,Mariapromotors" zoeken al
tien jaar katholieken op
Vriendschap in een demonische tijd
CeidóeGommil
kerk
en
wereld
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidóeSotna/nt
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1989 PAGINA jjfj
Er zijn musea waar je gewoon
onbezorgd plezier aan kunt
beleven.Er zijn ook musea die
een bijzondere indruk achter
laten. Zo'n museum is het
joods historisch museum in
Amsterdam. Ik bezocht het
museum juist in deze dagen
waarin er zoveel rumoer is
over het klooster van de zus
ters Karmelitessen in Ausch
witz en over het gesprek dat
mgr. Bomers had met het
Nieuw Israëlitisch Weekblad.
Het is een pijnlijk en verbijste
rend rumoer waarvan je nog
meer kunt aanvoelen als je het
museum hebt bezocht.
In het begin van het museum
staan de woorden uit de Tal
moed: „Zien leidt tot geden
ken. gedenken leidt tot doen".
Naar de geschiedenis van het
joodse volk kijken in een mu
seum is heel wat anders dan
een museum met resten uit de
oude Egyptische tijden bezoe
ken. Het gaat om een wezen
lijk verschil en het scharnier-
woord voor het verschil is ge
denken, herinneren. De we
reldberoemde joodse schrijver
en winnaar van de nobelprijs
voor de vrede, Elie Wiesel zei:
„We zouden het verleden kun
nen vergeten. Na alles wat er
gebeurd is, waarom niet? Is
het voor een mens niet na
tuurlijk, datgene wat hem pijn
doet, datgene waarvoor hij
zich schaamt, weg te drukken
naar het onderbewuste? Voor
ons was de vergetelheid nooit
een keuze. De doden vergeten
zou betekenen hen verraden.
De slachtoffers vergeten zou
betekenen aan de kant van de
beulen gaan staan. Vooral niet
vergeten: dat was het eerste
gebod zonder hetwelk de an
dere geen waarde hebben".
(Elie Wiesel, Hoop, Wanhoop,
Herinnering, Gooi en Sticht,
Hilversum 1987). Een bezoek
aan het joods-historisch mu
seum is dus niet alleen leer
zaam voor wie meer kennis wil
nemen van de joodse levens
weg.
Het museum is ook een leer
zame plek omdat ze ons her
innert aan wat er met de jo
den is gebeurd. Een bezoek
door joden die de kampen van
de Nazi's hebben overleefd is
voor hen soms zeer emotio
neel. Maar het liet ook mij op
nieuw niet koud om de getal
len te zien van de miljoenen
die werden vermoord en wier
„namen naamloos met de
wind verwaaiden". De getal
len, de foto's, de jodenster.
En onvermijdelijk komt de
vraag in je op hoe dit alles
mogelijk is geweest en hoe
nog tot op deze dagen bij
voorbeeld door zogenaamde
voetbalfans „jood" als scheld
woord gebruikt kan worden.
Voor een antwoord op deze
vraag is opnieuw de geschie
denis van het grootste belang.
In het Anne Frankhuis werd
een tentoonstelling ingericht
over het anti-semitisme in de
loop van de geschiedenis. U
kunt hierover uitvoerig lezen
en de afbeeldingen bekijken
in het boek: Antisemitisme,
een geschiedenis in beeld, uit
gegeven door de Staatsdruk
kerij, Den Haag 1989. In dit
boek en op die tentoonstelling
lees en zie je hoe vooraan
staande kerkleraren en kerke
lijke leiders alsmaar weer
voedsel hebben gegeven aan
het anti-joodse denken en
handelen. De uitleg bijvoor
beeld van de tekst: „Zijn
bloed kome over ons en onze
kinderen" heeft veel eeuwen
veel voeding gegeven aan de
anti-joodse houding. Die hou
ding vinden we in de katholie
ke kerk, maar ook daarbuiten.
Ook in de Islam.
Wie zich deze geschiedenis
bewust wordt, beseft dat
spreken over joden door
christenen alleen maar kan
met de grootst mogelijke
zorgvuldigheid. Je beseft dat
heel gemakkelijk woorden
kunnen zijn als zout in open
wonden. Nu er de laatste tijd
meer serieuze en positieve be
langstelling is voor het joden
dom van de kant van christe
nen, is het zeer begrijpelijk
dat dit ook op achterdocht
stüit. De gedachte dat joden
bekeerd moeten worden, zal
losgelaten moeten worden.
