Nederland door de zeef
De Koning waarschuwt
voor uittocht academici
:;d: grondgebruik van hele land in databank opgeslagen
Keizer MaximilSaan
schenkt Westerkerk kroon.
Duizenden dossiers
kinderen ongehuwde
moeders verdwenen
Van Agt ontkent knieval koningin
Besluit gifschip laat op zich wachten
WAGENINGEN Als
door een zeef gehaald, zo
fijntjes wordt Nederland
op dit moment onder
zocht. Ons land is al niet
zo groot, maar weten
schappers en geleerden
zijn bezig ons grondgebied
in nog kleinere stukjes te
hakken. Het hele land
wordt opgedeeld in vakjes
van 25 bij 25 meter en dat
alles om antwoord te kun
nen geven op de vraag:
hoe wordt de grond in ons
land gebruikt? Wat staat
erop, is het bedoeld voor
woningen, is het water of
is de grond in gebruik bij
de landbouw? En wat
voor landbouw is dat dan:
mais, aardappelen, bollen
teelt?
Het is een hele klus, waarmee
ongeveer vijf mensen van het
Staring 'Centrum in Wagenin-
gen - een instituut voor onder
zoek van het landelijk gebied
- en het Ingenieursbureau
DHV in Amersfoort al sinds
eind vorig jaar mee bezig zijn.
Uiteraard lopen die vijf niet
het hele land af met een meet
lint en een notitieblok om van
elke 625 vierkante meter
grond het gebruik vast te stel
len. Daarvoor maken ze ge
bruik van gedetailleerde foto's
van de Amerikaanse Landsat-
satellieten. Aan de hand van
de kleuren die gewassen uit
stralen en op de foto worden
weergegeven, is precies te zien
wat er op een bepaalde plaats
De informatie op zich is niet
uniek, maar wel is nieuw dat
zij in één grote databank
wordt opgeslagen. Dankzij de
databank zijn in korte tijd ge
gevens van het hele land of
een provincie op te roepen.
„Op dit moment zijn de gege
vens verwerkt van de zandge
bieden van Salland, Overijssel,
Gelderland en de Flevopol-
ders. In het najaar beginnen
we met het Zuiden en begin
volgend jaar volgen de gebie
den langs de kust", zegt ir. H.
Thunnissen, projectleider bij
het Staring Centrum.
Vrij veel mest
Hij legt uit waarom de data
bank is opgezet: „De laatste
tijd is er steeds meer vraag
naar gegevens over het grond
gebruik, met name voor het
milieubeleid. Er is namelijk
een relatie tussen het grondge
bruik en milieuvervuiling. Op
zandgrond wordt vrij veel
mest geproduceerd, die wordt
uitgereden op grond waar
mais wordt verbouwd Waar
mais is, komt waarschijnlijk
dus ook vervuiling met fosfa
ten en nitraten voor. Als je dus
weet waar mais precies wordt
verbouwd, kun je maatregelen
nemen".
Met de informatie van satel
lietfoto's kun je daar achterko
men, veel beter dan met de
huidige gegevens het geval is.
„Het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS) geeft ook wel
informatie over het grondge
bruik, maar zegt alleen dat er
in een bepaald gebied bijvoor
beeld zestig procent mais voor
komt. Waar precies, dat staat
er niet bij. Ook de topografi
sche kaarten bieden niet altijd
uitkomst. Ze zijn te willekeu
rig en bevatten vaak achter
haalde informatie. Het voor
deel van de satelliet is dat de
informatie met andere gege
vens is te combineren, zodat je
een breed inzicht in het grond
gebruik kunt krijgen", zegt
Thunnissen.
Hij voegt er direct aan toe dat
de satelliet ook niet altijd
nauwkeurig is. „Soms zijn de
verschillende gewassen op de
foto niet goed te onderschei
den en heb je andere bronnen
nodig. Toch gaan we bij de fo
to's uit van een betrouwbaar
heid van tussen de zeventig en
negentig procent".
Gebruikers
De gegevens die in de data
bank worden opgeslagen, zul
len vooral gebruikt gaan wor
den door de landelijke over
heid, provincies en instellin
gen als het Rijksinstituut van
Volksgezondheid en Milieuhy
giëne (RIVM), de Rijks Plano
logische Dienst (RPD) en het
CBS. Ze zullen gebruikt wor
den voor beleidsstudies op het
gebied van de waterhuishou
ding, de planologie en de bo
dem- en waterbescherming.
