rote namen bij Bach-festival
'oëzie is eigenlijk niet te vertalen"
.oude rillingen
ij Simply Red
sneert Charles de Wolff virtuoos en bezield
Luchtig uurtje
Latijns Amerika
op boot aan
het Havenplein
Jan Rietman
naar de VARA
}ROBLEMEN VAN EEN VERTALER TIJDENS POETRY INTERNATIONAL
Zwarte Zuidafrikanen
herdenken massaal
Soweto bloedbad thuis
CcidócSoutcmt
ZATERDAG 17 JUNI 1989 PAGINA 19
AG Echt grote na-
nen er dit jaar niet,
onder meer het Loe-
st Kwartet, de alt Syl-
iter, pianist Geoffrey
i organist Simon Pres-
het zesde Haags Bach
van 22 september tot 2
toch een aardig eind
jting.
»n lang vinden er afwisse-
—9 Grote Kerk, Klooster-
iche Zaal en het Gemeen
temuseum concerten plaats van
werk van Bach, zijn zonen en zijn
tijdgenoten. De organiserende stich
ting richt zich daarbij op de moderne
Bach-interpretatie.
Het Zesde Bach Festival kent zelfs
een primeur voor ons land: de uit
voering op zondag 24 september van
de Cantate „Dies ist der Tag" van
W.F. Bach, adagio en fuga voor 2
fluiten, strijkers en basso continuo.
Ook J.S. Bachs Mis in A, Sanctus in
D. wordt dan uitgevoerd. Medewer
king verlenen Concerto Köln, het
Residentie Kamerkoor en en het
Rotterdams Kamerkoor.
Andere opmerkelijke programmaon
derdelen zijn het contrastenconcert
van Geoffrey Madge (piano) en Pier
re Hantai (clavecimbel) op 28 sep
tember in Diligentia, het orgelrecital
van Simon Preston op 29 september
in de Kloosterkerk en het concert
van het Loeki Stardust Kwartet in
dezelfde kerk, met onder meer delen
uit „Die Kunst der Fuge". Het festi
val wordt 1 oktober besloten met een
uitvoering van de Hohe Messe'in de
Grote Kerk, de eerste keer dat het
festival ook daar gehouden wordt.
Naast het officiële festival zijn er
nog wat „aardigheidjes", zoals een
expositie over de mens Bach in het
pand aan de Raamweg 45, lunchcon
certen in het Gemeentemuseum, ca
rillonbespelingen van Heieen van
der Weel in de Grote Kerk en een
optreden van de Loosduinse harmo
nie Tavenu op het Plein.
Het Bach Festival wordt wederom
financieel gesteund door de gemeen
te Den Haag, de provincie Zuid-Hol
land en vele sponsors, waaronder
Shell. Dat was voor de Haagse wet
houder Verduyn Lunel reden uit het
comité van aanbeveling van de orga
niserende stichting te stappen.
HILVERSUM Jan Rietman is over
gestapt naar de VARA. Zijn eerste bij
drage levert hij vandaag (Radio 2 om
14.00 uur) als presentator van het ra
dioprogramma „Typisch Hollands".
Rietman werkte eerder voor de NCRV,
Sky Channel en het lokale station Ra
dio Rijnmond en is bekend als muziek-
producer en leider van de groep met
zijn naam Ook presenteert Jan het
nachtprogramma „Niemandland" voor
de KRO-radio. Voor de VAR A-televisie
werkt hij momenteel aan een project
rond Anita Meyer.
De VARA was op zoek naar een nieu
we presentator voor „Typisch Hol
lands" sinds het vetrek van Peter Hol
land naar Veronica.
ie3| 1 wordt met een
lje'^tprogramma in
!vm9fdamse Doelen
cf/|sfestival Poetry
ia %al geopend.
uit onder meer
~cenTJnie, Australië,
Nigeria, Japan
and zullen de komende week met elkaar in discus-
n voorlezen uit eigen werk. Onder hen ook Niza-
•hmetov, een Russische dichter die een groot deel
even in gevangenschap doorbracht. Edwin Trom-
•taalde zijn werk in het Nederlands. Een gesprek
r meer de onvertaalbaarheid van poëzie.
