Onenigheid overschaduwt ^rkiezingso verwinning Bezoek Gorbatsjov aan Bonn ien bedreiging voor NAVO" Zorg om veiligheid in Israel wordt obsessie Pe De donder 7ÊNLAND CeidaeSotiAont MAANDAG 12 JUNI 1989 PAGINA 5 sterkraker van Nice dood Albert Spaggiari, het brein achter een van de spec- bankroven uit de geschiedenis van de Franse mis- 1 verleden. Volgens zijn moeder werd zijn lijk zaterdag onbekende mannen op de stoep van haar woning ach- 'ezig. Spaggiari, die al 12 jaar voortvluchtig was, is waar ds oan kanker overleden. De „meesterkraker van Nice" toepolgens de politie door middel van plastische chirurgie an ^herkenbaar laten maken Spaggiari en zijn handlan- it een in 1976 vanuit het rioleringsstelsel een acht meter reknel naar de kluizen van de „Société Générale de Nice" adeiDe rovers leegden in een weekeinde op hun gemak de nentakjes en gingen er op rubberbootjes via de stadsriole- iljoqruim 40 miljoen Franse francs aan geld en sieraden ninjn de kluis lieten zij een briefje achter met de trotse -hal»; „Uitgevoerd zonder geweld, zonder bloedvergieten var haat". Spaggiari werd gearresteerd, maar wist een i zate ontsnappen. Later tartte hij de Franse justitie met raajeel publiciteit omgeven „topontmoeting" met de Britse ?n f Ronald Biggs in Rio de Janeiro. Biggs over f 'n":een eerste klas dief. Net als ik". kbo 11e Albert Spaggiari, de „meesterkraker van Nice", zou zich na zijn ontsnapping uit het paleis van justitie door middel van plastische chirurgie vrijwel onherkenbaar hebben laten maken. foto: ap Explosieve toestand" in kamp voor Turken MOSKOU Een kleine 15.000 Mescheti-Tur- ken zijn voor het geweld tegen hen gevlucht in een kamp waar de omstandigheden dermate primitief zijn, dat kraamvrouwen hun kinderen op de blote grond ter wereld moeten brengen. „De meest .explosieve situatie is hier, in het vluchtelingenkamp", aldus het televisiejournaal Vremja, dat gisteren beelden van het kamp in de Sovjet-republiek Oezbekistan uitzond. Een van de geïnterviewde Turken vroeg om „on middellijke evacuatie" uit het kamp „om ons volk te redden". Uit berichten in de Sovjet-kranten blijkt dat de onrusten in Oezbekistan voortduren. Een inwo ner van het dorp Komsomolsk vertelde de re geringskrant Izvestia dat een Turkse jongen van tien in zijn buurt de beide oren waren af gesneden. Hemzelf en zijn gezin waren onheil bespaard gebleven omdat Oezbeken hen ver borgen hadden gehouden. Het geweld in het Fergana-dal heeft de afgelo pen week aan zo'n honderd mensen het leven gekost, terwijl ongeveer duizend mensen ge wond raakten. Of de situatie in Oezbekistan on der controle is, blijft onduidelijk. Sovjetminister van binnenlandse zaken Vadim Bakatin heeft de nu al een week aanhoudende gewelddadigheden in Oezbekistan geweten aan agitatoren die van buitenaf in vrachtwagens en bussen de Ferganavallei binnenkomen. Aan vankelijk werden de onlusten in de streek rond Fergana omschreven als etnische botsingen tus sen Oezbeken en Mescheten. een minderheid van Turkse origine die in 1944 door Stalin uit Georgië naar de vallei werden gedeporteerd. Volgens de regeringskrant „Isvestja" is het de bedoeling dat praktisch de gehele 15.000 zielen tellende Meschetische minderheid via een luchtbrug uit de Centraalaziatische Sovjetrepu bliek wordt geëvacueerd. hi 3ISBERAAD IN ALLE POOLSE PARTIJEN speciale verslagge- 1 ver V0(van Vlijmen) i „1 IAU Een -en de nederlaag die de jgercomité Soli- ozf het regerings- ;n ft toegebracht en er&2e de tweede van aan- kai~ -.htjzondag is zowel ïedPngskamp als de ne in rep en roer. em t V liiiillen van mening 5t (binnen de politieke du$ lopen al zo hoog op nu al kan spreken ree klassieke „Poolse waar vandaag de jn het „Burgercomité V0 jc" is bijeengekomen, mS confrontatie tussen en de „zachte" lijn e- In het weekeinde na41 van kiesverenigin gen bij de centrale leiding fel geprotesteerd tegen het feit dat Lech Walesa het rege- ringsblok tegemoet is gekomen inzake de procedure voor de tweede verkiezingsronde. Ook bestaat er veel verzet tegen eventuele