„Het is daarbij absoluut niet de
bedoeling dat mensen of pro
vincies worden aangepakt,
omdat ze iets zouden hebben
gedaan dat, bijvoorbeeld om
milieuredenen, niet kan. Daar
voor is de informatie niet ge
detailleerd genoeg. Wél kun
nen beleidsmakers met behulp
van de informatie hun beleid
aanpassen, zoals het afkondi
gen van beperkingen in water
wingebieden", meent Thunnis
sen „Het is overigens niet zo
dat door de databank er nu in
eens van alles verandert: het
effect zal pas op langere ter
mijn zichtbaar zijn".
Thunnissen benadrukt dat de
informatie in de databank
voor iedereen toegankelijk is,
dus ook voor burgers en mi
lieu-organisaties. „Als zij den
ken dat ze er iets aan hebben,
kunnen ze de gegevens ko
pen". Voor een klein gebied
moeten dan wel enkele dui
zenden guldens worden neer
gelegd, terwijl 'Nederland'
voor tussen de zeventig- en
tachtigduizend gulden te koop
Uiteindelijk is het de bedoe
ling dat het verwerken en ver
kopen van de gegevens een
commerciële aangelegenheid
wordt. Dat stadium ligt echter
nog enkele jaren vooruit. Eerst
moeten alle gegevens in de da
tabank worden ingebracht.
Op dit moment teert het pro
ject op geld, dat voor een deel
komt uit de subsidie van het
Nationale Remote Sensing
(aard-observatie) Programma
van enkele ministeries. Het
overige geld komt van de hui
dige gebruikers, waaronder
naast het RIVM, RPD en CPB
ook zes provincies.
Even zag het er naar uit dat
het project dit jaar een vroege
dood zou sterven, toen de
Amerikanen van plan waren
de Landsat-satellieten uit te
schakelen Thunissen: „We
hielden hier toen onze adem
in. Vanuit alle landen zijn toen
telexen naar Amerika ge
stuurd, waarna het Congres
toch nog steun gaf".
Thunnissen stelt: „Wil het pro
ject kans van slagen hebben,
dan is het belangrijk dat de ge
gevens om de vier a vijf jaar
worden geactualiseerd. Elk
jaar is niet nodig, wij gebrui
ken nu ook foto's uit 1986.
Door de gegevens bij te wer
ken is heel goed te zien hoe
het grondgebruik verandert.
Over twee jaar weten we of
het een succes, is en of we.de
gegevens kunnen actualiseren.
Indien het project niet com
mercieel wordt, is het geen
lang leven beschoren".
RICHARD SCHUURMAN
Produktschap dringt aan
op onderzoek naar dioxine
DEN HAAG Het bestuur van het Produktschap
voor Vee en Vlees zal bij de Tweede Kamer aandrin
gen op nader onderzoek naar de dioxinebesmetting in
de omgeving van de vuilverbrandingsinstallatie AVR
in Rotterdam.
Uit het gevraagde onderzoek moet duidelijk worden in hoeverre
het vlees en de grond in het gebied rond de AVR zijn besmet en
of ook melk in andere delen van het land te hoge gehaltes dioxi
ne bevat.
Het bestuur vindt verder dat de uitstoot van dioxine zo snel mo
gelijk moet verminderen of verdwijnen. Nagegaan moet ook
worden hoe en wanneer veehouders bij Rotterdam weer op ver
antwoorde wijze melk en vlees kunnen produceren. Verder
dient onderzocht te worden wat de dioxine-affaire een indivi
duele boer kost. In zijn brief aan de Kamer zal het schap de
overheid herinneren aan haar eigen uitspraken dat in het AVR-
gebied landbouw mogelijk moet blijven en dat geen enkele boer
de dupe mag worden van de gif-uitstoot.
Samen het het Produktschap voor Zuivel gaat het PVV zich be
raden op .de mogelijkheid namens de hele veehouderij-sector een
schadeclaim in te dienen bij de veroorzaker(s) van de dioxine
besmetting in het Lickebaertgebied bij Rotterdam. Juristen van
beide produktschappen onderzoeken in hoeverre het haalbaar is
een schadevergoeding te eisen.
(ADVERTENTIE)
Verheugend nieuws voor het Amsterdam van 1638 en haar burgers,
dfé zich geen mooiere bekroning van "hun" Westertoren kunnen
wensen.