Het lijkt eerder tijd voor beke
ring van christenen. Als je tot
je door laat dringen wat de
geschiedenis is van de ver
houding tussen joden en
christenen, dan voel je eerder
dat er alle reden is om verge
ving te vragen. Geen goedko
pe vergeving maar vergeving
opdat we niet vergeten en ons
kritisch blijven herinneren. We
zijn nog maar aan een zeer
aarzelend begin van een nieu
we verhouding en nieuw res
pect. Elie Wiesel zei: „Ik heb
geleerd dat net als de wan
hoop de menselijke hoop een
zaak is van mensen". We kun
nen elkaar veroordelen tot het
verleden. We kunnen elkaar
ook hoop geven voor morgen.
Ledental Hervormde Kerk slinkt verder
LEIDSCHENDAM Het aantal leden van de
Nederlandse Hervormde Kerk is in 1988 met
bijna twee procent (1,83) geslonken. Op 1 ja
nuari 1989 telde de kerk 2.677.086 leden, bijna
50.000 minder dan een jaar daarvoor. Dit
blijkt uit cijfers die de commissie Geldwer
ving heeft bekendgemaakt. Het ledental is vo
rig jaar harder teruggelopen dan in 1987, toen
er sprake was van een daling van bijna 1,5
procent. De commissie geeft in haar jaarlijks
rapport cijfers over de hervormde deelname
aan Kerkbalans, de landelijke financiële actie
voor het plaatselijk kerkewerk. Twee op de
drie hervormde gemeenten deden mee aan
deze actie. Verleden jaar werd, ondanks het
afnemend ledental, door de hervormde kerk
leden gemiddeld een iets hogere bijdrage toe
gezegd dan in 1987 (0,64 procent). In totaal
ging het hierbij om een bedrag van 133,5 mil
joen gulden.
Preciese gegevens over de resultaten die
Kerkbalans in de andere zes deelnemende
kerkgenootschappen zijn nog niet bekend. In
januari 1990 wordt de jaarlijkse actie gehou
den onder het motto: Het gaat om meer.
Het is niet de waarheid
die de mens groot maakt,
maar de mens die de
waarheid groot maakt.
Confucius
NIJMEGEN „Maria,
daar vat ik nooit op mis.
Voor mij is zij te vergelij
ken met een moeder, de
gene die je als eerste
helpt als je gevallen bent
of zo".
J.M. de Hommel vertelt
het met een vertrouwelij
ke glimlach en een licht
zuidelijk accent. De bete
kenis van Maria, die is
niet echt gemakkelijk on
der woorden te brengen.
Maar belangrijk is de
Moeder Gods voor hem
en zijn collega F.A.J. van
Winden wél. Vandaar
ook dat beide heren sa
men met een groep ande
re katholieken zo'n
twaalf jaar geleden met
een toen uniek project
begonnen: de Mariale in
formatiewagen.
De hemelsblauw geschilderde
wagen, die de Heilig Land
stichting (bij Nijmegen) als
thuisbasis heeft, is nu al weer
tien jaar in het hele land te
zien. En de twee brengen nog
even enthousiast als in de be
gindagen de Mariabeeldjes,
rozenkransen en foldertjes
met gebeden zoals de comple
te dagelijkse serie en het ro
zenhoedje aan de man.
Bij voorkeur doen ze dat op
drukke plaatsen, om zoveel
mogelijk katholieken te berei
ken („Anderen zijn ook wel
kom, maar die voelen zich
meestal niet zo door de Maria-
wagen aangesproken").
Fatima
Zittend in de cabine van de
wagen, omringd door karton
nen dozen vol kleurige plaat
jes en foldertjes, begint Van
Winden ipetëen te vertellen
over de oorsprong van de Ma
riale informatiewagen. „In
1977 was het zestig jaar gele
den dat Maria in het Portuge
se Fatima verscheen aan drie
kinderen", vertelt hij gedre-
'Fatima, dat is een soort hoog
tepunt geweest in een reeks
Mariaverschijningen. Dus dat
jubileumjaar vond een aantal
katholieken een goede aanlei
ding om het bedevaartsoord
weer in de belangstelling te
brengen én om het rooms-ka-
F.A.J. van
Winden (links)
en J.M. de
Hommel voor
hun Manawa-
gen. „We wé
ten dat het ge
loof mensen
gelukkig
maakt".