DAM „Wie
de poëzie onvertaai-
heeft volkomen
chrijft Kees Ver-
ie_aftaler van onder
ia Achmatova en
dski, in zijn es-
1 'Verlaat debuut
Jere opstellen'
terheuls collega
dommelen koes-
uitspraak.
I tvintigste Poetry In-
-festival vertaalde
Dmmelen gedichten
io| dé Achmetov en de
ibekende dichteres
A Sjtsjerbina leidde
f evenwichtig be-
t Moskouse univer-
eu. Achmetov werd
an epvenhende veroor-
vee jaar kamp en na
iweg van 21 jaar in
'rijgelaten. Dat was
anken aan het ere-
poetry hem in 1984
en. n waarmee hij in de
ïale schijnwerpers
cretf-
ud 'rijlating vormde de
ir Achmetov, de eni-
weg uit de harde
leid van zijn gevan-
„Alleen tijdens het
elde ik me vrij", zei
vorig jaar al in Rot-
;t kamp werd Ach-
>elangstelling voor
lEfrekt", aldus Edwin
n. „Elke gevangene
boeken tot zijn be-
i70-(.A.chmetov heeft zo
ggat officiële dichters
nen. Via zijn intel-
ipnfl
lectuele medegevangenen
heeft hij kennis gemaakt met
de literaire Russische traditie.
Zij leerden hem gedichten van
Goelmaljov en Mandjelstam,
wier poëzie verboden was. In
zijn cel kreeg Achmetov pot
lood en papier. Wat hij ge
schreven had, moest hij inle
veren en verdween. Maar zijn
poëzie heeft hij onthouden.
Toen hij in Duitsland de gele
genheid kreeg, heeft hij zijn
gedichten weer opgeschreven.
Al die jaren heeft hij daarmee
in zijn hoofd gelopen".
Achmetov woont momenteel
in het Westduitse Homburg.
Tijdens het Poetry vorig jaar
vertelde hij waarschijnlijk niet
terug te zullen keren naar de
Sovjetunie. Heeft hij zoveel af
stand van zijn vaderland geno
men?
„Nee, Achmetov verlangt in
tens terug naar Rusland, maar
niet onder het huidige sy
steem. Maar hij blijft hopen
dat de situatie ooit zodanig zal
veranderen, dat zijn werk in
de Sovjetunie gepubliceerd
kan worden. Dat is het pu
bliek waarvoor hij geschreven
heeft. In de taal en in het land,
waar hij zijn lijdensweg onder
gaan heeft. De boodschap ligt
daar".
Een boodschap die doordrenkt
is van cynisme.
„Dat is een logische teneur,
gezien zijn achtergrond. Maar
daarnaast is er in Achmetovs
poëzie ook sprake van een
sterk geluksverlangen, gesym
boliseerd in de kleur blauw.
Vaak meisjes of vrouwen die
in het blauwe land lopen of
door de blauwe laan. Hij be
schrijft in zijn autobiografie
Nizametdin Achmetov, gefotografeerd tijdens een eerder optreden op Poetry International.
hoe hij zwaar ziek op een brits
ligt te ijlen. Op dat moment
komt er een vrouw naar hem
toe en verzorgt hem. Zij is de
enige, die aandacht aan hem
besteedt. Achmetov schrijft:
„Gezegend is de barmhartige
vrouw. Ik geloof dat ze er nog
zijn in Rusland. Ik heb slechts
geen geluk gehad en in twintig
jaar alleen maar deze Bela ge
troffen". Bela is zijn naam
voor de vrouw, die hij nooit
heeft teruggezien. Achmetov
dacht dat ze een mooie jonge
vrouw was. Maar zijn mede
patiënten vertelden hem haar
naam en dat ze oud was ge
weest. Voor hem is ze altijd
Bela gebleven: blond, blauwo
gig en barmhartig. Ze komt
vaak terug in zijn gedichten.
