Verbod op eicel-donatie
juridisch niet houdbaar
IEUWO
Ultra licht vliegtuig
geschikt voor inzet
tegen milieudelicten
Incestzaak
Maurik opnieuw
aangehouden
Gebruik hormonen in
overgang vol risico's
Veel tekortkomingen bij pensioen vrouwen
BINNENLAND
CcidaeSowiant
VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1989 PAGINA 3
Prinses Irene
viert morgen
feest. De
tweede
dochter van
prinses Juliana
en prins
Bernhard
wordt vijftig
jaar. In onze
wekelijkse
bijlage Finale
wordt morgen
aandacht
besteed aan
haar rol in deze
tijd.
FOTO: ANP
Politici gaan op
bezoek in Maasland
MAASLAND Politici van CDA, VVD,
PvdA, D66 en PPR brengen binnenkort op
uitnodiging van de Agrarische begeleidings
commissie dioxine Maasland een bezoek aan
boeren in het Lickebaert-gebied. De boeren
willen de politici nog voor het eerste debat
in de Tweede Kamer over de affaire, 22 au
gustus, informeren over de problemen
waarmee zij in de praktijk te kampen heb
ben. Een van die problemen is de schade
loosstelling. De vorige week afgekondigde
regeling geeft tot 1 november alleen een te
gemoetkoming voor onmiddellijke schade,
maar de boeren vinden dit volstrekt onvol
doende. Zij wijzen op de eerdere toezegging
van minister Braks van landbouw dat geen
enkele boer de dupe van de zaak mag wor-
KK eist van Dees juiste
informatie over asbest-vinyl
DEN HAAG Staatssecretaris Dees van
volksgezondheid moet het bedrijf Forbo-
Krommenie binnen acht dagen verplichten
juiste informatie te verstrekken over ver
wijdering van het asbesthoudende vloervi-
nyl Novilon. Doet Dees dit niet, dan spant
Konsumenten Kontakt (KK) een gerechte
lijke procedure tegen het ministerie van
WVC aan. Forbo heeft tussen 1970 en 1980
Novilon op de markt gebracht, waarvan de
onderlaag asbest bevat. Bij verwijdering ko
men vezels vrij, die risico's voor de gezond
heid vormen. Uitsluitend specialisten kun
nen het zeil veilig verwijderen, aldus KK.
Op grond van de Warenwet kan de staatsse
cretaris het bedrijf dwingen zowel consu
menten als detaillisten over verantwoorde
verwijdering van oud zeil te informeren.
KLM - PERSONEEL BOOS
OVER INCIDENT MET VANESSA
AMSTERDAM Met een excuusbrief aan het cabinepersoneel
probeert de directie van de KLM de gemoederen te sussen rond
een incident met de zangeres Vanessa. Inzet van het personeels-
conflict is een bloemstuk dat de directie ter verontschuldiging
naar dé zangeres stuurde.
Tijdens een reis van Curasao naar Schiphol bestelde de zangeres
anderhalve maand geleden een glas tomatensap met tabasco en
voor haar man een glas sherry. De dienstdoende stewardess wei
gerde haar dat echter gratis te verstrekken, omdat ze büssines-
class reisde. Er ontstond toen een woordenwisseling die uitliep
op een handgemeen.
De KLM-directie besloot Vanessa een bloemstuk met twee fles
sen sherry en tabasco te sturen ter verontschuldiging. Het perso
neel schaart zich echter achter de stewardess en meent dat die
de regels correct naleefde. Volgens een woordvoerder van de
KLM zal aan die regels niets veranderd worden. „Maar wij pro
beren onder alle omstandigheden de relatie met onze klanten
optimaal te houden. Het sturen van een bloemstuk past goed in
die gedachte", aldus de woordvoerder.