deelname van de oppositie aan de regering. Vandaag en morgen vindt in Warschau een officieuze bij eenkomst plaats van het Cen trale Comité van de commu nistische Poolse Verenigde Ar beiderspartij. Doel van de ver gadering zou zijn „een con structieve analyse van de ver kiezingsnederlaag" In de Democratische Partij heerst onenigheid over de vraag of men zich van de com munisten moet losmaken en binnen de Boerenpartij, even eens coalitiegenoot van de communisten, is een sterke stroming die aansluiting zoekt bij Boeren-Solidarnosc. Schuldvraag In het Centrale Comité zal de strijd tussen hervormers en conservatieven (de „beton- koppen") zich toespitsen op twee vragen. De ene is van principiële aard: Waarom heeft de partij zich in dit ver- kiezings-avontuur begeven? En de andere luidt: Wie is schuld aan het verkiezingsde bacle? Het antwoord op vraag nummer twee is niet moeilijk: het hele partij-apparaat heeft gefaald. Een van de redenen voor het échec is dat het par tij-apparaat zich nauwelijks of niet voor de verkiezingen heeft ingespannen. Tal van plaatselijke partij-afdelingen hadden niet eens de moeite ge nomen om de pakketten met verkiezingsaffiches uit te pak ken. Generaal Wojciech Jaruzelski heeft dit weekeinde gezegd dat de communistische partij zelf verantwoordelijk was voor het vernederende verkiezingsre sultaat omdat de communisten „te democratisch" wilden zijn. „Wij zijn de verkiezingen in- als een verdeeld front, in tegenstelling tot Solidari teit", zo zei Jaruzelski. „Mis schien lieten we ons meesle pen door een soort schuldge voel omdat we in het verleden niet genoeg democratische hervormingen hadden doorge voerd en hebben we ons daar door super-democratisch en super-pluralistisch opgesteld". Van principiële aard is de vraag waarom de partij met deze verkiezingen heeft inge stemd. De hervormers zeggen: We konden niet anders. Maar daar nemen de „betonkoppen" geen genoegen mee. Het is echter niet waarschijnlijk dat de breuk in de partij, die al dreigde toen generaal Jaru zelski en premier Rakowski in januari hun hervormingsplan nen er door probeerden te krijgen, nu al een feit zal wor den. Nieuwe formule Ook de opposjtie wordt door een richtingenstrijd geteisterd. De „hardliners" hoofdzake lijk jonge arbeiders voelen ehfsen M i!n. Meer mensen Volgens he z;Jn de ,ze- nef de veertig- a het overlij- een persoon 'an speciale hq de begraaf- heshte Zahra 4eer dan een mensen sa- n *oomd. Onder ro® Khomeini's ,ts ayatollah ^enei en par- ie,oorzitter ec*' Rafsanjani. 'ep' Miljoenen Iraniërs dromdén ook dit weekeinde weer samen rond het graf van de overleden imam. foto: ap SI 'o«t lijk van de voorpagina) lei Westduitsers ap niet bevreesd zijn dvjet-president Mi- heforbatsjov een wig at |ijven Tussen hun ïnbn zijn westerse enen geen druk uit schermen", aldus nctionarissen gisteren aan de vooravond van Gor- batsjovs vierdaags bezoek. De Westduitse regering van bondskanselier Helmut Kohl heeft er bij de NAVO-bondge- noten op aangedrongen in te gaan op Gorbatsjovs voorstel om. onderhandelingen te be- •ginnen over de nucleaire kor- te-drachtwapens in Europa. In een compromis op de NAVO- top van eind mei werden de NAVO-lidstaten het er echter over eens om besprekingen over de kernwapens voor de korte afstand afhankelijk te maken van vooruitgang in de onderhandelingen over con ventionele troepenverminde ringen in Wenen. Washington heeft Gorbatsjov gevraagd snel met- een ant woord te komen op de voor stellen voor een vergaande vermindering van de conven tionele bewapening, die presi dent George Bush vorige maand op de NAVO-top in Brussel lanceerde. Sovjet- woordvoerder Gennadi Gera- simov maakte echter op een persconferentie in Bonn dui delijk dat Moskou zich niet wil laten opjagen. Gorbatsjov zal tijdens zijn be zoek ontmoetingen hebben met zakenlieden in Stuttgart en het Ruhr-gebied. Naar ver wachting zullen Gorbatsjov en Kohl een beleidsverklaring ondertekenen dat richtlijnen b^at voor de onderlinge be trekkingen tot in de volgende eeuw De „Memphis" heeft