„Tennis is net als scheikunde" Jan Lammers brengt nu geen geld meer mee VADER CHANG OVER TRIOMF VAN ZOON OP ROLAND GARROS FORMULE I TREKT ZANDVOORTER NOG STEEDS Ze noemen hem Speedy Gonzalez vanwege zijn snelheid, waardoor hij ook dit soort yiii kan zo bewees hii de ataelopen veertien daaen ook vanaf de baseline Zijn tweehandige backhand is in staat om de meest dodelijke passeerslagen te pro ballen nog haalt. aanvalten FOTO: AP ren- PARIJS Hij is sneller dan Speedy Gonzalez en heeft het geduld van de sportvisser. Michael Chang is aan de Avenue de la Porte d'Auteuil in Parijs het nieuwe idool van de mondiale tennis wereld geworden. Na zijn heroïsche overwin ning op Ivan Lendl scho ten superlatieven al te kort om het 17-jarige ta lent te bewieroken. Maar nadat de Amerikaan met de Aziatische trekken vervolgens ook tijdens zijn verdere opmars on geslagen bleef en giste ren zelfs de kroon op het werk plaatste door via Stefan Edberg de titel op Roland Garros in de wacht te slepen kende het enthousiasme van menigeen helemaal geen grenzen meer. In de uitputtingsslag tegen Lendl had de kreunende en kermende Chang in de vijfde set alle oosterse wijsheid en listen nodig om het hoofd bo ven het stoffige gravel te houden. Kramp in beide be nen dwong de soms hinkende Amerikaan zijn tactiek aan te passen. Met zijn scherpe match-inzicht haalde hij de doorgewinterde Lendl, die op Roland Garros nog geen set had verloren, volledig uit zijn ritme. Een onderhands gesla gen opslag, hoge, diep gesla gen topspinballen gevolgd door tempoversnellingen, een brutale opstelling door bij de opslag van Lendl een meter achter het service-vak te gaan staan. De nummer één van de wereld raakte zicht baar geirriteerd en verloor zijn concentratie. Welk voor beeld werd gevolg door ach tereenvolgens Agenor, Tsjes- nokov en tenslotte Edberg. In Hoboken Michael Chang werd op 22 februari 1972 geboren in Ho boken, New Jersey. Vader Joe emigreerde in 1966 van Taiwan naar de Verenigde Staten en trad daar in het huwelijk met Betty, de moe der van Michael. De trouw partij volgde op „a blind date", een blinde afspraak waarbij de een de ander nog nooit heeft ontmoet. Joe Chang, chemicus, verhuisde naar Placentia, Californië en werd de voornaamste trainer vloedige mate. In '84 werd hij Amerikaans kampioen bij de 12-jarigen, de titelstrijd van de 14-jarigen sloeg hij over. Bij de jongens van 16 werd hij, 13 jaar jong, vijfde en in '87 werd hij op 15-jarige leeftijd nationaal kampioen bij de 18-jarigen. Chang werd met Agassi, Sampras en Ho de voornaamste exponent van de nieuwe Amerikaanse tennisgeneratie, de opvolgers van good-old Jimmy Connors en John McEnroe. Exotisch Van de nieuwe lichting was Chang de meest exotische. En vermoedelijk de meest verstandige. Het Amerikaan se middelbaar onderwijsdi- ploma behaalde hij twee jaar vroeger dan zijn leeftijdsge noten. Van de bond kreeg hij in het kader van het nieuwe jeugdplan twee coaches: José Higueras voor het gravel en Brian Gottfried voor de an dere oppervlaktes. Higueras neemt het eerste half jaar de training voor zijn rekening, Gottfried bereidt het „won derkind" in het tweede halve jaar voor op de grastoernooi- en. De doorbraak volgde in 1988. Dat was een goed jaar voor de teenagers uit Placentia. Janet Evans zwom olympisch goud in Seoul bijeen, en Mi chael Chang behaalde op 16- jarige leeftijd zijn eerste Grand Prix-overwinning. In San Francisco maakte hij een ideale week door. Hij ver sloeg onder meer Dan Gol- die, Mikael Pernfors en in de finale Johan Kriek. In het hele toernooi verloor hij geen game. Kriek was na zijn nederlaag zeer onder de indruk. „In San Francisco heeft Chang zich