'final*
HOND ALS
TEGENSPELER
IN
NIEUWSTE
FILM
TM>'
£eidóe 6ou*a/nt
MÜNCHEN - Wie Jim Belushi
ontmoet en iets van showbusiness
weet, kan niet om John Belushi
heen. Figuurlijk gesproken, want
broer John Belushi is dood. Hij
stierf in 1982 aan een overdosis
drugs in een bungalow van het be
faamde Chateau Marmont in Hol
lywood. Zijn leven werd vastgelegd
in het boek Wired' van Washing
ton-Post verslaggever Bob Wood
ward (juist, dezelfde van Waterga
te). Een bestseller, want Belushi,
John, was een uitbundig komiek
die vooral jeugdig Amerika com
pleet had ingepakt. Broer Jim lijkt
op hem.
Hij zit in het klassieke Miinchense hotel
Die vier Jahreszeiten weliswaar gereed
in een keurige donkere blazer en grijze
broek en zijn broer was nooit te bewon
deren in net pak (ja- alleen in de film
'The blues brothers', dat was echter ko
misch bedoeld), maar Jim heeft hetzelf
de stevige, ronde gezicht, beweegt zich
op een manier die steeds aan John doet
denken, al is hij langer en straalt hij
vooral opgeruimdheid uit.
Het is met Jim Belushi hetzelfde als met
een verre kennis van wie je weet dat hij
een zelfmoordgeval in de naaste familie
heeft. Je wilt er niet over vragen, bent
toch nieuwsgierig naar hoe hij dat opge
vangen heeft, en voortdurend speelt de
overweging: zal ik 't nu aansnijden of
niet. Maar je wilt iemand niet onnodig
kwetsen. Dus je wacht op het goede mo
ment. Een gesprek lang. Vooral ook om
dat uit Woodwards boek blijkt dat Jim
Belushi bewondering voor zijn oudere
broer had. zijn eigen gang ging in het
zelfde theatervak en er in 'Wired' scènes
zijn waarin een zeer jonge Jim de eigen
zinnige John van de drugs af wil hou
den. En Jim Belushi heeft inmiddels een
eigen carrière, waarvoor hij naar Europa
is gekomen. Zijn laatste film heet 'K-9'
en hij heeft er de ondankbaarste tegen
speler in die een acteur zich maar zou
wensen, een hond namelijk. Een Duitse
herder. Want de filmhistorie bewijst dat
het grote publiek zodra er een viervoeter
op het doek komt, geneigd is de mense
lijke hoofdrolspeler compleet te verge
ten.
Jim Belushi speelt een detective van de
narcoticabrigade die drugsdealers moet
opsporen met behulp van zijn hond. Die
ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1989
hondebrigade heet in het Amerikaans
populair 'K-9'. de titel van de film dus.
Spreek het op z'n Engels uit en je vindt
dat het een transcriptie is van het Engel
se. uit het latijn afkomstige, woord 'cani
ne': honds, met honden te maken heb
bende. De film gaat als 'K-9' volgende
week de Nederlandse bioscopen in en je
mag vrezen dat slechts weinigen de titel
zullen begrijpen (ook bij de Nederlandse
distributiemaatschappij keek men van
de verklaring op). Goed. Jerry Lee heet
de hond en hij doet op alle fronten zijn
best de scènes van baasje Belushi te ste
len.
Arrogante hond
Belushi, Jim. springt dan ook onmiddel
lijk in een komische pose wanneer hij
mag vertellen hoe het is om met een
hond samen te spelen. „Wat een egoïst,
die Jerry Lee. Hij moest maar geaaid
worden, biefstuk op z'n bord hebben, hij
legde beslag op het dichtstbijzijnde park,
rook aan kruizen en maakte er zich geen
moment druk over of de film nu een
succes werd of niet. Als ik me zo had ge
dragen was ik allang ontslagen geweest.
