ÏEuropese bluf en branie in de polder
"final
re
b"'\K
EG moet geen VS worden met een gemeenschappelijke president
Uitkeringen
Regio's
Bultrugwalvis
Druilerig
Gas terug
Drie
lijsttrekkers
op
verkiezings
tournee
Zoeken
PA| ZATERDAG 10 JUNI 1989 PAGINA 23
'w 1 El
Ni EUROPESE
VERKIEZINGEN
TILBURG - Een ruime meerder
heid van de Nederlandse kiezers
(63 procent) vindt dat de Europese
Gemeenschap niet mag uitgroeien
tot een soort Verenigde Staten van
Europa met één president aan het
hoofd. Slechts 28,5 pet. juicht zo'n
verregaande eenwording van Euro
pa toe. Dit blijkt uit een enquête
die onze krant heeft laten houden
met het oog op de Europese verkie
zingen van 15 juni.
Bijna de helft van de Nederlandse kie
zers (49 pet.) blijkt beducht te zijn voor
een afnemende invloed van Nederland
in het Europa van na 1992, het jaar
waarin de grenzen tussen de ÉG-landen
vervagen. Zesendertig procent keurt het
daarentegen goed dat Nederland steeds
meer macht aan de Europese Gemeen
schap moet afstaan. Vrijwel eenzelfde
aantal vindt dat een eventuele toekom
stige Europese regering de bevoegdheid
moet hebben besluiten te nemen tegen
de zin van Nederland. Volgens 58 pro
cent mogen Europese besluiten echter
nooit dwingend aan de lidstaten worden
opgelegd. Nederland moet derhalve een
vetorecht houden.
De enquête is uitgevoerd door het Til-
burgse onderzoeksbureau M-4. In op
dracht van een aantal kranten, waaron
der ook deze, werden in totaal 800 vol
wassen Nederlanders uit alle provincies
ondervraagd over de Europese politiek.
Opmerkelijk is dat veel mensen niet wis
ten uit welke (twaalf) landen de Europe
se Gemeenschap momenteel bestaat. Op
de vraag of Noorwegen lid is antwoord
de de helft bevestigend, terwijl dat on
juist is. Bijna de helft (45 procent)
meende ten onrechte dat ook Oostenrijk
lid van de EG is. Verder wist circa een
kwart van de ondervraagden niet dat
Denemarken en Griekenland wél tot de
EG behoren.
Bitter weinig mensen konden spontaan
de naam noemen van degene die Neder
land in het dagelijks EG-bestuur (de Eu
ropese Commissie) vertegenwoordigt.
Slechts 17,6 procent gaf het juiste ant
woord, namelijk de CDA'er Frans An-
driessen, oud-minister van financiën en
voormalig KVP-fractieleider. Ruim de
helft van de ondervraagden moest elk
antwoord schuldig blijven en 31 procent
noemde een andere naam, zoals Dankert
(opvallend vaak), Van den Broek, Braks,
Luns of zelfs Lubbers. Andriessen bleek
het meest bekend bij mensen boven de
40 jaar.
Een van de vragen in de enquête betrof
het verschil in hoogte tussen de sociale
uitkeringen in Nederland en de rest van
de EG. Men moest zijn mening geven
over het gelijktrekken van alle sociale
voorzieningen binnen de Gemeenschap,
hetgeen een verlaging van de Nederland
se uitkeringen tot gevolg zou hebben.
Een ruime meerderheid (63 procent)
wijst verlaging van onze uitkeringen van
de hand. Bijna een derde van de onder
vraagden (32,5 procent) heeft echter
geen moeite met een lager uitkeringsni
veau in Nederland.
Het wegvallen van de grenscontroles
binnen de Europese Gemeenschap zal
volgens 41 procent van de kiezers een
ongunstige invloed hebben op de Neder
landse werkgelegenheid. Zesendertig pro
cent verwacht echter juist een positief ef
fect op de werkgelegenheid. Volgens 17
procent zullen de open grenzen geen en
kele invloed hebben op de Nederlandse
arbeidsmarkt. Er zullen wel personen en
bedrijven vanuit andere EG-landen naar
Nederland komen om zich hier te vesti
gen, maar er zal ook een stroom in om
gekeerde richting zijn, zo redeneert deze
laatste groep.
