3 WEKEN BUNGALOWVAKANTIE
VOOR DE PRIJS VAN 2?
Mishandeling van bejaarden
komt langzaam uit taboe-sfeer
Kabinet wikt en weegt: uitkeringen 1 omhoog?
Terug naar Schoorl
NENDÖMDO
IN JULI OF
AUGUSTUS
Rijkswaterstaat
speurt naar schip dat
stank veroorzaakte
Rijwielvierdaagse in teken milieu
BINNENLAND
EcidócÊouoont
DINSDAG 11 JULI 1989 PAGINA 3
Nederlandse
koeieneuzen in
Franse paté's
OPMEER Een Nederlandse
fabrikant van diervoeders gaat
vijf ton koeieneuzen per week
exporteren naar Frankrijk.
De koeieneus is volgens direc
teur F. Rood van het bedrijf
Rodi BV in Opmeer een be
langrijke grondstof voor de
Franse paté. Volgens hem is
de smaak van runderneus te
vergelijken met zwezerik:
„Het is heel zacht vlees". Rood
betreurt dat het eten van koei
eneuzen in Nederland niet ge
bruikelijk is.
DEN HAAG Het demissionaire kabi
net is halverwege de besprekingen over
de begroting voor volgend jaar. Echte
beslissingen over de veelbesproken kop
peling tussen lonen en uitkeringen zijn
nog niet genomen, maar er heeft zich
wel een tendens afgetekend. De kans is
namelijk groot dat de uitkeringen vol
gend jaar met 0,9 zullen stijgen.
Minder duidelijk is of de salarissen van ambte
naren en trendvolgers daadwerkelijk met 2
omhoog gaan, zoals de ministers Van Dijk (bin
nenlandse zaken) en De Koning (sociale zaken)
willen.
Volgens ingewijden moet niet vreemd worden
opgekeken als in de begroting voor 1990 wOrdt
opgenomen dat de Wet Aanpassingsmechanis
me (WAM) moet worden toegepast. Deze
WAM, die er voor zorgt dat de uitkeringen met
de lonen in het bedrijfsleven meegroeien, is
slechts één keer toegepast, in 1981 door het
PvdA/CDA/D66-kabinet onder leiding van
Van Agt.
De twee kabinetten-Lubbers hebben elk jaar
besloten de uitkeringen te bevriezen. In 1983
kwam het zelfs tot een korting van 3 Omdat
de begroting 1990 door de demissionaire status
van het kabinet vooral een technisch karakter
heeft, bestaat binnen de regering een sterke
stroming om vooralsnog geen harde afspraken
te maken over de koppeling. Dat zou betekenen
dat de WAM 'automatisch' wordt toegepast. Na
het zomerreces zou dan een wetsvoorstel van
het kabinet in de Tweede Kamer moeten wor
den behandeld dat uitgaat van een „beleidsma
tige aanpassing". Dat wil zeggen dat er alleen
een koppeling tussen lonen en uitkeringen
komt als dat financieel-economisch is verant
woord en aan allerlei voorwaarden (gematigde
loonontwikkeling, geen verzwaring collectieve
lastendruk, bestrijding financieringstkort op
schema) is voldaan.
Verdeeld
De salarissen van ambtenaren en trendvolgers
zouden volgens de bewindslieden Van Dijk en
De Koning met 2 omhoog moeten. Dit per
centage bestaat voor de ene helft uit een alge
mene loonsverhoging en voor de andere helft
uit incidentele stijgingen en bedragen die nodig
zijn voor het scheppen van werkgelegenheid.
Binnen het kabinet zijn de meningen hierover
nog verdeeld. Een aantal ministers vindt dat de
ambtenaren er 1 moeten bij krijgen. Donder
dag, uiterlijk vrijdag zal het kabinet de knoop
doorhakken.
Wel heeft het kabinet besloten dat de tweede
stap in de 'operatie-Dekker', het nieuwe finan
cieringsstelsel voor de gezondheidszorg, wordt
vertraagd. In het oorspronkelijke plan zou de
vaste ziekenfondspremie (nu 156 gulden per
volwassene per jaar) per 1 januari worden ver
dubbeld. Ook zou de huisartsenhulp worden
overgeheveld naar de Algemene Wet Bijzonde
re Ziektekosten (AWBZ). Beide maatregelen
zijn voorlopig van de baan.
