Kritiek in Senaat
op rol van Israel
Solidariteit verzet zich tegen
„stoelendans" Poolse leiders
India en Sri Lanka
blijven het oneens
Jeltsin: partij moet
leidende rol opgeven
BUITENLAND
£eidóe@ou*a/nt
DINSDAG 1 AUGUSTUS 1989 PAGINA 5
Doden bij
bosbranden op
Corsica
PARIJS Op het Franse
eiland Corsica zijn twee
Italiaanse toeristen om het
leven gekomen toen ze te-'
rechtkwamen in een bos
brand. Ook aan de Riviera
woedden bosbranden. Op
Corsica is 1.000 hectare
struikgewas en bossen
verwoest. Enkele cam
pings zijn ontruimd en sol
daten van het Vreemde
lingenlegioen ziin ingezet
om de bosbranden te be
strijden. De bosbranden
aan de Riviera konden
snel worden geblust.
„WEKKER" MOET PILOTEN VAN
JUMBO WAKKER HOUDEN
SEATTLE Boeing, 's werelds grootste vliegtuigfabri
kant, gaat de nieuwe toestellen van het type 747-400
voorzien van een „wekker", die moet voorkomen dat pi
loten tijdens de vlucht in slaap vallen. De wekker zal
bestaan uit flikkerende lampen en waarschuwingsbel
len, die automatisch in werking treden wanneer de ap
paratuur in de cockpit gedurende enkele minuten on
aangeraakt blijven. Een van de eerste, maatschappijen
die de toestellen-met-wekker gaan gebruiken is British
Airways. De installatie van een dergelijk systeem is een
gevolg van de groeiende bezorgdheid over vermoeidheid
van piloten tijdens een vlucht, zeker nu vliegtuigen in
staat zijn non-stop enorme afstanden te overbruggen. In
Groot-Brittannië heeft de Civil Aviation Authorithy, de
Britse Rijksluchtvaartdienst,- toegegeven dat het is voor
gekomen dat hele bemanningen in slaap waren geval
len. Boeing wil nog geen verdere details van de „wek
ker" bekendmaken. Het is de bedoeling dat het apparaat
in het najaar zal worden gepresenteerd.
Stroessner aangeklaagd
ASUNCION De voormalige presi
dent Alfredo Stroessner zal in Para
guay voor de rechtbank moeten ver
schijnen wegens het in de doofpot stop
pen van de moord op een oppositielid
in 1976. Dit is gisteren door een woord
voerder van de rechtbank in Asuncion
bekendgemaakt. Stroessner werd in fe
bruari dit jaar na een militaire machts
greep afgezet en woont nu in Brazilië.
Hij wordt ervan beschuldigd de moord
op Mario Schaerer Prono, die op 6 april
1976 op het politiebureau van Asuncion
stierf, te hebben toegedekt. Hoewel de
ex-dictator vele misdaden wordt ver
weten die hij tijdens 2ijn bewind van 34
jaar zou hebben gepleegd, is dit de eer
ste zaak waarvoor hij zich in Paraguay
moet verantwoorden.
Oud-minister Cuba
gearresteerd
MEXICO STAD De oud-minister van
binnenlandse zaken in Cuba, generaal
Abrantes Fernandez, is samen met vier
hoge officieren gearresteerd wegens nalatig
heid of medeplichtigheid aan het Cubaanse
drugsschandaal. In verband daarmee zijn al
vier officieren geëxecuteerd. Vijf hoge offi
cieren zijn gedegradeerd en met pensioen
gestuurd. Het Cubaanse persbureau Prensa
Latina berichtte dat de arrestaties en degra
daties de afgelopen dagen uitgevoerd zijn
door het centrale comité van de Communis
tische Partij. Generaal Abrantes werd op 26
juni ontslagen als minister, kort nadat het
schandaal bekend was geworden. De vier
die samen met hem zijn gearresteerd, werk
ten ook op het ministerie van binnenlandse
zaken.