Op de vraag of men verwacht dat in de
toekomst meer mensen uit de betrekke
lijk arme Zuideuropese landen (Spanje,
Portugal, Griekenland en Italië) naar
Nederland en andere welvarende EG-
landen zullen verhuizen, antwoordde 52
procent 'ja' en 41 procent 'nee'. Van de
ja-zeggers ziet een kwart de verwachte
toeneming van de immigratie uit Zuid-
Europa als „geen enkel probleem". De
overigen uit die groep hebben het,er ech
ter wel moeilijk mee.
In vrijwel alle uitslagen valt op dat in
woners van de drie zuidelijke provincies
het meest 'Europees' denken. De zuider
lingen hebben de minste bezwaren tegen
één Europese president, maken zich de
minste zorgen om een afnemende Ne
derlandse invloed in Europa en lopen
voorop in de groep die vindt dat een Eu
ropese regering besluiten tegen de zin
van Nederland mag nemen. De Limbur
gers, Brabanders en Zeeuwen worden
hierin op een enkele uitzondering na op
de voet gevolgd door de ondervraagden
uit Overijssel en Gelderland.
De oosterlingen vallen uit de toon waar
het gaat om de vrees voor een afnemen
de invloed van Nederland: deze blijkt in
het oosten het grootst te zijn. De mening
dat de open grenzen een gunstig effect
zullen hebben op de werkgelegenheid
wordt het vaakst in de oostelijke provin
cies gehoord en daarna in het noorden
van Nederland. Verder leven in het oos
ten verreweg de meeste bezwaren tegen
het verlagen van de uitkeringen. In het
noorden, westen en midden des lands
heeft men daar het minst op tegen. Ten
slotte blijken de inwoners van Gronin
gen, Friesland en Drente overduidelijk
het meest tolerant te staan tegenover de
komst van meer Zuideuropeanen naar
Nederland.
DICK VAN RIETSCHOTEN
rte ti
lEEMSTEDE - Midden in Heem
ede heeft Jean Penders er genoeg
an. De Euro-lijsttrekker van het
DA stapt uit de auto en vraagt
in de eerste de beste voorbijgan-
^jjg j|r: „Meneer, heeft u soms de
aardetram zien langskomen?". De
enian neemt Penders van top tot
ien op en antwoordt bedacht-
cht 4am: „Volgens mij is de paarde-
am al meer dan vijftig jaar gele-
en afgeschaft!",
acht
die kénders rijdt dan al drie kwartier door
acilijeemstede op zoek naar de paardetram,
ie door.de plaatselijke afdeling van het
DA is ingehuurd. De tram is 's och-
kg^jnds uit Haarlem vertrokken en rijdt
,rt tcpor een regio waarin het CDA nou niet
Cpaald sterk is. In Haarlem is de PvdA
eruit de grootste partij in de gemeente-
jad, in Heemstede is dat de VVD. Een
ftardetram met daarop Penders, zijn
ede-Europarlementariër Pam Cornelis-
in, een jazzbandje en een handjevol re-
lonale CDA-coryfeeén moet de stem
fn de Haarlemse en Heemsteedse kie-
trs trekken.
oor de 50-jarige Jean Penders is het
Jïchts één van de vele evenementen
en 4aar hij tijdens de verkiezingscampagne
pleiQin deelneemt. Hij komt in alle uithoe-
pn van Nederland, niets is hem te dol.
e ene dag laat hij zich interviewén in
Jn kroeg in zijn geboortedorp Gemert,
andere dag rijdt hij in paard en wa
in door Maarssen. Dan bezoekt hij een
htrum voor drugsverslaafden in Am-
{erdam en reist hij spoorslags naar Hil-
Drtgfrsum voor de opnames van het
jCRV-programma 'Zo vader zo zoon'
voor optredens in diverse radiopro-
ram ma's
n Engelengeduld
iet hoort er allemaal bij, weet Penders.
faarom zoekt hij met engelengeduld
kar de paardetram. Met de plattegrond
tap schoot stuurt Penders zijn chauf-
yiur door Heemstede, waar het op deze
egenachtige, doordeweekse dag stil is.