Zij is zijn ideaalbeeld van een
vrouw, die hij nooit in Rus
land ontmoet heeft, maar die
er wel moet zijn".
Een schrijver als Achmetov
voor wie de gevangenschap,
zo'n wezenlijke drijfveer was
om te dichten, gedijt zo ie
mand nog wel in vrijheid?
„In de gedichten van na zijn
gevangenschap overheerst de
thematiek van de tegenstelling
tussen twee werelden, twee
systemen en het gevoel een
eeuwige banneling te zijn. Dat
laatste is wellicht een nieuwe,
inspiratiebron. Het is een be
kend probleem: wanneer het
politieke klimaat losser wordt,
zoals nu, komen veel dichters,
die over onderdrukking schrij
ven, in een vacuüm terecht.
Wie weet zakt de Russische li
teratuur in, als de censuur he
lemaal wegvalt".
Wat is de taak van een verta
ler. elk woord letterlijk over
zetten of gebruik maken van
het middel van de interpreta-
„Bij Poetry International kan
ik me voorstellen, dat je letter
lijk vertaalt. De dichters dra
gen voor,- klank en rijm krijgt
de toeschouwer dus op het po
dium te horen. Als gedichten
alleen uitgegeven worden, kan
het behoud van een rijmsche
ma een belangrijk streven vor
men. Hoewel een vertaler
daarbij het risico loopt dat het
gedicht gekunsteld overkomt
of dat er woorden opduiken,
die niet in het origineel staan.
Sjtsjerbina is bijna alleen let
terlijk te vertalen, vanwege de
enorme rijkheid van de in
houd. Als je het riim aanhoudt,
verzand je. Eigenlijk is poëzie
niet vertaalbaar. Dat neemt
niet weg dat ik vind, dat je het
wel moet proberen. Dan kun
je althans een indruk geven
van wat buitenlandse poëzie te
bieden heeft."
FOTO: SP
Je hebt Achmetov vertaald en
Sjtsjerbina. Naar welke soort
poëzie gaat je voorkeur uit?
„Op dit moment nog naar
Achmetov, ook om redenen
die buiten de poëzie liggen.
Zijn gedichten zijn voor mij le
vendiger en herkenbaarder,
doordat ik hem goed ken. En
het idee achter Achmetovs
poëzie staat me meer aan: het
toegankelijk zijn voor een
groot publiek, zijn eenvoud en
non-elitaire houding. Maar op
literair gebied zijn Sjtsjerbina's
gedichten interessanter. Ach
metov is niet vernieuwend zo
als Sjtsjerbina, die duidelijk
aan het zoeken is en de gren
zen van de poëzie aftast. Maar
puur gevoelsmatig gaat mijn
voorkeur nu nog uit naar Ach
metov."
JOOST GALEMA
Joyce (drums),
irs (bas), Heitor T.P.
Ian Kirkham (saxo-
y Rotterdam. Gister-
5ling_
|aar en heel Neder-
t op de muziek van
ed. Het zevental is
1 voor de Kuip in
I, al is het te hopen
ïar niet komen te
ht zoals gisteravond
overduidelijk bleek,
'e huziek van deze En-
t» het best in de in-
r van een zaal.
ling
het concert begon-
iat de stemming er al
i k in, maar het was de
ide klasse van Sim-
le er voor zorgde, dat
n minuten het kook-
1 bereikt. In opbouw
01 DLing toonden de mu-
srfecte balans, waar-
lleen de indrukwek-
|#*ïgpartijen van Mick
■^■opvielen, maar Waar
m dèitor T.P. in perfecte
stijl en voluit solerend koude
rillingen veroorzaakte en waar
de blazersectie met Ian Kirk
ham en Tim Kellett de melan
cholieke sfeer van een groot
deel van het materiaal van het
juiste jasje voorzag.
