Het kan betermaar er is al veel
geleerd van Otto
LANGS
OMWEGEN
Mechanisch
geplant helmgras
levert grote
besparingen op
FONDS GESTART OM CONTROLE AFVALSTORT TE BEKOSTIGEN
£IDEN OMGEVING
QeidwQowuvnt
DINSDAG 4 JULI 19
89 PAGINA 13
Budget-
J vergroting
j De lange, studentikoze
J man stond kaarsrecht
en in de houding voor
kantonrechter Mors
huis. Het hekje van de
balie leek hij bewust
juist niet te gebruiken
om zich te ondersteu
nen. Ruim een jaar ge
leden was hij met zijn
auto door het rode
licht gereden.
Op de vraag van rechter
Morshuis, of dat klopte,
verklaarde hij: „Dat zou
goed kunnen. Ik vind ech
ter dat er teveel tijd zit
tussen de datum van de
overtreding en het per
post krijgen van een
schikking". Zeven maan
den vond hij te lang. „Ik
vind dat, voor een goede
afhandeling van verkeers
overtredingen, dit sneller
moet gebeuren. Daarom
heb ik de zaak laten voor
komen".
Rechter Morshuis betuigde
daar glimlachend zijn in
stemming mee. Maar hoe
wel officier van justitie De
Moor de hoop uitspreekt
dat dat het Openbaar Mi
nisterie in de toekomst een
groter budget krijgt om dit
soort zaken sneller af te
handelen, eist hij toch een
boete van 190 gulden.
Op de vraag van Morshui
zen of de verdachte zich in
de eis kon vinden, volgde
een tactisch antwoord.
„Als dat bedrag ten goede
komt aan een snellere af
handeling, door het Open
baar Ministerie, ga ik ak
koord", merkte hij gevat
l op. „Ik had al zo'n ver
moeden dat u zo iets zou
antwoorden", verklaarde
Morshuis zichtbaar geamu
seerd. Hetgeen aan het be
drag niets afdeed.
Dilemma
„Ik geef mijn nalatigheid
toe", verklaarde de be
baarde man. Hij had op de
A-44 gereden zonder dat
zijn wagen verzekerd of
APK-gekeurd was. Een
kwestie van vergeten en
laten verlopen. Hij had
een drukke baan en had
zijn auto iedere dag nodig
voor zijn werk. Daarbij
had hij al een afspraak,
,om zijn wagen opnieuw te
laten keuren, gehad.
Op die voor hem ongeluk
kige dag werd hij op de
oprit van de A-44 aange
houden en werd zijn wa
gen, na een kort onder
houd met de politie, weg
gesleept naar het Oegst-
geester bureau. En toen
ontstonden de echte pro
blemen.
„Ik kwam daardoor voor
een dilemma te staan",
verklaarde de man. „Als
mijn auto op het poitiebu-
reau staat kan hij niet ge
keurd worden en hij mag
niet weg omdat hij niet ge
keurd is", hield hij rechter
Morshuis en officier De
Moor voor.
Morshuis was toch wel be
nieuwd hoe dit probleem
nu was opgelost. „Dat was
niet makkelijk geweest",
volgens de verdachte. Er
was volgens hem een
goedwillende agent voor
nodig die bereid was de
regels wat te verbuigen.
„Alles was echter snel
daarna geregeld", volgens
de verdachte.
Officier De Moor ver
klaarde dat het hier om
een zeer serieuze overtre
ding ging. „Als iemand het
slachtoffer wordt van een
aanrijding, veroorzaakt
door iemand die niet ver
zekerd is, geeft het de
grootste problemen de
schade te verhalen", aldus
De Moor. Hij eiste derhal
ve 600 gulden, te storten in
het waarborgfonds. Een
bedrag waar de verdachte
van schrok. „Waarom nu
600 terwijl op de schikking
400 staat".
Rechter Morshuis legde
rustig uit dat de verhoging
gebruikelijk is, als geen
gevolg wordt gegeven aan
het schikkingsvoorstel. Hij
volgde om die reden de eis
dan ook, 600 gulden boete
of 12 dagen hechtenis.
„Is het ook mogelijk dat ik
die dagen in het weekein
de kan uitzitten", was de
aangeslagen reactie van de
andere kant van het hekje.
Morshuis verklaarde aan
het uiterlijk en de gema
nierdheid van de man te
kunnen opmaken dat hij
een grapje maakte. Maar
uit de manier waarop hij
afdroop, met het hoofd
voorover gebogen, was dat
niet op te maken.
