „Ter uitvoering van de
wens van de staat om een ein
de te maken aan open-end
verplichtingen is in 1988 een
van jaar tot jaar vast te stellen
garantieplafond ingesteld,
waarbij het plafond van aan
gemelde investeringen in par
ticipaties vooralsnog is vastge
steld op 150 miljoen gulden,
waarvan uit hoofde van de re
geling maximaal 50 procent
door de staat wordt vergoed.
Voorts zullen in de toekomst
bij verliezen binnen een jaar
op aangemelde participaties
geen schade-uitkeringen meer
geschieden.
De primaire doelstelling van
de ppm-regeling, het creëren
van een groot aantal aanbie
ders, lijkt inmiddels bereikt.
Eind 1988 was sprake van 90
erkende ppm's, die te zamen
per saldo in 359 bedrijven par
ticipaties hadden uitstaan met
een bedrag ad totaal 368 mil
joen gulden.
In het afgelopen jaar bedroe
gen de investeringen van alle
ppm's te zamen ruim 109 mil
joen gulden, bijna 60 miljoen
gulden lager dan het investe
ringsbedrag in 1987.
Veel transacties geschieden in
middels ook zonder de garan
tieregeling. Zeker geldt dit
voor de NPM die in 1988 75
miljoen gulden investeerde,
waarvan via NPM Garantie
vermogen slechts zes miljoen
gulden onder de ppm-regeling.
Desalniettemin is NPM van
mening dat handhaving van
de regeling onverminderd van
betekenis blijft voor de finan
ciering van kansrijke maar ri
sicovolle projecten".
Jammer
De NPM Garantievermogen
had op 31 december 1988 een
boekwaarde van 57,7 miljoen
gulden. Die boekwaarde was
door een saldo boekwinsten en
-verliezen 12,2 miljoen gulden
hoger dan 12 maanden tevo
ren. Het operationeel resultaat
van 1988 ad 5,2 miljoen gulden
werd geheel in de vorm van
dividend uitgekeerd aan de
NPM, die het gehele kapitaal
bezit. Het is jammer dat de
NPM geen lijst publiceert van
de belangen die onder de ga
rantieregeling per ppm's val
len.
Wat zijn de toekomstverwach
tingen? Op de jaarvergadering
van de NVP is verklaard dat
in de komende jaren een be
scheiden groei van de venture-
capitalmarkt mag worden ver
wacht. „Deze groei zal met
name kunnen ontstaan door
specialisatie, internationalisa
tie en het verder verspreiden
van het venture-capitalcon-
cept. Ook de categorieën star
ters en technologisch georiën
teerde bedrijven zullen in de
komende jaren voor markt
groei kunnen zorgen. Met
name dit marktsegment lijkt
in Nederland, overigens net
als elders in Europa, nog min
der ontwikkeld dan in de Ver
enigde Staten".
De risico's zijn in deze tijd,
waarin ons dagelijks wordt
voorgehouden hoe goed het in
economisch opzicht gaat, voor
ppm's natuurlijk te verwaarlo
zen. Zodra zich weer recessie
achtige verschijnselen voor
doen zullen de risico's weer
een harde realiteit worden.
WIM VAN DER MEULEN
Noteringen van vrijdag 18 augustus 1989 (tot 16:30 uur)
88 5.40
88 f 2.45
87/88 1.65 V
88/11.-
88 15.00
88 ƒ4.-
88 10-
88 ƒ5.00d
88 ƒ2.—
88 ƒ3.—
88 4 2'A% St
87/88 1.80
78 4.40+5% sl a
88/1.-
88/429
88/320
88/1.95
88/2.44
88/3.12
ho dd
112.0017/8
140.5011/8
157.30 27/4
46.70 8/8
163.40 14/8
59.30 17/8
95208/8
158.30 3/8
160 50 21/6
74.40 19/4
74.502/8
61.005/6
267.508/8
142 50 2/6
82.60 17/8
50.00 16/3
40.90 3/1
154.00 5/4
122.00 4/7
128.00 26/6
111.50 18/8
87.70 17/8
56.80 17/8
61.5012/6
148.00 17/8
71.50 18/8
286.00 17/8
97.60 18/8
108.00 19/4
331.00 3/4
151 80 26/6
432027/7
113.20 18/8
165.70 23/5
113.00 18/8
62.30 20/7
41.9016/8
159.20 17/8
111.5012/6
51.105/5
99.40 9/8
53.301/8
la dd
89.90 27/2
89203/1
140.30 10/7
402026/5
156.30 3/1
46.5019/5
75.00 18/5
132.50 21/3
115.00 2/1
57.102/1
61.50 20/3
53 30 18/7