Rechtbanken in
Colombia staken
BOGOTA Alle rechtbanken in Colom
bia zijn vandaag gesloten. Ongeveer acht
tienduizend rechters en rechtbankmede
werkers houden een 24-uursstaking. Zij
eisen verscherpte veiligheidsmaatregelen,
nadat vrijdag opnieuw één van hun colle
ga's werd vermoord. Rechter Maria Elena
Diaz Perez werd met haar twee lijfwach
ten doodgeschoten in de Colombiaanse
stad Medellin, het centrum van de Colom
biaanse drugshandel. In de afgelopen tien
jaar zijn meer dan vijftig rechters ver
moord en werden ruim dertienhonderd
rechters met de dood bedreigd, aldus de
Colombiaanse associatie van rechtbank-
medewerkers.
Baker spreekt met
Chinese ambtgenoot
PARIJS De Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken James Baker
heeft gisteren in Parijs een gesprek
met zijn Chinese ambtgenoot Qian
Qichen gehad. Baker verklaarde na
afloop dat Washington de goede be
trekkingen met China wil handha
ven, ondanks de bloedige onderdruk
king van de democratiseringsbewe
ging. Baker ontmoette de Chinese
minister in het kader van de interna
tionale conferentie over Cambodja.
De Verenigde Staten verbraken de
militaire contacten met China op 5
juni, na het bloedbad onder studen
ten in Peking. Washington breidde
de boycot later uit tot een verbod op
hoge diplomatieke contacten.
HET GEHEIM VAN DE BOSPLAAT
Levenslang na
bomaanslag
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON De be
trekkingen tussen de Ver
enigde Staten en Israel
staan onder druk, nu
blijkt dat de ontvoering
van de Libanese sjeik Ab
dul Karim Obeid door Is
rael, vorige week, vooral
Amerikanen het leven
dreigt te kosten.
President George Bush rea
geerde gisteren op de moord
op marinekolonel William
Higgins door alle landen en
groeperingen in het Midden-
Oosten op te roepen hun gijze
laars vrij te laten. De Israëli
sche minister Ehud Olmert zei
in reactie niet te geloven dat
Bush ook doelde op sjeik Ab
dul Karim Obeid. „Ik geloof
gewoon niet dat de president
een vergelijking heeft willen
trekken tussen Israel en de or
ganisaties in Libanon". Maar
president Bush, zo bevestigde
zijn woordvoerder, had er in
zijn oproep de nadruk op ge
legd. dat hij zich richtte tot
alle betrokken partijen.
Boos
De Amerikaanse Senaat heeft
er bij president Bush op aange
drongen zo mogelijk represail
lemaatregelen te nemen tegen
de moordenaars van Higgins.
Ook in de Senaat viel echter
kritiek te beluisteren op de rol
van Israel. De fractievoorzitter
van de Republikeinen in de
Senaat, Rober Dole, zei dat
„een beetje meer verantwoor
delijkheidsgevoel" Israel geen
kwaad zou doen. Het Witte
Huis, dat eerder zorgvuldig
elke directe kritiek op de op
stelling van Israel vermeed,
verklaarde: „Gezegd moet
worden dat velen de zorg van
de senator delen".
Een Israëlische functionaris in"
Israel reageerde hier boos op
met: „Het is belachelijk om Is
rael verantwoordelijk te hou
den voor de dood van Higgins.
We weten niet eens of hij wel
degene is die is opgehangen
En als hij het is, weten we nog
niet wanneer hij werd ver
moord".
Bush onderbrak gisteren zijn
reis door het Midden-Westen
van de Verenigde Staten toen
het nieuwws over de executie
van Higgins bekend werd.
's Avonds ging hij in beraad
met zijn nationale veiligheids
adviseurs en daarna met de
politieke leiders van het Con
gres» Hij kondigde echter geen
maatregelen af en waarnemers
verwachten vooralsnog geen
militaire vergeldingsactie van
de VS.
