„Liever een uitzendkracht dan
helemaal geen arbeidskracht^
Dollar en
rente eisen
aandacht op
Economie VS aan het afkoelen
POLITIEK BEKIJKT GROEI MET GEMENGDE GEVOELENS
Wereldbank geeft
arme landen voor
miljarden hulp
ECONOMIE
£eidóc@ou*aiit
ZATERDAG 3 JUNI 1989 PAGINA I
Weer eisten de dollar en
de rente alle aandacht op.
De dollar, omdat deze va
luta zich ondanks de mas
sale verkopen door de
centrale banken in de we
reld in de eerste helft van
de week op een hoge
koers wist te handhaven.
Alleen de laatste dagen is de
koers een paar centen gezakt
tot 2,235 op donderdagmid
dag. En de rente was in beeld,
omdat er allerwegen in de we
reld onzekerheid heerst over
het wel of niet verder oplopen
van deze rente. Vooral nu Ja
pan deze week de rente met
0,75 procent tot 3,25 procent
heeft verhoogd. De centrale
bank van West-Duitsland
heeft daarentegen verklaard
dat het Duitse disconto onver
anderd blijft.
Het motief voor de Japanse
stap was de beteugeling van de
ook in Japan aantrekkelijke
inflatie. De angst voor een op
lopende inflatie kwam ook tot
uiting in de voorspellingen die
de Organisatie voor Economi
sche Samenwerking en Ont
wikkeling (OESO), waar 24
landen bij zijn aangesloten,
deze week bekendmaakte. Ge
middeld verwacht de OESO in
de aangesloten landen dit jaar
een prijsstijging van 4,5 pro
cent tegen 3,6 procent in 1988.
Voor West-Europa wordt een
stijging van de inflatie van
5,25 procent dit jaar verwacht.
Minister Ruding denkt dat het
voor ons land nog wel zal los
lopen met die inflatie; hij ver
wacht hier 1 a 1,5 procent.
Globaal genomen is de prijs
stijging die overal in de wereld
de kop opsteekt, onder meer te
wijten aan het stijgen van de
grondstoffenprijzen, aan hoge
re invoerprijzen (een duurdere
dollar betekent een prijsstij
ging voor ingevoerde artikelen
uit landen die de dollar als va
luta gebruiken), aan sterkte
loonsverhogingen (die produ
centen en handelaren probe
ren door te berekenen).
Krediet
De beurs heeft met dit alles te
maken. Een hogere rente bete
kent een kostenstijging voor
bedrijven die krediet opne
men, een stijgende dollar moet
de koersen van onze interna
tionale fondsen die ook in de
Verenigde Staten genoteerd
zijn, gunstig beïnvloeden, zoals
een lagere dollar het omge
keerde effect heeft.
Van Wall Street gingen geen
stimulansen uit. Het Dow-Jo-
nesgemiddelde voor industrie
aandelen was vorige week
vrijdag weliswaar 11 punten
hoger, maar afgelopen donder
dag ging het gemiddelde al
schommelend 18 punten naar
beneden. Er was op de koer
sontwikkeling weinig peil te
trekken.
Dat was in feite ook met het
Damrak het geval. De algeme
ne koersindex kon maandag
en dinsdag in totaal 1,5 punt
oplopen, maar woensdag ging
die 1,5 punt er weer even hard
af. En dat was voornamelijk te
wijten aan de fluctuaties bij de
internationale fondsen, want
het indexcijfer van de lokale
fondsen kon zich op een iets
hoger niveau heel goed hand
haven. Donderdag was de
stemming weer vriendelijk,
wat tot uiting kwam in een
stijging van de algemene index
tot 190,6. De index van de in
ternationale fondsen bleef on
der het peil van vorige week
vrijdag.
Van de internationale fondsen
konden AKZO en Hoogovens
in vier dagen respectievleijk
1,90 en 4,70 aantrekken,
waartegenover Philips en Uni
lever op de plaats rust maak
ten en Koninklijke Olie zelfs
1,50 kwijtraakte.
In de verzekeringssector
maakte Nationale-Nederlan-
den bekend dat de winst in het
eerste kwartaal 36 procent was
gestegen tot 155,5 miljoen gul
den en de winst per aandeel
van ƒ0,93 tot ƒ1,11. De winst
over het gehele jaar 1989 zal
hoger worden dan de 787 mil
joen gulden van vorig jaar. Die
winststijging was mede te dan
ken aan de hogere dollar..