FOTO: PERS UNIE
tholieke geloof nieuwe impul
sen te geven. Want per slot
van rekening waren veel ou
deren Fatima vergeten en
veel jongeren hadden er nog
nooit van gehoord'.
Gedacht werd aan een infor
matiewagen die geheel om
Maria draaide. En speciaal
daarvoor werd een stichting
in het leven geroepen, de
Rooms-katholieke Stichting
Koningin van de Vrede. Na
een inzamelingsactie werd de
blauwe wagen gebouwd en
kon de eerste rit worden ge
maakt.
„De eerste jaren gingen we al
leen naar parochiekerken,
wanneer die Maria als thema
hadden", verhaalt Van Win
den. „Maar we kregen steeds
vaker reacties dat we de men
sen op moesten zoeken, naar
drukbezochte plaatsen moes
ten gaan". Simpel zegt hij:
„En dat hebben we toen ge
daan".
Draad oppakken
De twee doorkruisen heel Ne
derland. Door de frequentie
van twee tochten per week
duurt het vier jaar voordat ze
weer in dezelfde plaats te
recht komen. Eerlijkheidshal
ve vertellen de beide mannen
dat ze voor zover mogelijk de
overwegend katholieke plaat
sen opzoeken.
„Wij geven dan wel informa
tie over Maria, maar ons be-
langrijkse doel is toch wel het
stimuleren van katholieken in
hun geloof", stelt Van Win
den. De Hommel vult aan:
„Vaak is dat geloof verwa
terd. Wij hopen dat de men
sen door het horen van de
Marialiedjes die we draaien of
door het lezen van een gebed
dat ze al jaren niet meer heb
ben gehoord, de draad weer
oppakken. Want je merkt dat
ze alles weer herkennen".
Ze zijn er van overtuigd dat
het werk dat ze doen aanslaat.
'Ik weet zeker dat we voldoen
aan een behoefte bij de men
sen', meent De Hommel. „Ze
ker", zegt Van Winden „En
het leukste zijn dan de reac
ties. Helemaal ontroerd, of zo
van 'Goh, dat vind ik nou
écht fijn dat jullie dit doen'.
De mensen waarderen het".
De Hommel zegt lachend met
smeuig Amsterdams accent:
„Hé, kijk daar nou. Wat leuk,
dat dat weer terugkomt" Dan
serieus: „Soms zie je iemand
aan komen lopen waarvan je
denkt: die loopt door. Zoals in
Amsterdam-Noord een tijd
geleden. Komt daar zo'n be
schilderde dame aanzetten.
En tot onze verrassing begint
die over het derde geheim
van Fatima!"
Vervelen doet het werk nog
steeds niet. „Het is een soort
roeping", legt Van Winden
uit „Wij wéten ook dat het
geloof de mensen gelukkig
maakt' Een snelle blik van
De Hommel: „Dat is wat
plechtig gezegd, maar hét is
wel waar, ja".
De omgang met mensen be
valt zó, dat beide heren niet
van plan zijn er snel mee te
stoppen. „Je maakf van die
aardige dingen mee", vertelt
De Hommel vergenoegd.
„Staat hier een oudere vrouw
die voor het eerst sinds .de
dood van haar man de deur
weer uitkomt. Helemaal on
dersteboven van het feit dat
wij er juist zijn op het mo
ment dat ze wel een steuntje
in de rug kan gebruiken, Ze
weent wat en zo".
„Komt er een vrouw aan die
acht jaar na de dood van haar
man weer een relatie heeft.
Zij hoort dat en nodigt die an
dere vrouw zomaar op de kof
fie. Kijk, en dan zal het wel
komen door mijn geloof, maar
dan denk ik toch dat er meer
dan alleen toeval achter zit.
Dat grijpt mij allemaal net iets
te mooi in elkaar en dan denk
ik meteen aan Maria". Zijn
glimlach is bijna verontschul
digend.
Over het algemeen zijn de re
acties op de Mariawagen posi
tief- Uitgelachen worden de
mannen uit de Heilig Land
stichting niet en als iemand al
minder prettig réageert, gaat
het meestal om een anders
denkende, die vindt dat ka
tholieken de zaken verkeerd
interpreteren.
„Weet je. dat komt omdat
vaak wordt gedacht dat wij
katholieken Maria aanbid
den", zegt Van Winden met
een wat zorgelijk gezicht.