LOMAN LEEFMANS
HISTORISCHE VERENIGING WOUBRUGGE BESTAAT 10 JAAR
Ze schijnt best de moeite
waard te zijn, de histori
sche vereniging in de ge
meente Woubrugge. An
ders zou „Otto Cornelis
van Hemessen" zo
heet ze niet rond de
250 leden tellen. Al be
klaagt de huidige voor
zitter, Cees Kroon, zich
een beetje dat hij op
„onze bijeenkomsten"
weieens voor 10 of 12
mensen staat te praten.
Daarom heeft het be
stuur voorlopig het orga
niseren van avonden
maar wat laten schieten.
Maar dat is een bekend
zeer dat menige vereni
ging treft. Niet zelden
schijnt een vereniging
slechts uit een bestuur
van voorgangers te be
staan. Zo ook bij „O.C-
.van H.", waar men te
vens nog beschikt over
een enthousiaste be
schermheer als de hono
rabele burgemeester
Dirk Brouwer de Ko
ning.
En voor de rest staat alles af
gedrukt in „De Jacobslad-
der", de kwartaaluitgave van
de vereniging en thans in
haar 9e jaargang actief. Ge
schiedkundig sterke en niet
voor één heerlijkheidsgaatje
te vangen Cees Kroon uit
Hazerswoude is sinds twee
jaar voorzitter; zijn secretaris
heet Hans van der Wereld,
die ook heel wat in zijn plaat
selijke, historische bagage
heeft, en de penningmeester
is C.Karmelk, wonend aan de
Watermunt; wat een bedui
dende financiële link lijkt te
zijn. Maar nu d&n de opening
van de revue. Vóór ons para
deren „bevlogenen van de
geschiedenis", een geschiede
nis die gegrondvest is in het
veense land met z'n eigen,
typische karaktertrekken.
Om hierin te graven moet je
een zekere dosis geestdrift op
kunnen brengen. Welnu, dat
Naar deze knevel, sabel en het bezoldigd gezag dragende functionaris werd 10 jaar geleden de
historische vereniging in Woubrugge vernoemd: Otto Cornelis van Hemessen, veldwachter en
lokaal historicus. Op deze foto uit 1913 poseert de ambtsdrager, breeduit en martiaal tussen de
wat verdrongen H.J.de Boer, hoofd van de Chr.Nationale school (links), en H.J.Drenthen, hoofd
der openbare school.
doet „Otto Cornelis van He
messen" sinds tien jaar; een
jubileum dat onze aandacht
mag trekken.
Voor een doeltreffend over
zicht bedien ik mij van een
artikel in de jongste Jacobs-
ladder van de hand van Hans
van der Wereld. Er broeide
wat zo vernam ik ruim
tien jaar geleden, onder een
paar lieden uit Woubrugge
en Hoogmade bij wie het his
torisch bloed kroop waar het
niet gaan kon. Daar was op
de eerste plaats de geletterde
dr.Dick de Boer en ook Ge
rard Jansen, assistent-conser
vator in museum „Van He
messen", die een historische
club wilden oprichten, ge
steund door rijksambtenaar
Jan Keyser en Hans van der
Wereld wie geen enkel ge
schiedkundig spitwerk te
diep kan gaan.
Op 12 juni 1979 werd in De
W^jk de oprichtingsbijeen
komst gehouden: 15 aanwezi
gen gaven zich spontaan als
lid op. Zij waren stut en
steun van de nieuwe vereni
ging, die al gauw een een
voudig periodiek te verzor
gen kreeg dat „Het Ottootje"
heette, een naam uit een ze
kere nood geboren, maar nie
mand was er content mee.
Als je jezelf wilde respecte
ren zou je met een nadere
naam moeten komen. Via A5
en A4 formaat kwam men op
„De Jacobsladder". Daarna
werd het orgaan nog enkele
malen aangepast en tegen
woordig bedient de redactie
van de „ladder" zich zelfs
van een personal computer.
Moord aan de
Braassem
De verenigingsavonden ver
toonden aanvankelijk een
opgaande lijn, hetgeen niet in
het minst te danken was aan
een optreden in november
'83 van Van der Wereld die
furore maakte met een lezjng
uit eigen werk: het verhaal
van de wanderhafte Pruis
Heinrich Helmich, die in het
begin der 19e eeuw op het
Braassemermeer zijn zwager
vermoordde. Men huiverde
onder de zeggingskracht van
dit sublieme voorbeeld van
suspense. Als men in die da
gen Hans v.d.W. tegenkwam
sidderde men en werd er wel
gezegd: „Daar heb je die enge
man van het lijk".