Het kabinet heeft hiertoe besloten omdat uit
onderzoeken van de Ziekenfondsraad en de
Verzekeringskamer blijkt dat de invoering van
het plan-Dekker veel moeilijker is dan werd
verwacht. Technisch is de datum van 1 januari
niet haalbaar, aldus het kabinet. Bovendien zou
de verdubbeling van de vaste ziekenfondspre
mie moéten worden gecompenseerd door een
extra verhoging van de kinderbijslag. Deze stij
ging zou echter meer kosten dan feitelijk nodig
is, omdat hiermee uiteraard ook de particulier
verzekerden wordt bereikt. Voorlopig hoeft de
kinderbijslag dus niet extra worden verhoogd.
ROB SEBES
Vrouw verdronken
op IJsselmeer
ANDIJK Een zeilongeval
op het IJsselmeer heeft het af
gelopen weekeinde vrijwel ze
ker het leven gekost aan een
30-jarige vrouw uit het West-
duitse Mullheim-Ruhe. De
vrouw zeilde met twee vrien
den op het IJsselmeer toen
hun boot, mogelijk door een
stuurfout, op twee kilometer
uit de kust van Andijk kap
seisde. De beide Westduitse
mannen konden terugklim-
men in het schip en wisten de
wal te bereiken; de vrouw was
spoorloos. Een vaartuig en een
helikopter van de Rijkspolitie
hebben twee dagen vergeefs
naar de vrouw gezocht.
Nog niets geregeld voor deze zomervakantie? Dan is
dit uw laatste kans! Kom naar het kompleet ver
nieuwde Loohorst of het waterrijke Weerterbergen,
de twee luxueuze Vendorado bungalowparken in
ons eigen Limburg. Midden in de mooie natuur, met
volop subtropische waterpret, gezellige restaurants
en veel sportieve aktie. En 't allermooiste: als u nu
voor 2 weken boekt, krijgt u de derde week er
gratis bij!
Geldt niet voor reeds geboekte vokanties.
Wanneer begint üw vakantie?
Deze Vendorado voordeelaktie geldt voor loohorst en Weerter
bergen, uitsluitend voor onderstoonde peiioden von 3 weken:
14 juli t/m 4 augustus
21 juli t/m 11 augustus
28 juli t/m 18 augustus
4 t/m 25 augustus
Boek nog deze week bij V&D, ABN Bank, D-Reizen, Arke, Toer
koop, Rottink of de grote postkantoren. Of bel direkt Vendorodo!
Bel voor informatie en reservering: 020 -665 65 65
Zes zeehondjes
overleden door
zeehondenvirus
DE KOOG Zes jonge zee
hondjes die verbleven in I
zeehondencentrum EcoMare
op Texel, zijn overleden
het zeehondenziektevirus. Vo
rige week openbaarden zich dè
eerste ziekteverschijnselen:
koorts, diarree, zware ademha
ling en opgezette slijmwegen.
De zes behoorden tot een
groep van tien pasgeborenen,
waarvan er nog twee gezond
zijn. Het zeehondencentrum
houdt er rekening mee dat de
andere twee zieke zeehondjes
het niet zullen halen. Het ver
moeden bestaat dat het virus
latent aanwezig is gebleven
nadat vorig jaar enkele zee
honden hebben meegedaan
aan een proef met een vaccin.
Een jaar geleden werden hon
derden zeehonden op de Wad
den het slachtoffer van het vi
rus.
De groepsfoto bij 't Klimduin; anno 2 augustus 1954.
SCHOORL Op de au
toweg naar Amsterdam
lijkt de zomerhitte voor
m'n gevoel net zo druk
kend als 35 jaar geleden,
maar verder is de wereld
ingrijpend veranderd.
Ikzelf trouwens ook; toen
was ik zeven en groen als
gras en nu staat Florian, mijn
zoon van anderhalf aan het
begin. Net als toen gaat onze
reis naar Schoorl. Ik ben er
sinds 1954 niet meer geweest.
In de Amsterdamse Eerste
Jan Steenstraat evenmin.
Daar, midden in de Pijp,
stond de melkfabriek Hol
land waar die onvergetelijke
vakantie eigenlijk begon.
Zo'n tachtig 'lieverdjes', voor
wie het platteland 'de pro
vincie' heette die ver van
hun bed was en ik, die tot
dan toe opgesloten zat in het
kale polderland bij de West-
einderplassen.