Wie meer wil weten over de geschiedenis van "de Oude Wester",
moet beslist een keer Madurodam bezoeken. Want in miniatuurstad
Madurodam zie je alle grote monumenten van Nederland: de
Westerkerk naast de Dom van Utrecht, de Bossche Sintjan naast
het stadhuis van Gouda. Monumenten met een boeiende historie,
waar Madurodam verrassend veel over te vertellen heeft.
Madurodam, Haringkade 175, Den Haag. Tel. 070-553900
Wietussen 1 mei en30september'savonds Madurodam bezoekt,
kan gratis een sprankelend klank- en lichtspel meemaken.
HEEFT VEEL TE VERTELLEN.
DE KNOLLEN
BINNENLAND
Zoekactie
Leden van een arrestatieteam
omsingelden gistermiddag een
verdachte locatie in Diemen. Na
een grootscheepse zoekactie,
waaraan honderd
politieagenten, een helikopter,
en een vliegtuig deelnamen,
werden twee verdachten van
een gewapende overval
aangehouden. De mannen
maakten 's morgens enkele
duizenden guldens buit in een
drogisterij annex girokantoor In
Amsterdam-Zuidoost, waarna
ze schietend aan aanhouding
door surveillerende agenten
wisten te ontkomen. Niemand
raakte daarbij gewond.
foto: anp
Ir. H. Thunnissen: „Het is overigens niet zo dat door de databank er nu ineens van alles verandert:
het effect zal pas op langere termijn zichtbaar zijn". foto: pers unie
CeldóeComCMlt DONDERDAG 10 AUGUSTUS 1989 PAGINA 3
BREDA Volgens de di
rectie van het Bredase op
vangtehuis Valkenhorst
zijn in het verleden dui
zenden dossiers van kin
deren van ongehuwde
moeders uit het vroegere
Moederheil verloren ge
gaan.
Er zijn nog een kleine driedui
zend dossiers aanwezig. Dit is
van belang in de strijd die en
kele in Moederheil geboren
mensen voeren om inzage in
hun dossier te krijgen Zij wil
len zo proberen te achterhalen
wie hun ouders zijn.
Eén van deze mensen verloor
onlangs het proces dat zij bij
de Bredase rechtbank hierover
aanhangig had gemaakt. Riet
Monteyne uit Eindhoven hield
voor de deur van Valkenhorst
een hongerstaking van een
maand om haar dossier te pak
ken te krijgen.
Volgens de directie van Val
kenhorst is vijftien jaar gele
den door wateroverlast in de
kelder waar de dossiers lagen
een onbekend aantal dossiers
van Moederheil onherstelbaar
beschadigd. Die zijn toen weg-
Mogelijk reclame in bossen
om beheer te kunnen betalen
DEN HAAG Staatsbos-
beheer denkt erover voor
het beheer van bossen
sponsors te zoeken bij het
bedrijfsleven. In ruil voor
geld zouden deze sponsors
dan in of bij de bossen re
clame mogen maken.
Staatsbosbeheer kampt met
aanzienlijke tekorten bij het
beheer van bossen. Het pro
bleem speelt vooral in Flevo
land, maar komt ook elders
voor. Landelijk gezien bedra
gen de tekorten zo'n elf mil
joen gulden per jaar, aldus de
woordvoerster.
Minister Braks van landbouw
heeft de Tweede Kamer laten
weten dat naar oplossingen
voor dit probleem wordt ge
zocht. In een interne notitie
van Staatsbosbeheer, die vol
gens een woordvoerster nog
slechts een „ideevormend ka
rakter" heeft, wordt gespro
ken over sponsoring door par
ticulieren in ruil voor „recla
me gekoppeld aan bepaalde
terreinen". Deze mogelijkheid
moet echter nog nader worden
uitgewerkt.
TV 10 verhuist
naar Luxemburg
AMSTERDAM Het
commerciële televisiesta
tion TV10 heeft definitief
besloten naar Luxemburg
te verhuizen. De zender
van Joop van den Ende
hoopt daarmee de laatste
obstakels in de mediawet
te omzeilen en vanaf ok
tober ongestoord te kun
nen uitzenden.
„Het substantiële deel van
onze organisatie gaat inder
daad naar Luxemburg", aldus
een woordvoerder. „Het gaat
daarbij onder meer om de pro
gamma-inkoop, de directie, de
eindregie en de uitzendstraat.
In het totaal zal de Luxem
burgse vestiging zo'n dertig
man personeel tellen".