Lijkkisten moeten van
natuurlijk materiaal
DEN HAAG De hoofdinspectie Volksge
zondheid Milieuhygiëne wil dat overledenen
alleen nog maar worden begraven of gecre
meerd in natuurzuivere houten kisten en ka
toenen lijkhoezen. In een richtlijn aan begra
fenisondernemers, crematoria en begraaf
plaatsen zet de hoofdinspectie uiteen dat in
doodskisten geen lood, zink of kunststoffen
meer mogen worden verwerkt. Ook het ge
bruik van plastic en vezels in lijkhoezen
wordt verboden. De nu veel gebruikte mate
rialen verteren niet of zeer langzaam en ver
oorzaken bij crematies luchtverontreiniging.
De crematoria moeten voortaan ook beschik
ken over bepaalde typen gasovens en over
een naverbrandingsoven. In de nieuwe regels
is rekening gehouden met de nieuwe Wet op
de lijkbezorging, die overigens' nog niet is
aanvaard door de Eerste Kamer.
CLARA W1CHMANN INSTITUUT:
N VANDAAG
IN HET VJ
UTRECHT Het besluit
[van minister Brinkman
van volksgezondheid om
donatie van eicellen te
verbieden is juridisch niet
houdbaar. Volgens mr.
Nora Holtrust van het
Clara Wichmann Instituut
is het onlogisch dat sper
madonaties wel zijn toege
staan en eiceldonaties
niet, terwijl het in feite
om hetzelfde gaat.
Het ministeriële besluit be
vreemdt Holtrust. „Je mag na
genoeg alles doneren. Bloed,
hart, nieren en sperma. Waar
om moet daarop voor eicellen
een uitzondering worden ge
maakt? Ja, om de handel
daarin tegen te gaan, zegt de
minister. Maar dat kan ook op
andere, minder drastische ma
nieren". Het Clara Wichmann
Instituut, dat een vraagbaak is
op het gebied van vrouwen
kwesties, beraadt zich over ju
ridische stappen
De Vereniging voor Reageer
buisbevruchting heeft „ver
bijsterd" op het ministeriële
verbod gereageerd en zal „er
alles aan doen om het besluit
ongedaan te maken". Woord
voerder G. Quint van de vere
niging: „De minister neemt
hiermee voor een aantal echt
paren de laatste hoop op een
kind weg. Dat is onaanvaard
baar". De vereniging over
weegt een proefproces te star
ten tegen Brinkman.
Ook de Nederlandse Vereni
ging voor Obstetrie en Gynae
cologie heeft het ministeriële
verbod als „onbegrijpelijk"
van de hand gewezen. Woord
voerster dr. C. Vermeulen-
Meiners vreest dat veel vrou
wen die zelf geen eicel kun
nen produceren nu op zoek
zullen gaan naar draagmoe
ders. „En dat kan zeker tot
wildgroei leiden", waarschuwt
de gynaecologe.
Onvruchtbaar
Vorig jaar maakten ruim 2400
vrouwen die onvruchtbaar zijn
gebruik van de reageerbuisbe
vruchting (in vitro fertilisatie,
ofwel de ivf-methode). Daarbij
worden eicellen van een
vrouw weggehaald. De cellen
worden in een laboratorium
bevrucht met sperma. De be
vruchte cellen worden vervol
gens in de baarmoeder ge
plaatst.
Het ministerie van WVC ver
wacht dat het aantal reageer
buis-bevruchtingen in de ko
mende jaren zal toenemen tot
4500 per jaar. Volgens schat
tingen betreft het daarbij in
enkele tientallen gevallen
vrouwen die zelf geen eicel
kunnen produceren. Dat kun
nen bij voorbeeld vrouwen
zijn die op jonge leeftijd in de
overgang zijn geraakt of vrou
wen bij wie de eierstokken
niet functioneren. Deze vrou
wen zijn aangewezen op do
nor-eicellen. Dat nu wil
Brinkman verbieden, zo
maakte hij eerder deze week
bekend in het 'planningsbe-
sluit in vitro fertilisatie'.
De minister wil met dit besluit
de handel in eicellen tegen
gaan. Daarvan is nu voor zo
ver bekend nog geen sprake.
Maar de bewindsman wil
eventuele „onaangename ver
rassingen" in de toekomst
voorkomen.