ongewild een lange omweg gemaakt H een etmaal na de anderen arriveert Larry in de baak van afga, de belangrijkste haven van de Cook-eilanden. Zijn |ng wordt er niet beter op, wanneer John Brookfeller daar |d opmaakt. Het blijkt, dat de „Viking" tot dusver de bes- I heeft gemaakt en het hoogste aantal punten heeft ge- 'Brookfeller feliciteert Nils met dit mooie resultaat. „Je hebt een prachtig schip", zegt de miljonair, „en het zou mij niets verwonderen, wanneer jij met de prijs ging strijken". De beschei den Nils grinnikt maar een beetje. Hij weet wel, dat je op zo'n tocht vooral véél geluk moet hebben... Larry is ondertussen weg- geslenterd, diep in gedachten verzonken. De „Viking" moet hij 't eerst te grazen nemen. Maar hoe? Ah, daar schiet hem iets te binnen. Met enkele uren keert het tij en dan... zich gesterkt door de overwel digende verkiezingsoverwin ning en vinden dat er aan het regeringsblok geen enkele concessie moet worden ge daan. Zowel de radicale jonge arbei ders en veel intellectuelen uit de oppositie zijn falikant tegen deelname aan de regering, en pleiten voor voortzetting van het Ronde Tafel-overleg. Nieuwe akkoorden zouden door de regering moeten wor den voorgelegd aan het parle ment waarin de oppositie zich weer kan laten horen. In deze visie zou het Ronde Tafel overleg een soort schaduwre- gering vormen. Voor de oppo sitie zou dit betekenen grote invloed vooraf en sterke con trole achteraf, zonder dat zij echter directe regeringsver antwoordelijkheid draagt. Of de hervormers binnen het re geringsblok een dergelijke for mule willen aanvaarden is een heel grote vraag; de „beton koppen" zullen haar in elk ge val afwijzen. Trots laat Margaret Thatcher de Poolse leider de rozentuin van Chequers, haar officiële buitenverblijf, zien. foto: ap Britten joelen Jaruzelski uit LONDEN Uitgejoeld door anti-communistische betogers heeft de Poolse leider generaal Wojciech Jaruzelski gisteren tot besluit van zijn twee dagen durende bezoek aan Engeland een krans gelegd op het graf van de Poolse oorlogsheld generaal Wladys- law Sikorski. De dag tevoren had Jaruzelski van de Britse pre mier Thatcher een toezegging voor economische steun gekregen. De beloofde hulp kwam echter bij lange na niet in de buurt van een hervatting van de directe kredietverlening waar Jaruzelski op gehoopt had. Jaruzelski. die vrijdag Belgiè aandeed, probeer de in het Westen financiële steun te krijgen voor zijn hervor mingsbeleid. (Van onze correspondent Wil ly Werkman) JERUZALEM Vreemd was dat. De Palestijnse barman in de lobby van het grote hotel was plotse ling verdwenen. Waarom werden de glazen nu op gepoetst door joodse han den? Oplossing van het raadsel: tien minuten na dat de minister van defen sie de lobby was doorge stapt, had de Palestijnse barman zijn plaats weer ingenomen. Gewoon een kwartiertje aflossing van de wacht. Voor alle zeker heid- Bij de vertrekhallen van het vliegveld Ben Goerion had de dame een politieagent ge vraagd even haar auto te mo gen laten staan voor een drin gende bezigheid. De agent had begrip en knikte instemmend. Twee minuten dan, niet lan ger. De dame kwam binnen de afgesproken tijd terug. Om haar auto stonden vier veilig heidsagenten, boodschappen doorgevend via miniscule tele foontjes in hun vuist. De poli tieman die van de „verdachte" auto op de hoogte was, stond op tien meter afstand. Zorgen om de veiligheid kan een noodzakelijk kwaad zijn. Voor de Israeli's is die zorg zo indringend geworden, dat de maatregelen de vorm krijgen van obsessie. Het zelfvertrou wen is door de Palestijnse op stand, de Intifada, aangetast. „Laten we er maar niet meer omheen draaien", zei kortgele den een Israëlische militaire commentator, „de Palestijnen winnen". Voor het eerst sinds de glo rieuze overwinning van het Is raëlische leger, tijdens de zes daagse oorlog van 1967, dringt het besef dat de Palestijnen in de toen veroverde gebieden niet meer te onderdrukken zijn, tot de Israeli's door. En dat besef dwingt tot een gewe- tenswroegende discussie: