Duurzame democratie vergt
nog veel geduld in Pakistan
Ankerplaats Maassluis in
Algerije hield risico in
President Aquino
in Europa op zoek
naar investeringen
NIEUWE GETUIGE IN ZAAK-PALME
„Armentop" legt nadruk op
beginselen Franse revolutie
BINNENLAND/ BUITENLAND
SoidaeSou/UMit
ZATERDAG 8 JULI 1989 PAGINA
Aandacht voor MS
De Nederlandse Catarina Jager (I) en de Canadese Laurie Dennet, beiden lijdend aan de ziekte
multiple sclerose (MS), worden door burgemeester Van Thijn van Amsterdam met hun bagage ge
holpen. De Canadese is een voettocht naar Rome begonnen om aandacht te vragen voor weten
schappelijk onderzoek naar de oorzaak van de ziekte en om fondsen daartoe te verwerven. Catari
na Jager (uit Leeuwarden) vergezelt haar in Nederland.
DEN HAAG Ir. M. Entho
ven, directeur-generaal mi
lieubeheer van het ministerie
van VROM, zet vraagtekens
bij de uitbreiding van de
luchthaven Schiphol. De uit
breidingsplannen kunnen naar
zijn mening alleen doorgaan,
als de luchthaven serieus reke
ning houdt met de milieuge
volgen. De geluidsoverlast
mag volgens hem absoluut niet
groter worden.
De hoogste milieu-ambtenaar
zegt dit in een interview in het
blad ROM (Ruimtelijke Orde
ning en Milieubeheer), een uit
gave van het betrokken depar
tement. Hij is van mening dat
het nu afgelopen moet zijn met
de uitbreiding van de geluids
overlast. ,,Men heeft twintig
jaar lang verstoppertje ge-
Topambtenaar
VROM kritisch
over uitbreiding
van Schiphol
speeld door de wettelijk ver
plichte geluidszonering steeds
wèer uit te stellen. Dat kan zo
niet meer", aldus Enthoven.
De topambtenaar vindt dat
Schiphol best mag streven
naar uitbreiding van de capa
citeit, maar dan moeten de mi
lieugevolgen van de ambitieu
ze plannen van de luchthaven
zwaar wegen. Sqjiiphol zal
naar zijn oordeel een duidelijk
omschreven plan moeten ma
ken voor een vermindering
van de geluidshinder. „Lukt
dat niet. dan kan de luchtha
ven de gewenste groei niet
doormaken. Schiphol is een,
belangrijke testcase voor de
vraag of het milieu inderdaad
de prioritiet krijgt die het vol
gens het Nationaal Milieube
leidsplan verdient".
De directie van Schiphol
denkt de geluidshinder in de
komende jaren in de hand te
kunnen houden. Zij heeft sa
men met de KLM en de Rijks
Luchtvaart Dienst (RLD) het
Nationaal Lucht- en Ruimte
vaartlaboratorium (NLR) in
Amsterdam opdracht gegeven
te onderzoeken wat de gevol
gen zijn voor de omgeving van
een ander gebruik van de vier
start- en landingsbanen.
MANILA De president
van de Filipijnen, Corazon
Aquino, is vandaag naar
Europa vertrokken voor
een bezoek aan Westduits-
land, België en Frankrijk.
In Filipijnse regerings
kringen wordt er geen ge
heim van gemaakt dat
Aquino haar imago als
redder van de Filipijnse
democratie zal aanwenden
om meer financiële hulp
van Europa los te krijgen.
Veel ondernemingen zijn hui
verig om in de Filipijnen te in
vesteren in verband met de
nog altijd niet stabiele politie
ke situatie in het land.
De acties van het communis
tisch verzet nemen toe, maar
ook van binnenuit wordt de
broze democratie uitgehold
door regeringsfunctionarissen
die zich schuldig maken aan
corruptie en wanbeheer, mili
tairen die elk moment weer
naar de wapens kunnen grij
pen en een politietop die open
lijk samenspant met de onder
wereld.
De laatste tijd begint daarom
de kritiek op president Cora
zon Aquino te groeien. Vol
gens velen legt zij onvoldoen
de leiderschap aan de dag om
haar land na twintig jaar wan
beheer door de afgezette leider
Marcos uit het slop te halen.
„De democratie in de Filipij
nen blijft breekbaar en ligt
van alle kanten onder vuur",
schetste de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
James Baker deze week de si
tuatie op een bijeenkomst in
Tokyo.