Winstgroei
Er waren meer goede berich
ten. Medicopharma boekte in
het eerste kwartaal een 25 pro
cent hogere winst. Aan over
neming en fusie wordt voorlo
pig - na het échec met Hage-
meijer -niet meer gedacht. De
directie rekent nu op winst
groei door samenwerking met
andere ondernemingen.
Sphinx tot slotte boekte een 24
procent hogere winst en
bracht het dividend van ƒ2,50
op ƒ3,30.
Van een geheel andere orde is
de Russische lening van 250
miljoen gulden die uitgegeven
wordt tegen 101,25 en die een
rente van 8 procent draagt.
Wie oude „Russen" van voor
1917 in het bezit heeft die
thans waardeloos zijn, zal wel
vreemd tegen deze lening aan
kijken.
Noteringen van vrijdag 2 juni 1989 (tot 16:30 uur)
Slotkoers vrijdag .2
vk sk
aalberts 44.80 45.20
acf hold c 50.30 50 00
ahrend gr c 294.00 288.00
abn pr 41.20 42.10
aot 23.30 23.20
a. rubb. 8.20 8.20
ant.verf 340.00S
alag hold c 89.40 89 40
air 78.00 7800
air conv.pr. 47.50 47.50
bam hold 450.00 455.00
balenb.beh. 89.00 89.00
beers 133.00 135.00
begemann 108.80 109.00
belindo c 372.00 372.00
berkel 4.95 5.00
blyd will c 23.20 23.50
bobel 7.90 7 90
boer druk 456.00 452.00X
boer wink c 60.40 59 70
bos kalis c 16.40 16.75
braatbouw 1010.00 1010.00
bredero 5.90 0N6
bredero c 4.40 ONG
breevasl 16.00 ONG
breevast c 16.00 ONG
burg heybr 3000.00 3000.00
calvè 895.00X 895.00
calvé c 895.00X 895.00
calve 6 pr 4975.00X 4975.00
calve 6 pr c 4975 00X 497500
center pa c 78.20 78.20
csm 64 70 6530
chamotte 11.40 11.50
ckk 116.00 11600
claimindo c 362.00 361.00
cont.beh 26.00X 25.40
cred lyonn 79.40 82.00
cvggbe 116.00 118.20
desseaux 208.50 209.00
dordt 10 pr 254.80 254.20
dorp groep 52.50 52.50
econosto 237.00 238.00
emba 134.50 134.50
enral-non c 53.80 56:50
eriks hold c 366.00 364.50
(urnessc 131.30 133.50
gamma hold 83.50 84.00
gamma h 5 pr 5.80 5.90
getronics 27.00 27.00
geveke 40.00 40.00
giessen 241.00 246.50
goudsmit 302.0"
juni 1989
gti hold
Drukke markt
AMSTERDAM De Am-
sterdamse effectenbeurs
verkeerde gisteren in een
goede stemming. In een
vrij drukke markt waarin
aanbod nagenoeg ontbrak
deed enige vraag sommige
fondsen fors oplopen. Zo
konden onder meer Océ
van der Grinten, Pakhoed
en VNU behoorlijk in
waarde stijgen. Ook de
obligatiemarkt lag er
vriendelijk bij. De belang
rijkste staatsleningen wer
den 0,2 punt hoger ver
handeld nu de vrees voor
een verdere stijging van
de rente is weggeëbd.
Océ-van der Grinten, die in
een publikatie wordt aanbevo
len, schoot bij gebrek aan aan
bod naar een koers van ƒ325
tegen het einde van de och
tend, wat een winst inhield
van 14. Pakhoed deed 4
meer op 135 en VNU lag bij
na f 3 hoger op 108,70.
DSM was ruim een gulden be
ter op 141,80 en Hoogovens
werd 1,20 hoger gewaardeerd
op 106,30. Koninklijke Olie
zakte onder invloed van
iets lagere dollar 1,10 ns
137.90. Ook de banken lag
er goed bij. Voor Amro we
1 meer gegeven op 79,30
NMB werd tegen het ein
van de ochtend op 222 e
rijksdaalder hoger verhande
EÏders noteerde Ahold 1,
hoger op 119,70 en werd vo
Elsevier 1,30 meer betaald
ƒ70,10. Nedlloyd was ƒ5 bet
op 435,50.