Simply Red liet anders gezegd
een onuitwisbare indruk ach
ter, waarin de groei, die de
groep het laatste jaar heeft
doorgemaakt, in elke noot
hoorbaar was. Maar het bijna
twee uur durende concert,
waarin een pauze van vijftien
minuten zat, was niet alleen
een lust voor het oor, ook het
oog kon volop genieten dank
zij het indrukwekkende palen
decor, waarin het licht was
aangepast aan de stemming
van de nummers. En wat dat
betreft, was geen brug te ver.
Hucknell schotelde het pu
bliek een ruim scala aan mu
zieksoorten voor van reggae
en gospel-soul tot spetterende
funk en rock. Daarbij jon
gleerde Mick als een volmaakt
goochelaar met de noten op
een balk, die zo dun was als
een haar. Het concert was een
staalkaart van muzikaal vak
manschap, waarbij een aantal
verrassingen was ingebouwd.
Zo verliet Hucknell na veertig
minuten het podium om zijn
groep alle ruimte te geven
voor een jazz-improvisatie om
even later alleen met een
akoestische gitaar terug te ke
ren voor een huiveringwek
kend mooie solo-uitvoering
van „Holding Back The Ye-
Het deel voor de pauze was in
geruimd voor een aaneenscha
keling van het rustige Simply
Red-materiaal, al liet hij het
publiek geen moment insla
pen, in het tweede deel kreeg
het publiek dat zijn dansschoe
nen had aangetrokken alle
ruimte om zijn buurvrouw te
overtroeven. De «nige onef
fenheid deed zich in het twee
de deel voor toen het geluid
wat vervormde door een om
gevallen microfoon bij de
drums, waardoor de bastonen
tot een wat storende brei ver
vormde, maar toen dat was
verholpen, kon het feest in al
zijn glorie schitteren.
HANS PIËT
NOS wil video
HILVERSUM - De NOS gaat
binnenkort met minister
Brinkman (media) praten over
de invoering van het video
programmeer-systeem (VPS)
in Nederland. Het NOS-be-
stuur heeft zich gisteren uitge
sproken voor snelle invoering
ervan.
VPS maakt het mogelijk vi
deo-opnamen van televisiepro
gramma's te laten beginnen op
het exacte moment waarop de
uitzending begint en de opna
me net zo lang te laten duren
tot het programma afgelopen
is. De programma's moeten
daarvoor van een speciaal di
gitaal signaal worden voor
zien.
Extra STER-
blok na journaal
HILVERSUM - Het NOS-be-
stuur heeft gisteren besloten
op Nederland 1 een extra Ster
blok uit te zenden na het jour
naal van half elf. Tot uitbrei
ding van reclame op televisie
was, op verzoek van de Ster, al
besloten door het Commissari
aat voor de Media.
Volgens een woordvoerder
van het NOS-bestuur zal op 2
oktober met het extra Ster
blok worden begonnen. Voor
alsnog betreft het een proef
van drie maanden. Daarna
neemt de NOS een besluit
over de mogelijke verplaatsing
van het journaal van half elf
naar een ander tijdstip op de
avond.
1 door Charles da Woltf.
I Bach. Gahoord in da
Kark op 16 juni.
