Joop van den Ende:
„Ik koop
niemand
weg
„OMROEPEN
HEBBEN
TOCH NEE
GEZEGD
TEGEN
DE STERREN?"
CcicUc Sou^ont'
ZATERDAG 24 JUNI 1989 PAGINA 29
Alj\ALSMEER - „Succes!" Joop van
benden Ende aarzelt geen seconde. Het
va.IWoord ploft neer in de directieka-
met de kracht waarmee de za-
aaterdagkrant op de deurmat valt.
iet antwoord komt sneller dan de
deVraag kan worden gestéld. Wat is
rhenfijn persoonlijke ambitie? Wat wil
t elehij met een kapitaal studiocomplex
ntaaijn Aalsmeer, een musicaltheater in
n Amsterdam en de commerciële
|al^ïender TV 10? „Ik heb maar een
lien joel voor °êen: wat ik nu doe wil
ik succesvol beëindigen".
Klog een poging om zijn drijfveren te
achterhalen. Al die grote projecten, die
die hij zich op de
haalt. Is hij niet bang voor een vrije
De toon wordt ietwat bestraffend,
ook. „Dat is een beetje Neder-
hè. Laten wij vooral niet te groot
Natuurlijk, ik kan elke dag naar
jbeneden vallen. En ik neem de grootste
risico's die er zijn. Maar stel dat er geen
mensen meer zijn die risico's durven ne-
J men. Als Swarttouw niet bij Fokker had
geroepen dat Fokker twee vliegtuigtypes
neti-gaat ontwikkelen, dan had de fabriek nu
>indsniet meer bestaan. Dan hadden wij alle-
Zemaa' êezegd: oh, wat verschrikkelijk,
n ajsBabbel de babbel de babbel. Fokker is
Ne_nu weer een bloeiend bedrijf'.
^Blikvanger
du- Nog geen half jaar geleden: de geblokte
naarverscbijning van Joop van den Ende is
hui-blikvanger in de kranten. Paginagrote in-
Geen woord over TV 10, geen
QQ^'zinspeling op wat Hilversum in rep en
jk inroer zou brengen. Hij had toen toch al
•liike P'annen v00r commerciële televisie?
T-Xp Joop van den Ende formuleert fluweel
zacht. „Die plannen waren er absoluut
PeP"niet", zegt hij met grote stelligheid. ,.Ik
n in heb nooit de echte bedoeling gehad met
een commerciële zender te beginnen. Ik
vind dat het geld dat de Nederlandse kij
ker moet betalen en het geld dat via de
STER ook binnenkomt, voldoende moet
zijn om Nederland 1, 2 en 3 te vullen.
Maar dan moet er wel een reorganisatie
komen. Er gaat te veel geld naar dingen
die niet nodig zijn. Nee, ik ben geen on
derwijzer; ik ga niet zeggen welke dingen
dat zijn. Iedereen die in Hilversum
werkt weet dat er 1,3 miljard gulden bin
nenkomt. Let wel, een en drie tiende
miljard gulden. Het grootste deel daar
van wordt opgebracht door de kijker,
maar de kijker wordt te weinig be
diend".
Goed, wat was dan de aanleiding voor
TV 10?
„De gesprekken met de 'omroepen tus
sen januari en maart waren zo in- en in-
tragisch. De stuurloosheid van die orga
nisaties werd mij duidelijk. Er konden
geen besluiten worden genomen over
programma's. Eind april had ik nog geen
contract afgesloten. Wel toezeggingen,
geen contracten voor het amusement
waarop het publiek wacht. Dat bewijzen
de kijkcijfers. Welnu, bijna al die pro
gramma's (Soundmixshow, Wedden dat
enzovoort) die miljoenen mensen
avondverstrooiing brengen, waren nog
niet gecontracteerd".
Joop van den Ende produceerde de pro
gramma's, de omroepen gingen met de
eer en coryfeeën strijken. Was dat ook
geen prikkel voor TV 10?
„Dat is toch een verkeerde gedachte.
Daar gaat het helemaal niet om. Ik wil
die programma's kunnen maken. Als jij
een krant wilt maken, en het papier
wordt zo dun, foto's worden alleen nog
uit het archief gehaald, de faciliteiten
worden steeds minder...Kortom, het pro-
dukt verarmt, omdat er geen budget is.