De plaatsing van de aandel
DAF is een groot succes
worden. De inschrijving
vele malen overtekend. Ma;
dag begint de officiële han<
op de beurs. Er was gister
geen handel op basis va
and when issued'.
Ook de lokale markt toon
enkele flinke stijgers die
gebrek aan aanbod bij de n
ste vraag al omhoog kond
schieten. Zo ging Holland S
Search, die in de ochtend e
claimemissie van één op tw
aankondigde, vooruit na
1,53. Mulder Boskoop, die
het jaarverslag heeft uitgele
dat het verlies is ontstaan do
een gouden handdruk voor
vertrokken directeur, we
ƒ2,60 hoger op 53 teverg©
WASHINGTON Het
percentage werklozen
onder de Amerikaanse
beroepsbevolking is in
mei gedaald van 5,3 tot
5,2.
Er kwamen, exlusief de
landbouw, 101.000 nieuwe
banen bij; 105.000 minder
dan in april. Die groei van
het aantal banen in mei is
de geringste sinds maart
1986, toen er 84.000 nieuwe
arbeidsplaatsen ontstonden.
De financiële markten had
den voor de afgelopen
nieuwe banen. Het tegen
vallende cijfer duidt erop
dat de Amerikaanse econo
mie aan het afkoelen is. De
kans op rentestijging wordt
daardoor kleiner, wat de
dollar minder aantrekkelijk
maakt voor beleggers. De
koers van de Amerikaanse
munteenheid ging na de be
kendmaking van de cijfers
dan ook in eerste instantie
verder omlaag. Later volg
de een herstel.
Het aantal werklozen in de
Bondsrepubliek Duitsland
daalde vorige maand met
90.000 tot minder dan 1,95
miljoen. Daarmee is het
aantal werklozen vooi
eerst sinds oktober 1982 on
der de grens van twee mil
joen gekomen. Voor minis
ter Blüm van sociale zaken
zijn de cijfers geen reden tol
tevredenheid. Wel verster
ken ze bij hem het vertrou
wen dat de werkloosheid
stap voor stap zal worden
teruggedrongen. De West-
duitse regering wil 1,75 mil
jard mark beschikbaar stel
len om langdurig werklozen
weer aan werk te helpen.
Nixdorf op verlies
PADERBORN Het Westduitse
computerconcern Nixdorf heeft in
het eerste kwartaal van dit jaar een
verlies geleden van 148 miljoen
mark, ruim 168 miljoen gulden.
Ook het tweede kwartaal zal ver
lies opleveren. Pas in de tweede
helft van dit jaar wordt een positief
resultaat verwacht. Topman Klaus
Luft voorspelde vorige maand voor
geheel 1989 een verlies van onge
veer zestig miljoen mark. Dat zou
er het afgelopen jaar ook zijn ge
weest als Nixdorf geen buitengewo
ne baten had gehad uit de verkoop
van onroerend goed. Daardoor was
er nog een positief resultaat van
26,4 miljoen mark, een tiende van
de winst van 264 miljoen mark
over 1987.
Sterk debuut
NMB Vastgoed
AMSTERDAM NMB
Vastgoed Fonds, één van de
vier aan de Amsterdamse
effectenbeurs genoteerde
beleggingsfondsen van de
NMB, heeft in het eerste
jaar van zijn bestaan een
sterke groei doorgemaakt.
De totale waarde van de be
leggingen bedroeg eind vo
rig jaar ruim 174 miljoen
bij een eigen vermogen van
ruim 137 miljoen. De ex
pansie vond vooral plaats
via de verwerving van ob
jecten in Nederland en
deelneming in objecten in
de VS.
WASHINGTON De
Wereldbank zal de ko
mende drie jaar ruim tien
miljard dollar van de aan
ontwikkelingslanden te
verstrekken leningen be
schikbaar stellen voor
schuldvermindering. De
betrokken landen kunnen
daarbij kiezen uit enkele
mogelijkheden.
De Wereldbank steunt daar
mee het plan van de Ameri
kaanse minister van financiën
Nicholas Brady. Dat is erop
gericht middelen van het In
ternationale Monetaire Fonds
(IMF) en de Wereldbank te
gebruiken voor het opkopen
van bankschulden met kor
ting. Vooral de Latijns-Ameri
kaanse landen moeten daar
van profiteren.