TV 10 zal op korte termijn be
kend maken met welk groot
mediabedrijf ze gaat samen
werken. „Middels die samen
werking willen we de finan
ciële basis van TV 10 verster
ken. Dat is nodig omdat de re
clame-aanvragen zo goed gaan
dat we overwegen om eerder
te beginnen met uitzendingen.
Daar is dan ook meer geld
voor nodig". In het totaal
heeft het bedrijfsleven voor 40
miljoen gulden aan adverten
ties uitgezet bij TV 10 voor de
maanden november en decem-
Geen krant ontvangen? Bel
tussen 18.00 en 19.00 uur,
zaterdags tussen 14.00 en
15.00 uur, telefoonnummer
071-122248 en uw krant
wordt nog dezelfde avond
thuisbezorgd.
DEN HAAG Oud-pre
mier Van Agt heeft giste
ren ontkend dat koningin
Beatrix zich ooit bij hem
verontschuldigd heeft
voor het aanwijzen van de
De Gaay Fortman sr. als
kabinetsinformateur in
1981.
Van Agt reageert hiermee op
uitlatingen van de Nijmeegse
hoogleraar prof. dr. Maas die
onlangs een analyse publiceer
de van de Nederlandse kabi
netsformaties. Maas liet daar
bij weten dat de koningin de
keuze van De Gaay Fortman
in '81 achteraf heeft betreurd
en zich heeft verontschuldigd
bij Van Agt, de beoogde pre
mier van het nieuwe kabinet.
Van Agt zei zich nooit tegen
de benoeming van De Gaay
Fortman te hebben verzet. „Er
was dus geen aanleiding voor
excuses en die zijn er dan ook
niet geweest".
den voor de financiering van
hun tekorten.
Twintig miljard dollar, ver
kregen uit de verkoop van
schatkistpapier, van de vijftig
miljard dollar komt te vallen
onder het begrotingsjaar
1988/89, dat op 30 september
afloopt. Omdat de Gramm-
Rudman-procedures hiervoor
al zijn afgerond en de boeken
niet meer kunnen worden ge
opend, leidt dit niet tot extra
bezuinigingsrondes bij andere
onderdelen van de begroting.
HEFSHUIZEN Burge
meester Zandbergen van
Hefshuizen verwacht dat
vandaag nog een beslis
sing wordt genomen over
toelating van het gifschip
Oostzee in de Eemshaven.
Doorslaggevend daarbij is
de rol van Rijkswater
staat, die de gemeente gis
teren liet weten dat het
schip nog niet in Neder
land mag worden toegela
ten.
Rijkswaterstaat heeft in een
brief aan de gemeente laten
weten dat binnen het ministe
rie van verkeer en waterstaat
„op het hoogste niveau overleg
wordt gevoerd" over het om
streden schip. De inhoud van
de brief heeft bevreemding ge
wekt bij de gemeente en het
havenschap Delfzijl omdat er
al wel toestemming binnen
was van een afdeling van het
ministerie, het directoraat ge
neraal scheepvaart maritieme
zaken.
Gisteren en vandaag heeft een
werkgroep, waarin zo'n vijf
tien instanties zitting hebben,
gepraat over het draaiboek
van achttien bladzijden, dat is
samengesteld door Depot Mi
lieubeheer bv uit Spijkenisse
dat de schoonmaak-operatie
gaat uitvoeren. In het ruim is
een concentratie gemeten van
veertig keer de hoeveelheid
waarin een mens acht Uur
lang kan werken zonder risi
co's te lopen voor de gezond
heid.
De Vervoersbond FNV heeft
inmiddels de Oostzee besmet
verklaard. De bond wil niet
dat havenwerkers het schip
lossen zolang er geen afdoende
veiligheidsmaatregelen zijn ge
troffen. Bovendien is de vak
bond verontwaardigd over het
feit dat hij niet betrokken is
bij de besprekingen rond het
al dan niet toelaten van het
gifschip in de Eemshaven.
Van de 120 havenwerkers is
twee derde aangesloten bij de
vervoersbond.
Sporttoernooi voor
mensen met ruilhart
GORSSEL In het Gelderse plaats
je Gorssel wordt van 16 tot 20 augus
tus een internationaal sporttoernooi
voor mensen met een ruilhart gehou
den, de 'First European Hearttrans-
plant Games'.