ts zomerorgelconcer-
Iniseerd door K&O,
en de volgende
yde Hooglandse Kerk
eterskerk plaatsvin-
Bjgisteravond de beurt
.es de Wolff. De aan
dacht van een redelijk groot
publiek was ruim een uur ge
richt op de vermaarde orga
nist, die tevens een ruime be
kendheid als dirigent geniet,
o.a. van het Bachkoor Holland
in Leiden. De Wolff benutte
de hem toegemeten negentig
minuten optimaal. In die be
trekkelijk korte tijd zag hij
kans om vijf grote orgelwer
ken van Johann Sebastian
Bach (1685-1750) uit te voeren,
zonder ook maar één passage
af te raffelen. De Wolff begon
zijn optreden met het majestu
euze Praeludium en fuga in
Es. Met het uitgebreide, zich
rustig ontwikkelende praelu
dium vulde de organist de
akoestisch aangename kerk
meteen met een stralende vol
le klank. Mooi strak opge-
bouw, maar even feestelijk,
sloot de schitterende fuga hier
op aan. In de partita over het
koraal „Sei gegrüszet Jesu gü-
tig", bestaande uit een intro
ductie en twaalf variaties,
werd weer eens aangetoond
hoe afwisselend en boeiend
een orgel kan klinken wan
neer, zoals gisteravond, een
creatief gebruik wordt ge
maakt van de vele mogelijkhe
den die de talrijke registers de
musicus bieden. De fuga op
een thema van Arcangelo Co-
relli, door Bach op de Italiaan
se manier behandeld, was met
zijn aantrekkelijke gedragen
karakter, in combinatie met de
contrasterende repeteermotie-
ven in de bas, in de Wolffs be
nadering een warm pleidooi
voor een dergelijke synthese
van Duitse en Italiaanse mu
ziek, een genre waaraan Bach
zich wel vaker met succes ge
waagd heeft, bijvoorbeeld in
zijn bewerking van concerto's
van Antonio Vivaldi. Het or
gelkoraal „Allein Gott in der
Höh' sei Ehr" verraste door
een dunne bezetting van Roer
fluit met enkele nasaal klin
kende registers. Mede dankzij
het rust ademende spel van de
organist werd in dit koraal een
fraaie serene atmosfeer opge
roepen. De Wolff besloot het
concert op virtuoze wijze met
een uitvoering van de passaca-
glia en dubbelfuga in c.
TOM STRENGERS
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
bioscopen
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA I (Van Boetzelaerstraat 6.
tel. 01720-20800): Naked gun (al);
18.30, 21.00. za. zo. wo. ook 13.30.
zo. ook 16.00. EUROCINEMA II:
Rain Man (al); 20.30. za. 18.45,
21.30. zo. 16 00 en 20.30. Lady en
de vagebond (al); za. zo. wo.
14 00. EUROCINEMA III: My
stepmother is an alien (al); 18.45,
21.30. za. zo. wo. ook 13.45. zo.
ook 16.15. EUROCINEMA IV:
The accused (16); 18.30, 21.15. za.
zo. wo. ook 13.30, zo ook 16.00.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19,
tel. 071-121239): Naked gun (al);
19.00, 21.15. za. zo. wo. ook 14.30.
LIDO en STUDIO (Steenstraat
39. tel. 124130): Rain Man (al);
14.30, 18.45, 21.15. Tequila sunri
se (al); Her alibi (al); My stepmo
ther is an alien (al); 14.30, 19.00,
21.15. Dangerous liaisons (al);
19.00, 21.15. do. vr. ma. di. 14.30.
Lady en de vagebond (al); za. zo.
wo. 14.30. «TRIANON (Breestraat
31, tel. 123875): The Bear (al);
19.00. za. zo. wo. ook 14.30. 9Vi
Weeks (16); 21.15. REX (Haar
lemmerstraat 52, tel. 071-125414):
Trashy lady (16); 14.30. French
postcard girls (16); 19.00, 21.15.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30, tel. 01718-74075):
Twins (12); 19.00, 21.15. zo. ook
14.45. Junglebook (al); za. wo.
14.45. CITY THEATER II: Good
mother (al); 19.00, 21.15. za. zo.
wo. ook 14.45.
VOORSCHOTEN GREENWAY
tel. 01717-4354):Twins (al); do. t/m
zo 19.00. za. zo. wo 1545. Goril
la's in de mist (al); do. t/m zo.
19.00. ma. t/m wo. 20.15. Working
girl (al); 20.45. Betrayed (16); do. t/
m zo. 21.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
Avontuur met een staartje;; za. zo.
wo. 14.00 Jungle book; za. zo. wo.
14.00.
WASSENAAR ASTRA tel.
01751-13269):Coctail (al); vr. t/m
wo. 20.00.
alien (al); 14.00, 18.45. 21.30. zo
13.15. 16.00, 18.45, 21.30. ASTA
2: Tequila sunrise (al); 14.00.