Het IMF kwam vorige week
met bijzonderheden over zijn
aandeel in de uitvoering van
het plan-Brady. Het fonds
heeft al de eerste drie lenin
gen toegezegd die gedeeltelijk
zijn bestemd voor de financie
ring van transacties voor
schuldvermindering. Het gaat
daarbij om Mexico, de Filipij-
nen en Costa Rica.
Voor de financiering van
schuldvermindering komen
alleen landen in aanmerking
met grote buitenlandse schul
den die een programma voor
economische aanpassing heb
ben dat voor de Wereldbank
acceptabel is. Het bestuur van
de bank heeft verder besloten
dat geen garanties voor rente
betalingen worden gegeven,
tenzij sprake is van „uitzon
derlijke omstandigheden".
DEN HAAG Gele guir
landes sieren de vitrines
met personeelsaanvragen.
Vooral tekstverwerksters
zijn nu in trek, maar ook
een ervaren boekhouder
en een afgestudeerd
bouwkundige kunnen
meteen aan de slag. Kort-
om, de groei bij de uit
zendbureaus zit er in en
een foto van een gele, ro
mige feesttaart, opgediend
door een al even kleurrijk
geklede en uitbundig la
chende gastvrouw, symbo
liseert bij één bureau zelfs
veertig jaar werkvreugde.
Minister De Koning van socia
le zaken en werkgelegenheid
markeerde de gestadige ex
pansie van het uitzendwezen
deze week met een jaarver
slag, waaruit blijkt dat het ge
middeld aantal uitzendkrach
ten in 1988 steeg met elf pro
cent. Vorig jaar waren er da
gelijks gemiddeld 108.400 men
sen voor een uitzendbureau op
„Een prima ontwikkeling. Ook
in het eerste kwartaal van dit
jaar is er sprake van een gelei
delijke groei, zij het niet zo
spectaculair als vorig jaar,
maar niettemin een stijging",
meldt voorzitter W. Ruggen-
berg van de Algemene Bond
van Uitzendbureaus (ABU) in.
Amsterdam. Sinds 1970 be
stiert hij het wel en wee van
het uitzendwezen en hij prijst
zich gelukkig dat de 52 bij de
ABU aangesloten bureaus zich
strict aan de wettelijke regels
houden.
Ruggenberg verbaast zich over
de explosieve groei van 1988.
„Er was in 1987 sprake van
een groei van 3 procent. We
verwachtten dat die situatie
zich zou stabiliseren en dan is
er opeens die stijging van 11
procent. Er doen zich afhanke
lijk van de economische situa
tie nogal eens wat schomme
lingen voor. Daarom praten
we over een voorzichtige
groei. Zeker is dat de schaarste
aan arbeidskrachten een rol
speelt. Een bewijs van die stel
ling weerspiegelt zich in de
raambiljetten van de bureaus,
waar men nu tekstverwerk
sters vraagt die vertrouwt zijn
met het programma Word
Perfect voor Personal Compu
ters. Een tamelijk ingewik
keld, maar uiterst nuttig en
waardevol systeem, waarmee
een aankomend secretaresse
als ze deze methode kent, haar
voordeel kan doen".
Gemengde gevoelens
Het aantal uitzendbureaus
Hemel op
aarde
De vitrines van de uitzendbureaus weerspiegelen de groeiende vraag naar uitzendkrachten. Maar het gaat maar om een fractie van
de landelijke arbeidsmarkt.
wordt komend najaar uitge
breid met een speciale instel
ling voor telefonistes. PTT Te
lecom en Vedior in Den Haag
willen zogeheten teleprofs uit
zenden naar bedrijven die
hoogekwalificeerde telefonis
tes nodig hebben voor hun
grote telefooncentrales. De po
litiek kijkt met gemengde ge
voelens naar al die activitei
ten. PvdA-Kamerlid Frans
Moor, die vorig jaar stage liep
bij Randstad, is in principe ge
kant tegen commerciële ar
beidsbemiddeling. Hij stelt
vast dat de uitzendbureaus
zich weinig bekommeren om
de „sociale kant" van de ar
beidsmarkt. „Aan elke bemid
deling wordt verdiend en de
aandacht gaat daarbij uiter
aard niet naar de zwakste
werklozen". Moor verdenkt
een aantal werkgevers ervan
dat ze voor sommige posten in
hun onderneming de voorkeur
geven aan een uitzendkracht,
omdat ze daarmee de wettelijk
voorbeschreven proeftijd van
twee maanden kunnen omzei
len en verlengen tot een half
jaar. Voordeel daarvan is ech
ter dat zo'n uitzendkracht,
wanneer het klikt, een vaste
baan krijgt aangeboden.