geïntroduceerd aan het Amerikaanse publiek. Hij is de toekomstige nummer één van de wereld", beweerde hij met stelligheid. Met 16 jaar, 7 maanden en .10 dagen werd Chang niet de jongste win naar ooit van een GP-toer- nooi. Dat was Aaron Krick- stein, een leerling van de Bolletieri-school, die in 1983 in Tel Aviv vijf maanden jonger was toen hij zijn eerste zege op zijn naam schreef. Wel was Chang begin dit jaar de jongste Amerikaan aller tijden die uitkwam in het Davis Cup-team, in de wed strijd tegen Paraguay. Ook werd Chang de jongste win naar op Roland Garros. 150 dollar zakgeld In 1988 speelde Chang in veertien toernooien. Hij kwam 36 keer op de baan, won 23 partijen en verloor er dertien. Zijn prijzengeld liep in dat jaar op tot 153.553 dol lar, ruim drie ton. De 1 meter 73 lange speler kreeg daar van 150 dollar per week zak geld. Een genereus gebaar van zijn moeder, die halver wege het jaar haar zoon een opslag van vijftig procent gaf als beloning voor zijn inzet. Voor de lichtgewicht is geld absoluut onbelangrijk. Even als winnen. „Het gaat er mij uitsluitend om mijn spel te verbeteren. Daarbij wil ik niet gehinderd worden door financiële problemen". Geld zorgen heeft Chang helemaal niet meer sinds begin dit jaar. Hij sloot met Reebok een sponsorcontract af, dat hem in vijf jaar acht miljoen gul den oplevert. Chang bezit het vermogen onder alle omstandigheden zijn tactiek aan te passen. Lendl c.s. weten dat maar al te goed. „Fysiek is Michael nog niet volgroeid, maar nu reeds is hij snel genoeg om bijna alle dreigende situaties het hoofd te bieden", getui gen Higueras en Gottfried. Scheikunde Toch neemtMichael meer aan van zijn ouders dan van zijn coaches. „Tennis is als scheikunde: 90 procent infor matie en 10 procent creativi teit", zegt vader Joe. Hij mag oordelen. Michael stond tot Roland Garros 19e op de we reldranglijst en broer Carl speelt aardig in het universi teitsteam van Berkeley. „Ik heb honderden video-tapes ontleed en in de computer gestopt. Gekeken hoe tegen standers van Michael reage ren op vertragingsmanoeu vres en hoe ze zich gedragen in de moeilijke vijfde set", al dus vader Chang, die afgelo pen weekeinde speciaal voor de eindstrijd vanuit de States overkwam naar Parijs. Moeder Betty is nog belang rijker. Zij reist met Michael de hele wereld rond. Op ini tiatief van de zoon. „Zij is mijn vertrouwelinge. Door haar aanwezigheid blijf ik rustig". Betty Chang moet zich op de tribunes manen kalm te blijven. „Ik wil abso luut niet nerveus op Michael overkomen. Daarvoor moet i.1 en ik me wel eens for maar als ik in paniek r; zenuwachtig over koi Michael, wordt hij h< ker". Voor aap gezet De twee-eenheid heeft en snel geleerd. Vorij werd Michael Chang b eerste optreden op het Central van Roland C door McEnroe voor aap „Ik was vreselijk ne Bovendien keek ik erg gen McEnroe. Ik had dir wel zijn spullen willen[a gen naar de baan". Tegen Lendl en volgentJW/ ponenten had hij daar* greintje last meer van. kwestie van erva: meende Chang. ..Bove^ I heeft de Heer mij gehold/J| Een uitspraak, die Mi Chang gisteren na afloo| zijn ongekende zegepraa- -> land Garros ook nog eer|_ overstaan van miljoenen visiekijkers herhaalde.c daarvoor behoefde hij ni. zijn spiekbriefje te kijkdJ°\ isch mits LE MANS Het is 12 juni 1988, iets na 15.00 uur in Le Mans. Op het dak van zijn Jaguar racewagen staat autocoureur Jan Lammers. Met de helm op, maar dan nog kun je zijn pretoogjes goed zien. Om hem heen staan dui zenden mensen. Allemaal vieren ze de overwinning die Lammers en zijn twee Britse teamgenoten zo juist hebben behaald in de 24 uren van Le Mans, 's werelds beroemdste lan- ge-afstandsrace. Neder