Nu kende ik in die dagen
Hans al langer en hij heeft
steeds beloofd voor nog ande
re griezelverhalen te zullen
zorgen. Ik weet dat hij wel
wat aan kan, maar zit daar
nog steeds op te wachten.
Echter, ik heb goede hoop.
Zijn kennis van betamelijke
en onbetamelijke weder
waardigheden is ongehoord
groot.
Maar in '84 was het een eeuw
geleden dat O.C.van Hemes
sen in Woubrugge als ge
meenteveldwachter in func
tie trad, en een uitgebreide
biografie van deze figuur kon
niet uitblijven. Daar werkten
veel familieleden en andere
nazaten aan mee die „het
prachtig vonden dat er een
boek over het leven van
„opa" verscheen". Ook de be
faamde Woubrugse predikant
Alexander Comrie (250 jaar
eerder op de kansel werk
zaam) kreeg een speciale uit
gave ter nagedachtenis. Op
merkelijk ook was in die 80-
er jaren een referaat van
prof.dr.H.van der Linden die
de oprechte Woubruggenaren
in de houdgreep nam. Zo zei
deze hooggeleerde inleider,
nota bene, dat Jacobswoude
nooit bestaan had en voorts
veegde hij de vloer aan met
Op mijn omwegen door
stad en land kom ik
graag mensen tegen. U
kunt mij telefonisch of
schriftelijk vertellen wie
u graag in deze rubriek
zou willen tegenkomen.
Ik ben bereikbaar via
071-122244.
Van Hemessen, die hij „een
fantast" noemde. Woubrugge,
geestelijk en door Hoogmade-
se stemmen gesteund, dreun
de op z'n grondvesten bij het
vernemen van zoveel af
breuk en vermeende laster
Otto aangedaan. Van der
Linden is nooit meer terug
gekomen. Hij ging niet „in
discussie met amateur-histo
rici...", zei hij later.
Geen rozengeur
De historische vereniging,
evenwel, kon niet meer stuk.
Bestuursleden kwamen jui
chend en gingen snikkend.
De activiteiten bleven een
bestuursaangelegenheid en er
werd een traan weggepinkt
toen voorzitter Ineke Bon
tenbal na twee jaar presi
dentschap om haar gezond
heid het veld moest ruimen.
Hans van der Wereld doet
ons inmiddels veronderstel
len, dat tot dan toe het be
staan van „Otto Cornelis van
Hemessen" een kwestie van
rozengeur en maneschijn
was. „Maar dan vergist u zich
deerlijk! In verschillende be
stuursvergaderingen vielen
soms harde woorden". Er
was sprake van botsingen en
budgetten die overschreden
dreigden te worden. „Maar
het was gelukkig nooit zo dat
we vechtend over straat gin
gen als er eens een verschil
van mening was. Discussie
moet kunnen en verschil van
mening moet ook kunnen",
zegt Hans van der Wereld,
ook al zou het prettig zijn als
er louter eendracht binnen
deze historische club heerste.
Laten we nu maar voorbij
gaan aan een oprisping van
Van der Wereld, waarin hij
zegt: „Als wij het niet meer
kunnen, laat dan een jongere
generatie klaar staan om de
fakkel over te nemen". Maar
er is geen sprake van een ou
weman netjesbeleid. Wat mij
betreft: laat Hans maar
schuiven. Zelf zegt hij ook,
bij het 10-jarig bestaan van
de vereniging: „Onze vereni
ging mag nooit ten onder
gaan. We moeten blijven
werken om de geschiedenis
van onze (twee) dorpen zo
goed mogelijk te ontrafelen
en vast te leggen. We weten
dat wij daar velen een plezier
mee doen. Blijft u ons
trouw??!"
Wat doen die 250 leden nu
eigenlijk? Lezen natuurlijk,
per kwartaal in De Jacobs
ladder. En die bestuursleden
maar spitten, tot ze er wat
van krijgen. Woubrugge en
Hoogmade zijn het geheel
van de som, maar in onder
delen erg interessant te ont
leden. Morgen is het doel
waarnaar wij streven, maar
het verleden is erg boeiend
en leerzaam. Dat komt ook
door de activiteiten die de fa
meuze veldwachter aan de
dag heeft gelegd. Jammer, ik
kan niet meer over hem ver
tellen. Er is al eerder over
hem geschreven en de oud
sten onder ons omtrent Wou
brugge kunnen nog wel een
boekje opendoen over Otto,
wiens regelende, politiële
taak, naast het beoefenen
van zijn hooggeprezen hobby,
sterk tot de verbeelding heeft
gesproken.
