„Meer regels voor prenataal onderzoek" Hervormd bezuiniginsplan loopt vast CcidócSouoa W kerk wereld LINDEBOOM INSTITUUT VREEST „SELECTIEVE VOORTPLANTING" VIA ABORTUS Joods onderwijs gaat computer gebruiken TE WEINIG DRAAGVLAK VOOR NOG MEER INKRIMPEN „Meer vrouwelijke pastores nodig in rouwpastoraat" Ondersteuning uit Brusfc 'EN GEESTELIJK LEVEN/OPINIE EcidaeSoivumt DINSDAG 13 JUNI 1989»P) "IS c ACTIE TEGEN KRUISBEELDEN IN BELGIË ANTWERPEN De humanisten in Bel gië hebben zich gemengd in de kruis beeldenaffaire, die aanvankelijk tot de stad Gent beperkt bleef. De Gentse bur gemeester, de socialist Temmerman, wil zo snel mogelijk alle kruisbeelden en an dere religieuze symbolen uit de openbare gebouwen in de gemeente laten verdwij nen. Dit beleidsvoornemen heeft nu ook de steun van het in Antwerpen gevestig de Humanistisch Verbond en van een deel van de Vlaamse socialisten gekre gen. Het Humanistisch Verbond hoopt dat de kruisbeelden uit alle Belgische openbare gebouwen worden weggehaald, omdat dan pas iedere burger, ook de niet gelovige, het gevoel kan hebben er echt welkom te zijn. Het oorspronkelijk lokale conflict krijgt ook op politiek vlak nationale proporties. In Gent regeert sinds de jongste gemeen teraadsverkiezingen een liberaal-socia listische coalitie, die de christen-demo cratische CVP in de oppositie heeft ge dwongen. Het voorstel om alle kruisbeel den te verwijderen lijkt echter voor meer onrust in het socialistische dan in het katholieke kamp te zorgen. De progressieve krant De Morgen be steedde maandag ruim vijf krantenpagi na's aan de kruisbeeldenkwestie. De Bel gische Socialistische partij (BSP), zo wordt duidelijk, is allerminst eenstem ming op dit punt. Partijvoorzitter F. Vandenbroucke, afkomstig uit een ka tholiek milieu, tilt niet zo zwaar aan de aanwezigheid van kruisbeelden in over heidsgebouwen. Uit de ingezonden brie venrubriek van De Morgen kan worden opgemaakt dat veel partijgenoten hun kersverse voorzitter veel te mild voor het katholieke bevolkingsdeel vinden. Vergeten is een vorm van vrijheid DEN HAAG Er moeten meer regels ko men voor toepassing van onderzoek van ongeboren kinderen op erfelijke ziekten. De huidige rege lingen laten alle mogelij ke onderzoeken toe en de praktijk leert dat die on derzoeken ook worden gedaan. Bijna alle ouders (98-99%) die via zo'n on derzoek te weten komen dat ze een gehandicapt kind zullen krijgen, be sluiten tot abortus. Het orthodox-christelijke Dr. G.A. Lindeboom Instituut in Ede vindt dat zonder strakke re regelingen de weg open staat voor een verregaande „selectieve voortplanting" van mensen via abortus pro- vocatus. Bepaling van het geslacht van de ongeboren kinderen bij voorbeeld kan zo een instru ment worden voor „selectieve voortplanting"; minder meis jes geboren laten worden wordt door sommigen gezien als een middel tegen overbe volking. Een Indiase deelstaat heeft om die redenen prena tale geslachtsbepaling al ver boden. „In Nederland wordt prenatale geslachtsbepaling zonder medische indicatie binnen de Stichtingen voor Klinische Genetica afgewe zen, maar zo'n weigering heeft slechts een wankele ethische basis. Bovendien hebben de laatste jaren wel meer aanvankelijk afgewezen verleggingen van ethische grenzen te zien gegeven", al dus het Instituut, dat abortus provocatus ook van een ge handicapte vrucht afwijst en pleit voor meer en betere mogelijkheden voor opvang en begeleiding van gehandi capten. In een vandaag gepubliceerd rapport heeft het Instituut stelling genomen tegen de manier waarop de stormachti ge ontwikkelingen in de pre natale diagnostiek hun plaats vinden in de praktijk van de Nederlandse gezondheidszorg. De