Moor gaat er vanuit dat de
werkgevers die bij de toekom
stige nieuwe opzet van ar
beidsvoorziening samen met
werknemersorganisaties en de
overheid (gemeenten) in regio
nale bureaus de arbeidsvoor
ziening regelen, al hun vacu-
tures keurig bij het arbeidsbu
reau nieuwe stijl aanmelden.
Moor bewondert de wijze
waarop de grote uitzendbu
reaus hun activiteiten ont
plooien en met veel creativi
teit niet alleen de aanvragen
van bedrijven snel honoreren,
maar ook aan de slag gaan als
zich een redelijk vakbekwame
werkzoekende aan de balie
Het PvdA-Kamerlid haast zich
overigens om het aandeel van
de bureaus op de arbeidsmarkt
te relativeren. „Minister De
Koning stelt vast dat de om
vang van het uitzendwerk vo
rig jaar 91.300 arbeidsjaren be
droeg. Dat is toch een druppel
op de gloeiende plaat als we
bedenken dat er landelijk vijf
miljoen arbeidsplaatsen zijn".
Moor vindt wel dat werkne
mers beter af zijn met een vas
te baan bij een onderneming
dan met de los-vast-verbin-
ding als uitzendkracht. „Want
zo'n kracht kan in principe
elke dag worden weggestuurd.
Eigenlijk zijn ze een beetje
rechteloos, want zelfs als ze
geruime tijd bij een bedrijf tot
ieders voldoening hebben ge
werkt kunnen ze op de dag dat
ze zich kritisch zouden uiten
over de arbeidsomstandighe
den, worden afgedankt".
VVD-Kamerlid Ad Nijhuis
noemt de groei van het uit
zendwezen niet verbazingwek
kend. Hij ziet meer voor- dan
nadelen en vertaalt die positie
ve optelsom met het motto:
„Liever een uitzendkracht,
dan helemaal geen arbeids
kracht". Nijhuis verplaatst
zich ook in de gedachtengang
.van de uitzendkrachten. „Die
werken graag voor een uit
zendbureau wegens de flexibi
liteit: snel aan de slag, maar
ook weer vlug weg als het
ABU-voorzitter Ruggenberg
bestrijdt de in zijn ogen tame
lijk zwart-wit geschetste stel
ling van PvdA'er Frans Moor
over de vermeende rechteloos
heid. „Uitzendkrachten zijn
niet rechteloos. Er geldt voor
hen een prima cao. Ze vallen
onder de Unie BHLP. We heb
ben zelfs hun beloning op
feestdagen geregeld. Met be
hulp van een zogeheten opsla
gregeling krijgen uitzend
krachten bijvoorbeeld op een
nationale feestdag naar rato
van hun diensverband gewoon
doorbetaald".
Ruggenberg is het wel met
Moor eens dat uitzendbureaus
slechts een deeltje van de ar
beidsmarkt bestrijken. „Maar
de bureaus voorzien in een be
hoefte, zowel bij werkgevers
als bij werknemers. Het staat
vast dat anderhalf miljoen Ne
derlanders ooit uitzendwerk
hebben verricht. Dat is toch
wel wat. Het is alles bij elkaar
inderdaad een „druppeltje op
de arbeidsmarkt", maar het is
toch niet meer weg te den-
ALEX SNELLEMAN
Drie echte kinde
ren vermaken
zich uitstekend
op een beeld dat
een vader, moe
der en kind voor
stelt. Het kunst
werk, getiteld A
New Haven (vrij
vertaald: Een He
mel op Aarde) is
van Frank Lette-
rie en een ge
schenk van de
Amro-bank voor
de stichting We-
relkdkinderen,
die zich inzet
voor adoptie. De
echte 'vader' is
hier P. van Beek,
voorzitter van de
stichting. Het
beeld staat op de
luchthaven
Schiphol, omdat
ouders en kinde
ren elkaar daar
altijd voor het
eerst ontmoeten.