Anecdotes over veldwachter
en burgemeester doen op
verzoek nog graag de ronde.
Woubrugge heeft een
„Bromsnor" gekend die met
macht en waardigheid be
kleed was en daarbij wroette
in de wortels van een nage
noeg ontgonnen gemeen
schap. Laat nu het tweede
decennium van de Woubrug
se historische vereniging
vruchtbaar zijn. Zoals het bij
na desperate bestuur tot
Woubruggenaren en die van
Hoogmade zegt: „Wij bidden
u, verhoor ons!" Tien jaar en
nu het vervolg. Het is de
moeite waard.
LEIDEN Helmgras, dat
wordt gebruikt om duin
zand vast te leggen en zo
zeewerende duinen in
stand te houden, kan nu
mechanisch worden ge
plant. Bovendien kan de
groei van helmgras gesti
muleerd worden door
stuivend zand, doordat
helmmoeheid van de bo
dem wordt voorkomen.
Dit zijn de conclusies van
een onderzoek, waarop ir.
W.H. Van der Putten on
langs promoveerde aan de
Landbouwuniversiteit van
Wageningen.
'De resultaten van het onder
zoek zijn van belang voor het
kustverdedigingsbeleid. Van
der Putten, die werkt aan het
instituut voor oeologisch on
derzoek in Oostvoorne: „In de
studie die Rijkswaterstaat
heeft uitgevoerd naar de zees
piegelstijging, worden ver
schillende alternatieven aan
gevoerd voor de kustverdedi
ging. Daaronder zijn het terug
trekken van de duinen, het
uitbouwen van de duinen naar
voren en het ophogen van het
strand met zand. Als je voor
die laatste methode kiest, is te
gelijk het helmgras ermee ge
baat, omdat de groei gestimu
leerd wordt door stuivend
zand".
De breedte van het strand
speelt daarbij ook een belang
rijke rol: hoe breder het
strand, hoe beter. Het onder
zoek van Van der Putten, dat
in opdracht van Rijkswater
staat is uitgevoerd, is al drie
keer in de praktijk gebracht.
Zo werd door hoogheemraad
schap Delfland tussen Den
Haag en Hoek van Holland ter
hoogte van Huis ter Heide een
stuk duinen van acht kilome
ter lengte mechanisch met
helmgras gepoot.
Helm is een grassoort die van
nature de vegetatie van bui
tenduinen domineert. Het
taaie gras vestigt zich op hoge
delen van het strand. Daar
ontspruit het uit wortelstok
ken, stengelstukken of soms
uit zaad. Door de aanwezig
heid van helmplanten wordt
de wind gebroken, en als ge
volg daarvan komt stuivend
zand tot rust en worden dui
nen gevormd. Op bestaande
duinen wordt helm aangeplant
om ze tegen verstuiving en af
kalving te beschermen. Helm
groeit zeer goed aan de zeezij
de van buitenduinen, waar re
gelmatig vers strandzand door
de wind wordt gedeponeerd.
Meer landinwaarts is helm
minder.vitaal: het degenereert
en verdwijnt uit de vegetatie.
Eg
Volgens de traditionele poot-
methode, die voor het eerst in
1423 in Voorne werd toege
past, worden planten eerst met
een deel van de ondergronde
stengel afgestoken en weer in
Het poten van helmgras is een tijdrovende en kostbare methode. Onderzoeker ir. W.H. Van der
Putten heeft een mechanische pootmethode ontdekt, die een besparing van zeker dertig procent
oplevert.