ethische bezinning op de mogelijkheden van steeds nieuwe ontdekkingen vindt pas vaak plaats nadat die ont wikkelingen al min of meer „standaard" zijn geworden en in het Ziekenfondpakket zijn opgenomen. Het Lindeboom-Instituut vindt dat er een lijst moeten komen van aandoeningen waarbij prenatale diagnostiek verricht zou mogen worden. Uitbreiding van die lijst zou pas mogelijk moeten zijn na toetsing van een onafhankelij ke instantie op ethische, maatschappelijke en juridi sche aspecten. Het Instituut betreurt het dat het erfelijkheidsonderzoek in ons land vanaf het begin is verbonden geweest met voor al prenatale diagnostiek en se lectieve abortus en minder met erfelijkheidsvoorlichting. En dat is jammer, want „een goede voorlichting vooraf- Er is een stormachtige ontwikkeling in de prenatale diagnostiek en alle mogelijkheden blijken ook te worden gebruikt. gaande aan de conceptie om trent de eventueel verhoogde kansen op het krijgen van een kind met een erfelijke aan doening achten wij een waar devolle zaak". In een ander rapport verde digt het Lindeboom Instituut in bepaalde omstandigheden de toepassing en het stimule ren van de aids-test. Vaak wordt er een relatie gelegd tussen deze test en genetische „screening": een verbod op een (verplichte) aids-test zou voorkomen dat zo'n test werkt als precedent voor in troductie van een genetische Volgens het Instituut is het onjuist deze koppeling te leg gen; het gaat om twee ver schillende zaken. Aids bij voorbeeld is besmettelijk en genetische afwijkingen zijn dat niet. Een ander verschil is dat de uitslag van een aids- test een momentopname is, de uitslag van een genetische test geldt levenslang. Het rapport noemt het aan vaardbaar om binnen de me dische context een aanmoedi- gingsbeleid te voeren met be trekking tot testen op aids'(de meeste mensen die weten dat ze seropositief zijn zullen zo veel mogelijk proberen te voorkomen dat ze anderen besmetten). Het Instituut wijst een ver plichte Aids-test af in het ver band van de ziektekostenver zekeringen, evenals de vraag aan de aspirant-verzekerde of deze in het verleden op HIV- besmetting is getest. Juist se- ropositieven maken een rela tief hoge kans op aanspraak van medische hulp en dan is solidariteit gewenst. Een „algemeen maatschappe lijk belang" vormt op zichzelf nog geen reden voor een ver plichte test op aids, meent het Instituut. Maar wanneer het leven en de gezondheid van anderen aantoonbaar beter beschermd kan worden door een verplichte test, mag zo'n test niet bij voorbaat worden uitgesloten. Zeker niet wan neer de epidemie zich verder blijft uitbreiden, aldus het Dr. Lindeboom Instituut. AMSTERDAM Het N ederlands-Israëlietisch Kerkgenootschap wil door gebruikmaking van computers de kwaliteit van het joodse onderwijs verbeteren. Dit onderwijs mag in aantrekkelijkheid en efficiency niet achter lopen bij het niet-gods- dienstig onderwijs, zo blijkt uit het jaarverslag van het bestuur van het kerkgenootschap. De computer kan uitkomst bieden voor de problemen die het joods onderwijs on dervindt, aldus het bestuur. De joodse lessen worden nu vaak gegeven door „onge trainde krachten". Zij heb ben wel voldoende kennis van het jodendom, maar ontberen doorgaans onder wijskundige opleiding of er varing. Slechts weinig docenten vol gen de opleiding tot joods onderwijzer die het Neder- lands-Israëlietisch Seminari um aanbiedt. Kennelijk is het beroep van joods leraar niet erg in, schrijft het be stuur. Bijkomend probleem is dat de doelstellingen van het onderwijs onduidelijk zijn geformuleerd. Met de begeleiding van de leer krachten is het eveneens slecht gesteld. Het bestuur toont zich ver heugd