[rots Iaat hij een brief zien van een man
|it Groenekan. „Fantastisch dat de de-
n vopocratie mensen als Penders heeft
portgebracht", aldus de briefschrijver,
pe een machtiging heeft meegestuurd,
bdat Penders 15 juni op zich zelf kan
jemmen. Plotseling klinken de swingen-
oplf klanken van jazzmuziek door de stra-
ïn en ja hoor, daar is de paardetram!
Wet gejuich wordt Penders aan boord
ehesen.
-)Plەnderweg doet de mini-karavaan de bi
bliotheek aan en hij stopt enkele keren
ien ]p pleinen, zodat Penders en Cornelis-
pn CDA-krantjes kunnen uitdelen.
Meneer, gaat u 15 juni stemmen?",
ïetörobeert Penders, terwijl Cornelissen
t in fee Fietsende dames achterna rent.
itgeKch, hou maar op, ik ben een verstokte
jVD-stemmer", zegt de man met een
'rede grijns. „Maar denkt u dat de VVD
>kt dM blijft bestaan?", repliceert Penders
?42,M een nóg bredere grijns.
Tja, dit hoort er allemaal bij", vertelt
ken[enc*ers a's hij weer in de paardetram
f -jft. Af en toe zwaait hij. Een enkeling
pvaait terug, de meesten halen hun
fchouders op. „Het is voor een politicus
naai Park de Biesbosch. Het weer is gun
stig voor een verblijf op het water, de
zon laat zich geregeld zien, we zullen het
wel drooghouden.
De lijsttrekker van de Europese PvdA-
lijst. Piet Dankert, en de andere Euro
parlementariërs laten zich die dag bege
leiden door 'lijstduwer' Wim Kok en een
handjevol kamerleden. De PvdA-kara-
vaan. die al weer enkele weken door het
land trekt, doet nu eens geen winkelcen
trum aan, maar laat zich voorlichten
over het wel en wee van een van Neder
lands mooiste natuurgebieden. Nu niet
bepaald een manier om kiezers naar de
stembus te krijgen. Maar dat blij kt'ook
niet de bedoeling te zijn van de dag.
Dankert: „Milieu is bij uitstek een Euro
pese zaak. Op deze manier laten we zien
dat we zeer met het milieu begaan zijn".
De overige parlementariërs zien het
meer als een schoolreisje.
De voorzitter van het recreatieschap
heet de aanwezigen welkom, „ook de
Tweede-Kamerleden die hier in de buurt
nog geen burgemeester zijn geworden".
In een sober betoog zet hij uiteen hoe
somber het gesteld is met de kwaliteit
van bodem, water en lucht in het gebied.
„Zonder te overdrijven kun je rustig
stellen dat de Biesbosch verworden is tot
de bezinkput van de Europese riolen".
Het gezelschap gaat aan boord van de
Zilvermeeuw I. Snel wordt duidelijk dat
Kok niet echt een watersportliefhebber
is. „Ik moet er toch niet aan denken om
dagenlang op een boot te moeten zit
ten", verzucht hij. „Een reisje langs de
Rijn moet toch wel het ergste zijn wat
een mens kan overkomen". De in na
tuur en milieu gespecialiseerde Europar
lementariër Hemmo Muntingh, is meer
in zijn element. Met zijn meegenomen
verrekijker spiedt hij het water af. „Zie
je al een bultrugwalvis Hemmo?", vraagt
een collega, verwijzend naar het boek
dat Muntingh over deze bedreigde wal
vissoort geschreven heeft.
Er wordt aangemeerd bij een verlaten
stukje Biesbosch. Het gras blijkt speciaal
die dag voor de gasten te zijn gemaaid.
Een enkeling is zo slim geweest zijn kap
laarzen mee te nemen. Kok stroopt ge
woon zijn broekspijpen op. De paden op
de lanen in. Muntingh wijst iedereen die
het maar horen wil op de aanwezige flo
ra en fauna. „Kijk Wim. daar zit nu een
rietgors". Hij overhandigt zijn verrekij
ker. Kok ziet niets, de vogel is reeds ge
vlogen. „Weet je zeker dat het geen kok
meeuw was", merkt iemand melig op.