die gebieden opgeven in het kader van een politieke oplossing? Of met zwaar militair geweld een einde maken aan de Pale stijnse opstand. Het antwoord is voor de politici. Maar de klok staat op vijf vóór twaalf. „Ik ben zeer, zéér verontrust", zegt Shulamit Aloni, leidster van de linkse oppositie-bur gerrechtenpartij. „Als we nog een beetje verstand hebben, kunnen we nu vrede sluiten. Maar er is hier grootheids waanzin, er zijn symptomen van racisme, we worden gek". Shulamit Aloni hoopt dat de Verenigde Staten en Europa druk op de Israëlische rege ring uitoefenen om met een Avondklok in Gazastrook opgeheven JERUZALEM De Israë lische autoriteiten hebben zaterdagnacht de avond klok opgeheven die sinds een week gold voor de ruim 650.000 Palestijnse bewoners van de Gaza strook. Alleen de 55.000 inwoners van het Pale stijnse vluchtelingenkamp in Jabalya moeten voorlo pig 's avonds nog binnen blijven. In dit kamp had zaterdag een treffen plaats tussen Palestijnse opstan delingen en Israëlische troepen, waarbij de mili tairen een jongen doods choten en elf anderen ver wondden. „Arabische landen tegen Israëlisch vredesvoorstel" JERUZALEM De Egyptische minister Bou tros Boutros Ghali heeft gisteren in Israel gezegd dat de Arabische staten het Israëlische vredesiniti atief onoprecht vinden. Ghali verklaarde voorts dat zonder de Palestijnse Bevrijdingsorganisaite (PLO) geen vooruitgang in het vredesproces kan wor den geboekt. Tijdens een ontmoeting met vice-pre mier Shimon Peres zei Ghali dat in de Arabische wereld de indruk bestaat dat het Israëlische initia tief niet serieus is en al leen dient om tijd te win nen. Na de ontmoeting noemde de Egyptische mi nister het gesprek met Pe res „constructief en posi tief". vredes-oplossing in te stem men. „De vraag is of die druk komt vóór of na het bloedver gieten", zucht ze. „Gekken als rabbijn Moshe Lavinger en Geula Cohen kunnen de vonk zijn die de brand doet ontste ken". Moshe Levinger, leider van de Goesh Iamoehiem-kolonisten- beweging in dé bezette gebie den, staat nu terecht wegens het doodschieten van een Palestijn in Hebron. Hij is on danks de aanklacht op vrije LI ii i_J voeten en ook weer in het be zit van het pistool waarmee hij op zijn slachtoffer schoot. Aangevallen Geula Cohen is Shulemits col lega-parlementslid. Ze verte genwoordigt de nationalisti sche Tehiya-partij en laat mij pas binnen, als ze schreeu wend haar instructies heeft gegeven voor een demonstra tie, waarbij - zoals die avond blijkt - de Egyptische ambas sadeur in Israel, Mohammed Bassiouny, wordt aangevallen. „De Intifada betekent oorlog tussen ons en de Palestijnen", stelt ze vast. „Daarom zijn de Palestijnen onze vijanden en moeten we ze bevechten. Het optreden van onze kolonisten is geoorloofde actieve zelfver dediging. die ik zegen. Het wa ter is tot onze kin gestegen. Omdat het leger ons niet vol doende verdedigt, moeten we zelf optreden. Het is een on derdeel van onze honderdjari ge strijd om Eretz Israel, het door God beloofde Land van Israel. Wij zullen winnen om dat we de kracht van de vrij heid hebben". Tussen de standpunten van Shulamit Aloni en Geula Co- hen kampen de Israeli's met de dagelijkse angst die de plaats van het zelfvertrouwen heeft ingenomen. Een oude vrouw, zojuist van haar porte monnee beroofd, roept dat „natuurlijk" een Arabier het heeft gedaan. In Nahariya, een stadje in het noorden, verklaart de burge meester dat de daar wonende Arabieren moeten vertrekken. En in het stadje Petach Tikwa is een speciale opvangplaats gebouwd voor arbeiders uit de bezette gebieden „om te voor komen dat ze de bevolking lastig vallen". „Onze leiders praten de bevol king angst aan", zegt Shulamit Aloni. „Waarom vergelijkt onze premier de Palestijnen met nazi's en voorspelt hij een massamoord op de joden, wan neer er een Palestijnse staat komt? Dat noem ik manipule ren met de trauma's die het joodse volk heeft doorge maakt". Generaal Mitzna, de militaire commandant van het Intifada- gebied, heeft verzocht van zijn functie te worden