Uitgeschakeld
In het buitenland wekt de re
gering de indruk dat het
grootste gevaar voor de demo
cratie uitgaat van het commu
nistische NPA. Maar het com
munistische verzet zou waar
schijnlijk al lang via geweldlo
ze weg zijn uitgeschakeld, als
Aquino wat meer sociale
rechtvaardigheid had gebracht
in de nog grotendeels feodale
samenleving. Haar plan voor
landbouwhervorming en af
schaffing van het grootgrond
bezit, dat een centrale rol moet
spelen bij het overbruggen van
de diepe kloof tussen arm en
rijk, is nog altijd slechts een
papieren maatregel. Door te
genwerking van grootgrond
bezitters - onder wie Aquino
zelf - is van herverdeling
de landbouwgrond onder
miljoenen haveloze boeren
niets terecht gekomen.
De helft van de 58 miljoen
lipijnen leeft onder het
de regering geformuleerde
staansminimum van drie
zend peso (driehonderd
den) per maand voor een g
van zes personen. Ook de s
le bevolkingsgroei - geboi
regeling is zowel bij de ro(
katholieken als de moslim
het zuiden taboe - tast be
economische perspectii
aan. De Filipijnse bevol
groeit jaarlijks met zo'n
procent, wat inhoudt dat
jaar .750.000 nieuwe b«
moeten worden geschapen
de al hoge werkloosheid
nog verder te laten oplopi
Moorden
De laatste weken is de on
de over Aquino nog ve
toegenomen door een nie
latende reeks moorden, bi
overvallen en andere mis
ven, die zich concentrerei
de regio Manila. De regel
blijft het geweld in de set
nen schuiven van het com
nistische verzet. Maar er
men steeds meer aanwijzii
dat de misdrijven groteni
het werk zijn van milita S
en politiemensen. i
Een kenmerkende af
deed zich voor op 8 juni,
een legermajoor in M;
werd vermoord en ber
van twee miljoen pesos. 1
nooit verklaard hoe de t
tair, die nog geen 10.000 p
per maand verdiende, aan
dergelijk bedrag kwam. D(
ders - voormalig serg
Efrem Morales, zijn vriei
en een sergeant die nog ii i
tieve dienst was - we
door de politie gearresti
De betrokken agenten et
werden vervolgens een
door het leger vastgehoi
dat zich erover beklaagde i
de politie de actie niet vai
voren had besproken me
plaatselijke commandantei
Verleden maand gaf mini
van defensie Ramos voor
eerst toe dat nogal wat mi
ren en politie-agenten het t
zo nauw met de wet neme
zich inlaten met criminee
drag. „Het leger en de p<
zijn de grootste schuldige
de maatschappelijke chaos
het moment", luidde
week een commentaar in
vooraanstaande Filip
krant.
BENAZIR BHUTTO OP BEZOEK IN GROOT- BRITTANNIË:
Rennen
STOCKHOLM In het proces tegen Christer
Petterssop die van moord op de Zweedse pre
mier/Palme is beschuldigd, is een nieuwe 54-ja-
rige getuige opgedoken die heeft verklaard de
verdachte aan een alibi te kunnen helpen. De
nieuwe getuige zou de verklaring kunnen ver
sterken van Algot Asell, de enige getuige die
tot nu toe iets ten gunste van Pettersson heeft
gezegd. De openbaar aanklager in het proces
heeft gesuggereerd dat Asell een ziekelijke leu
genaar is. De 68-jarige conciërge heeft gezegd
dat hij Pettersson op het tijdstip van de moord
in een treinstation van een voorstad van Stock
holm heeft gezien. Het alibi van de nieuwe ge
tuige zal het vonnis van de rechters waarschijn
lijk niet meer beïnvloeden. Maar in hoger
beroep zou het wel meegenomen kunnen wor
den.
(Van onze correspondent
Bob van Huët)
PARIJS Onder aanvoe
ring van de populaire zan
ger Renaud heeft een aan
tal linkse organisaties in
Frankrijk besloten in Pa
rijs een alternatieve eco
nomische top te houden.
Met deze „armentop" pro
testeren de initiatiefne
mers tegen de keuze van
president Mitterrand om
de komende herdenking
van de Franse revolutie in
Parijs te laten samenval
len met de jaarlijkse top
van de zeven rijkste lan
den ter wereld, de G-7.
„G-7 is de club van de poen en
die heeft niets te maken met
de beginselen van de revolu
tie: vrijheid, gelijkheid en
broederschap", aldus een boze
Renaud, die bij de laatste pre
sidentsverkiezingen nog cam
pagne voerde voor Francois
Mitterrand. Tot groot ongenoe
gen van het Elysée heeft ook
de invloedrijke (aan de socia
listische partij verbonden)
jeugdbeweging SOS-Racisme
zich solidair verklaard met
Renaud.