Woordvoerder Quint van de
Vereniging voor Reageerbuis
bevruchting vindt dat argu
ment „pure kolder". „Vrou
wen gaan echt niet tegen beta-x
ling als een soort legbatterij
functioneren. Een eicel weg
halen is geen kleinigheidje.
Dat vergt vooraf enorm veel
onderzoek, tijd en moeite. Al
leen medisch gezien is er daar
door al een enorme drempel".
„Dus blijft over een groep
mensen die wel willen done
ren omdat ze zo begaan zijn
met het lot van anderen. Daar
bij kan geen sprake zijn van
handel". En: „Om handel te
gen te gaan zijn genoeg andere
mogelijkheden voorhanden".
Sperma
Quint wijst daarbij op de goede
ervaringen die de overheid
met spermabanken heeft opge
daan. Mannen die sperma aan
bieden, krijgen daarvoor hoog
uit een onkostenvergoeding.
Bovendien wordt de donor
anonimiteit gegarandeerd.
„Vrouwen kunnen geen eisen
stellen. Ze kunnen, bij voor
beeld, niet vragen om sperma
van een geniaal persoon. Dat
is onmogelijk. Artsen houden
wel rekening met de huids
kleur. Als een blank paar een
blank kind wil, krijgt het niet
het sperma van een kleurling.
Maar dat is dan ook de enige
vorm van selectie die plaats
vindt", aldus Quint.
Handel in sperma is niet bij de
wet verboden. In het verleden
deden geruchten de ronde dat
bijvoorbeeld vanuit de Vere
nigde Staten 'super-sperma' te
koop werd aangeboden; sper
ma dus van top-atleten, top
politici, top-ondernemers en
zelfs van nobelprijswinnaars.
De koper wordt een gerede
kans op een geniaal nageslacht
voorgespiegeld.
Quint ergert zich aan die be
richtgeving. „Dat soort argu
menten worden vaak aange
haald door tegenstanders van
ivf. Al is het waar; ik geloof
niet dat er veel echtparen in
ons land zijn, die voor dergelij-
De eicellen worden i
een laboratorium met sperma bevrucht.
FOTO: PERS UNIE
ke waanzin geld willen neer-
Er bestaan voor donor-sperma
overigens wel richtlijnen die
de kwaliteit waarborgen en
handel tegengaan (door bij
voorbeeld geen geld te betalen
voor sperma). Quint vindt het
onbegrijpelijk dat minister
Brinkman niet soortgelijke
richtlijnen voor eicel-donatie
laat gelden. „Dat zijn goede
richtlijnen, waarmee al vele
jaren ervaring is opgedaan en
waarmee iedereen vrede zal
hebben".
Proces
Over de datum waarop het be
sluit van Brinkman van
kracht wordt, bestaat onduide
lijkheid. Sommige ivf-centra
gaan er vanuit dat het verbod
direct is ingegaan. Andere
centra menen dat het besluit
pas ingaat als Brinkman in het
najaar elf van de veertien cen
tra heeft aangewezen die in
het vervolg ivf mogen uitvoe-
De enige manier om de maat
regel ongedaan te maken is
een proces. Voor een plan-
ningsbesluit zoals dat nu geno
men is, heeft de minister geen
instemming van de Tweede
Kamer nodig. Zo'n proces zit
er nu aan te komen. Waar
schijnlijk neemt de Vereniging
voor Reageerbuisbevruchting
het initiatief. Een defintief be
sluit daarover valt in septem
ber, wanneer het voltallige be
stuur van de vereniging terug
is van vakantie.
LEX VAN KOOTEN
LELYSTAD De opspo
ring Van milieudelicten
vanuit de lucht kan veel
goedkoper wanneer daar
bij ultra lichte vliegtuigen
(ULV's) worden ingezet.
Daarnaast is het met deze toe
stellen mogelijk veel nauw
keuriger te inspecteren omdat
zij lager en langzamer vliegen
dan helikopters of andere
vliegtuigen. Ze maken boven
dien weinig lawaai, waardoor
de geluidsoverlast beperkt is.