President Bush lijkt net als
zijn voorganger Reagan in ze
kere zin gegijzeld te worden
door de terechte sentimenten
die er in de VS over de vele
jaren vastgehouden Ameri
kaanse gijzelaars bestaan. De
families van die gijzelaars
doen hun uiterste best het lot
van hun geliefden onder de
aandacht van de pers, de poli
tici en het grote publiek te
houden. Hoe tragische het ook
is: ze spelen met die houding
de terroristen in de kaart om
dat die niets liever' zien dan
dat het lot van hun gijzelaars
zo breed mogelijk wordt uitge
meten door de Amerikaanse
media.
Sjeik Obeid, wiens vrijlating
door de ontvoerders van Hig
gins was geëist, is een funda
mentalistische sji'itische gees
telijke en wordt door Israel ge
zien als het brein achter onder
meer de ontvoering van de
VN-officier. Volgens het Israë
lische leger heeft de sjeik tij
dens zijn verhoor toegegeven
dat hij betrokken is geweest
bij de ontvoering van Higgins.
Volgens zijn ontvoerders was
de VN-militair een spion van
de CIA en was zijn werk bij de
VN slechts een dekmantel. In
de laatste verklaring van de
ontvoerders, op 12 december,
werd gemeld dat Higgins een
volledige bekentenis had afge
legd, en dat hij ter dood was
veroordeeld.
Op de videobeelden die aan
een persbureau in Bayrut zijn
gestuurd is een opgehangen
man te zien met gebonden
handen en voeten. In een bij
gevoegde getypte verklaring
werd gemeld dat de 44-jarige
Higgings om precies twee uur
Nederlandse tijd in de namid
dag was terechtgesteld.
De videobeelden duren een
halve minuut en zijn van een
slechte kwaliteit; er valt niet
uit op te maken wanneer ze
zijn gemaakt. Functionarissen
van het Amerikaanse ministe
rie van buitenlandse zaken be
vestigden evenwel dat het
slachtoffer vrijwel zeker Hig
gins is.
Acht doden
Met Higgins executie komt het
aantal buitenlandse gijzelaars
dat in Libanon is gedood op
acht. Er worden nu in Liba
non nog een twintigtal buiten
landers vermist. Van hen heb
ben er acht de Amerikaanse
nationaliteit en vier de Britse.
QN433 Wanneer ze samen een glas bier hebben gedronken
gaat Rob met de vuurtorenwachter de trappen van de „Branda-
ris" beklimmen. Dat is me een hele klim: meer dan tweehonderd
treden! Maar het loont de moeite, want helemaal boven heb je
een prachtig uitzicht over de zee en het eiland. Met behulp van
een sterke kijker spiedt Rob de hele omgeving af. Ja, Terschel
ling is wèl veranderd... Wat een bunkers zijn er overal gebouwd
en dan die lelijke radartorensl Dan richt hij de kijker op een
meertje tussen de duinen en de dennenbossen. „Wat is dat?"
vraagt hij. „Dat meertje heet de Dodemanskisten", antwoordt de
vuurtorenwachter. Rob kijkt nog eens goed en dan ontdekt hij
opeens een eenzame figuur, die langs de oever wandelt. Zeker
een pensiongast, die van de natuur houdt.
NEW DELHI Tijdens de
besprekingen tussen premier
Rajiv Gandhi van India en
de Srilankaanse minister van
buitenlandse zaken zijn geen
afspraken gemaakt over de
terugtrekking van de Indiase
troepen uit Sri Lanka.
Wel heeft Gandhi zijn steun
uitgesproken voor pogingen
van Sri Lanka een eind te ma
ken aan de strijd op het eiland
De gesprekken zijn vandaag
voortgezet. Er waren geen
aanwijzingen of en hoe dicht
beide zijden elkaar zijn gena
derd tot een akkoord.