over het groeiende aantal Amsterdamse kinde ren dat de joodse lessen volgt, maar is verder nogal teleurgesteld over de gerin ge deelneming. In totaal zit ten ongeveer 600 kinderen op een joodse dagschool en volgen 400 kinderen de joodse les buiten de normale lesuren. Naar schatting vor men deze aantallen een kwart van alle joodse kinde ren in Nederland tussen 4 en 18 jaar. Het bestuur troost zich met de gedachte dat de proble men van het joodse onder wijs niet nieuw zijn en ook niet beperkt blijven tot Ne derland. Voor de ondersteu ning en verbetering van het onderwijs is vorig jaar een speciaal fonds in het leven geroepen. LEIDSCHENDAM De Centrale Beleidsstaf (CBS) van de Nederland se Hervormde Kerk is „op dit moment" niet in staat een prioriteitenplan voor het werk van de kerk te presenteren. Dat deelt het moderamen (be stuur) van de Hervormde synode mee aan de syno deleden, die deze week in Doorn bijeenkomen. De synode had in november vorig jaar om het prioriteiten plan gevraagd in het kader van de pogingen het werk van de landelijke en provinci ale organen te stroomlijnen. Het plan zou de synode de kans bieden effectieve bezui nigingsmaatregelen te treffen. Maar de personeelsformatie van de bovenplaatselijke or ganen ligt op dit moment vast, zodat de synode geen ver schuiving binnen de werkvel den zou kunnen overwegen. Bovendien is volgens het mo deramen daar waar dat moge lijk was, al bezuinigd. Uit de noemt onder meer de struc tuur van het Samen op Weg- proces met de Gereformeerde Kerken in Nederland, de ge volgen van het rapport van de commissie-Hirsch Ballin over de financiële steun van de overheid aan de kerken. Marktwerking De Haagse oud-topambtenaar van WVC, A.J. Gijsbers, voor spelde onlangs op een verga dering van hervormde kerk voogden al dat de inspannin gen van de beleidsstaf niet veel concreets zouden opleve ren („het valt niet mee om op je eigen werk te bezuinigen"). Gijsbers, voorzitter van de hervormde Generale Diako- nale Raad, stelde voor dat het functioneren en dus de om vang van diverse landelijke organen mede gekoppeld wordt aan wat de plaatselijke gemeenten voor dat werk over hebben. Een beperkte vorm van marktmechanisme biedt meer kansen op een evenwicht tussen mogelijkhe den en omvang van de lande lijke organen. Volgens Gijsbers zouden op den duur alleen bestuurlijke en administratieve kosten van bovenplaatselijk niveau be taald moeten worden uit de „quota-pot", dat is de pot waarin de gemeenten de ver plichte bijdrage per lid stor ten. Momenteel worden uit die pot ook diverse zogeheten organen van bijstand (bijvoor beeld Raad voor het Jeugdbe leid, Hervormd Evangelisato- risch Beraad) bekostigd. De hervormde zending en het hervormd diakonaat hebben hun eigen inkomsten al en „moeten zelf op de blaren zit ten als zij teveel willen in re latie tot hun financiële moge lijkheden", aldus Gijsbers. Hij zei tegen de kerkvoogden dat er nadere regelingen no dig zijn wanneer er elemen ten van marktmechanisme in de kerk worden ingevoerd; een kerk heeft nu eenmaal ook verantwoordelijkheden die niet „zo goed liggen" bij veel kerkmensen, maar toch moeten worden uitgevoerd. Maar ook: wat gebeurt er wanneer een Raad „goed ligt" in de gemeenten en meer geld krijgt dan redelijk gesproken nodig is? VOORZITTER LUTHERSE SYNODE IN PROEFSCHRIFT: DEN HAAG Een toe neming van het aantal vrouwelijke pastores zal het rouwpastoraat ten goede komen, zo meent de voorzitter van de sy node van de Evangelisch- Lutherse Kerk, ds. C.F.G.E. Hallewas. Niet alleen voelen vrouwelijke pastores in het algemeen vrouwen in rouw beter aan, maar zij hebben ook mannen meer te bieden. Ds. Hallewas denkt daarbij aan