Dan moet er iets gebeuren".
Frustratie?
Wordt TV 10 dan niet geboren uit fru
stratie over het negatieve oordeel van de
'kwaliteitskranten' in Nederland?
„Oh nee, daar leef ik al jaren mee. Daar
mee heb ik geen problemen".
De wraak van Joop van den Ende op
wat Hilversum doet of juist niet doet?
„Nee, nee, nee, ik wil mijn werk gewoon
goed doen". De zachte spreektoon wordt
fel, bijna afgemeten. „De politiek is niet
in staat geweest om Hilversum heel
structureel te reorganiseren. Waarom
niet? Waarom wel de orkesten? Waarom
wel de musea? Waarom wel de gezond
heidszorg? En waarom niet Hilversum?
Er gaat heel veel geld om in Hilversum.
Dat werkt als opium. Het komt wel bin
nen".
De smog hoopt zich op rond Schiphol,
maar de sterren blijven flonkeren. Bo
ven Aalsmeer, maar meer nog binnen
het studiocomplex van Joop van den
Ende Productions. Drie weken geleden
de plek voor de presentatie van het ster
rennet van TV 10. De sterren hieven het
glas: André van Duin, Jos Brink, Ron
Brandsteden Henny Huisman, Koos
Postema, Sandra Reemer en Tineke de
Nooij. Het sterrenbeeld van Joop van
den Ende is inmiddels uitgebreid met
Rudi Carrell en Frits Spits. Joop toen:
„TV 10 zal zich onder mijn leiding in
zetten voor de Nederlandstalige cultuur.
TV 10 wordt geen pulpnet".
Joop nu: „Wij hebben onze kont tegen
de krib gegooid. Het kan toch niet zo
zijn dat in Hilversum het seizoen pas
begint in november en al weer eindigt in
maart. Wij brengen alleen in juli en au
gustus een aangepast programma".
Magneet
TV 10 werkt als een magneet. Bijna vijf
duizend mensen solliciteerden naar die
circa veertig tot zeventig vaste plaatsen
die TV 10 te vergeven heeft. De respons
van adverteerders is volgens de teamlei
der „fantastisch". Het televisieprogram
ma staat tot juni 1990 als een huis. Veel
show, veel amusement, veel cultuur,
veel films, veel drama, veel nieuws en
sport. Zaterdag 28 oktober is D-day voor
TV 10, vier weken later overigens dan
Radio Télé Veronique van Lex Harding,
de andere commerciële zender.
De gang naar de directiekamer is een
melkweg vol sterren. Een eregalerij met
staatsieportretten toont de tandpasta-
lach van Ron Brandsteder, de pastorale
blik van Jos Brink en de ondeugende
frisheid van Henny Huisman. De weg
leidt onherroepelijk tot het domein van
Joop van den Ende. Een stijlvolle inrich
ting, die weldadig is. Het staal van de
stoelen glanst rond zwart leder, het bu
reau is onberispelijk. De mathematische
strakheid intrigeert. Het exclusieve zitje
van Jan de Bouvrie zou burgemeester
Gerrit Brokx van Tilburg doen watertan
den. In de boekenkast een grote foto
waarop Henny Huisman de handen
schudt van de paus. Joop van den Ende
pakt de fotolijst. De voldoening straalt
van zijn gezicht. „Een cadeautje van
Henny. Huisman die de paus een hand
geeft. Dat lukt de KRO niet, ons wel".
Jeroen krabbé
Zijn charme overrompelt, het is de
warmte van een ouderwetse koestal die
de stijlheid van het interieur doorbreekt.
Het is donderdag, een dag eerder heeft
Jeroen Krabbé in de VARA-gids vernie
tigend uitgehaald naar Joop van den
Ende. Een oud conflict dat wordt open
gereten. Jeroen Krabbé deze week over
Joop van den Ende: „Het is een man die
doel voor ogen: wat ik nu doe wil ik succesvol beëindigen", zegt Joop van den Ende van
FOTO: PERS UNIE
breder. Met name in de sector nieuws
wordt nog naar versterking gezocht. Te
genover het Journaal plant TV 10 zijn
journaal.