De rond 45.000 man Indiase
troepen zij'n in twee jaar gele
den naar Sri Lanka gebracht
om een eind te maken aan de
opstand van de Tamil-minder-
heid op het eiland, die in het
oosten en noorden een guerril
lastrijd voert voor onafhanke
lijkheid. In India woont in het
zuiden ook een grote Tamil-
be volk ingsgroep De huidige
president van het voormalige
Ceylon, Ranasinghe Premada-
sa, wil de troepen weg hebben.
Hij kampt met gewelddadige
acties van Singalese militan
ten, de extremistische organi
satie JVP. Zo zijn gisteren ten
noorden van de Srilankaanse
hoofdstad Colombo vijf men
sen gedood en twee anderen
verwond bij een overval op
een legerjeep. De JVP richt
zich voornamelijk tegen de
aanwezigheid van het Indiase
leger.
MADRAS Vijf personen
zijn gisteren in India tot le
venslange gevangenisstraf
veroordeeld vanwege hun be
trokkenheid bij de bomaanslag
op het vliegveld van de Zuid-
ïndiase stad Madras in 1984.
Bij die aanslag kwamen 32
mensen om het leven en raak
ten vijftig anderen gewond.
De daders hadden de bedoe
ling de bom door een militante
Tamil uit Sri Lanka aan boord
te laten brengen van een
vliegtuig van Air Lanka en
om haar te laten ontploffen op
het Srilankaanse vliegveld
van Kattunayake. De vijf ver
oordeelden zijn twee mede
werkers van het kantoor in
Madras van Air Lanka, een
veiligheidsagent van het vlieg
veld van Madras, een student
en een zakenman.
Compromis in de
maak voor
akkoord Suriname
MOSKOU SCHAFT INVOERVERBOD
BOEKEN AF
PARAMARIBO In politie
ke kringen in Suriname is
vernomen dat er een compro
mis is bereikt om uit de impas
se te geraken rond het vredes
akkoord van Kourou.
Het ontbreken van exacte data
voor het inleveren van wa
pens en het opheffen van het
Jungle Commando was één
van de grootste bezwaren van
het militair gezag tegen het
Akkoord van Kourou, dat offi
cieel een einde moet maken
aan de strijd in Oost-Surina-
me. Aan de ontwapening en
ontmanteling van het Jungle
Commando is nu een termijn
gekoppeld, die eind dit jaar
verstrijkt. Het parlement zal
zich in de loop van deze week
over het vredesakkoord bui
gen. Niet bekend is of het Jun
gle Commando met de termijn
instemt.
President Shankar heeft giste
ren opnieuw met de bevelheb
ber van het Nationale Leger,
Desi Bouterse, vergaderd. Za
terdagavond ontmoetten ze el
kaar al in gezelschap van de
politici Arron, Lachmon en
Soemita, de leiders van het
Front voor Democratie en
Ontwikkeling, de regerings
coalitie. Officiële mededelin
gen over het verloop van de
besprekingen zijn tot nu toe
uitgebleven.
MOSKOU/BONN De
artikelen die de leidende
rol van de communisti
sche partij in de Sovjetu
nie vastleggen, moeten uit
de grondwet worden ge
schrapt. Dat heeft de her
vormingsgezinde Sovjet
politicus Boris Jeltsin ge
zegd in een vraaggesprek
met de Westduitse radio-
omroep Deutsche Welle.
Jeltsin is net gekozen tot
mede-voorzitter van de eerste
parlementaire oppositiegroep
in de Sovjetunie. „Alle Sovjet
instellingen, ook de partij, zou
den ondergeschikt moeten zijn
aan de Opperste- Sovjet, het
hoogste wetgevende orgaan in
de Sovjetunie", aldus Jeltsin.