Terug aan boord. Zilvermeeuw 1 komt
bijna in aanvaring met de Zilvermeeuw
2. Een groep bejaarden op het andere
schip ontdekt Wim Kok, begint enthou
siast te zwaaien en ziet Dankert en kor
nuiten over het hoofd. Kok vraagt zijn
Europese partijgenoten ook even de
hand op te steken, maar niemand her
kent hen. Terug naar de wal en op naar
Den Bosch waar al weer een verkiezings
bijeenkomst moet worden bezocht. Dit
maal in eigen kring. Kok en Dankert
zijn zichtbaar blij weer vaste grond on
der de voeten te hebben.
PAUL KOOPMAN
MARGA RIJERSE
ROB SEBES
Gijs de Vries
voor het forum
van
aankomende
journalisten.
FOTO:
'T STICHT
Vandaag met ware doodsverachting half
uit het raam van zijn auto om te kunnen
laten zien hoe de liberaal Gijs de Vries
zich in zijn tweedehands Saab ver
plaatst. Langzamer en langzamer gaat
het, tot achteropkomende autoforensen
geïrriteerd beginnen te toeteren. De
Vries slaat er geen acht op. „Dit is de
eerste ,keer dat Den Haag Vandaag se
rieus aandacht aan Europa besteedt",
constateert hij vergenoegd.
De campagne was ook zo magertjes be
gonnen. Blijkens opinieonderzoeken
kende niemand, maar dan ook niemand,
Gijs de Vries, kersverse liberale lijsttrek
ker voor het Europarlement. Tot over
maat van ramp deden de eerste verkie
zingsbijeenkomsten van de VVD zijn
naamsbekendheid weinig goed. De Vries
kwam er, met al het interne geruzie in
de kamerfractie en de donderende toe
spraken van Smit-Kroes, nauwelijks aan
te pas. Camera's en journalisten waren
volop aanwezig, maar geen media-verte
genwoordiger die zijn aandacht op Gijs
richtte. Eerst nadat de partij eind mei in
Middelburg de rijen sloot, kwam Europa
weer hoger op de agenda. En Gijs meer
in beeld.
De oogst van deze dag liegt er dan ook
niet om: Hollands Dagboek in NRC, een
verhaal in Trouw, Den Haag Vandaag,
een praatje voor de radio en een inter
view met drie regionale journalisten in
de mobiele campagnekeet van de VVD.
De Vries: „Je moet komen uitleggen wat
je doet in het parlement. Dat is belang
rijk. Maar mijn naamsbekendheid laat
me echt Siberisch. Ik zit niet in het Eu
roparlement om op straat herkend te
worden. Bekend of onbekend zijn in Ne
derland maakt mijn functioneren in
Brussel en Straatsburg geen fluit effectie
ver".
Even later stapt dezelfde 33-jarige De
Vries monter door de winkelpromenade
van Lelystad, VVD-button op het revers
cn een stapel folders onder de oksel ge
klemd. Het is druilerig weer en de voor
namelijk jonge gezinnen die zich over
straat spoeden zijn nauwelijks aan
spreekbaar voor grote Europese onder
werpen. Bovendien: wie is die slanke
man met dat keurig gekamde haar? Ge
duldig stelt Gijs zich daarom steeds weer
voor. „Ik ben Gijs de Vries, lid van het
Europarlement. Mijn gezicht staat op
deze folder hier. Wilt u die eens rustig
doornemen? Gaat u stemmen, 15 juni?".
Eerder op de dag heeft De Vries zich
kranig geweerd in het hol van de leeuw:
het instituut voor de journalistiek te
Utrecht. In een rokerige aula, met een
continu ratelende kofneautomaat, mo
gen studenten van deze opleiding de par
lementariër twee uur lang kritisch onder
vragen. Weinig VVD-stemmers in dit ge
zelschap. Toch oordelen veel aspirant
journalisten vrij positief over het optre
den van De Vries. „Hij is wel erg erva
ren hoor", merkt een student op. Een
ander: „Erg helder. Staat vast in zijn
schoenen. Maar hij overtuigt niet echt".
Na afloop blijkt De Vries het een matte
vertoning ta hebben gevonden. „Ik had
verwacht dat het vuur me nader aan de
schenen zou worden gelegd. Er werd te
weinig doorgevraagd en gepord".
Boven: Met de
PvdA naar de
Biesbosch,
waar weinig
kiezers
gewonnen
kunnen
worden.