18.45. 21.30. zo. 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. ASTA 3 Working
girl (16); 14.0, 18.45, 21.30. zo
13.15. 16.00, 18 45. 21.30.» BABY
LON 1 (naast Den Haag Centraal
tel. 471656): Dangerous liaisons
(al); 14.00, 19.15, 21.45 za. zo.
14.00, 16.45. 19.15, 21.45. BA
BYLON 2 Citizen kane (16); 14.00.
18.45, 21.30. za. zo. 13.45, 16.15,
18.45. 21.30. BABYLON 3 Mis
sissippi burning (12); 14.00, 19.00,
21.30. za. zo. 14.00. 16.30, 19 00,
21.30. CINEAC 1 (Buitenhof 20.
tel. 630637): Pet Sematary (16);
14.00, 18.45, 21.30. zo. 13.15,
16.00. 18.45. 21.30. CINEAC 2:
Her alibi (al); 14.00. 18.45, 21.30.
zo. 13.15. 16.00, 18.45, 21.30.
CINEAC 3: Twins (al); 18.45.
21.30. do. vr ma. di. ook 14.00.
METROPOLE 1 (Carnegielaan,
tel. 456756): Rain man (al); 14.00.
18.45, 21.30. zo. 13 15, 16.00,
18.45, 21.30. METROPOLE 2:
The january man (al); 14.00, 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. METROPOLE 3: A cry in
the dark (al); 14.00, 18.45, 21.30.
zo. 13 15, 16.00, 18.45, 21.30.
e METROPOLE 4: The naked gun
(al); 14.00, 18.45, 21.30. zo. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30. METROPO
LE 5: The bear (al); 14.00, 18.45,
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. ODEON 1 (Herengracht
13, tel. 462400): The naked gun
(al); 13.45, 18.45, 21.30. zo. 13.30,
16.00, 18.45, 21.30. ODEON 2:
A fish called Wanda (al); 13.45.
18.45, 21.30. zo. 13.30, 16.00,
18.45, 21.30. ODEON 3: They
live (12); 13.45, 18.45, 21.30. zo.
13.30, 16.00, 18.45, 21.30. ODE
ON 4 The pop (16); 13.45. 18.45.
21.30. zo 13.30, 16.00, 18.45.
21.30. STUDIO 1 (Kettingstraat
12b, tel. 656402). Another woman
(al); 18.15, 20.00, 21.45. zo. ook
14.15. STUDIO 2: Moments of love
(16); 19.15, 21.30. zo. ook 14.00
STUDIO 3: La lectrice (16); 19.15,
21 30. zo. ook 14.00. HAAGS
FILMHUIS: Zaal 1: Orfeu negro;
19.30 Strawdogs; 21.45. Zaal 2
Vleugels; 19.30. 21.45. Zaal 3: do.
zo. ma. wo. 19.30, 21.45. vr. za. di.
19.30, 22 00 Judy Garland in con
cert. do. Cabaret, vr The Man-
churian candidate; za. The defiant
ones; zo. Trading places; ma.
Goodbye mr. Chips; di. Prick-up
your ears; wo.
NACHTVOORSTELLINGEN
CINEAC 1 Pet Sematary; (16);
za. 00.15. CINEAC 2: Her alibi
(16); za. 00.15 CINEAC 3: Big
(16); za. 00.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
CINEAC 3: Lady en de vage
bond; za. wo. 14.00. zo. 13.15,
16.00.
Maccus en De Zwarte Hand spelen
'Dolores'. Samenstelling/eindregie:
Pieter Loef. Muziekregie: Ton van
der Meer. Gezien op 16 juni op de
theaterboot aan het Havenplein.
Vanavond herhaling.
De rood-witte tent is al een
vrolijk element in de stad. Aan
het einde van de Haarlemmer
straat kun je hem al van ver
zien liggen. In die tent spelen
op een binnenvaartschip van
de Stichting Varend Variété
de theatergroepen Maccus en
De Zwarte Hand Dolores, een
collage-achtige voorstelling
met als thema Latijns Ameri
ka. Regisseur Pieter Loef en
acteurs van de beide groepen
kozen de teksten en verder is
er veel muziek. Dolores is voor
de groepen ook bedoeld als af
sluiting van het seizoen, de ac
teurs kunnen de ideetjes die
zijn blijven liggen nog uitpro
beren voor de vakantie.