situaties waarbij manne lijke pastores juist wegens hun man-zijn niet optimaal kunnen functioneren. Boven dien blijken mannen beter met vrouwen over geloofsvra gen te kunnen spreken. Ds. Hallewas schrijft dit in zijn proefschrift „In de scha duw des doods" waarop hij vrijdag 16 juni aan de Univer siteit van Amsterdam hoopt te promoveren. Hij heeft onder zocht hoe pastores in de prak tijk vorm geven aan het rouwpastoraat, de zielzorg aan mensen die een naaste door de dood verloren hebben en als gevolg daarvan een proces van rouw doormaken. Ds. Hallewas hield daartoe een enquête onder 181 rooms-ka- tholieke, hervormde en gere formeerde pastores in Noord- Holland, Gelderland en het westen van Noord-Brabant. Allen waren in een parochie of kerkelijke gemeente werk zaam. De promovendus komt tot de conclusie dat pastores bij het rouwpastoraat geen duidelijk doel voor ogen hebben. Voor velen heeft deze vorm van pastoraat alles te maken met nabij-zijn, maar wat men zich hierbij precies denken moet, komt niet goed uit de verf. Dat leidt al heel snel tot on doelmatig werken, aldus ds. Hallewas. Hij wijst er daarbij op dat de pastor het contact met de nabestaanden vaak op een betrekkelijk willekeurig gekozen moment verbreekt. Maar hij voegt er direct aan toe dat tal van pastores huive rig zijn de nabestaanden met een duidelijk doel voor ogen te benaderen. Zij willen na melijk voorkomen dat zij de nabestaanden hun zelfstan digheid, zekerheid en gevoel van eigenwaarde ontnemen. Het rouwpastoraat blijkt voor al gericht te zijn op mensen die hun partner hebben verlo ren. Ds. Hallewas vraagt zich af, of de pastores zich niet te veel op het gezinsverband, en dan vooral het huwelijk, rich ten. Dat in het bestaan van mensen ook andere relaties van levensbelang kunnen zijn, wordt nog te weinig be seft. Het aantal bezoeken dat een pastor aan de nabestaanden brengt, kan zeer beperkt blij ven, maar soms is er meer dan 20 keer contact. Vooral de gereformeerde predikan ten zoeken de nabestaanden vaak op. Daarbij worden zij geholpen door de relatief ge ringe omvang van hun ge meente en het gering aantal sterfgevallen waarmee zij ge middeld per jaar worden ge confronteerd. Heeft meer dan tweederde van de onder vraagde rooms-katholieke pastores de zorg voor meer dan 3.000 gelovigen, de mees te gereformeerde predikanten hebben te maken met tussen 500 en 1.000 kerkleden. Drie kwart van de gereformeerde predikanten wordt minder dan tienmaal per jaar met een sterfgeval geconfronteerd, terwijl de priesters vaak meer dan 20 uitvaarten per jaar lei den. Ds. Hallewas vreest dat het rouwpastoraat in de paro chies mede door het toene mende tekort aan priesters in de knel zal komen. Hij heeft nog andere verschil len tussen de drie kerken ge constateerd. Zo staat in de (rooms-katholieke) uitvaart mis de overledene vaak cen traal - er wordt bij voorbeeld in de preek een beeld van zijn leven gegeven -, de prote stantse voorgangers leggen meer het accent op de nabe staanden. De uitvaartmis wordt bijna altijd in een kerk gehouden. In de protestantse kerken heeft de uitvaart nog al eens in een aula plaats. Bo vendien heeft de dienst uit vrees voor het „roomse bijge loof" een veel soberder ka rakter. De verschillen komen ook tot uiting in de liederen die tijdens de uitvaart worden gebruikt. Beperken de protestantse ker ken zich voornamelijk tot psalmen, in de uitvaartmis worden veel liederen gezon gen die gericht zijn op de dode, de dood en het nieuwe leven. