ih
Gorbatsjov naar Frankrijk
ondanks begrafenis Gromyko
Wei jers: plan Dekker niet te snel invoeren
Brusselse randgemeente
discrimineert Franstaligen
Miljoenen Russen
kopen Hongaarse
winkels leeg
Lezen
iservice
RONDJE TEXEL
B
BINNENLAND
&e\dM<Bowumt
DINSDAG 4 JULI 1989 PAGINA I
Alibi voor verdachte
van moord op Palme
STOCKHOLM De man die ervan
wordt verdacht de Zweedse premier Pal-
me te hebben vermoord, kan dat niet ge
daan hebben. Op het moment van de
moord bevond verdachte Christer Pet-
tersson zich op een metrostation ver uit
het centrum van Stockholm, zo ver
klaarde gisteren een 68-jarige getuige.
„Het proces is nog niet voorbij, maar
deze ontwikkeling doet de weegschaal
zeker overhellen ten voordele van de
verdachte", was het commentaar van de
jurist Claes Borgstrom voor de Zweedse
radio. Eerder hebben enkele getuigen
verklaard dat zij de verdachte wel heb
ben herkend als de moordenaar. De pro
cureur houdt donderdag zijn requisitoir.
Komende maandag spreekt de advocaat
van Pettersson zijn pleidooi.
Goelag Archipel in
Russisch maandblad
MOSKOU De rehabilitatie van de
Sovjetrussische schrijver Aleksandr
Solzjenitsyn lijkt ophanden. Het lite
raire maandblad Novy Mir heeft be
sloten vanaf augustus grote fragmen
ten te publiceren uit de Goelag Ar
chipel. Daarin beschrijft Solzjenitsyn
het systeem van werkkampen en po
litieke onderdrukking sinds de op
richting van de Sovjetunie. Volgend
jaar zullen, met toestemming van de
schrijver, andere werken van Solzje
nitsyn die nooit in de Sovjetunie zijn
gepubliceerd eveneens in Novy Mir
verschijnen. Eerdere plannen de
Goelag Archipel uit te geven strand
den verleden jaar nog op verzet van
het Kremlin.
VS leveren Afghanen zeer
moderne wapens
ISLAMABAD De Verenigde Staten zou
den het Afghaans verzet geavanceerde wa
pens hebben geleverd ter waarde van 2,4
miljard gulden, om deze zomer de oorlog te
gen de communistische regering in Kabul op
te kunnen voeren. Dat heeft het officiële Af
ghaanse radiostation Bakhtar bekendge
maakt. Vorige week zei de Amerikaanse ge
zant bij het Afghaanse verzet dat Washing
ton de mujaheddin blijft steunen, ondanks de
terugtrekking van de Sovjettroepen uit Af
ghanistan eerder dit jaar. „Het verzet krijgt
wapens in voldoende hoeveelheden om de
beslissende overwinning te behalen in de na
bije toekomst", aldus VS-vertegenwoordiger
Tomsen. Hij zei echter niet wat voor soort
wapens Washington leverde. Overigens gaat
de Russische wapenhulp aan de Afghaanse
regering ook onverminderd verder.
Avondopleiding
informatica - ingenieur
DELFT Enige tientallen studenten
starten op 28 augustus aan de Techni
sche Universiteit Delft hun avondop
leiding technische informatica, de
enige die ons land kent. De eerste
twintig studenten zijn vorige maand
reeds ingeschreven. Met deze oplei
ding in deeltijd wil de TU tegemoet
komen aan de grote vraag naar infor-
matica-ingenieurs. De opleiding tech
nische informatica in Delft gaat uit
van de faculteit technische wiskunde
en informatica. De avondopleiding is
bedoeld voor mensen die al werken
op het gebied van de informatica
maar een aanvullende opleiding
wensen, en voor degenen die na bij
scholing willen overstappen uit een
verwant vakgebied.