We ontmoetten elkaar in de
twee touringcars die ons
eerst door de stad, en daarna
over polderwegen naar
Noordholland-noord brach
ten. Schoorl: waar de bossen
waren èn de duinen èn de
zee, en waar, op een enkele
uitzondering na, niemand
van ons ooit was geweest. En
een vakantie die, althans
voor mij, een reeks levenser
varingen in gang zette.
Leimuiden
Mijn vader werkte op het
kantoor van de melkfabriek
in ons dorp en daarom mocht
ook ik die vakantie meema
ken. Het witgekalkte gebouw
in Leimuiden was het filiaal
vart de fabriek in Amster
dam, waar honderden men
sen werkten. Bij 'ons' aan de
Ringvaart waren dat er en
kele tientallen. In het pand
worden nu grote hoeveelhe
den koekjes gebakken.
Van Leimuiden reed ik eind
juli 1954 met een plunjezak
vol zomerkleren en een dub-
belgenaaide deken die als
slaapzak moest dienen, met
een melkwagen mee naar de
Amsterdamse fabriek. Maar
wanneer ik precies 35 jaar la
ter met Florian aan het
handje de Eerste Jan Steen
straat inloop is het lawaaiige
gebouw er niet meer.
Van een buurtbewoner hoor
ik dat zijn luxe appartement
zo'n zes jaar geleden werd
gebouwd. Op de binnenplaats
herinnert alleen een stenen
melkbus met inscriptie aan
de melkfabriek. Café Jan
Steen, op de hoek met de
Ruysdaelkade is er nog wel;
daar kwamen we langs toen
de échte reis begon, weet ik.
Wanneer we, net als vroeger,
via de IJ-bruggen Waterland
binnenrijden,, slaapt Florian
in zijn zitje. Als hij een uur
later wakker wordt zijn we
in Schoorl, en haal ik de foto
van toen uit het plakboek. Ik
weet dat het bij een groot'
zandduin was waar we
's morgens moeizaam op
klommen en we, eenmaal bo
ven, nog een heel eind moes
ten lopen voordat we de zee
zagen...
't Klimduin blijkt pal achter
het VVV-kantoortje te zijn
en de informatrice vindt het
'enig' om uit te zoeken in
welke kampeerboerderij ik
in 1954 logeerde. Ze pleegt ij
verig telefoontjes en roept
verschillende plaatselijke no
tabelen te hulp. Na een tijdje
komt ze tot de slotsom dat er
in de bebouwde koip van
Schoorl drie mogelijkheden
zijn: Altamira, Buitenduin en
Jamarco...
Bij het beeldje van de zes
tiende eeuwse schilder Jan
van Scorel voor het oude
raadhuisje, drinken we na
onze escapades op 't Klim
duin met graagte appelsap,
eten bananen met ijs en gaan
dan op zoek. Alle adressen
zijn op loopafstand en met de
oude foto, een modern foto
toestel en het briefje bij de
hand loop ik met Florian in
het wandelwagentje weer
door Schoorl.
Jamarco
Als ik bij Altamira een oud
huis met een trapgeveltje zie
weet ik dat dit het niet kan
zijn: en hetzelfde geldt voor
de oude molen bij Buiten
duin. Jamarco blijft over,
hoewel de naam me niets
zegt. Maar wanneer ik de nu
door bomen omgeven boer
derij in het zicht krijg, ben ik
weer het zelfde jongetje van
toen dat met zo'n tachtig an
dere kinderen op de hooizol
der onder het rieten dak ze
ven nachten in het stro
sliep...
De huidige beheerders zijn
de zoons van de toenmalige
eigenaar die nu bijna tachtig
is. Hij zegt me dat hij Jacob
Zander heet en van de oude
foto herkent hij 'oom Nico'
van Beeren die voor de per
soneelsvereniging het weekje
in Schoorl organiseerde. Met
Zander lopen we om de boer
derij heen en zitten in de
kantine. De zaak is in 1964
verbouwd, vertelt hij. Er
staan nu zomerhuisjes op het
gras waar vroeger koeien en
schapen liepen en moestui
nen waren.
Naast de boerderij met het
rieten dak, waar nu een wo
ning onder is, maak ik herin
neringsfoto's en de familie
Zander laat foto's van vroe
ger zien. Ik herken er veel
dingen van, maar mis de kin
deren van mijn foto.