De spelen worden georganiseerd door
de belangenvereniging voor Neder
landse hartgetransplanteerden 'Har
ten Twee'. Ongeveer 70 hartgetrans
planteerden uit zeven Europese lan
den doen aan het toernooi mee, dat
wordt gehouden in het kader van het
vijfjarig bestaan van de vereniging.
'Harten Twee' wil met de sportwed
strijden aantonen dat mensen met
een ruilhart weer een bijna normaal
leven kunnen leiden.
Het publiek in
Eindhoven ver
maakte zich gis
teren kostelijk bij
de kamelenrace
die door de hore
ca in de Licht
stad was georga
niseerd. Eerder
deze week pro
beerden dieren
vrienden tever-
ifs via de
rechter de wed
strijd tussen de
tweebulters te
verbieden.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG .De hoge
belastingdruk in ons land
kan tot gevolg hebben dat
veel hoger opgeleiden na
de Europese eenwording
in 1992 in het buitenland
gaan werken. Deze waar
schuwing laat minister De
Koning (sociale zaken) ho
ren in de gisteren ver
schenen nota „Sociale di
mensie Europa 1992".
Hoger opgeleiden houden van
hun brutoloon in Nederland
netto relatief minder over dan
hun collega's in de andere EG-
lidstaten. Ook de inkomens
verschillen zijn in Nederland
kleiner dan in andere landen.
Volgens de bewindsman kan
dit er toe leiden dat hbo'ers en
academici ons land na de Eu
ropese eenwording in 1992 zul
len verlaten omdat in met
name de zuidelijke lidstaten
hun besteedbaar inkomen ho
ger is.
De minister verwacht verder
niet dat de voltooiing van de
„interne markt" van de Euro
pese Gemeenschap na 1992 di
recte gevolgen zal hebben voor
de hoogte van de sociale uitke
ringen. De Nederlandse sociale
wetten hoeven derhalve niet
vervangen te worden door
door Europese wetten Alleen
op de gebieden van medezeg
genschap van werknemers en
arbeidsveiligheid is aanpassing
aan wat elders in de EG ge
bruikelijk is gewenst, aldus De
Koning.
De vakcentrales FNV en CNV
reageerden teleurgesteld op de
nota van De Koning. Volgens
het CNV blijkt eruit dat het
demissionaire CDA/VVD-ka-
binet niet bereid is in de EG
een voortrekkersrol in te ne
men op het gebied van sociale
wetten.
Bush tekent reddingsplan spaarbanken
WASHINGTON Het red
dingsplan voor de spaarban
ken in de Verenigde Staten is
definitief goedgekeurd. Na
flink wat touwtrekken in het
Amerikaanse Congres en tus
sen de volksvertegenwoordi
gers en Witte Huis, waarbij
president Bush zelfs met zijn
vetorecht schermde, heeft het
Amerikaanse staatshoofd het
wetsvoorstel gisteren van zijn
handtekening voorzien.
Het plan is de grootste red
dingsoperatie die ooit door de
Amerikaanse overheid is on
dernomen. Het voorziet in een
directe uitgave van vijftig mil
jard dollar voor de sanering
van de spaarbanksector in de
komende tien jaar. Het plan
zal driehonderd miljard dollar
kosten aan rente over de ko
mende dertig jaar. Ongeveer
500 tot 1000 spaar- en kredie
tinstellingen worden in het
kader van de nieuwe wet of
gesloten of aan sterkere finan
ciële instellingen verkocht.
Van de resterende 1500 tot
2000 banken zullen er in de
komende jaren nog minstens
duizend verdwijnen.
De hamvraag was of de kosten
ten laste van de begroting
mochten komen Zo ja, dan
zou het Amerikaanse over
heidstekort weer verder groei
en. Zo'n regeling zou leiden tot
een serie automatische bezui
nigingen uit hoofde van de
Gramm-Rudman-begrotings-
wet. Volgens Bush zou dit
weer negatieve reacties uitlok
ken op de internationale fi
nanciële markten, waartoe de
VS zich geregeld moeten wen
Kapitein dood na
val van loopplank
VLAARDINGEN In de ha
ven in Vlaardingen is gisteren
een 54-jarige man om het le
ven gekomen. De man, kapi
tein van een in dok liggende
Britse vrachtboot, viel door
nog onbekende oorzaak van de
loopplank van zijn schip en
kwam tien meter lager terecht
op de vloer van het dok. Hij
overleed ter plekke, zo heeft
de politie van Vlaardingen
meegedeeld.