Diezelfde Opperste Sovjet be
sloot gisteren het begrip „anti-
sovjetpropaganda en agitatie"
uit het Russische wetboek van
strafrecht te schrappen. Dat
was de gebruikelijke tenlaste
legging bij politieke misdrijven
in de Sovjetunie. Politieke
misdaden kunnen voortaan al
leen maar worden bestraft op
grond van „handelingen tegen
de Sovjetstaatsordening".
De afgelopen decennia zijn
duizenden mensen op politieke
gronden veroordeeld wegens
„anti-sovjetpropaganda". „Met
de nieuwe formulering sluit de
Sovjetunie zich aan bij de in
ternationaal heersende prak
rijk", aldus de vice-voorzitter
van de Opperste Sovjet, Ana
toli Loekjanov. Het besluit
komt volgens hem overeen
met de geest van de interna
tionale overeenkomsten van
Helsinki en Wenen.
In een interview met het
weekblad Ogonjok heeft An-
drej Sacharov gezegd dat „de
Sovjetunie zijn huidige „kei-
zerrijk-achtige", op onder
drukking gebaseerde struc
tuur, volledig overboord moet
gooien en een bond van onaf
hankelijke staten worden". De
Sovjetunie moet af van het
door Stalin ontworpen systeem
Boris Jeltsin, tweede rechts, leunend achter een vrouw, in het
Sovjet-parlement. foto: ap
van centraal bestuur en in
plaats daarvan helemaal op
nieuw beginnen, vindt Sacha-
Sacharov heeft, sinds presi
dent Michail Gorbatsjov hem
in december 1986 uit zijn huis
arrest vrijliet, in de media re
gelmatig zijn denkbeelden ge
spuid, maar hij is zelden zo
openhartig geweest als in het
interview met Ogonjok.
Het hoofd van de douane
dienst van de Sovjetunie, Vita-
li Bojarov, heeft gisteren op
een persconferentie gezegd dat
zijn land alle beperkingen op
de invoer van werk van ver
boden auteurs heeft opgehe
ven. Daarbij zullen bijbels als
mede het volledige oeuvre van
Aleksandr Solzjenitsyn in de
Sovjetunie worden toegelaten.
„Er zijn geen auteurs verbo
den", aldus Bojarov. „De enige
beperkingen gelden voor ge
schriften die oproepen tot de
gewelddadige omverwerping
van de staat en voor pornogra
fie".
Een Libanees meisje draagt de enorme patroon van een geëx
plodeerde bom uit haar volledig verwoeste huis in het Moslim-
deel van Bayrut. foto: ap
Bayrut stroomt
leeg door
oorlogsgeweld
BAYRUT De Libanese
hoofdstad Bayrut raakt volle
dig ontvolkt door het geweld
tussen het Syrische leger en de
christelijke milities. De uit
valswegen rond de stad waren
gistermiddag verstopt met ki
lometerslange files. Duizenden
inwoners van de hoofdstad
probeerden het oorlogsgeweld
te ontvluchten. Volgens schat
tingen van de politie wonen in
de stad, die normaal 1,5 mil
joen inwoners telt, nog slechts
200.000 mensen. Alleen al vo
rige week ontvluchtten 350.000
mensen de stad. De burgeroor
log in Libanon, die begin
maart opnieuw oplaaide, heeft
sindsdien al 510 slachtoffers
geëist. Bovendien raakten bij
na drieduizend mensen ge
wond. De Arabische missie,
die sinds 26 mei probeert een
oplossing te vinden voor de
Libanese crisis, heeft gister
nacht aangekondigd dat haar
opdracht is mislukt. De missie
bestond uit de staatshoofden
van Marokko, Saudiarabië en
Algerije. Zij kreeg van de Ara
bische top, die in mei in Casa
blanca werd gehouden, de op
dracht de strijdende partijen in
Libanon tot vrede te bewegen.
Het driemanschap liet in een
verklaring weten dat „de op
dracht helaas in een impasse is
geraakt".
WARSCHAU De vrijla
ting van de prijzen van
vlees en andere levens
middelen, vandaag, heeft
gisteren in Polen geleid
tot een belegering van
winkels en vechtpartijen.