Al snel worden de twee Zuida-
merikaanse troeven Mas que
nada en Besame mucho uitge
speeld. Tijdens de muziek wor
den de eerste teksten gespro
ken, die moeilijk te verstaan
zijn door het harde achter
grondgeluid en daardoor ook
wat overspannen klinken. De
zwaardere onderwerpen, poli
tiek en machtsmisbruik dus,
zitten vooral aan het begin. De
sfeer zit er dan nog niet lekker
in, zodat dat weinig indruk
maakt.
Met de live gespeelde muziek
stijgt de temperatuur in de
tent. Het dansorkestje (gitaar,
contrabas, sax en twee gestop
te trompetten) ziet er prachtig
uit en de vernuftige instru
mentale en vocale arrange
menten hebben precies de juis
te stijlkenmerken. Het zit dan
verder wel goed met de voor
stelling. Er wordt dan nog een
echtelijke twist gepresenteerd,
een poppenspel over the beau
ty en the beast en wat voor mij
het hoogtepunt was, een stuk
bezopen variété met prachtige
pasjes op het gedicht over de
Gran Chaco Boreal van J.
Slauerhoff. Leuk voor een
zwoele zomeravond.
DICK VAN TEYLINGEN
JOHANNESBURG
Zwarte Zuidafrikanen
hebben gisteren massaal
het bloedig neergeslagen
scholierenprotest van 1976
in Soweto herdacht. Meer
dan een miljoen zwarten
zijn van hun werk wegge
bleven, ofschoon de rege
ring had geweigerd een
vrije dag voor de herden
king uit te roepen.
De straten in de zwarte woon
wijken waren goeddeels uitge
storven. Veel winkels en be
drijven in de grote steden ble
ven gesloten, en het industrie
gebied rond Johannesburg was
praktisch stilgelegd. Een aan
tal bedrijven had met de vak
bonden afgesproken dat het
loon zou worden doorbetaald.
De Zuidafrikaanse spoorwegen
vervoerden in de forenzentrei-
nen vanuit Soweto, waar meer
dan een half miljoen zwarte
arbeiders wonen, slechts 1,5
procent van het gebruikelijke
aantal passagiers. Onderne
mingen en transportbedrijven
meldden echter dat de staking
niet zo massaal was als vorig
jaar, toen miljoenen zwarten
niet op hun werk verschenen.
De politie maakte melding van
sporadisch geweld in verschil
lende gebieden. In Guguletu,
een zwarte stad bij Kaapstad,
werd een zwarte automobilist
doodgestoken door een groep
zwarten die kennelijk met ge
weld een werkonderbreking
wilden opleggen. In Soweto
zelf gebruikte de politie traan
gas tegen 3.000 mensen die
zich voor een herdenkings
dienst bij de roomskatholieke
kerk Regina Mundi hadden
verzameld. In andere neder
zettingen, met name in de
buurt van Durban, werden
bussen met stenen bekogeld of
in brand gestoken. Daarbij
raakten twee mensen gewond.
Voertaal
Op 16 juni 1976 kwamen scho
lieren in Soweto in verzet te
gen het plan van de regering
om het Afrikaans als voertaal
in het onderwijs in te voeren
De onlusten verspreidden zich
snel over het hele land en
hielden 15 maanden aan. Vol
gens officiële cijfers schoot de
politie 575 mensen - voor het
merendeel kinderen - dood.
Onbekenden hebben donder
dagnacht op de begraafplaats
in Soweto de grafsteen op het
graf van Hector Pieterson
stukgeslagen. De 13-jarige jon
gen werd dertien jaar geleden
als eerste doodgeschoten toen
de politie het vuur opende. De
vernieling van het graf werd
ontdekt door de moeder van
Hector, toen zij gistermorgen
bloemen op het graf van haar
zoon wilde leggen.