Nieuwe leider
van Sudan belooft
eerlijk proces
KHARTOUM De Sudanese politici
die sinds de coup van afgelopen vrij
dag zijn gearresteerd, krijgen een
eerlijk proces. Degenen onder hen
die schuldig worden bevonden aan
corruptie worden echter zwaar ge
straft. Dat heeft de nieuwe leider van
Sudan, generaal Omar Hassan al-Bas-
hir, verklaard tegenover buitenland
se journalisten. Bashir zei dat hij er
persoonlijk op zal toezien dat de op
gepakte politici eerlijk worden be
recht voor noodtribunalen. „Maar de
straffen voor schuldigen zullen zwaar
zijn, omdat de misdaden die jegens
het Sudanese volk zijn gepleegd erg
groot zijn".
Opnieuw acht jaar geëist
wegens doodslag op tante
DEN HAAG De 25-jarige Sh. A., die een ja
geleden in Vlaardingen zijn tante doodschoot,
door de rechtbank in Rotterdam terecht veroo
deeld tot acht jaar gevangenisstraf. Dat stelde g
teren de procureur-generaal bij het gerechtshof
Den Haag, mr. B. de Hoogh. Net als bij de beha
deling door de rechtbank bleef het motief voor i
aanslag maandag bij het hof nogal duister. De ta
te, een arts, had moeilijkheden met haar man, ei
chirurg. A. wilde daar volgens eigen zeggen ie
aan doen. Hij arrangeerde een gesprek met zi
tante en nam daarbij een pistool mee dat hij v;
een andere oom had gekregen. De procureur-gen
raai hield het op doodslag. A.'s raadsman, mr.
Spong, noemde het een „uit de hand gelopen b
dreiging met geweld" door een „chaotische en p
niekeringe jongeman". Hij bepleitte een lagej
straf.
FRANSEN NIET TEN PROOI AAN „GORBIMANIE"
Op de Champs-Elysées in Parijs wapperen de Sovjet-vlag en de
Franse driekleur broederlijk naast elkaar als verwelkoming van
de Russische gast. FOTO: ap
MOSKOU Sovjet-leider
Michail Gorbatsjov zal
morgen niet de begrafenis
bijwonen van Andrej Gro
myko, de zondag overle
den voormalige Russische
minister van buitenlandse
zaken. Gorbatsjov is van
daag volgens plan naar
Frankrijk vertrokken
voor een driedaags be
zoek, waarbij hij in
Straatsburg ook de Raad
van Europa zal toespre
ken.
De begrafenis van Gromyko
wordt overigens geen be
langrijke officiële ceremonie,
maar zal meer een familie
aangelegenheid zijn. De man
die bijna dertig jaar het
„grimmige, stenen gezicht"
was van de Sovjet-diploma-
tie, en die door het persbu
reau Tass een van de „be
langrijkste staatslieden van
de vorige generatie" werd
genoemd, wordt niet bijgezet
in de muur van het Kremlin,
zoals het geval was met vroe
gere Sovjet-leiders als Josef
Stalin en Leonid Breznjev.
Kerkhof
Gromyko wordt begraven op
het kerkhof Novodjevitsji in
Moskou, het terrein van een
oudklooster aan de oevers
van de rivier de Moskwa.
„Dit is wat hij wilde", aldus
Sovjet-premier Nikolaj Ryzj-
kov. Op het kerkhof ligt be
halve leidende culturele en
wetenschapsmensen, ook Ni-
kita Chroestsjov begraven,
die Gromyko in 1957 tot mi
nister van buitenlandse za
ken benoemde.
Gorbatsjov maakte het over
lijden gisteren bekend bij de
opening van de zitting van
de Opperste Sovjet. „Ik hoef
niet veel te zeggen over An
drej Andrejevitsj", aldus de
Sovjet-leider. „Zijn hele le
ven was verbonden met onze
geschiedenis, met onze suc
cessen, met onze problemen,
met alles wat een man over-
de gebeurtenissen staat".