WESSEL POST
Met Florian (1,5) en Jacob Zander (79) bij kampeerboerderij Jamarco; anno juli 1989.
ROTTERDAM Rijks
waterstaat probeert na te
gaan welk schip voor de
kust van Hoek van Hol
land betrokken is geweest
bij het lozen van een che
mische stof waardoor dit
weekeinde delen van Ne
derland en België te lij
den hadden van stank.
Rijkswaterstaat vermoedt, net
als de Dienst Centraal Milieu
beheer Rijnmond, dat de stank
is veroorzaakt door het vrijko
men van een acrylaat-verbin-
ding en niet door rottende al
gen zoals aanvankelijk werd
verklaard.
Een patrouillevliegtuig van de
Kustwacht had zondag tijdens
verkenningsvluchten geen
verontreiniging op "zee kunnen
«constateren maar wel „bloei
ende algen", waarvan mon
sters zijn genomen. Hieruit is
gebleken dat de stank onmo
gelijk door algen kunnen zijn
veroorzaakt.
Volgens een woordvoerder
van de DCMR kan het vrijko
men van een geringe hoeveel
heid van de acrylaatverbin-
ding, die wordt gebruikt in de
kunstof-industrie, al stank
veroorzaken. De stof, die zeer
snel vervliegt, is volgens de
DCMR-woordvoerder „matig
giftig". Gevaar voor de volks
gezondheid treedt vooral op bij
direct contact.
UTRECHT „Een boei
end rapport, maar met
een levensgevaarlijke sa
menvatting". Zo noemt
VVD-kamerlid Erica
Terpstra het gisteren ge
publiceerde onderzoek
van het Nederlands Cen
trum Geestelijke Volksge
zondheid (NCGV) naar
mishandeling van bejaar
den in Nederland.
De onderzoekers kwamen tot
de conclusie dat er weliswaar
nog weinig over dit probleem
bekend is, maar dat niets er op
wijst dat de omvang groot zou
zijn. In een half jaar stuitten
zij op honderdvijftig gevallen
van geweld tegen 65-plussers.
Terpstra, die vorig jaar minis
ter Brinkman van WVC met
kamervragen op het probleem
attendeerde, is bang dat de
aandacht hiervoor na het rap
port zal verslappen. „Dat ge
beurde aanvankelijk ook na
rapporten over incest en ver
krachting. Ik ben er van over
tuigd dat dit onderzoek slechts
een topje van de ijsberg laat
zien. De onderzoekers mogen
dan geloven dat mishandeling
bij ons geen structureel pro
bleem is, maar Nederland zou
dan wel een eilandje zijn waar
iedereen zo vriendelijk' met
bejaarden omgaat. In landen
als België, Duitsland en de
"Verenigde Staten zijn de cij
fers veel onrustbarender".
Getreiterd
De onderzoekers, W. de Lege
en J. van Weeghel, hanteren
in hun onderzoek een ruime
definitie van geweld. Ze on
derscheiden lichamelijke, psy
chische en seksuele mishande
ling, materieel misbruik en
aantasting van wettelijke rech
ten van ouderen, zoals het
recht op privacy. Vooral het
materiële misbruik komt vol
gens J. van Weeghel vaak
dereen heeft er immers belang
bij dit taboe te doorbreken.
Gebrek aan geld, zoals de mi
nister nog wel eens zegt, mag
nooit een argument zijn voor
totale ontkenning van geweld
tegen ouderen".
Lauw
Rond mishandeling zijn vorig
jaar alarmerende berichten
verschenen in de pers. Die
hausse kwam vooral op gang
nadat de Algemene Neder
landse Bond voor Ouderen
(ANBO) er in zijn maandblad
over publiceerde. Mevrouw
Barnard-Visscher, hoofdbe
stuurslid van de ANBO, ziet in
dit rapport het bewijs van haar
gelijk: „Maar dit is slechts een
begin. Na ons artikel kregen
wij spontaan veertig meldin
gen binnen. Als de onderzoe
kers binnen een half jaar hon
derdvijftig gevallen van mis
handeling vinden, is dat niet
erg veel natuurlijk. Ook ik
ben ervan overtuigd dat het
probleem veel groter is dan nu
blijkt. Hoe lauw het rapport en
de reactie van de minister ook
is, ik ben blij dat het er ligt.