FOTO: SP
gesneden en tegelijkertijd on-
dergeploegd. Door ook nog
stro in te leggen of rietbundels
te poten wordt het zandopper-
vlak vastgelegd. Na grootscha
lige toepassing van de nieuwe
methode op Voorne hoefde
slechts vijf procent van het to
tale oppervlak opnieuw te
worden beplant. De zandvast-
legging was zeer effectief. Een
exacte opgave van de kosten
die met deze methode be
spaard kunnen worden, is
moeilijk. Van der Putten: „Dat
is afhankelijk van de opper-
bosjes uitgeplant. Dat gebeurt
in de winter, waarna in het
voorjaar de knoppen uitlopen
en zich nieuwe planten vor
men. Het vaak slecht aanslaan
van, het plantmateriaal, waar
door in het proefgebied op
Voorne drie tot vijf keer ge
poot moest worden, was de re
den om naar een nieuwe me
thode te gaan zoeken. Het een
malig aanplanten van een hec
tare kost 20.000 tot 30.000 gul
den, de herinplantingskosten
komen daar nog bij. Bij het
ontwikkelen van de nieuwe
methode ging Van der Putten
uit van de situatie, dat zich in
een helmduin ondergrondse
stengels bevinden met knop
pen die in rust zijn. Na duinaf
slag kunnen deze stengels op
het strand terecht komen en
onder gunstige omstandighe
den uitlopen en nieuwe scheu
ten vormen. De nieuw ontwik
kelde methode is een geme
chaniseerde versie van dit pro
ces. Ondergrondse stengels
worden machinaal uit het duin
verwijderd en door middel
van een schijveneg in stukjes
vlakte van het te bepoten ter
rein. Op het proefterrein in
Voorne werd 40 hectare me
chanisch beplant en dat lever
de een besparing van dertig
procent op".
Een ander doel van het onder
zoek was de oorzaak van de
degeneratie van helm op te
sporen. Helmgras groeit goed
als de planten regelmatig met
vers zand worden overstoven.
In duinen waar dat niet ge
beurt, degeneren de planten
en verdwijnen tenslotte. In de
plaats van helmplanten komen
dan andere soorten zoals duin
doorn. Degeneratie komt ook
op buitenduinen voor als het
strand smal is en er geen zand
met de wind kan worden aan
gevoerd. Een gedegenereerde
begroeiing op buitenduinen
vergroot het gevaar van win-
derosie,- waardoor de zeewe
rende functie van de duinen
afneemt. Van der Putten toon
de aan, dat zich in het duin
zand schadelijke bodemorga
nismen zoals aaltjes en schim
mels bevinden, die de wortels
van de helmplanten aantasten.
Als de planten regelmatig
worden overstoven met vers
zand, vormen ze voortdurend
wortels in bovenliggende la
gen. Als gevolg hiervan ont
snappen de planten tevens aan
schadelijke bodemorganismen.
Aanvoer van vers zand bevor
dert dus de gezonde groei van
helmgras.
DEN HAAG De pro
vincie Zuid-Holland gaat
een „Fonds Afvalstoffen"
instellen, waaruit het con
troleren van de stort van
bouw- en sloopafval
wordt bekostigd. Het
fonds wordt gevoed door
de beheerders van provin
ciale stortplaatsen en ver
brandingsinrichtingen, die
sinds eind 1988 per ton ge
stort afval twee gulden
voor controle-activiteiten
ontvangen.
Momenteel wordt er in Zuid-
Holland jaarlijks 1.265.000 ton
bouw- en sloopafval gestort,
wat leidt tot een bijdrage van
2.530.000 gulden aan het fonds.
In de toekomst wordt uitge
gaan van een toenemend her
gebruik van het afval waar
door in 1993 nog 925.000 ton
wordt gestort en 1,8 miljoen
naar het fonds vloeit. Tien jaar
later, in 2003, moet de stort
van bouw- en sloopafval zijn
teruggebracht tot 490.000 ton
per jaar. Hiermee zou er nog
minder dan een miljoen gul
den naar het fonds gaan.
Vanaf september van dit jaar
komt er nog een gulden per
ton gestort afval bij. De op
brengst van die heffing zal
worden aangewend voor het
stimuleren van nieuwe tech
nieken en nieuwe hergebruik-
stoepassingen. Deze maatregel
geldt voorlopig voor een jaar.
Het Fonds afvalstoffen wordt
beheerd door Gedeputeerde
Staten.
Een puinbreker berekent per
ton twee gulden en een stort
plaats dertig. Voor afval dat
hergebruikt kan worden geldt
zelfs een heffing van 50 pro
cent, waarmee de tonprijs 45
gulden wordt. Voorlopig is het
storten van puin echter aan
trekkelijker dan het aanleve
ren bii een puinbreker die het
geschikt maakt voor herge
bruik. In de praktijk namelijk
is er op de meeste stortplaat
sen een grote behoefte aan
bouwafval omdat daarmee de
wettelijk vereiste onderafdich
ting gerealiseerd kan worden.
Vaak kunnen puinleveran-
ciers daarom voor niets op
stortplaatsen terecht of krijgen
ze zelfs geld toe. De verwach
ting is dat die situatie niet lang
meer zal voortduren, zodat het
hergebruik daadwerkelijk ge
stimuleerd kan worden.