Gereserveerd
Tijdens zijn bezoek aan
Frankrijk zal Gorbatsjov
moeten vaststéllen dat de
Fransen een stuk gereser
veerder zijn over het welsla
gen van zijn hervormingspo
litiek dan de Westduitsers. In
de Franse hoofdstad worden
niet de mensenmenigten ver
wacht die de Sovjet-leider
begroetten toen hij van 12 tot
15 juni een bezoek aan de
Bondsrepubliek bracht.
Blijkens een recent opinie
onderzoek is meer dan de
helft van de Fransen van
mening dat Gorbatsjovs
machtsbasis nog erg smal is
en dat diens perestroika-poli-
tiek zich in de praktijk nog
geheel zal moeten bewijzen.
Naast het tekenen van een
twintigtal bilaterale akkoor
den over onder meer samen
werking in de ruimte en de
gezamenlijke produktie van
high-definition televisie's wil
Gorbatsjov het bezoek ge
bruiken om zijn hervor-
mingsspolitiek en eerdere
ontwapeningsvoorstellen te
genover de aarzelende Fran
sen verder toe te lichten.
Gorbatsjov weet dat de Fran
sen niet vooraan staan bij het
uiten van lof op zijn-hervor
mingspolitiek. „Er worden
hier nogal wat twijfels ge
uit", stelde Gorbatsjovs advi
seur, Vadim Zagladin, giste
ren op een persconferentie in
Parijs vast. „Wat betreft de
populariteit van Gorbatsjov
en het oordeel over de pere
strojka blijven de Fransen
achter, maar daarin is veran
dering aan het komen", al
dus Zagladin.
Lege handen
Hij zinspeelde erop dat dat
zou kunnen gebeuren door
een nieuw ontwapenings
voorstel dat Gorbatsjov ver
moedelijk op zijn tweede be
zoek aan Frankrijk zal pre
senteren. „U weet dat de
heer Gorbatsjov nooit ergens
met lege handen komt", zei
Za^ladin.
Protest tegen massamoord
Woedende Indiërs staan klaar om met stenen te gooien als een trein ondanks de algemene stakinj
het station van Bombay uitrijdt. Met de staking protesteren de Indiërs tegen de massamoord op 2(
hindus door separatistische sikhs in de Punjab. Winkels en bedrijven in de hoofdstad Bombay el
andere grote steden in de deelstaat Maharastra bleven dicht. De beurs van Bombay, het financiël
centrum van India, schortte de noteringen op. FOTO: A
Molukkers willen Nederland
dwingen banen te realiseren
UTRECHT De organisatie voor Molukkers in ons land, Badan
Persatuan, onderzoekt hoe het de Nederlandse staat juridisch
kan dwingen het zogenoemde duizendbanenplan toch te laten
uitvoeren. Het in 1986 gestarte plan, waarbij duizend Molukkers
in dienst van de overheid zouden komen, loopt heel slecht. Tot
nu toe zijn slechts 384 Molukkers daadwerkelijk aan een baan
geholpen.
Badan Persatuan twijfelt overigens nog aan dat cijfers van het
coördinerend ministerie van binnenlandse zaken omdat „verifi
catie" van het getal wordt bemoeilijkt. Binnenlandse Zaken
maakte twee weken geleden al bekend dat het plan niet loopt
zoals het moet. Ex-commissaris van de koningin in Drenthe,
Oele, werd onlangs nog de boer opgestuurd om bij lagere over
heden en gesubsidieerde instellingen arbeidsplaatsen los te krij
gen. Hij slaagde slechts gedeeltelijk.
Via twee geprivatiseerde instellingen (waaronder een dochter
van hat Vendex-concern) werden tot nu toe 211 van de beoogde
700 banen gerealiseerd. De rijksoverheid plaatste intern 173 Mo
lukkers, terwijl dat er 300 hadden moeten zijn. Tweeduizend
Molukkers volgden ondertussen wel cursussen, maar uitzicht op
een baan hebben zij nauwelijks.