Dat hield T. van Beek uit Arn
hem gisteren een aantal mi
lieu-ambtenaren van de pro
vincie Gelderland voor. Hij is
bestuurslid van de vereniging
van ULV-vliegers.
Bij de opsporing van milieude
licten is de inspectie vanuit de
lucht noodzakelijk. Daarom
wordt in de meeste provincies
op gezette tijden met vliegtui
gen of helikopters gepatrouil
leerd. Dit is echter wel een
prijzige aangelegenheid. Een
uur vliegen met een helikop
ter kost al gauw duizend gul
den. De Cessna's zijn wel
goedkoper, maar kosten nog
altijd vierhonderd gulden per
uur. De exploitatiekosten van
een ULV zijn 120 gulden per
uur. Een ander voordeel van
een ULV is dat je in de open
lucht zit. Daardoor kun je
sommige zaken zelfs op de
geur vinden.
De ULV's zijn volgens Van
Beek niet alleen goed in te zet
ten bij het opsporen van mi
lieudelicten, maar bieden ook
mogelijkheden voor brand
wachten in bosgebieden.
Weg
geblokkeerd
Op de rijksweg
naar Heerlen,
onder Geleen,
kantelde
vanmorgen een
Belgische
vrachtwagen
combinatie. De
weg was uren
gestremd door de
laden dozen.
FOTO: ANP
„Samenlevingscontract vaak niet waterdicht'"
DEN HAAG De samenle
vingscontracten die yeel men
sen bij de notaris afsluiten zijn
dikwijls niet waterdicht. Zij
verwijzen bovendien naar
twintig verschillende formules
in onze wetgeving over wat
samenwonen is. Er is behoefte
aan een nieuwe omschrijving
van rechten en plichten die
mensen over en weer hebben
die een duurzaam samenle
vingsverband willen aangaan.
Dit schrijven de PvdA-Twee-
de-Kamerleden Swildens-Ro-
zendaal en Haas-Berger aan
minister Korthals Altes van
justitie. Zij hebben de minister
gevraagd een standaard sa
menlevingscontract te laten
ontwikkelen. Bij dit sian-
daardcontract moeten de
rechtsgevolgen voor twee per
sonen die een relatie willen
aangaan dezelfde zijn als die
van het huwelijk, aldus de ka
merleden.
Zij wijzen erop dat niet alleen
lesbische vrouwen en homo
seksuele mannen in hun rela
tie discriminatie ondervinden,
maar ook heteroseksuele niet-
huwelijkse relaties. De discri
minatie betreft de regelgeving
op het gebied van ouderschap,
alimentatie, pensioenvoorzie
ningen en erfrecht. Deze dis
criminatie moet worden weg
gewerkt, vinden de PvdA'ers.
Véronique sluit standaardcontract
met kabelnetten
AMSTERDAM De commerciële televisiezender Radio Télé
Véronique (RTV) en de vereniging van kabelexploitanten (VE-
CAI) zijn het eens geworden over een modelcontract waarin de
voorwaarden staan voor toelating van de zender op de kabelnet
ten. Het contract (looptijd: twee jaar) betekent dat RTV niet met
elke kabelexploitant afzonderlijk hoeft te onderhandelen. RTV
gaat in het eerste jaar een gulden per abonnee betalen. In het
tweede jaar betaalt men 50 cent per abonnee aan exploitanten
die de progamma's vanaf 2 oktober doorgeven. Exploitanten die
later dan 2 oktober met de uitzendingen starten, krijgen in het
eerste en tweede jaar 50 cent per abonnee". De Leidse wethou
der T. van der Nat maakte onlangs bekend dat Véronique, als
ook de andere commerciële zender TV-10 welkom zijn op de ka
bel. Voor beide zenders is een kanaal gereserveerd.
Pagina 9: Commerciële zenders op Leids kabelnet
ARNHEM De behande
ling in hoger beroep van
de zogenoemde Maurikse
incestzaak is gisteren op
nieuw aangehouden. Om
dat een van de hooglera
ren die als getuige-des-
kundige moest verschij
nen met vakantie is, heeft
het gerechtshof in Arn
hem de zaak aangehouden
tot vrijdag 17 november.