„Maar dat is niet zo, wij veré
ren Maria, dat is heel wat an
ders". De Hommel: „Ik weet
ook wel dat Jezus de verlosser
is waarmee ik mij één moet
maken. Maar de Moeder Gods
is geen gewone, vrouw, zij
hoort echt in het liefdesge
heel. Het klinkt wat raar,
maar in feite is zij Gods beste
diplomate".
Meerderheid
naar
nationale
kerkendag
UTRECHT Meer dan
de helft (55 procent) van
de gemeenten en paro
chies zal op 16 september
vertegenwoordigd zijn op
de nationale kerkendag
in Utrecht. „Een gewel
dig hoge score", zegt Jan
Gruiters, coördinator van
het festijn dat het Neder
landse hoogtepunt moet
worden van het conci
liaire proces voor gerech
tigheid, vrede en behoud
van de schepping.
De organisatoren zijn een
maand voor de grote dag in
de problemen geraakt, om
dat er door dubbeltelling
van een aantal aanmeldin
gen opeens nog 4.000 toe
gangskaarten beschikbaar
bleken te zijn. De bijeen
komst in Utrecht kan door
16.000 mensen w.orden bij
gewoond.
De medewerkers op het se
cretariaat in Utrecht zijn er
stellig van overtuigd dat ze
de toegangskaarten nog wel
kwijtraken.
De belangstelling voor
plaatselijke en regionale
kerkendagen, die de afgelo
pen maanden zijn gehou
den, was immers ook zeer
groot. Naar schatting heb
ben er 20.000 kerkleden aan
deelgenomen.
Irritatie
Bij de werving van deelne
mers is lange tijd alleen ge
mikt op officiële afvaardi
gingen van maximaal vier
personen uit de gemeenten
en parochies.
„Dat heeft wel veel irritatie
gewekt", aldus een mede
werker. Pas in een later
stadium werden de deuren
open gezet voor andere be
zoekers.
Op de kerkendag zullen
ook de resultaten worden
bekendgemaakt van een
onderzoek dat de Katholie
ke Universiteit Nijmegen,
in opdracht van de Raad
van Kerken, doet naar de
plaatselijke betrokkenheid
bij het conciliaire proces.
Stralend van trots zullen mijn
kinderen hun kinderen ver
halen/ Vader heeft Joseph
Roth nog gekend, en zij twee
waren vrienden,/ kwamen
bijeen en vervloekten in
schillende talen/ de slecht
heid van hun ontluisterde tijd,
wiens geest zij niet dienden.
Vraagt er dan een: Joseph
Roth nog gekend? die aangrij
pende schrijver? Zegt ons. hoe
was hij. hoe deed hij? Gehoor
zaamde hij de/ legende die
hem tekent als een dronk
aard. verteerd door een vuri
ge ijver/ voor 't ware geloof -
zo zij 't antwoord uit naam
van de man die hem kende.
Dat schreef Anton van Duin
kerken vijftig jaar geleden
toen hij hoorde dat de Oosten
rijkse journalist Joseph Roth
in een hotelletje in Parijs was
overleden. De neerlandicus
Theo A. Bijvoet heeft voor
het Letterkundig Museum in
Den Haag ter gelegenheid
daarvan een mini-expositie
ingericht met enkele teksten
en brieven die de band tussen
beide schrijvers illustreren.
Roth, een journalistieke bohé
mien uit roeping met toen al
een grote reputatie vanwege
zijn werk voor allerlei Duits
talige bladen, was in 1935 in
Amsterdam neergestreken op
zoek naar een uitgever voor
zijn romans omdat hij als jood
en journalist na Hitiers
machtsovername zich niet
langer in Duitsland kon laten
zien. Roth was een stevige
drinker en het was niet zo
verwonderlijk dat hij al spoe
dig Van Duinkerken, journa
list bij De Tijd, tegen het lijf
liep die evenmin afkerig was
van een glaasje. Beide man
nen wisten elkaar te waarde
ren. Roth verenigde vele te
genstrijdigheden in zich. Als
vrijzinnige, non-conformisti
sche jood hunkerde hij de
laatste jaren van zijn leven
naar de gemoedelijkheid van
de katholieke Donaumonar-
chie, die met de Eerste We
reldoorlog verdween.