GRONINGEN De invoering
van het plan Dekker waarbij
de ziekenfondsen en de parti
culiere ziektekostenverzekerin
gen naar elkaar toe moeten
groeien, moet niet te snel ge
beuren. Het tempo moet er
weliswaar inblijven, maar de
invoering moet stap voor stap
geschieden zodat de zieken
fondsen de organisatorische
veranderingen kunnen bijhou
den.
Dat betoogde gisteren oud-ka
merlid S. Weijers, thans voor
zitter van de Vereniging van
Nederlandse Ziekenfondsen.
Volgens Weijers zijn er mensen
die voorspellen dat de snelle
invoering van een nieuw stelsel
van ziektekostenverzekeringen
tot even grote problemen kun
nen leiden als bij de studiefi
nanciering of het nieuwe pas
poort. „Dat mag misschien wat
overdreven klinken. Maar als
voormalig vice-voorzitter van
een parlementaire enquête
commissie meen ik toch dat we
goed moeten uitkijken voor de
gevolgen van een te rigoureuze
invoering van Dekker".
Weijers, sinds 1 juli in functie,
betoogde ook dat er op moet
worden toegezien dat zieken
fonds- en particuliere sector
vergelijkbare stappen moeten
zetten om naar elkaar toe te
groeien. „Het kan niet de be
doeling zijn dat de ziekenfonds-
sector wordt geconfronteerd
met allerlei maatregelen, ter
wijl er in de particuliere sector
weinig gebeurt".
-(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
BRUSSEL pe Belgische
premier Wilfried Martens
blijft in zijn land taalproble
men houden. Deze kéer is het
niet Voeren, maar de Brusselse
randgemeente Overijse die
hem kopzorg baart.
Een Nederlands-sprekende
Vlaamse madam vertelde vori
ge week op radio en tv dat het
gemeentebestuur van het vil
ladorp in de Brusselse rand
haar bouwgrond had gewei
gerd, enkel en alleen omdat zij
met een Fransman is ge
trouwd. Met haar publieke op
treden vestigde de Vlaamse de
aandacht op een schrijnende
misstand: in Overijse blijkt het
gemeentebestuur het Frans in
te dammen door onroerend
goed-handelaren die met niet-
Nederlandstaligen zaken doen
een boete van de helft van de
verkoopprijs op te leggen.
De maatregel zelf zou redelijk
effectief zijn, maar Martens
nam er afgelopen weekend in
harde bewoordingen afstand
van: hij noemde haar strijdig
met de grondwet en de Euro
pese Conventie van Mensen
rechten. Daarover zijn nu de
gemeente Overijse en de
Vlaamse deelregering weer
kwaad, want zij waren juist
bezig een humaner „oplossing"
uit te werken.
In Brussel en omgeving is de
toenemende verfransing veel
Vlamingen al jaren een doorn
in het oog, temeer nu zij bij de
verkiezingen voor de eerste
Brusselse gewestraad, twee
weken geleden, maar 11 van
de 64 zetels in de wacht sleep
ten. Martens wil nu, als Over
ijse niet snel maatregelen
neemt, een regeringscommis
saris sturen.
SUSKE EN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL
[]k den zelfs fern kindIdlcn vr/eftrn/en hlrmr
volMssrne In sleth nuje armpjes rrwr m de lucht ,k:
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
ZAHONY Ooit was Za-
hony een rustig klein
Hongaars grensplaatsje
waar een verkeersongeluk
het nieuws van de maand
was. Nu wordt het over
spoeld door miljoenen
Russische dagtoeristen,
koopjesjagers in een con
sumptieparadijs.
Deze toevloed van Russen is in
maart begonnen, toen Moskou,
als bewijs van politieke good
will, alle grensrestricties ophief
voor de inwoners van vier aan
Hongarije grenzende districten.
Met dit besluit wilde de Russi
sche regering de omstandighe
den verbeteren van de' 200.000
man tellende Hongaarse min
derheid in de Sovjetunie. Maar
die opheffing heeft, in plaats
van zoals beoogd familiehere
niging te bevorderen, een
stormloop op de Hongaarse
winkels tot gevolg gehad.