FOTO: JOHAN
VAN GURP
Op de snelweg van Utrecht naar Lely
stad levert Gijs de Vries zijn eigen bij
drage aan het fileprobleem. De student
uit Leiden die voor deze lange campag
nedag chauffeert, neemt langzaam gas te
rug. Links op de rijbaan hangt een came
raman van de nieuwsrubriek Den Haag
De campagnedag wordt traditiegetrouw
afgesloten met een 'bredere' partijbijeen
komst 's avonds, waar ook fractievoor
zitter Voorhoeve, enkele kamerleden en
senator David Luteijn aanwezig zijn.
Straalzender van de NOB voor de deur,
een zaal vol boze akkerbouwers. In de
pauze wordt een videoclip vertoond
waarin Europarlementariër Jessica Lari-
ve een rijsttafel kookt en Gijs de Vries
samen met zijn vrouw in de tuin van
hun nieuwe huis in Scheveningen een
boompje plant. Europa op huis-tuin-en-
keukenniveau. Maar daar is het Gijs de
Vries ook precies om te doen. „Europa
moet geen ver-van-mijn-bed-show zijn",
zegt hij 's nachts op weg naar huis.
„Wat wij moeten doen is scoren op on
derwerpen die ook mevrouw Jansen in
Gouda aanspreken. Grote buitenlandse
politieke onderwerpen doen het nu een
maal slecht. De belangstelling gaat uit
naar de lokale politiek en de portemon
nee. Dicht bij huis blijven dus, óók in
het Europarlement".
De weg naar Drimmelen strekt zich uit
in een breed polderlandschap. De taxi
chauffeur is benieuwd wat iemand uit
Den Haag in deze contreien te zoeken
heeft. Als hij hoort dat de PvdA-verkie-
zingscampagne door de Biesbosch voert,
knikt hij instemmend: „Daar ga ik ook
op stemmen". Op de Drimmelse dijk
loopt een aantal prominente en minder-
prominente PvdA'ers te zoeken naar het
kantoor van het recreatieschap Natio-
De Nederlandse lijsttrekkers voor de
verkiezingen van het Europees
Parlement kampen met een ernstig
tekort aan naamsbekendheid. Piet
Dankert (PvdA) komt er nog genadig
vanaf omdat bij 13 procent van de
kiezers een bfelletje gaat rinkelen bij
het horen van zijn naam. Jean
Penders (CDA) is bij slechts 3 procent
van de bevolking bekend. De VVD'er
Gijs de Vries haalt zelfs nog geen
procent. Daarom gaan de lijsttrekkers
in de Euro-campagne dag in dag uit
de boer op en belanden zij in alle
uithoeken van Nederland. Een dagje
met Dankert in de Biesbosch, met
Penders op de paardetram en met De
Vries in een mistroostig
winkelcentrum. Europese bluf en
branie in de polder.
Jean Penders
in het spoor
van de
paardetram.
FOTO:
DE BOER
altijd nuttig om je kiezers op te zoeken,
je bent aanspreekbaar. Je hoort wat voor
problemen er spelen". Penders wordt
■wat ongedurig en gaat half uit de tram
hangen. Gelukig voor hem is het ge
meentehuis in zicht.
De burgemeester ontvangt zijn hoge gas
ten met een kleine receptie. Gerouti
neerd houdt Penders een geïmproviseer
de speech. Dan is het tijd voor een pers
conferentie, die voor welgeteld één jour
nalist wordt gehouden. Als Penders Cor
nelissen' heeft geïntroduceerd, conclu
deert de verslaggever van de Heemsteed
se Courant: „Ah, dan bent dus-meneer
Penders". De Euro-lijsttrekker van het
CDA barst niet in lachen uit. Serieus be
antwoordt hij alle vragen.
Als iedereen z'n drankje op heeft, is het
tijd om naar Haarlem te gaan. Daar
houdt Penders vanavond een toespraak.
Hij weet bij voorbaat dat zijn woorden
verloren zullen gaan in het geweld van
de speeches van de landelijke CDA-ka-
nonnen. Maar ook dat deert hem niet.
Pas tegen middernacht zal hij thuis ko
men in Leidschendam. Een korte nacht
rust en de volgende klus, ergens in het
land, wacht al weer.