De incestzaak staat als een van
de gruwelijkste in zijn soort
bekend. Eind 1987 kwam de
zaak aan het rollen toen het
slachtoffer - de 22-jarige Mar
jan van Z. uit Maurik - in een
opvanghuis voor incestslach-
toffers duidelijk maakte dat ze
gedurende tien jaar op gruwe
lijke wijze was misbruikt. De
politie hield niet lang daarna
tien verdachten aan, maar
wist het bewijs tegen slechts
vier mannen rond te krijgen.
Dat waren twee broers van
het slachtoffer, een buurman
en een oom.
De rechtbank in Arnhem ver
oordeelde in november vorig
jaar de twee broers tot vijf jaar
gevangenisstraf, de buurman
tot drie jaar en de oom tot een
gevangenisstraf van een jaar
waarvan zeven maanden voor
waardelijk. De broers - de 30-
jarige Eddie van Z. uit Maurik
en de 25-jarige Sammie van Z.
uit Frankrijk - en de buur
man, de 50-jarige J.C. van S.
uit Maurik, gingen van dat
vonnis in hoger beroep. Giste
ren verklaarden ze dat de ver
halen van Marjan pure verzin
sels waren en dat er geen spra
ke was geweest van misbruik.
Achter gesloten deuren - zon
der publiek en pers en zonder
de verdachten erbij - moest
het slachtoffer nog eens ver
tellen wat er in die jaren op de
boerderij was voorgevallen.
Volgens de president van het
gerechtshof mr. J. Koeleman
bleef ze tijdens dat verhoor bij
haar eerdere verklaringen en
bracht ze er zelfs enkele de
tails in aan.
Indrukwekkend was daarna
vooral de getuigenis van de
28-jarige zuster van het slacht
offer, Corrie. Vaak in tranen
vertelde ze het gerechtshof
hoe ze had ontdekt wat haar
zusje was overkomen. Ze
greep haar getuigenis aan om
voor het eerst openlijk te ver
tellen dat ze als klein meisje
zelf ook het slachtoffer was
geworden van een verkrach
ting door buurman Van S.
Hoewel de door de rechtbank
veroordeelde oom gisteren op
nieuw verklaarde dat alles
was gebeurd zoals Marjan het
had verteld, bleven vader E.
van Z. (56) en moeder W. van
Z. (52) volhouden dat er nooit
iets was gebeurd dat niet door
de beugel kon.
De juridische hamvraag of de
verklaringen van Marjan te
gen de politie en tegenover
een medewerkster van het op
vanghuis tot een wettig en
overtuigend bewijs kunnen
leiden, kwam gisteren niet aan
de orde. De hoogleraar seksuo
logie prof. J. Frenken uit Lei
den noemde Marjan's getuige
nis volstrekt geloofwaardig,
maar zijn Utrechtse collega
prof. P. Vroon heeft daarover
twijfels. De verdediging van
de verdachten had Vroon
daarom als getuige-deskundige
opgeroepen, maar de hoogle
raar bleek met vakantie. De
discussie tussen Vroon en
Frenken moest daarom uitge
steld worden.
WASHINGTON Combina
tie van verschillende hor
moonpreparaten die door mil
joenen vrouwen worden ge
bruikt tegen overgangskwalen,
verhogen de kans op borstkan
ker. Dat staat in een rapport
dat gisteren is gepubliceerd in
The New England Journal of
Medicine. De schrijver is Ro
bert Hoover, hoofd van de af
deling epidemolgie van het
National Cancer Institute in de
Verenigde Staten.
Onderzoekers veronderstellen
al geruime tijd dat het langdu
rig gebruik van het hormoon
oestrogeen tot een verhoogde
kans op borstkanker zou lei
den. Zij hadden verwacht dat
door toediening van een ander
hormoon, progesteron, die
kans zou afnemen, maar nu
blijkt dat de combinatie van de
toegediende hormonen een
nog grotere kans op borstkan
ker oplevert. Bij de kleine
groep van vrouwen die bij het
onderzoek waren betrokken,
werd een viermaal verhoogde
kans geconstateerd.