De twee regeringen verwacht
ten per. jaar ongeveer 300.000
bezoekers; in mei alleen al
kwamen er echter 1.500.000,
met de trein, auto of bus, op de
fiets of te voet. Op topdagen
trekken 100.000 Sovjetburgers
door Zahony en laten een spoor
achter van lege planken en rot
zooi. De inwoners van de stad
spreken van een „sprinkhanen
plaag".
Bij zonsopgang vormen zich
lange rijen voor de twee super
markten die de stad rijk is en
die ingesteld zijn op de vijfdui
zend inwoners. Om twaalf uur
is alles uitverkocht. De bezoe
kers kopen alles, van melk tot
wasmiddelen. De lokale klan
ten van de winkels praten over
de bezoekers met haat in hun
stem: „Ze hebben geen manie
ren, storten zich op de koop
waar en grissen dingen uit onze
handen". Hun beproeving is
echter bijna ten einde. Op een
braakliggend terrein in het
centrum van Zahony worden
nieuwe winkels gebouwd door
Hongaarse ondernemers die
hun slag willen slaan uit de
oost-west handel. „We krijgen
hier alles, van Parijse mode tot
Japanse elektronica", zegt een
van hen. Zijn winkel, volge
stouwd met JVC videorecor
ders en .Sony televisies, loopt
als een trein.
Jungle
Ook westerse ondernemingen
gaan nu investeren in Zahony.
Een Westduitse en een Oosten
rijkse maatschappij zijn van
plan een groot warenhuis in de
stad te bouwen.
Duizenden Polen, de hande
laars en bankiers van oostelijk
Europa, hebben een parkeer
terrein aan de rand van de stad
overgenomen en de ruimte be
nut voor een permanent geo
pende markt. Die zogenoemde
„Comecon markt" is een wette
loze jungle van ongebreidelde
vrije onderneming waar bijna
alles verkocht wordt tegen bij
na alle valuta. „Polen hebben
de reputatie dat ze agressief
zijn", zo zegt een. gemeente
functionaris „daarom durft de
politie er niets aan te doen".
Maar de gemeente pikt er na
tuurlijk stiekem ook een graan
tje van mee; het parkeerterrein
wordt verhuurd aan een onder
neming in Boedapest die exor
bitante „parkeertarieven" re
kent en een gedeelte van de
opbrengst daarvan aan de ge
meente afstaat. En zo is ieder
een tevreden. Op ieder mo
ment van de dag of nacht ligt
koopwaar uitgestald op de da
ken en motorkappen van rond
de vijfhonderd Poolse auto's,
van Fiats tot Mercedessen.
Kinderen soezen op de achter
bank, was hangt aan de anten
ne. Op kleine kampvuurtjes
wordt eten gekookt.
De eigenaars van de auto's zijn
de laatste ware nomaden in Eu
ropa. Zij trekken door het con
tinent en oliën de logge han
delsmachine in het Oostblok.
Zij hebben er slag van goede
ren op te kopen die in een an
der land voor drie keer de oor
spronkelijke prijs verkocht
kunnen worden en zijn bijzon
der goed op de hoogte van fluc
tuaties op de valutamarkt.
Smokkel
De Poolse zakenlui hebben in
Zahony een perfect systeem be
dacht: de Russen kunnen er,
dank zij manoeuvres op de
zwarte markt, gratis hun inko
pen doen. Een Rus mag dertig
roebel (ongeveer 110 gulden)
meenemen over de grens. Dit
kan volgens officiële tarieven
tegen Hongaars geld gewisseld
worden. De helft hiervan
wordt uitgegeven op de Come
con markt en de rest wordt in
roebels teruggewisseld volgens
het zeer gunstige zwarte
markttarief.
De Polen, die hier zelf een aar
dig pakketje roebels aan over
houden, smokkelen deze terug
naar de Sovjetunie en kopen er
spullen voor die daar goedko
per zijn, voornamelijk gereed
schap en duurzame elektrische
apparatuur. In Oosteuropa
worden dan ook veel Polen ge
zocht wegens smokkel en valu-
tahandel. Waarom kopen de
Russen deze goederen dan niet
zelf en smokkelen ze naar
Hongarije? Een Pool: „Ze zijn
er te stom voor".