Een arrogante rotzak. De moeilijkheid
met honden is dat je nooit weet wanneer
ze iets doen. Ook al is hij nog zo goed
getraind. Dus als je een lastige scène sa
men speelt, kan het zijn dat die tiental
len keren over moet. En elke keer moet
jij als acteur er precies hetzelfde uitzien,
precies de goede handeling verrichten
met precies dezelfde uitdrukking. Want
die ene keer dat je tegenspeler exact doet
wat er in het script staat, moet het wèl
van jullie beide goed op film staan. An
ders kun je de serie opnieuw beginnen.
'K-9' was gepland op tien weken draai-
tijd. het zijn er twaalf geworden. Dank
zij de hond. Soms word je zo wanhopig
dat je je in zo'n beest gaat verdiepen en
met 'm gaat praten alsof 't een mens is.
Zo van: dóe dat nou alsjeblieft, want we
moeten vérder. Op een gegeven ogenblik
dacht ik: ik word gek, straks zit ik nog
naast hem uit een bakje te eten. Jerry
Lee moet op een gegeven ogenblik water
uit een glas met een rietje drinken. En
hij wilde dat rietje maar niet in z'n bek
nemen". Wanneer het tenslotte wel lukt,
is voor de toeschouwer duidelijk te zien
dat Jerry Lee niet drinkt.
Mensen-chirurg
Belushi: „Die honden worden gebruikt
om allerlei confrontaties voor de politie
op te vangen. 'To take the hit' heet het
officieel. Zij moeten de klap, de kogel
opvangen. Maar dat hoor je geen van
die agenten-met-honden ooit zeggen. Ze
leven met ze. Als je ze vraagt waar ze
hun hond laten, mompelen ze: 'Thuis'.
Waar slaapt-ie dan, in de schuur, in de
tuin? 'Nee, bij mij. In m'n kamer'. Ze
bekennen hun binding met hun hond
maar met schroom. Want officieel is het
gewoon een wapen, een stuk gereed
schap. Ik heb voor die rol in 'K-9' dat
soort agenten een beetje bestudeerd, ben
met ze mee op pad gegaan. Het is een
speciaal soort. Een gemeenschap op
zichzelf. Tussen misdaad en beschaving
in. Er is een hoog scheidingspercentage
en een hoog zelfmoordpercentage. Ze le
ven op het randje. Hebben ontzettend
veel energie en een zeer zwart soort hu
mor. In de film zit een scène die een van
onze politie-adviseurs zelf had meege
maakt. De hond is door een kogel ge
raakt, ligt op sterven en zijn baas brengt
hem naar 't eerste 't beste ziekenhuis,
een 'mensenziekenhuis'. De dienstdoen
de chirurg vertikt het om de hond te hel
pen. Daar is hij niet voor. Ik pak dan
m'n revolver en dwing hem m'n hond te
opereren. Over die scène is een heleboel
gepraat. Kun je dat wel doen? Je hebt
tenslotte ook nog je verantwoordelijk
heid tegenover een jong publiek. En die
dokter is natuurlijk geen 'bad guy'. We
hebben het toch gefilmd om juist die
binding van die detective met z'n hond
te laten zien. En dan die speech, wan
neer ik denk dat m'n hond dood is. Daar
hebben de schrijvers echt hun best op
gedaan. De detective begint bij de hond,
die onder een laken ligt, herinneringen
op te halen: weet je nog dat we in Las
Vegas waren? Herinner je je die meiden
nog? En dan zie je dat oog van die hond
langzaam opengaan. Drama en humor
samen. Dat is een van de redenen waar
om ik ja gezegd heb tegen 'K-9'. Elk dra
ma moet een beetje humor hebben, elke
komedie een stuk drama".