Vandaag vindt een gratis
openluchtconcert op de Place
de la Bastille in Parijs plaats:
„Tegen apartheid en voor
kwijtschelding van de schul
den aan de Derde Wereld".
Parallel aan de economische
top in Parijs zal op 15 en 16
juli de alternatieve armentop
plaatsvinden. „Als de zeven
rijkste landen de revolutie
gaan herdenken wil dat zeg
gen dat zevenentachtig pro
cent van de wereldbevolking
van het feest uitgesloten
wordt", aldus de Engelse
schrijfster Susan George, een
van de initiatiefnemers.
Bedoeling van dit tweedaagse
overleg, met vertegenwoordi
gers uit zeven arme tot zeer
arme landen (Burkina Faso,
Zaïre, Mozambique, Bangla
desh, de Filippijnen, Haïti en
Brazilië) is om tot een slotver
klaring te komen die zich on
der meer richt tot de „verant
woordelijke ambtenaren van
de wereldbank". Volgens de
strijdvaardige Susan George
wordt over het lot van miljoe
nen mensen in de Derde We
reld „beslist door mensen die
niet op democratische wijze
gekozen zijn. Dat is strijdig
met een van de grondbeginse
len van de Franse revolutie".
Op de armentop zal worden
gepleit voor kwijtschelding
van de schuldenlast aan de
arme landen.
Tijdens de een
dag van de jaarll
se feestweek in I
Spaanse Pamplc
lopen jonge mann
voor „hun leve
Gedurende de <j
zend meter lan
loop 'door de st
ten van de s|
naar de arena w
den 29 deelnemi
door stieren y
wond. Toch troklj
de stieren aan I
kortste end; gist
avond tijdens
stieregevechten 1
ze alle gedood.
FOTO:
RAAD VOOR DE SCHEEPVAART:
AMSTERDAM Het ge
zag aan boo^d van de che-
micaliëntanker Maassluis
van de Rotterdamse rede
rij Nedlloyd, die in de
nacht van 14 op 15 februa
ri van dit jaar voor de
rede van de Algerijnse ha
venplaats Skikda te plet
ter sloeg en zonk, heeft
met het kiezen van de an
kerplaats een groot risico
genomen.
Dit stelt de Raad voor de
Scheepvaart in Amsterdam in
zijn gisteren gepubliceerde uit
spraak over de ondergang van
de Maassluis. Door de ramp, de
grootste Nederlandse scheeps
ramp van na de Tweede We
reldoorlog, verloren 27 opva
renden het leven. Slechts twee
Indonesische gezellen over
leefden de ramp.
De Raad komt bovendien tot
de conclusie dat de ketting van
het stuurboordanker onvol
doende lengte had. Toen dit
anker vervolgens begon te
krabben over de zeebodem, is
verzuimd die ankerketting
meer lengte te geven en nage
laten ook het bakboordanker
te laten vallen.
Verkeerde plaats
De gekozen ankerplaats was
volgens de Raad bruikbaar
voor een paar uur bij goed
weer. Maar niet voor een hele
nacht in wintertijd. Vooral
niet omdat was gewaarschuwd
voor windkracht 8. De Maas
sluis had zijn eigen manoe-
vreerruimte (en die van de
twee naastliggende schepen)
„zeer beperkt" door tussen
twee tankers te ankeren, aldus
de Raad.
Daarbij merkt de Raad op dat
een tanker met gevulde bal-
lasttanks, hetgeen met de
Maassluis het geval is, bij har
de wind moeilijk manoevreer-
baar is. Het schip heeft dan
veel windvang. Toen de Maas
sluis aankwam, was er al spra
ke van windkracht 4 tot 5.
De omstandigheden waaron
der de Maassluis uiteindelijk
verging windkracht 10 en
elke 2 minuten golven van
ruim negen meter hoogte
waren niet voorspeld. Maar
dat neemt volgens de Raad
niet weg dat wel voor wind
kracht 8 was gewaarschuwd.
„Voorts liet de tijdsduur waar
in de wind toenam het nemen
van maatregelen toe", aldus de
Raad.
Niet onderkend?
Rond tien uur constateerde de
kapitein van de nabijgelegen
tanker British Tay dat de
Maassluis circa 185 meter was
afgezakt, in de richting van de
pier. Toen hadden al meteen
drastische maatregelen moeten
worden genomen. De British
Tay noch de nabijgelegen Al-
mare Terza heeft echter „eni
ge actie op de bak van de
Maassluis waargenomen". „De
vraag rijst dan ook of het
krabben van 22.00 uur is on
derkend op de Maassluis, dan
wel of men van de mogelijke
consequenties was doordr
gen", aldus de Raad. Een i
later bevond de Maassluis 2
in een „hoogst gevaarlijke
tuatie".