Miljoenen Russen zullen nog
naar Zahony komen. De trek
naar de goudvelden is nog
maar net begonnen.
IMRE KARACS
(c) Thé Times, Londen
Soevereniteit
lidstaten EG
dwingt tot
samenwerking
politie
WARNSVELD - De po:
tie moet binnen de Eur
pese Gemeenschap (E(
meer samenwerken, ai
ders komt uiteindelijk d
soevereiniteit van de lij
staten in gevaar. Wa
door de stijging van
grensoverschrijdende cr
minaliteit zal de behoef
groeien om binnen de El
uniforme regels op te lej
gen, iets waar de lande
nu zo beducht op zijn.
menwerking is daarom d
enige manier om de eige
identiteit zoveel mogelij
te behouden.
Dat zei minister dr. F. Kor
hals Altes van Justitie giste
middag in Warnsveld tijdei
de opening van een bijeei
komst van een groep politii
functionarissen in het kad<
van „Europa 1992" Volgei
Korthals Altes dwingt niet a
leen de éénwording binne
Europa tot samenwerking. I
minister: „Ook de grensove
schrijdende criminalite
neemt steeds meer toe: crim
nele activiteiten waarbij mei
sen van verschillende nation
liteiten betrokken zijn en cr
minaliteit die niet aan
land gebonden is. Harmonisi
tie van de wetgeving kan hiei
door onvermijdelijk worden"
Als landen, volgens Kortha
Altes, op dezelfde manier re
geren op strafbare feite
wordt de plek van de misdaa
minder belangrijk. „Deze ha
monisatie stuit echter op pri
blemen, omdat de lidstaten
eigen soevereiniteit willen b
houden. Maar hoe meer de pi
litiekorpsen effectief samei
werken op verschillende g
bieden, hoe minder de behoe
te aan harmonisatie door mii
del van nieuwe wetgeving is
aldus de minister.
Volgens Korthals Altes is 9
menwerking nodig voor
snelle en betrouwbare uitwi
seling van informatie en a
onmiddellijk actie te onderD
men als daarvoor het verzof
van een andere staat komt.
Kinderzitje in auto
verkleint kans op
wiegedood bij baby
VEENENDAAL Baby's die
in de auto in een kinderzitje
worden vervoerd, lopen een
veel kleinere kans op wiege
dood dan baby's die in een
reiswieg worden vervoerd. Bo
vendien verkleint het gebruik
van een kinderzitje de kans
gewond te raken bij een onge
luk tot bijna nihil. Overigens'
is het vervoer van baby's tot
één jaar per auto sowieso af te
raden, omdat ze vatbaarder
zijn voor luchtverontreiniging.
Dat blijkt uit een studie van
het verkeersonderzoeksbureau
Traffic Test in Veenendaal in
opdracht van Verkeer en Wa
terstaat. Onder kinderen tot 1
jaar komen per jaar 220 geval
len van wiegedood voor. Vijf
tot tien procent daarvan ge
beurt in de auto, en dan vooral
bij baby's in een reiswieg.
(ADVERTENTIE)
Dagtocht
Vertrek: dinsdag 18 juli, vanuit Den Haag
om 7.30 uur en vanuit Gouda om 8.00 uur.
Terugkomst 's avonds om ong. 20.30 uur.
De Waddeneilanden vormen een stukje
schitterend Nederlands natuurschoon.
Na de overtocht vanuit Den Helder maken
we een rondrit over het eiland.
Er wordt een bezoek gebracht aan het
juttersmuseum en u hebt een vrije pauze
om op eigen gelegenheid van het eiland
te kunnen genieten.
Inclusief «vervoer per luxe touring
car 1 x koffie met gebak
entree museum «diner.
■s^SIJTHOFF PERS