210.20 2/1
115.60 6/2
62202/3
28.30 2/1
32.20 18/7
110 80 24/5
72 30 1/2
80 50 3/1
77.0011/1
6700 20/3
41.60 20/1
45.70 11/1
113.90 3/1
58 00 17/5
188.00 2/1
52.706/1
78.002/1
277.00 2/1
103.7011/1
34 102/1
97.102/1
156.40 2/1
92.402/1
60,30 31/5
25.802/1
117.40 3/1
86.50 13/2
34 50 1/2
76.80 27/2
36.172/1
111.60+
137.30
148.80
111.70
137.20
148.80
111.50
137.50
147.90
Mac
buhrm tat c
133.20
117.60
117.00
110.00
132.40
116.60
114.406
111.50
147.70 146.70 145.00
71.00 71.00 71.40
283 00 283.50 282.20
112.70
161.10
112.60
113.20
161.50
113.00
113.00
161.50
113.00
Slotkoers vrijdag 18 augustus 1989
457.00 463.50
115.00 112.50
147.50 147.30
188.00B 190.00
aalberts
ad hold c
blyd will c
nv.pr 4780 47.80
137.50 136.00
13500 13400
372.00 37200
6.70 6.60
26.00 2590
8.70 8.80
boer druk 427.00 427.00
boer wink c 59.00 59.00
bos kalis c 14.40 14 20
braat bouw 1042.00 1048 00
bredere 2210 ONG
bredere c 20 00 ONG
breevast 25.20 ONG
breevast c 24.00 ONG
burg heybr 2970.00S 3000.00
calvè 1031.00 1027.00
calvèc 1031.00 1027.00
calve 6 pr 5650.00 5700.00
calve 6 pr c 5650.00 5700.00
center pa c 68 00 68.00
csm 71.50 71.50
chamotte 10.20 10.20
grotsch c
gli hok)
hagemeyer
hal trust
hal trust u
hes techn
hein hold
hoek loos
hunter d pr
Ka holde
igb hold
igb aangem.
ihc caland
indust.mii
ibb-kondor
110.00 109.00
16.90 16.90
kbb 87.50 87.00
kbb c.pr. c 8230 8160
koppelpoort 347.00 347.00
krasnapols. 221.00 221.00
1230.00 1220.00
45.70 4570
omnium eur 16.50 16.30
sphinx c 135.50 134.50
staal bank c 24.20 24.30
stad roti c 171.00 170.50
telegraaf c 463 00 470.00
text twen the 304.00 305.00
tutpeomp 59.50 58 50
twkabeihc 158.00 159 00
ubbink 132.00 127.50
unilever 156.00 158.50
1125.00L -
110.00 110.00
108.00 108.00
unil.7 pre
64.00 65.00
18.00 18 00
ver glas nb 35200 349.00
Deense kr
1,73 Oost.schill.
156,50 Spaanse pes.
16,40 Griekse dr.
5,52 Finse mark
1,45 Joeg. dinar
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 25640 - 26140 25710 - 26210 onbewerkt 330 - 400 330 - 400
27810 bewerkt 440 440
Bührmann
schiet omhoog
AMSTERDAM Het Damrak
heeft gisteren na een goede
week wat lagere wegen opge
zocht. De stemmingsindex
daalde met 0,4 punt tot 198,3.
Mooie cijfers van DSM en
KLM hadden een averechtse
uitwerking, maar aan de voor
avond van volgende week te
publiceren halfjaarcijfers scho
ten Bührmann-Tetterode en
Nedlloyd omhoog. De obliga-
tiemarkt was in mineur met
verliezen van rond een kwart
punt.
De goede halfjaarcijfers van
DSM hadden niet het ver
wachte effect. Per saldo viel
het verlies van 1,20 op
134,40 nog mee. In de och
tend was de koers tot 133 in
gezakt. Beleggers die een voor
schot op de mooie cijfers had
den genomen stelden de winst
veilig. Hetzelfde was het geval
bij KLM die 0,30 verloor op
55,70.
Bührmann-Tetterode die
maandag met tussentijdse cij
fers komt schoot in de midda
guren ƒ2,70 vooruit naar 74.
Daarbij werd voor 42 miljoen
omgezet. Nedlloyd, waarvan
donderdag cijfers worden be
kendgemaakt, ging bij een om
zet van meer dan 62 miljoen
1,70 omhoog naar 96,60.
Flauw lag daarentegen VOC
met 1,50 verlies op 44,20 bij
een omzet van 28,6 miljoen.
Zwak in de markt lag Hunter
Douglas met een verlies van
ƒ3 op ƒ114,40.
Op de lokale markt zag men
een aantal winsten die er
mochten ziin. De Telegraaf
boekte 4.50 bij op ƒ467,50 en
Goudsmit werd 6,50 meer
waard op 463,50. Econosto
zocht het 5,50 hoger 285,50.
Daarentegen zag Ubbink zich
ƒ4,50 ontgaan op ƒ127,50 en
moest HCS in weerwil van de
hogere halfjaarresultaten
ƒ0,70 terug naar ƒ17,30.
"V