Toen Roth tijdelijk was neer
gestreken in zijn Galicische
geboortestadje Lemberg, het
„De ballade van de katholiek" van Anton van Duinkerken zoals
het verecheen in de vertaling van Joseph Roth in het Weense
weekblad Der Christliche Standestaat.
tegenwoordige Lwov, dat nu
in de Sovjet-Unie ligt, hoorde
hij van Van Duinkerkens Bal
lade van den katholiek, het
gedicht dat begint met de be
kende regel Jawel, mijnheer,
ik noem mij katholiek. Van
Duinkerken had het op 9 de
cember 1935 op de voorpagina
van De Tijd gepubliceerd en
het was een repliek, 's nachts
heet van de naald geschreven,
op NSB-leider Mussert die de
dag daarvoor in Volk en Va
derland publiekelijk Van
Duinkerkens katholiciteit in
twijfel had getrokken. Pole
miek was toen een onmisbaar
ingrediënt van de meeste
kranten en het gedicht van
Van Duinkerken was door de
trefzekere manier waarop
Mussert op zijn nummer werd
gezet een sensatie van de eer
ste orde.
Minder bekend was dat het
gedicht ook buiten Nederland
verspreiding vond. Daarvoor
zorgde Roth die in zijn opge
vlamde liefde voor het katho
licisme zo enthousiast was
over het gedicht dat hij aan
Van Duinkerken vroeg of hij
het mocht gebruiken voor
Der Christliche Standestaat,
een Oostenrijks blad, een yan
de vele waarvoor Roth werk
te. Een redacteur van het lite
raire tijdschrift De Gemeen
schap leverde Roth op diens
verzoek een ruwe Duitse ver
taling van het gedicht, waar
Roth verder aan sleutelde. Op
13 juni 1937 Verscheen Roths
bewerking in Der Christliche
Standestaat. Het moest een
antwoord zijn aan de natio-
naal-socialistische dwepers in
Oostenrijk en een aansporing
tot fierheid aan het adres van
zijn katholieke landslieden.
Ogenschijnlijk lijken de voor
uitstrevende Van Duinkerken
en de bij de stoffige Donau-
monarchie zwerende Roth
weinig met elkaar te gemeen
te hebben. Maar behoudzucht
of vooruitstrevendheid, wat
stellen die eigenlijk nog voor
als het gaat over zo iets tijde-
loos als geloof? Veel belangrij
ker in die wederzijdse waar
dering was waarschijnlijk dat
Van Duinkerken en Roth
over de grenzen van een le
vensbeschouwing heen gedra
gen werden door een zelfde
humanitair ideaal, een stre
ven naar wereldverbonden-
heid. In Roth's roman Job, die
een aantal jaren geleden door
Roth's exil-uitgever Allert de
Lange opnieuw werd uitgege
ven, tref je dat Alle Menschen
werden Brüder-gevoel heel
sterk aan. In zo'n atmosfeer
worden wonderen mogelijk.
Mensen blijken tot zelfover
winningen in staat, het ge
meenschapsgevoel straalt van
de pagina's en geeft zijn boe
ken iets ontroerends.. Geen
wonder dat een schrijver als
Heinrich Böll waarbij dezelf
de humanitaire overtuigingen
en gevoelens overheersen zo'n
Anton van Duinkerken
bewondering had voor Roth.
Roth overleed in 1939 en
maakte dus de grote catastro
fe niet meer mee Maar hij
had een scherp oog voor de
benauwende ontwikkelingen
in Duitsland. #Juist dat maakt
zijn journalistieke werk ook
zo sterk. Koos van Weringh
maakte voor Roth's oude uit
gever De Lange jaren terug
een selectie uit zijn reporta
ges. Roths verwoordde zijn af
keer niet in de geijkte termen
van de hoofdartikelenschrij
vers. Hij was op zijn best in
het persoonlijke getinte ver
slag, wat voor de oorlog in de
Duitstalige pers het feuilleton
werd genoemd. In een discus
sie met een van zijn vele op
drachtgevers noemde hij dat
voor een moderne krant net
zo belangrijk als de politiek
en zelfs nog belangrijker. „Ik
ben geen toegift, geen meel
spijs, maar een hoofdmaal
tijd", schreef Roth aan Benno
Reifenberg, chef-redacteur
van de Frankfurter Zeitung
in 1930.