Amerikaanse onderzoekers
waarschuwen echter voor de
uitkomsten, omdat ze geba
seerd zijn op één onderzoek.
Charles Hennekens, een voor
aanstaand epidemoloog van de
Harvard Medical School, zei
dat het al bekend was dat ge-
buik van oestrogeen een ver
hoogde kans op baarmoeder
halskanker oplevert. Dat het
ook de kans op borstkanker
zou vergroten is volgens Hen
nekens nieuw.
Het gebruik van de hormonen
voor kortere perioden - min
der dan een jaar - heeft vol
gens de onderzoekers geen ef
fect op de vorming van borst
kanker. Oestrogeen voorkomt
hartritmestoringen en ver
zwakking van het botstelsel.
Syrische familie mag in Boskoop blijven
BOSKOOP De Syrische familie Habil die in november 1987
politiek asiel in Nederland aanvroeg, mag voorlopig in Boskoop
de uitslag van het kort geding afwachten dat hun raadsman te
gen het afwijzingsbesluit van staatssecretaris Korte-Van Hemel
van justitie heeft aangespannen. De staatssecretaris heeft nu het
besluit tot uitzetting geschorst, nadat zij eerder geen reden zag
daarop terug te komen. De zeven familieleden die jarenlang in
Libanon woonden en het geweld ontvluchtten, behoren tot de
Syrisch-Orthodoxe Kerk Vorig jaar oktober kregen zij te horen
dat hun aanvraag was afgewezen en dat zij voor 6 maart van dit
jaar het land moesten verlaten. Op initiatief van de kerkge
meenschappen reageerde de bevolking van Boskoop spontaan
met een handtekeningenactie.
ÏSrri!,!n,IiTn? t"ss®n 18 00 en 19 00 uur. zaterdags tussen 14.00
nabezorgd tele,oon 071-12.22.48 en uw krant wordt nog dezelfde avond
UTRECHT Qua pen
sioen en vut staan de ou
dere vrouwen in ons land
er niet best voor. Dat
blijkt volgens de FNV uit
een steekproef die de vak
centrale hield onder twee
honderd vrouwelijke le
den van vijftig jaar en ou
der. Twee derde van de
geënquêteerde vrouwen
werkte, de rest was ge
pensioneerd of had een
uitkering.
De resultaten noemt de FNV
alarmerend. Uit de steekproef
bleek onder meer dat slechts
een vijfde van de ondervraag
de vrouwen van vut-regelin-
gen gebruik kan maken ter
wijl van het totaal aantal Ne
derlandse werknemers (vrou
wen en mannen) 80 procent
onder een vut-regeling valt.
Belangrijke oorzaak is dat
vrouwen veelal onvoldoende
dienstjaren hebben om voor
een vut-regeling in aanmer
king te komen.
De pensioenopbouw van de
vrouwen vertoont vele gaten
en tekortkomingen. De oorza
ken daarvan zijn voor een deel
van algemene aard maar voor
een deel ook van specifiek
„vrouwelijke" aard. Na de oor
log werd een eigen pensioen
voor vrouwelijke werknemers
niet van belang geacht. Vrou
wen, al dan niet gehuwd, wa
ren vaak uitgesloten van rege
lingen of werden op andere
manieren gediscrimineerd.
discriminerende bepalingen
volgens de EG-richtlijn bij
voorbeeld worden uitgeban
nen, maar dat hoeft niet met
terugwerkende kracht te ge
beuren.
Een ander punt is dat de ar
beidspatronen en de loopba
nen van vrouwen sterk ver
schillen van die van mannen.
Met name doordat ze voor de
kinderen moeten zorgen heb
ben vrouwen veel meer „ga
ten" in hun pensioenopbouw,
ze werken veel parttime, wis
selen vaak van werkgever en
maken weinig carrière.