land stond perplex van deze superprestatie: goh, die Lammers kan toch wel wat. Mei 1989, bijna een jaar later. „Een jaar later dan wat?", is van het gezicht van Lammers af te lezen. Nuchter als hij is, stelt hij daags voor de 24 uurs race: „Le Mans heeft voor mij niets veranderd, alleen de pu blieke opinie is veranderd. Mensen zijn na mijn overwin ning ineens anders gaan den ken en gaan inzien dat ik toch wel wat kan. Zelf was ik daar al veel langer van overtuigd. Het was voor mij een mooie ervaring, maar alleen op dat moment. Het wordt met de dag minder". Jan Lammers op het Franse circuit teruggekeerd zonder bepaalde gevoelens. „Le Mans 1988 is bijna een jaar geleden. Le Mans 1989 zal weer heel anders zijn. Ik zie het wel". Het is anders. Lammers ver speelt door domme pech de ti tel en wordt negende. Toch staat vast: de overwinning in Le Mans 1988 vergrootte het respect voor Lammers in bin nen- en buitenland flink. In Groot-Brittannië heeft de klei ne Zandvoorter een zeer goede reputatie opgebouwd. In de lange-afstandsracerij (groep C) heeft hij het gemaakt. „Na mijn zege van vorig jaar in Le Mans is m'n broodwinning geen probleem meer. In groep C en alle andere raceklassen onder de formule één heb ik voor mezelf een enorme markt geopend". Eerste rijder Jan Lammers is eindelijk bin nen. Niet voor niets is hij dit jaar de eerste rijder van het Jaguar-team in zowel de groep C als de Amerikaanse tegen hanger, de IMSA. „Het is vooral een mentaal voordeel. Technisch zijn de eerste en tweede wagen precies gelijk. Ik geef net zo veel als vorig jaar, maar toen viel het meer op als ik met de tweede wagen sneller was dan de eerste. Dit jaar ben ik de maat voor alles. Ik ben eigenlijk het worstje in het team". Zijn teamgenoten hollen als honden achter hem aan om hem te pakken. Tot nu toe zijn de „honden" uit andere stallen er in ge slaagd Lammers en het Ja guar-team af te troeven en is het seizoen in zowel de groep C als IMSA wat teleurstellend verlopen. Lammers zit daar niet zo mee. „Jaguar heeft vorig jaar het tempo bepaald. Nu proberen de anderen (Mercedes, Nissan, Toyota) ons in te halen, dat is logisch. Bovendien zitten we in een overgangsfase, waarbij we overstappen van de auto met de V12 motor naar de nieuwe met V6 turbo, die na Le Mans moet verschijnen. Op alle gebieden is hierdoor onze vooruitgang vertraagd. We zullen nog heel wat moeten in casseren voor we succes heb ben, maar in de tweede sei zoenhelft, als de wagen goed is ontwikkeld, reken ik op resul taten". Belangrijk Twee woorden nemen in het leven van Jan Lammers van vandaag een belangrijke plaats in: „heden" en „nu". De tijd is voorbij dat Lammers zich al weer op het volgende seizoen richtte, terwijl het startlicht van het ene seizoen nog op groen moest springen. Met die koers heeft hij zijn lesje ge leerd. „Ik werk eraan om nü steeds een zo goed mogelijke coureur te zijn. Daarom wil ik mij vol ledig concentreren op wat ik nü doe. Als ik in Le Mans rijd, moet ik niet gaan denken aan mijn tuintje in Zandvoort. Omgekeerd geldt hetzelfde. Ik wil mij helemaal concentreren waar ik op dat moment mee bezig ben. Wat ik in de toe komst ga doen, telt helemaal nog niet. Ik heb nu een con tract met Jaguar. Dan is het mijn plicht eerder voor 120 dan voor 98 procent te preste ren". Hij hoopt door nu goed te pres teren vanzelf aanbiedingen te krijgen die zijn toekomst veilig stellen, waarbij zijn oog na tuurlijk op de formule één valt. „Als het lukt om een goed coureur te zijn, dan is formule één ook mogelijk. Het werkt niet als je koste wat het kost in de formule één wilt zit ten, je moet presteren". Dat de theorie van Lammers werkt, heeft