Een goed voorbeeld van zijn
journalistieke arbeid is zijn
beschrijving van een bezoek
aan München in 1925 waar zo
juist het proces tegen Hitier
heeft plaats gevonden die
toen zijn eerste, mislukte,
greep naar de macht had ge
daan. Rondwandelend in
München en de kranten le
zend heeft Roth het idee een
benauwende droom te bele
ven, zo onwezenlijk vindt hij
de loodzware ernst waarmee
Hitier en zijn helpers worden
bejegend in de rechtszaal en
de pers, een demonische ver
toning die buiten alle propor
ties is en waarin Hitler in fei
te een eer wordt bewezen die
het allerergste voorspelt voor
de toekomst. Een ander goed
voorbeeld is zijn bezoek aan
het huis van Walter Rathenau
in Berlijn, de joodse zaken
man en legendarische minis
ter van buitenlandse zaken
die in 1922 door antisemiti
sche heethoofden was ver
moord. Bewonderaars van
Rathenau kwamen uit heel
Europa naar Berlijn waar zijn
huis als museum werd inge
richt En in dat huis komt
Roth een andere bewonderaar
tegen, een werkloze die door
Rathenau was geholpen met
een biljet van vierhonderd
mark. „Een vreemde schreef
aan een vreemde. De goede
mens hoorde de klacht van
zijn broeder in nood. Hij moet
veel klachten gehoord en ver
hoord hebben. Ik ga voorbij
de plaats waar hij vermoord
werd. Het is niet waar dat
elke moord één moord is.
Deze moord hier was een dui
zendvoudige, niet te vergeten,
niet te wreken".
Roth wilde een getuige zijn
van zijn tijd Hij was in de
eerste plaats in de mensen ge
ïnteresseerd die met de gevol
gen van politieke beslissingen
werden geconfronteerd. In
die enorme stuurloosheid die
de reactie op de opkomst van
Hitler in zovele landen ken
merkte, koos hij als jood voor
het katholicisme. Het was ze
ker niet het doctrinaire dat
hem daarin aantrok en waar
schijnlijk zag hij volgens Van
Duinkerken zelden een kerk
van binnen, maar hij zag dat
geloof toch als de beste be
schutting tegen de rampen die
op uitbarsten stonden.
PAUL VAN VELTHOVEN
De mini-expostie in het Let
terkundig Musueum, Prinses
Irenepad 10, over Anton van
Duinkerken en Joseph Roth
is tot 31 augustus te zien.
)ve
I iiurt
Solidariteit neemt risico
TeN einde raad hebben de Poolse communisten er zich
neergelegd dat Solidariteit de eerste niet-communistische i
gering in Oost-Europa gaat leiden. Weliswaar zullen de sic Dttei
telministeries van binnenlandse zaken en defensie in hand WP
blijven van communisten, maar Solidariteit levert de pi jP^
a 1 r1
Alles wijst erop dat de regering zal worden aangevoee
door de 62-jarige jurist Tadeusz Mazowiecki, een journal
die hoofdredacteur is van het vakbondsweekblad van Solid
riteit. Hij is bovendien overtuigd katholiek en ook dat is
der de omstandigheden in het overwegend katholieke Pc
van groot belang. Binnen Solidariteit bestaat immers de
onvrede over prominente voormannen van de va
bondsorganisatie die zich gaandeweg steeds meer met loui
pol.itieke zaken zijn gaan bezighouden, een half communis
sche achtergrond hebben en vaak niet eens katholiek zijn
;hrik
'ife
r
n:
BS<
In augustus 1980 adviseerde hij als leider van een groep
tellectuelen de stakende arbeiders van de Lenin-werf
Gdansk. Een jaar later ging hij voor twaalf maanden de
vangenis in omdat hij zich niet had gehouden aan regels
Polen tijdens de staat van beleg golden. Dat heeft hem
niet van weerhouden vorig jaar twee stakingen te leiden,
nieuw in Gdansk. Ruim dertig jaar geleden was hij een v
de oprichters van een organisatie van katholieke intellect!
len, een invloedrijk bolwerk dat oppositie voerde tegen
officiële ideologie van de communistische partij. Het is vi
wel zeker deze man die leiding gaat geven aan de nieui rjje
Poolse regering, waarin ook communisten zitting zullen he e 0
ben. 'eel
NlET alléén in Polen maar overal ter wereld zijn de polii
ke ontwikkelingen rond de vorming van dat nieuwe kabii
met grenzeloze verbazing en ingehouden adem gevolglit
Eerst trachtte Solidariteit een regering te vormen zond eer
communisten, maar van die poging stond tevoren vast dat
moest mislukken. Walesa koos eieren voor zijn geld en
cepteerde communisten in de regering. Vervolgens werd
kend dat de politiek onervaren 45-jarige elektricien van
Lenin-scheepswerf in Gdansk zelf premier zou worde
maar nog dezelfde dag liet Walesa weten dat Solidaritt ercj(
over leden beschikt die beter in staat zullen zijn een regerii echt
te leiden.