Joop van den Ende: „Ik heb niet de pre
tentie dat wij een beter journaal maken.
Dat vraagt om een traditie van jaren.
Het NOS-journaal is een goed journaal.
Ik moet proberen er iets aan toe te voe
gen, zodat het ietsjes anders wordt. Ja, ik
denk dat het goed is dat nieuws van
meerdere kanten komt. Zoals ik het
prettig vind om meerdere kranten te Je-
zen. Ons nieuws mag niet te links, niet
te rechts zijn, maar ook niet te veel mid-1
denin. Het moet een mening geven".
Hij brandt los. De handen slingeren in
de lucht. Gedreven: „Er is zo'n ontzet
tend lawaai in Nederland over plurifor
me uitingen. Nog een journaal? Ja, waar
om geen tweede journaal? Wat is daar
aan verkeerd? Niets toch?" Of het
nieuws van TV 10 pal tegenover het
NOS-Journaal van 20.00 uur komt, wil
Joop van den Ende niet zeggen. Laat
Hilversum nog maar een maandje gis
sen.
Heeft hij bepaalde mensen op het oog?
„Jaaaaaa. Ik ben al heel lang bezig om
tot een juiste keus te komen. Ik kan pas
echt aan de slag wanneer ik de hoofdre
dacteur heb kunnen aanstellen. Dat i?de
moeilijkste keus. want die bepaalt ook
het gezicht. Die krijgt allé vrijheid".
Naast Koos Postema straks Paul Witte-
geinteresseerd is in macht en geld. Niet
in mensen". En: „Ik hield krankzinnig
veel van die man. Echt als van een va
der. En hoe succesvol je ook mag lijken,
je blijft zo onzeker van binnen. Daar
speelt hij op in. Hij beschermt, bevadert,
verwarmt zijn sterren. Maar het is het
verhaal van Faust en Mefisto. Je ver
koopt je ziel aan de duivel. En die doet
zich nooit als duivel voor, maar als een
heel bijzonder iemand".
Het is het antwoord van Jeroen Krabbé
op de handreiking die Joop van den
Ende een half jaar geleden maakte in een
interview met Vrij Nederland. Joop van
den Ende toen: „Toch begrijp ik het nog
steeds niet. Soms denk ik, hij had mij
als vijand nodig om zich te bewijzen".
En: „Ondanks alles voel ik voor hem
een onveranderd stuk liefde, 't Is zijn
vriendschap die ik nog steeds mis". En
zal blijven missen. Joop van den Ende
wil niet reageren op de analyse van Je
roen Krabbé. Heftig: „Absoluut niet".
Geen
pretnet
TV 10 wil geen pretnet zijn. Wel een
sterrennet dat de dagelijkse aanvoer van
honderdduizenden bloemen naar de vei
ling van Aalsmeer nog doet verbleken.
Komen er nog sterren bij? „Ja natuur
lijk", grijnst Van den Ende zelfverze
kerd. Welke sterren? De grijns wordt nog
man, de man van VARA's Achter het
Nieuws?
„Niets in het leven is uitgesloten. Ik
vind hem heel goed. Binnen het nieuws
vind ik die man een ster. En dus past hij
in het sterrennet. Ik denk - en dat vind
ik nu het aardige - dat er nog veel meer
in hem zit. De toekomst zal uitwijzen of
hij bij de VARA voldoende mogelijkhe
den krijgt om zijn carrière uit te bou-
Joops
talent
Dat is uw talent: sterren begeleiden en
steunen? Onontdekt talent kansen ge
ven?
„Ja. Mensen steunen om al het talent er
uit te halen. Kijk naar een topclub.
Waarom haalt Rinus Michels eruit wat
erin zit? Omdat die man goed met men
sen kan omgaan. Zet die man met een
paar slechte mensen neer, en dan komt
er niets uit. Je bent afhankelijk van de
mensen met wie je werkt".
Zoveel sterren naar Van den Ende.
Wordt Hilversum niet leeggezogen?