In het Poolse parlement
zou vandaag gestemd wor
den over de aanwijzing
van een nieuwe premier.
Het was vanmorgen nog
geenszins zeker dat de
kandidaat van de partij,
generaal Kiszczaks, vol
doende steun zou krijgen.
De prijsstijgingen in Polen zijn
een gevolg van de invoering
van een markt-systeem naar
westers voorbeeld. De prijzen
van vlees en de meeste andere
voedingsmiddelen zullen de
komende dagen twee tot drie
maal zo hoog worden.
Er is in Polen wijdverbreide
kritiek op het loslaten van de
prijzen, omdat het plan slecht
is voorbereid en de bevolking
onvoldoende compensatie
biedt. Dat is een extra nagel in
de doodskist van het kabinet
van de vertrekkende premier
Rakowski. Onder zijn bestuur
is de Poolse economie snel
achteruit gegaan. Hij laat een
inflatie van honderd procent
achter, een reusachtig begro
tingstekort, een ingezakte
munteenheid en een enorm
voedseltekort. De industriële
produktie is gedaald en het
land aanvaardt nood-voedsel
hulp van westerse landen en
de Europese Gemeenschap.
procent van de zetels. Maar
naar verluidt is de partij niet
eensgezind in de steun voor
Kiszczak. Veel afgevaardigden
van Solidariteit verklaarden
eveneens tegen de kandida
tuur van Kiszczak te zijn.
Men vreest dat zijn benoeming
veel Polen zal doen denken,
dat de politieke hervormingen
feitelijk geen enkele verande
ring hebben gebracht en dat
het meer een stoelendans is
van partijleiders. „De samenle
ving zal woedend zijn als men
zich realiseert dat de partijse
cretaris (Jaruzelski) president
is geworden, dat de premier
(Rakowski) partijsecretaris
wordt, en dat de minister van
binnenlandse zaken nu pre
mier wordt", zo verwoordde
afgevaardigde Juliusz Braun
van Solidariteit deze vrees.
Vertrouweling
De 63-jarige Czeslaw Kiszczak
heeft met zijn rol bij de „ron-
de-tafel"-onderhandelingen
tussen het Poolse bewind en
de oppositie de naam gekregen
van een flexibele onderhande
lingspartner. Hij is beroepsmi
litair en geldt als naaste ver
trouweling van president Ja
ruzelski.
In 1972 maakte de toenmalige
minister van defensie Jaru
zelski hem tot hoofd van de
contra-spionage en vice-opper-
bevelhebber. In het crisisjaar
1981 werd Kiszczak onder pre
mier Jaruzelski minister van
binnenlandse zaken. Hij be
hoorde tot de kleine kring van
leiders die de uitroeping van
de staat van beleg op 13 de
cember 1981 en de harde aan
pak van Solidariteit voorbe
reidde.
Poolse vrouwen in de rij voor een slagerij, in de hoop nog wat vlees te kunnen bemachtigen. De
hoop was ijdel: er was gisteren nauwelijks vlees te krijgen. foto: ap
Alleen halfvolle melk, zachte
kaas, roggebrood en baby-
melk- en voeding worden niet
door de prijsstijgingen ^getrof
fen. Deze prijzer\ worden laag
gehouden om de zeer armen,
onder wie gepensioneerden, te
beschermen.
Premier Rakowski, sinds za
terdag ook partijleider, heeft
het Poolse parlement voorge
steld minister van binnenland
se zaken Czeslaw Kiszczak tot
zijn opvolger als premier te
benoemen. De president van
Polen, Wojciech Jaruzelski,
zou Kiszczaks benoeming van
daag formeel voorstellen aan
het parlement, waarna in het
Lagerhuis (de Sjem) zou wor
den gestemd.
In de Sjem heeft de door com
munisten geleide regeringscoa
litie een meerderheid van 65