ene
a ij h
ONGETWIJFELD hebben ook andere motieven een rol
speeld bij het besluit dat Walesa zich bij nader inzien niet
premier beschikbaar zou stellen. Polen zit economisch voll ioec
dig aan de grond en het volk is gedemoraliseerd. Polen is
onbetwiste armenhuis van Europa. De nieuwe Poolse rej
ring staat voor de loodzware taak het land uit de i
economische problemen te halen. Dat is niet mogelijk
dat ook deze regering bezuinigingsmaatregelen treft, die do
talrijke Polen met onbegrip en verontwaardiging zullen wo iaki
den ontvangen. Dan zal Walesa, de charismatisch ijzersterl PSP'
leider van het ooit verboden vakverbond Solidariteit, van
de zijlijn en met schone handen zijn invloed moeten kunne
benutten om zijn land voor een nog grotere catastrofe te
hoeden: keihard verzet tegen de nieuwe coalitie regerii Ie
„van nationale verantwoordelijkheid". De afgang van
Poolse communistische partij is compleet, maar de leidei
rol van Solidariteit in een nieuw kabinet brengt tegelijkerflT'^
een niet gering risico met zich mee, Een risico echter dat
vermijdelijk is en waard is genomen te worden. l«n
GEN
erd
°ianc
'K.
iar
aieve
yd
b ;n.
Zonnig
DE BILT (KNMI) Een
hogedrukgebied ten oos
ten van ons land is van
daag bepalend voor het
weer in grote delen van
Europa. Rond dit gebied
stroomt lucht vanuit
Duitsland over onze om
geving. In deze lucht
komt vrijwel geen bewol
king voor, zodat we op
een zonnige dag kunnen
rekenen waarbij de tem
peratuur oploopt tot onge
veer 26 graden.
Morgen is het hogedruk
gebied inmiddels boven
west-Rusland aangeko
men. Een kleine storing
krijgt dan de kans op
dichterbij te komen. Het
wordt dan nog wel een
dag met veel zon maar in
de middag of avond kan
er een lokale onweersbui
tot ontwikkeling komen.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld door
het KNMI. geldig tot en met morgen:
Noorwegen en Zweden langs !e
Noorse westkust eerst regen, die zich
oostwaarts over noord-Noorwegen en
noord-Zweden uitbreidt. In zuid-
Noorwegen, oost van de bergen, en in
zuid-Zweden echter vrij zonnig,
eveneens zon in west-Noorwegen na
de wegtrekkende regen. Middagtem-
peraturen langs de westkust en in het
noorden 15 tot 18 graden In zuid-
Noorwegen achter de bergen en in
zuid-Zweden 19 tot 24 graden.
Denemarken flinke zonnige perio
den In het noordwesten later meer
bewolking, maar overwegend droog.
Middagtemperatuur van 20 graden
langs de noordwest-kust, tot 23 gra
den elders.
Ierland. Engeland en Schotland in
Ierland en noord- en west-Schotland
bewolkt met af en toe regen Zacht
en vochtig weer bij een middagtem
peratuur van 16 tot 20 graden In
zuid- en oost-Engeland en het oosten
van Schotland perioden met zon, het
meest in zuidoost-Engeland bij maxi
ma van 22 tot 27 graden
Belgiè en Luxemburg zonnig
warm. Morgen mogelijk een enl
regen- of onweersbui Middagtem
ratuur 24 tot 28 graden, morgen la
inwaarts tot 30 graden, maar aan
West-Duitsland bijna overal over
gend zonnig Morgen in het zuidwi
ten een kleine kans op een c
bui Warnf zomerweer. Middagtei
peratuur van 24 graden in Sleesw itt
Holstein, tot 25 a 29 graden elde
Morgen in het zuidwesten en middfej^
tot 33 graden
WEERRAPPORT
ADVERTENTIE
Interparochie Maria van Nazareth
Kerk: H. Maria en H. Ursula Bagijnhof 21 - Dein.
Elke zondag kwart voor twaalf: gezongen Latijnse H. Mis -
volgens oude Ritus.
A.s. zondag
Feest Maria ten Hemelopneming