ontheven, „voordat - God bewaar - een of andere gebeurtenis mijn goede naam als officier en als mens besmet" Het was een keurig verpakte waarschu wing voor een scenario dat een Israëlische deskundige mij een paar dagen geleden voor legde: „Een ernstige provoca tie van de kant van de kolo nisten, een gewelddadige reac tie van de kant van de Pales tijnen en dan de explosie". Ex plosie heet in Middenoostelijke termen oorlog. door Jo Wijnen We stonden temidden van een zee van Harley-Davidsons. Het chroom glom in de zon. De sturen reikten hemelwaarts en de nog warme knal pijpen schroeiden het gewijde gras van The Mall in Washington. Iemand was op het idee gekomen ettelijke tienduizenden motorduivels naar de Amerikaanse hoofdstad te halen om kracht bij de zetten aan de eis dat de regering alles zal doen om de 2300 krijgsgevangenen en vermisten in Vietnam naar huis terug te brengen. Leven die dan nogVeel mensen, en vooral veel Vietnam-veteranen, denken van wel. Daarom was de actie Bolling Thunder bedacht. Onder de vloedgolf van vreedzame motorrijders bevonden zich duizenden veteranen. Ze zagen er allemaal hetzelfde uit gebaarde mannen in leren jekkers vol met dreigende spreuken, hun armen en borst getatoeëerd. Ze leken allemaal weggelopen uit Easy Rider, de film die de geplaagde jeugd van de jaren zestig zo genadeloos precies portretteerde. Inderdaad, veel Vietnam- veteranen zijn dat tijdperk nooit meer ontgroeid. En wat erger is: ze hebben nooit meer uit het moeras van de Vietnamese oorlog kunnen ontsnappen. Daarom koesteren ze nog steeds hun camouflagepakken, badges, regimen tsinsignes. rangtekenen en onderscheidingen. Veel van hen hebben intussen dubbele kinnen en dikke buiken. Hun tragiek is dat hun oorlog nooit meer zal eindigen. Ze hebben geen toekomst en willen die misschien ook niet meer hebben. Ze houden van hun dienstmakkers, die ze dan ook openlijk kussen en omhelzen, die ze in hun machtige armen nemen, die ze bijna verpletteren in hun rolstoelen en met wie ze samen huilen en lachen. Geen wonder dat ze nog geloven dat die 2300 vermiste strijdmakkers nog steeds in leven zijn. Aangekomen op de Mali zetten de mannen hun Harley- Davidsons op de standaard, dronken een blik bier en liepen naar het momument waar de namen van 58.000 gevallenen zijn uitgehouwen in glimmend, zwart marmer. Sommigen van hen huilden, anderen zaten zwijgend in het gras of begonnen hulpeloos stoer te doen. Intussen keken wij betrekkelijke buitenstaanders toe. vechtend met de brok die zich in onze keel had gevormd. We wisten het: al deze overjarige hippies hadden zich destijds een leven van flower power, van gelukzalige ongebondenheid en van alternatief plezier voorgesteld. Ze hadden het saaie burgerdom van zich afgeschud en zich heilig voorgenomen te rebelleren tegen een samenleving in het strakke keurslijf' waarin ze niet meer pasten. Maar de doem van de Vietnamese oorlog streek op deze generatie van vreedzame dromers neer. joeg bijna 60.000 van hen de dood in, verwonde honderdduizenden anderen en zadelde een paar miljoen jongeren met blijvende trauma's op. Meer dan 500.000 van hen werden naar Vietnam gestuurd. En toen ze geschokt en gehavend terugkeerden uit hun Aziatische hel. werden ze niet eens bedankt, laat staan geprezen. Het thuisfront meed hen. Ze kregen het verwijt te horen dat ze de oorlog niet hadden kunnen winnen. Ze waren het slachtoffer van een reusachtige vergissing, een politiek misverstand. Amerika mag zich dan met de Vietnamese oorlog hebben verzoend, de tragiek van Vietnam is nog steeds zichtbaar in die generatie vroegoude, langharige, getatoeëerde mannen die tot hun dood als hippies gekleed zullen gaan en op Harley- Davidsons door het land blijven jakkeren, zichzelf en hun verleden achterna. Ze vormen het kleurrijke legioen van een verdriet dat nooit overgaat, dat alleen maar kan uitsterven, maar dan nog beslag zal leggen op een niet onaanzienlijk aantal pagina's in de Amerikaanse geschiedenisboeken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5