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Gouda drs. J.W. Kirpes- tein te Waardenburg-Neerijnen; te Nederlangbroek (toez.) W.C. Zuijder- duijn, kandidaat te Stellendam. Aan genomen naar 's-Gravendeel (toez.) R. ten Napel te Wageningen. Gereformeerde Kerken Beroepen te Bedum drs.H. Nagel hout te Opperdoes; te Dordrecht (herv.geref.) H.H. Wind te Heeren veen; te Hardenberg drs. E. Zijlstra te Wilnis; te Wierden R.J. Blaauw te Wolvega. Aangenomen naar Deven ter drs. H.A. Marsman te Maarssen; naar Twello mw.drs.T.W. Griffioen, kand. te Amsterdam. Beroepbaar mw.drs.A.J. Hasker, Voorstraat 24- 23, 8261 HS Kampen. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Lemele-Lemelerveld drs.J.R. Geersing. kand. te Kampen. den Hertog te Leiden. Aangenomen naar Goes K. Jonkman, kandidaat te Meppel, die bedankte voor Bussum. Doopsgezinde Broederschap Aangenomen naar Bolsward-Hinde- loopen-Makkum-Workum: mw.L. van Wijk-Hoekstra, pastoraal werkster te Stiens, wonende te Damwoude. Vrije Evangelische Gemeenten Beroepen te Veendam als predikant in buitengewone dienst (zendings- pred.) en door de Generale Synode der Ned. Herv. Kerk tot zendingspre dikant aan het Oecumenisch Semi narie Isetra te La Paz, Bolivia): H.G. Gols, laatstelijk pred. te Amsterdam west die dit beroep heeft aangeno- Eng ir t ien d> IN de stortvloed van slecht nieuws is vorige weejkenii waarop de media aandacht konden besteden aan gaal mt uit Petten, wat in het gedrang gekomen. In Petten mee volutionaire bestralingsmethode in de strijd teg? ontwikkeld. In de nabije toekomst kunnen patiënl deld worden in het Energie-onderzoek Centrum \,verfr Een buitengewoon krachtige neutronen-bundel ve^fase moren en eventueel andere in het lichaam voawaai kankercellen, zodat ook mogelijke uitzaaiingen djding den geëlimineerd. Deze methode is vooral zo un< ook kan worden afgerekend met kankercellen di; zijn vastgesteld, terwijl gezonde cellen onaangeta Voor zieken een hele geruststelling dat bij hun be Ml de eventuele uitzaaiingen eveneens worden ui( Ook psychologisch een belangrijk winstpunt. In binnen- en buitenland bestaat grote belangst^^ de nieuwe bestralingsmethode. Ook bij het Europ J ment, waarvan wij bij de verkiezingen van dond^^ voorkeur voor een van de afgevaardigden kunne ken. De Europese Commissie heeft goedkeuring aa ject gegeven en bovendien financiële steun verleer, tekent onder meer dat binnen enkele jaren ziekenlr^ teiten bij ECN in Petten worden gebouwd. LM Die steun van de Europese Commissie past gehee cent aangekondigde tweede EG-campagne tegen l onze westerse wereld één van de voornaamste ooiU sterfte. In de afgelopen jaren is op Europees nivej werk verzet op het gebied van de preventie, voorlj opvoeding om kanker terug te dringen. Volgend jajj tweede EG-campagne met als uiteindelijk doel sterfgevallen als gevolg van kanker rond de equi terug te brengen met vijftien procent. EeN belangrijk aspect daarin is vergaande stud™ samenhang tussen eet- en leefgewoonten en kan^SUJ naast komen er uitgebreide onderzoeken naar aifukJ kerverwekkende stoffen, voornamelijk chemisch )sch doeling is op Europese schaal te komen tot het regflan classificeren van alle bekende kankerverwekkend P' ties. r nde CENTRAAL in de campagne staat de strijd tegen De Europese Commissie is verontrust over het feit' zoveel jonge vrouwen hun rookgewoonten niet oploncj streefd wordt naar het ontmoedigen van het ro)rucl jongeren, leerkrachten, verpleegkundigen en andeigen in de gezondheidszorg. Er komen subsidies voor p*nc*e EeN opmerkelijk initiatief is ook dat binnen deéén Gemeenschap een eenduidige waarschuwing op piv^r' retten zal verschijnen. Na 1 januari 1993 komen ei^ moedigende teksten op de verpakking. De één laat,n e( roken schadelijk is voor de gezondheid, de anderen ei omwonden aan dat roken kanker of andere dodelijlold. veroorzaakt. Het