De havenautoriteiten hebl
tweemaal een sleepboot n
de Maassluis gestuurd, m
die moesten gedwongen d
de weersomstandigheden
verrichterzake terugkeren.
Raad betwijfelt of de haven
toriteiten in Skikda wel
middelen hadden om een
fectieve redding uit te voei
Gasramp
Alle voor anker liggende sq
pen evenals de binnen de I
ven van Skikda liggende scl
pen kwamen die nacht in;
problemen, aldus de Raad.
zonder kritiek was de situi
van de binnenliggende tan|
Tellier, waarvan 's nachts
trossen braken terwijl
schip vloeibaar gas aan het
den was. In een wolk van
met voorbijgaan van alle
perkingen en veiligheden v
liet dit schip de haven. „Sk
da is aan een gasramp
snapt", aldus de Raad.
Tot slot komt de Raad tot tv
aanbevelingen voor de red
naar aanleiding van de ra)
met de Maassluis. Er rr
door een gezaghebbende
stantie studie worden ven
en richtlijnen worden oj
steld naar het gebruik van
kers.
Nedlloyd heeft geen comrri
taar gegeven op de bevinfi
gen en aanbevelingen van!
Raad voor de Scheepvaart
SUSKE EN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL
ISLAMABAD Er is één
ding, zo zegt de Paki
staanse premier Benazir
Bhutto (32), dat iedereen
over haar weten moet: „Ik
heb veel geduld. Dat heb
ik altijd gehad".
Dat geduld had ze ook wel no
dig in de jaren van het militair
bewind van generaal Zia na de
executie van haar vader in
1979. Het duurde tot vorig jaar
eer de democratie in Pakistan
werd hersteld en zij in decem
ber tot premier werd be
noemd, nadat haar Pakistaan
se Volkspartij (PPP) de eerste
vrije verkiezingen sinds 1977
gewonnen had.
Deze week legt Bhutto een
staatsbezoek af in Groot-Brit-
tannië. Zij is daar met open ar
men ontvangen als leider van
een nieuwe democratie. Het
feit dat'Pakistan in de herfst
weer mag toetreden tot het
Britse Gemenebest onder
streept nog eens hoezeer Pa
kistan onder haar bewind ver
anderd is.
Bhutto ziet zich echter op na
tionaal niveau geconfronteerd
met ernstige economische en
politieke problemen. Regelma
tig demonstreren voor haar se
cretariaat te Islamabad groep
jes arbeiders van de PPP. Zij
hebben gevangen gezeten on
der het bewind van generaal
Zia en eisen nu werk van de
huidige regering die echter
niet voldoende banen beschik
baar heeft.
Verder is er een groeiende, op
rechte bezorgdheid dat Bhutto
niet echt grip heeft gekregen
op het politieke apparaat door
dat zij zich teveel heeft laten
meeslepen in een vruchteloze
vete met haar voornaamste ri
vaal Nawaz Sharif, leider van
de rechtse Islamitische Allian
tie (IDA) en hoofd van de op
positieregering in Punjab.
Bhutto wijst echter alle ver
antwoordelijkheid voor de
slechte verhouding tussen
Punjab en de centrale regering
van de hand. „Dit is geen
strijd tussen de regering in
Punjab en de federale rege
ring, maar tussen de PPP en
de IDA binnen Punjab en dat
is heel begrijpelijk. Het federa
le kabinet heeft hier niets mee
te maken".
Sommigen zullen hun wenk
brauwen optrekken bij deze
uitlatingen, gezien de constan
te publieke scheldpartij tussen
Sharifs regering en een aantal
federale ministers, maar Bhut
to wijkt geen voetbreed. „We
hebben nooit serieus gepro
beerd ons te ontdoen van Sha
rifs regering", zo zegt zij, en ze
voegt hier nog aan toe dat de
federale regering „onschuldig"
is als het gaat om gebrek aan
medewerking.
Vreedzame coëxistentie heeft
nooit echt tot de waarschijn
lijkheden behoord. Iedere
kans hierop is in de grond ge
boord door Sharifs intriges
met legereenheden vorig na
jaar, toen hij probeerde te
voorkomen dat er verkiezin
gen gehouden werden. Verder
vermoedt de PPP dat Sharif
gefraudeerd heeft bij de pro
vinciale verkiezingen om in
het geval van een nek-aan-
nekrace verzekerd te zijn van
de overwinning. Dit was voor
de PPP genoeg reden om na
de verkiezingen een venijnige
campagne tegen Sharif per
soonlijk op gang te brengen.