Hopelijk lokt deze publiciteit
weer reacties op, zodat we .een
beter beeld krijgen van de
ware omvang en de te nemen
maatregelen. Een centraal
meldpunt is wel mooi, maar je
moet met de geregistreerde
klachten natuurlijk ook wel
iets dóén", zegt Barnard-Vis
scher.
De samenstellers van het rap
port „mishandeling van oude
ren" erkennen dat ze geen al
te grote helderheid rond deze
problematiek scheppen. „Wij
hadden slechts een half jaar
tijd. Nader onderzoek zou ze
ker op zijn plaats zijn", zegt
onderzoeker J. van Weeghel.
Of dat er werkelijk zal komen,
hangt af van minister Brink
man. En die verklaarde giste
ren daar nog geen besluit over
te hebben genomen.
JEAN-PIERRE GEELEN
ASSEN De commissaris van de koningin in
Drenthe, Wim Meijer, heeft gisteravond de 24e
editie van de Drentse Rijwielvierdaagse geo
pend. Naar schatting 26 a 27.000 fietsers zijn
vandaag aan hun eerste etappe over dertig,
veertig, zestig of honderd kilometer vanuit As
sen, Emmen, Meppel en Hoogeveen begonnen.
Vanuit die laatste plaats is ook een speciale rol
stoelroute uitgezet. De deelnemers worden dit
jaar op verschillende manieren geïnformeerd
over het milieu. Onderweg zijn „kijkpunten"
aangebracht, waar natuur- en milieu-aspecten
aan bod komen, en laïigs de route presenteren
diverse natuur- en milieu-organisaties zich in
informatiestands. Ook houdt een aantal land
bouwbedrijven open huis om te laten zien hoe
de agrarische sector de milieuproblemen wil te
rugdringen.
DE KNOLLEN
voor. „We zijn zelfs één geval
tegengekomen van iemand die
werd gedwongen zijn huis af
te staan aan zijn kinderen".
Zijn rapport schetst nog een
geval van mishandeling uit de
praktijk: „Het gezin dat geïso
leerd op het platteland woonde
en nauwelijks contact had met
de omgeving, heeft twee kin
deren. Toen de zoon ging wer
ken werd hem gevraagd kost
geld te betalen. Hij heeft zijn
moeder toen «hard tegen de
muur gedrukt en dit zolang
volgehoüden tot zijn ouders
beloofden dat hij niet hoefde
te betalen. De ouders werden
getreiterd en gesard. Toen de
vader enige tijd in een ver
pleeghuis verbleef, nam de
zoon zijn moeder wel mee
naar het bezoekuur, maar
steeds zo laat dat er maar en
kele minuten bezoektijd rest
ten. De zoon vroeg voor elke
handeling die hij verrichtte
voor zijn ouders veel geld".
Meldpunt
In het rapport constateren de
onderzoekers dat slachtoffers
nauwelijks over hun probleem
praten. „Ze durven vaak niet,
uit angst voor harde maatrege
len. Maar het is ook moeilijk
iemand te vinden tegen wie je
vertrouwelijk kunt praten",
zegt J. van Weeghel. Mede
daarom pleiten de onderzoe
kers voor het instellen van
een centraal meldpunt, waar
vertrouwensartsen een gewil
lig oor bieden. Een suggestie
overigens, die Erica Terpstra
een jaar geleden al, vergeefs,
aan de minister deed. Hij acht
te eerst onderzoek nodig. Hoe
wel Brinkman gisteren bij de
overhandiging van het rapport
liet weten zo'n meldpunt „in
overweging te nemen", lijkt
hij daar in werkelijkheid niet
veel voor te voelen. „Ik ben er
meer voorstander van het pro
bleem samen met ouderenor-
ganisaties eerst uit de taboe
sfeer te halen, om dan pas te
overleggen over maatregelen".
VVD-kamerlid Terpstra voelt
zich, ondanks het uitblijven
van harde conclusies, gesterkt
door het rapport. „Ik ga met
dit rapport in de hand zeker
weer met de minister praten.
Met de toenemende vergrij
zing kan het probleem alleen
maar groter worden. Het liefst
zou ik willen dat er vertrou
wensartsen komen en dat daar
bekendheid aan wordt gege
ven via Postbus-51-spotjes. Ie-
Prof. P. Schnabel gaf gisteren een toelichting op het rapport 'Ouderenmishandeling' dat aan minis
ter Brinkman werd overhandigd. FOTO: ANP