zijn teamgenoot van vorig jaar bewezen. De Brit Martin Brundle kwam eind 1987 teleurgesteld uit de formule één, maar behaalde in zijn seizoen met Jaguar direct het wereldkampioenschap. Het resultaat: hij kreeg het aanbod om dit jaar voor het Brabham- team in de formule één te rij den en toonde tot nu toe in een goede auto dat hij in de formule één echt wel uit de voeten kan. Brundle reed in de Grote Prijs van Monaco zelfs lange tijd op de derde plaats. „Ik hoop dat hij dit jaar goed blijft presteren en veel races wint. Hopelijk zullen mensen zich dan herin neren dat ik vorig jaar net zo snel reed als hij en ook mij een aanbod doen". De formule één heeft, zeven jaar na zijn laatste Grand Prix, De start van de 24 uur van Le Mans 1989, de race die Jan Lammers vorig jaar won. De Zandvoorter reikte ditmaal door verder dan de negende plaats. dus nog altijd duidelijk de voorkeur van Lammers. Hij is absoluut niet van plan ooit nog eens zelf geld op tafel te leg gen om een „stoeltje" te be machtigen. „Dat is een grote fout geweest. Het team moet mij echt willen, anders ont breekt de basis voor samen werking". Dat was de reden dat de on derhandelingen met een team vorig jaar misliepen, omdat er geen akkoord over de onkos tenvergoedingen kon worden bereikt. „Ik heb de onderhan delingen toen gestaakt". Lam mers weet zijn waarde, niet omdat hij zo snobistisch is, maar simpel omdat voor kwa liteit moet worden betaald. Om één reden zou de coureur zo al terug willen in de formu le één: het reisschema. „Je hebt er maar vijftien races, waarvan de meeste in Europa. Dat is een peuleschil vergele- en IMSA". Dit jaar rijdt Lam mers in totaal 24 races in deze klassen, verspreid over de hele wereld. De Oceaan steekt hij net zo ge makkelijk over als iemand an ders de trein pakt. „Ik zit meer in een vliegtuig dan een gezagvoerder van de KLM", zegt hij. „Maar het is vermoei end. Je kunt het een jaar vol houden, twee jaar ook, maar drie wordt te veel. Je leert je er echter op in te stellen". Nog vrijgezel Zijn huis in Zandvoort ziet Jan dus niet meer zo vaak en aan het opbouwen van een relatie met iemand komt hij al hele maal niet meer toe. Op zijn 33e is hij nog vrijgezel. „Ik heb op dit moment bewust voor de ra- cerij gekozen, dus dat is de tol die je ervoor moet betalen". Jan Lammers hecht veel waarde aan de band met zijn familie, die op een steenworp afstand in Zandvoort woont. „Mijn familie is me zeer dier baar. Gelukkig zijn ze nog al lemaal gezond, maar dan kan over vijf jaar wel anders zijn. Daarom wil ik ervan genieten zo lang het kan". Jaloezie, zoals dat bij het suc ces van één van de familiele den wel eens voorkomt, tref je bij de familie Lammers in ie der geval niet aan. „Mijn fami lie heeft gelukkig begrip voor mijn succes. Er is een 'we'- mentaliteit. Als ik win, is het net alsof ik voor de familie een doelpunt heb gemaakt". Zaalvoetbal Eén van de hoogtepunten van Jan Lammers in zijn familiele ven is de geregelde zaalvoet balwedstrijd met zijn vijf broers. „Dat is voor mij net va- r lop kantie. Als ik in L de twee dagen aan het tqncj kom ik er tussendooij)e e voor terug. Dat witebb missen". De racerij ook niet. pen heeft Lammers eens nagedacht, al gel dat het financieel g| een minder moeilijL zou zijn dan enkele jay den. „Ik hoef niet ba( dat ik ineens een deelj inkomsten kwijt bei^o stop". rrui; per Voorlopig wil Jan idszo nog meer presteren, |5 mi Jaguar en dan mogejj formule één. Mocht £7T7 niet lukken, dan ve_ wereld nog niet, maaAUT leurstelling zou het Dus werkt Jan zo har "Dl teleurstelling er nooüur v; men jes v; RICHARD SCHIÏSTRA Tel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 20