Lachendezaal
Er is geen keus voor Jim Belushi tussen
Hamlet en De Clown. Hij wil beiden
zijn. „Ik ben een acteur", zegt hij, „ook
al heb ik tot nog toe het meeste succes
als komedie-acteur". Dat succes begon
in Chicago's 'Second City', een theater
programma waarin het publiek de the
ma's aandroeg en de acteurs op het to
neel daarop improviseerden. Bill Murray
begon er, John Candy. Daarna werd het
't in Amerika zeer populaire satirische
tv-programma 'Saturday Night Live',
waar ook Eddie Murphy's victorie be
gon. Toen kwamen kleine rollen op film,
de hoofdrol in de Broadway-produktie
van de Gilbert en Sullivan-operette 'Pi
rates of Penzance'. Belushi: „Een lachen
de zaal is het mooiste dat er is. Ik loop
vaak voor de lol een theater in waar een
komedie draait. Alleen maar om dat ge
luid te horen. Maar ik wil m'n loopbaan
graag afwisselen: een komedie, een se
rieuze film. Een commerciéle film voor
iedereen. En (lachend) een moeilijke
voor jullie, de critici". Belushi's eigen
humor neigt naar het satirische, naar het
zwarte. Hij loopt met een script rond dat
er waarschijnlijk nooit van komt: Een
man erft de zaak van zijn vader. Een be
grafenisonderneming. De zaak loopt niet
best en de man vindt dat hij z'n erfenis
op een moderne manier moet verdedi
gen. Hij zet alle doodskisten buiten neer,
zet grote reclameborden op de parkeer
plaats en begint reclamespotjes op de tv.
Hij op de parkeerplaats, tussen de kis
ten: 'Kies nu een kist. Kwaliteit en toch
voordelig. Laat u begraven door Menuc-
ci'. Als een autohandelaar. Belushi: „De
dood is nog altijd een taboe. Iets waar
voor men bang is. Ik zou daar best een
fijnzinnige komedie over willen maken.
Welke rol ik dan speel? De hoofdrol.
Maar ik regisseer niet en ik schrijf niet.
Acteren en regisseren tegelijk kan ik
niet. Acteren alleen is al moeilijk genoeg
voor me. En een schrijver ben ik niet.
Ook al sta ik ingeschreven als lid van
het 'Writers Guild' (schrijversgilde). Ik
lever ideeën, ik bedenk wel eens een re
gel, ik verander wel eens wat. Maar het
echte schrijven wordt gedaan door man
nen die in alle eenzaamheid hun ideeën
uitwerken. Ik kan alleen samen met ie
mand schrijven. Tegen jou aan praten.
En jij kaatst de bal terug. Van: nee, dat
is niet leuk, verder".
W hoopi goldberg
Een van de komende Belushi-films be
looft dat mengsel van komedie en drama
te worden: 'Homer and Eddie'. Homer
(Jim Belushi) is een geestelijk achterge
bleven man die gaat liften naar zijn va
der, die ziek is. Hij wordt in een auto
meegenomen door Eddie (Whoopi Gold
berg), een net uit een inrichting ontsnap
te psychopathische moordenares. Belus
hi: „'Homer and Eddie' is een prachtig,
zacht verhaal. Het gaat over de vriend
schap die zich onderweg ontwikkelt.
Aangrijpend, niet sentimenteel en met
humor. Er wordt geen medelijden van je
gevraagd. Je ondergaat die karakters als
vanzelfsprekend. Zoals in 'Rain Man'.
De regisseur van 'Homer and Eddie' was
de Rus Andrei Konchalovsky. Ik ben tot
nu toe erg gelukkig geweest met de regis
seurs van m'n films. Oliver Stone in
'Salvador' bijvoorbeeld. Ik heb net een
film gemaakt met de Italiaanse regisseur
Francesco Rosi, 'Forget Palermo'. Een
script van de Amerikaanse schrijver
Gore Vidal. Een serieuze film over een
Amerikaanse Italiaan van de eerste gene
ratie, die in Italië z'n familie gaat bezoe
ken en in de greep van de maffia raakt.
Een politieke thriller. Het geweld is bij
zaak. Ik speel een politieke figuur die.
vlak voor hij weggaat uit Amerika de
pers laat weten dat hij vóór legalisatie
van drugs is. Niks serieus. Het is voor
hem alleen maar een stunt om in de pu
bliciteit te komen. Hij heeft namelijk
kans om tot burgemeester van New
York gekozen te worden. Maar de maf
fia neemt het wél serieus. En probeert
hem in een situatie te manoeuvreren
waarin hij chanteerbaar is. En z'n me
ning zal moeten herzien. De film heeft
een heel duidelijk standpunt. 'Forget Pa
lermo' stelt dat de oorlog tegen drugs
voorbij is. Gewonnen. Door de drugs
dealers. Legalisatie is de enige manier
om de oorlog opnieuw te beginnen. Het
is niet exact mijn standpunt of dat van
Rosi, maar een feit is dat er iets dras
tisch moet gebeuren". Vraag Belushi
'wat', dan valt ook bij hem een grote
stilte. „Ik weet alleen dat er niemand
meer schoon is. Dat politici ook drugs
gebruiken".