Bhutto zelf schrijft zowel de
slechte relatie met de regering
in Punjab als de dwang die
haar wordt opgelegd hervor
mingen uit te voeren toe aan
het feit dat „de mensen die
met generaal Zia geassocieerd
waren zich niet hebben kun
nen neerleggen bij de uitkomst
van de verkiezingen. Zij pro
beren telkens weer moeilijk
heden uit te lokken. Ze voeren
onderhandelingen met het mes
op tafel en ik vind dat stui
tend. Blijkbaar denken deze
mensen dat macht voorbehou
den is aan diegenen met geld".
Trots
Veel van Bhutto's eigen aan
hangers schijnen dit overigens
ook te denken. Haar persoon
lijke loyaliteit ten opzichte van
de democratie wordt door nie
mand in twijfel getrokken,
ben ingenomen ten opzichte
van Pakistan.
Bhutto ontkent overigens ten
stelligste dat haar bewind de
Pakistaanse elite zou bevoor
delen. „Het is een feit dat in
Pakistan de armen geen geld
hebben om belasting te beta
len, en de rijken te machtig
zijn om zich de moeite te ge
ven. Maar we proberen hier
iets aan te doen. We proberen
het belastingnet waterdicht te
maken".
Met haar strijd tegen de on
derdrukking van vrouwen in
Pakistan heeft Bhutto tot nog
toe weinig succes gehad. De is
lamitische wet, waarin die on
derdrukking is vastgelegd, is
moeilijk te veranderen aange
zien Bhutto in het parlement
geen absolute meerderheid
heeft. Daarnaast werken de
Pakistaanse vrouwen zelf de
verbetering van hun situatie
tegen. Zij zijn arm en ongelet
terd en interesseren zich
slechts voor twee dingen; in de
eerste plaats de primaire le
vensbehoeften als eten, kleren
en onderdak, en in de tweede
plaats bescherming van hun
rechten binnen de familie.
Bhutto krijgt, haar inspannin
gen ten spijt, dus nauwelijks
een voet aan de grond.
Uitstraling
Ondanks alle problemen zijn
er echter twee punten die in
Bhutto's voordeel werken. Ze
leidt een partij waarbinnen de
meningen onverdeeld zijn en
ze heeft de uitstraling van een
nationaal leider
Het is onwaarschijnlijk dat
president Ghulam Ishaq Khan
of het leger de oppositie aan
de macht zouden willen hel
pen, op het gevaar af dat de
politieke situatie in Pakistan
wel bijzonder instabiel zou
worden. Bhutto's positie lijkt
dus voor de komende tijd re
delijk veilig. Misschien krijgt
ze genoeg tijd om de taak die
ze zichzelf gesteld heeft, de de
mocratie in haar land duur
zaam te herstellen, te volbren
gen; een taak waarvoor ze al
haar geduld nodig zal hebben.
ANATOL LIEVEN
(c) The Times - Londen
Ik moet en zal het geheim
van de levende popoen le
welen komen en jullie zul
len mij dat bezorgenRites
is l oeffes laanI/iets is le
laagHel doet
middelenRis
jullie falen, ben je nergens
meer veilig voor mun
wraak Begrepen
zelfs niet door de mensen die
voor het overige zeer kritisch
tegenover haar staan.
Het herstel van een democrati
sche atmosfeer in Pakistan is
haar grootste trots. „Wij heb
ben de wezenlijke vrijheid
hersteld. Het staat nu iedereen
vrij een vergadering of pro
testbijeenkomst te organiseren.
Wij hebben de politieke stabi
liteit van het land hersteld. Er
is volledige persvrijheid en po
litiek gezien wordt openheid
nagestreefd".
Ook is Bhutto tevreden over
de begroting. Ondanks het
„bankroet" dat de huidige re
gering van Zia erfde, heeft de
regering geen bezuinigings
maatregelen hoeven nemen
die de mensen de straat op
zouden jagen. Dit is hoofdza
kelijk te danken aan de milde
re houding die Amerikaanse
geldschieters en het Interna
tionaal Monetair Fonds heb
De Pakistaanse premier Bhutto inspecteert bij haar bezoek aan
Londen een erewacht. Zij besprak gisteren met haar Britse colle-
qa Thatcher de toetreding van Pakistan tot het Britse Gemene
best.
FOTO: AP
[u/g vrezen een aanval )n belparh^DRRR 2JH2E!' (en
van de