„Ik heb hen toch niet weggehaald", rea
geert hij als de getergde onschuld. „De
omroepen hebben toch nee gezegd tegen
de sterren. Zij hebben niets gedaan om
hun sterren te houden. Waarom moet
het dan mij verweten worden?" En dan
volgt het verhaal over de verarming van
Hilversum: de honderden mensen die
bij de VARA en de KRO de laan uit
moesten, het televisiewerk dat steeds
meer wordt uitbesteed aan de produktie-
maatschappijen. „Ja, ook door de
VARA. De VARA werkt niet met mij,
maar wel met andere produktiemaat-
schappijen. Wat is dan het verschil? Heb
ik puisten of zo? Ben ik anders?"
Waarom wil de VARA niet met Van den
Ende in zee?
Met stemverheffing: „Nee, nee, ik wilde
niet met de VARA werken. De VARA is
hier geweest. Marcel van Dam is hier ge
weest. Hij heeft offertes aan mij ge
vraagd. Ik heb die geweigerd. Ik heb ge
zegd: ik wil het zo maken, anders niet.
Dat is de. waarheid".
Vorstelijk
De sterren worden vorstelijk betaald?
Opnieuw heel nadrukkelijk: „Ik koop
niemand weg. Ik betaal geen gages die
onverantwoord hoog zijn. Sterker nog,
Henny Huisman kreeg van een zichzelf
respecterende omroep het dubbele van
wat ik hem bood. Heeft hij niet gedaan.
Want het gaat niet om geld. Natuurlijk,
uiteindelijk wil iemand wel zijn geld ver
dienen en sparen voor de toekomst,
maar alle mensen die hier komen wer
ken gaan geen gigantische bedragen om
hoog. Het gaat om de vraag: welke pro
ducer, welk team krijg ik achter mij.
Welke regisseur krijg ik mee. Een goede
film wordt pas een goede film, als de
film een kanjer van een regisseur krijgt.
Het is inhoudelijk, allemaal inhoudelijk
wat hier gebeurt".
Welke rol speelt u daarin?
„Mijn kracht is dat ik een aantal mensen
gevraagd heb om - boven mij - het be
drijf te komen versterken. Ik wil zo
dicht mogelijk bij de vloer zijn. Ik ben
een creatieve programmamaker. In sep
tember leg ik mijn functie van algemeen
directeur neer. De nieuwe mensen gevea
mij de mogelijkheid om mij meer met
de programma's en de artiesten te be
moeien".
Volgens de wet
Joop van den Ende Productions handelt
„volledig volgens de wet". Hij: „Ik ben
een Nederlandse onderneming die een
opdracht krijgt van een buitenlandse or
ganisatie". En wel Studio 10 in Milaan,
vanwaar de programma's - die via de
satelliet in gecodeerde vorm vanuit Ne
derland worden opgestraald - worden
uitgezonden. Hoe harkerig Joop van den
Ende kan ogen, hij blijkt ongekend lenig
in het omzeilen van de klippen van de
Mediawet. Minister Brinkman kan nog
vervelend doen, maar Van den Ende
twijfelt niet of zijn TV 10 zal via de ka
belnetten ten minste tachtig procent van
de Nederlandse huishoudens bereiken.
TV 10, of welke commerciële zender
dan ook, is niet tegen te houden. Zegt hij
met overtuiging. „Als zij mij stoppen,
dan staat Berlusconi (geldschieter en
voorzitter van AC Milan) op de stoep".
De politici leveren volgens Van den
Ende een achterhoedegevecht. „Zij wil
len een gordijn trekken rond Nederland,
terwijl iedereen praat over grenzen open
en vrij verkeer. Waarom wel Sky Chan
nel binnenlaten en niet TV 10? Als de
politiek vindt dat zij moet beschermen
wat er is, dat zij flink moet zijn en niet
de vooruitgang een kans wil geven, dan
is dat een bekrompen gedachte".
Hij spuugt het woord bijna uit, maar
hervindt snel zijn evenwicht.
Een rechtstreekse vraag aan de' vragen
steller verraadt toch een glimp van onze
kerheid. „Zeg nu eens eerlijk, wat vind
jij nu van TV 10?"
ED VAN TELLINGEN