besluit hiertoe is onlangs door d^hed van volksgezondheid van de Twaalf genomen. Dicere niet alleen met het oog op het fysiek welzijn van dfr"c burgers, maar ook om dit aspect van de zaak binfy bakssector op Europees niveau geregeld te krijgen palingen niet ontdoken kunnen worden. Dat zsi niet zonder gevolgen blijven, want jaarlijks worderj meenschap 500 miljard sigaretten gerookt. VolgenQ.C gen overlijden dagelijks duizend Europeanen vroe kanker als gevolg van roken. J] In dit licht bezien is de steun uit Brussel voor hettl 1 Petten goed verklaarbaar. De nieuwe behandelrm zonder twijfel voor veel kankerpatiënten een uitl^AG temeer omdat de methode hersentumoren bestrijdtineir lijk of niet zijn te opereren. Daarom is een belanf1 °P gezet in de bestrijding van deze ernstige volkszir^e stens zo belangrijk is dat op Europees niveau op staa schaal aandacht aan het voorkomen van deze zi^hei besteed. van itral Zonnig DE BILT (KNMI) Een krachtig hogedrukgebied met een kerndruk van 1038 mbar, boven Scandinavië verandert maar weinig van plaats. Een uitloper van dit hoog strekt zich uit tot over de Alpenlan den. Depressies boven de Oceaan kunnen ons land niet bereiken en buigen ruim voor het continent af naar het noor den. In het huidige weerbeeld komt dus geen verandering. Dit betekent dat tijdens een heldere nacht de temperatuur daalt naar ongeveer 11 graden. Overdag is het zonnig en loopt de middagtemperatuur op tot omstreeks 25 graden. Er waait een matige oostenwind, die in de middag aan de kust en op het IJsselmeer toeneemt tot vrij krachtig. Op de wat lange re termijn doet vooral de mid dagtemperatuur een paar stap jes terug. Bovendien wordt de zon nu en dan afgeschermd door enkele wolkenvelden. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig tot en met woensdag: Noorwegen en Zweden: In het uiterste noorden nog wat be wolking, elders zonnig. Mid dagtemperatuur langs de Noorse kust van 15 tot 20 gra den, langs de Zweedse oost kust van 17 tot 20 graden en plaatselijk in het binnenland omstreeks 25 graden. Denemarken: Zonnig. Middag- temperatuur rond 23 graden. Ierland: Eerst bewolkt en mo gelijk wat regen, morgen meer zon. Middagtemperatuur rond 18 graden. Engeland, Schotland en Wales: Wolkenvelden, maar ook af en toe zon. Middagtemperatuur van 18 graden in Schotland, tot 25 in het zuidoosten van Engeland. België en Luxemburg: Zonnig. Middagtemperatuur rond 26 graden. Spanje en Portugal: Perioden met zon en in de pspr avond een regen- dj)da bui. Middagtemper^ig de noordkust rond langs de west- en fljian se zeekust van 25 ferkl den. In het binnenl biji Canarische Eilandéijve deira: Wolkenveld teg aan de zuidzijde ddten zonnig. Middagte rond 25 graden, aan kusten iets lager. WEER VAN 07.O4< De Bilt Deelen Eelde 'Brussel Cyprus Klagenfurt Mallorca Moskou New Orleans onbew. Palm Beach onbew Paramaribo hall bev Rlo de Janeiro regen contacten met de Centrale Ondernemingsraad en de CBS is voorts gebleken dat een se rieuze verschuiving van fi nanciële middelen op dit mo ment binnen de kerk te wei nig steun krijgt. Door het dalend aantal leden is de Hervormde Kerk ge dwongen te bezuinigen. In af wachting van een structurele- re aanpak besloot de synode om in de jaren 1988 tot en met A.J. Gijsbers FOTO: PERS UNIE 1991 elk jaar 4 procent te be zuinigen. Voor vorig en dit jaar zijn die bezuinigingen ge haald, maar het is de vraag, of dat zonder ingrijpende be leidsbeslissingen ook voor de komende twee jaar mogelijk is. Het moderamen noemt de op lossing van enkele financiële en organisatorische proble men belangrijker dan het prioriteitenplan. Het bestuur

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2