Albanees
Belushi kreeg dé rol nadat hij, na afloop
van het Cannes-festival op bezoek in
Rome, een feestje bezocht waar over de
film gepraat werd. Belushi kende het
boek 'Forget Palermo'. De producers
dachten aan Robert de Niro of Al Paci-
no voor de hoofdrol. „Dat duurt heel
lang voor die ja kunnen zeggen", zei Be
lushi hoopvol, „die hebben zo'n druk
werkschema. Neem mij". Hij had het
voordeel dat iedereen dacht en denkt dat
de Belushi's van Italiaanse afkomst zijn.
Maar vader Belushi kwam met z'n
grootouders uit Albanië zijn geluk be
proeven in Amerika. Belsuhi met een
grijns: „Als m'n vriendjes vroeger teleur
gesteld waren dat ik geen Italiaan was,
zei m'n vader: 'Zeg toch gewoon dat je
Italiaan bent, we hebben dezelfde men
taliteit'. Ik weet heel weinig van Albanië.
Ik weet dat als je daar bij iemand te gast
bent, je complete bergen zult moeten op
eten van wat ze je voorschotelen. Want
ze zijn er erg gastvrij. En je hoort, wan
neer je weggaat, niet te zeggen waarheen.
Anders geef je de ander de verantwoor
delijkheid voor wat er eventueel daarna
met je gebeurt. En van de Albanezen in
Amerika weet ik dat ze veel van paarden
houden. En van kaarten. Dat is alles.
Maar een kijkje in Albanië nemen?". Be
lushi grijnst nog eens uitgebreid. „Ik
denk 't niet. Ik denk dat ik bang ben dat
,er hetzelfde gebeurt als met de man die
ik speel in 'Forget Palermo'. Die ontdekt
dingen die hij liever niet had willen ont
dekken".
Levend of dood
En dan komt eindelijk de broer. Belushi,
John. Vraag aan Jim, welke komiek hij
het meest bewondert. Tegenvraag: le
vend of dood? Antwoord: maakt niet
uit. „Mijn broer", roept Jim Belushi on
middellijk. Zonder ook maar enige aar
zeling. „En dan Jackie Gleason. En van
de levende Eddie Murphy, Richard Pry-
or, Dan Ackroyd". Er is een tijd geweest
dat hij vragen over zijn broer niet uit de
weg ging, maar het antwoord uitstelde
als hij er mee in zat. Getuige een knipsel
uit een krant uit Baltimore van '86. Nu
zegt Jim Belushi zonder ook maar iets
goed te praten, met veel overtuiging:
„Dat boek van Woodward is een slecht
boek. Als dat waar is, bestaat God niet".
Zijn broer is zijn grote voorbeeld. Niet
dat hij zo direct met hem optrok tijdens
diens carrière. „Nee", zegt hij, „mijn ou
ders hadden een restaurant. Daar zou
den wij normaal gesproken ook in te
rechtgekomen zijn. Maar John bewees
dat er andere mogelijkheden waren. Hij
bewees dat de Belushi's ook acteurs kun
nen zijn. En als iemand in je familie be
wijst dat iets anders kan, dan profiteer
jij daar verschrikkelijk van. 'John did it.
I can do it'. Dat heb ik aan John te dan
ken. Zonder hem was ik misschien Mai-
tre D' in een Albanees restaurant".
Jim Belushi springt onmiddellijk in de
houding, knipt als een scheermes en
vraagt: „Een tafeltje voor twee perso
nen? Juist zo. Wilt u mij maar volgen?".
Een acteur. Jazeker.
BERT JANSMA
De hond Jerry Lee en Jim Belushi die zonder zijn broer John „misschien kelner" was geworden.
FOTO: PR
