Di Ie politieke kaarten zijn vrijwel geschud 1 ert de Vries: Onduidelijk ne groot gezag uin Kok is" Lezer, sservice Politiek Partij Parlement RONDREIS FRANKRIJK NNENLAND _1NNE CcicbeSommit ZATERDAG 3 JUNI 1989 PAGINA 5 HAAG Dat was rikken voor de VVD, toen ige week zaterdag de resul- :n bekend werden van de tstgehouden opiniepeiling bureau InterView. Als er die week verkiezingen wa- gehouden, zou het aantal :rale kamerzetels gekelderd van zevenentwintig naar ;entien! De laatste keer dat VVD minder dan twintig ïls behaalde was bij de ver zingen van 1971, toen de jonge lijsttrekker Wiegel zijn club genoegen moesten nen met een fractie van tien personen. gevolg van de achtereen- gende Wiegel- en Nijpels- icten wist de partij in elf tijd een aanhang te ver- rven die goed was voor ze- dertig zetels. Daarna, in 6, zorgde een anti-Nijpels- ict voor een forse terugval r zevenentwintig. Wordt recente opiniepeiling in :ember aanstaande werke- eid, dan zou de VVD in ten jaar tijd zeventien zetels iben verspeeld. 'ie breekt, betaalt" luidt een tiek spreekwoord. De libe- hadden er dan ook stille- al rekening mee gehouden j zij, na het kabinet ten val hebben gebracht, wat aan populariteit zouden moeten in boeten. Volgens velen binnen de VVD zou dat echter slechts van tijdelijke aard zijn. Gezien de lange aanloop naar de ver kiezingen zou er. zo luidde de redenering, nog tijd genoeg zijn om te revalideren en terug te keren naar het oorspronke lijke niveau. Misschien, als er in de campagne handig zou worden geopereerd, zelfs wel naar een iets hoger niveau. Ruzies De eerste opiniepeilingen van vlak na de kabinetsbreuk ver mochten dan ook geen enkele VVD'er te verontrusten. Er werd een verlies van drie ze tels voorspeld. Dat leek over komelijk. De kiezers waren gewoon nog niet over de eerste schok heen, maar dat zou ras anders worden, zeker als de eenheid binnen de partij zou worden hersteld, zo kon men in het liberale kamp horen. Maar daar zat hem nu net de kneep. Als de VVD eensgezind de val van het kabinet had veroorzaakt en niet ten prooi was gevallen aan onverkwik kelijke interne ruzies die bo vendien nog wbken lang door ziekten, zou de zware klap van het laatstgehouden kiezerson derzoek hoogstwaarschijnlijk zijn uitgebleven. Nu moeten de liberalen zich niet slechts uit een valleitje maar uit een onmetelijk diep dal omhoog zien te worstelen, hetgeen een vrijwel ondoenlijke krachtsin spanning vergt en wellicht zelfs als onbegonnen werk kan worden bestempeld. Een complicerende factor hierbij is, dat, hoezeer men ook sinds het 'verzoeningscon gres' in Middelburg het tegen deel beweert, de gelederen nog niet zijn gesloten en ook ui terst moeilijk te sluiten zullen zijn. Iedereen weet dat Ed Nij- pels straks in de verkiezings campagne tegen heug en meug staat te beweren dat de belas tingaftrek voor woon-werk- verkeer niet moet worden af geschaft. En geen enkele kie zer zal op 6 september zijn vergeten hoe Neelie Smit- Kroes zich met veel kabaal achter de liberale coulissen heeft teruggetrokken. Boven dien zal menigeen zich blijven herinneren hoe de voorzitter van de VVD-fractie in de Eer ste Kamer, David Luteijn, (volgens Lubbers de kwade genius achter de crisis) de ban vloek uitsprak over partijge noten met een afwijkende me ning en vervolgens terwille van de eenheid met groot ge mak zijn woorden weer inslik te. De kans is trouwens groot dat de VVD eind juni opnieuw in opspraak komt wanneer de kandidatenlijst definitief zal worden vastgesteld. De vraag „Wie staat op welke plaats en waarom9" zal ongetwijfeld veelvuldig worden gesteld en daarbij is het vrijwel onont koombaar dat opnieuw oude wonden worden opengereten. Formatiespel Het meest frusterende voor Joris Voorhoeve en de zijnen is echter dat de kaarten voor het formatiespel dat na 6 sep tember begint al vrijwel zijn geschud. De moeite die hij zich de komende drie maanden on getwijfeld zal getroosten om zijn partij weer in de vaart der volkeren op te stoten zal zo goed als zeker vergeefs zijn. Na maanden van heimelijk flirten is er tussen PvdA en CDA inmiddels een voor ie dereen zichtbare wederzijdse verliefdheid ontstaan. En al roepen ze beiden dat het alle maal (nog) niet echt serieus is, de natie weet wel beter. Nu het CDA deze week, als laatste van de grote politieke partijen, zijn ontwerp-verkie- zingsprogramma heeft gepre senteerd en de PvdA haar kri tiek daarop in fluweel verpak te, kan de romance haast met meer stuk. Niet voor niets draagt PvdA-fractieleider Wim Kok nadrukkelijk de ovèrtuiging uit dat er met het CDA heel goed een regeerak koord te smeden is. „temeer daar het CDA-programma qua toon dichter bij de PvdA ligt dan bij de VVD". Niet voor niets hebben ook premier Lubbers en CDA-fractieleider Bert de Vries zich tot nu toe gehoed voor al te harde woorden aan het adres van de sociaal-democraten. Lubbers mag dan wel beweren dat een kabinet van PvdA. VVD en D66 „de meest onder schatte optie is", niemand aan het Binnenhof gelooft zelfs maar één seconde dat het daar in de komende formatieperio de op uit zal draaien. Zijn uit spraak wordt eerder gezien als een afleidingsmanoeuvre van de relatie die in werkelijkheid ontluikt: die tussen CDA en PvdA. Men ziet dat wel vaker bij geliefden die voor elkaar en de buitenwereld nog niet willen weten dat het 'aan' is. Hiermee wordt tevens de uit spraak van Wim Kok ver klaard dat hij de mogelijkheid van een progressief meerder heidskabinet van PvdA. D66 en Groen Links „niet bij voor baat naar de prullenmand ver- Premier Dit alles zo zijnde blijft er voor de komende maanden eigen lijk maar één vraag over: wel ke partij wordt de grootste9 Met andere woorden: wie wordt de nieuwe premier. Lubbers of Kok'.' De verwach te herhaling van het Lubbers- effect van 1986 in aanmerking nemend, alsmede het onver mijdelijke feit dat Groen Links enkele zetels bij de PvdA zal wegsnoepen. mag men de demissionaire premier de beste kansen toeschrijven De vraag is dan nog of Kok onder Lubbers als vice-pre mier zal gaan dienen. Enkele weken geleden heeft hij zich al laten ontvallen dat hij daar toe bereid is. Maar zal hij het ook doen9 Dat een man met een uitstraling als Lubbers een krachtige vice-premier uit de gelederen van de coalitie-part ner naast zich moet hebben, hebben we sinds het échec van Rudolf de Korte wel geleerd. Maar wie garandeert dat Kok zich niét door de meer ervaren Lubbers zal laten overspelen of dat het niét tot wederzijdse irritaties zal leiden als twee daadkrachtige kapiteins het schip gaan besturen? Mis schien is het niet eens zo'n gekke gedachte om in een ka binet van PvdA. CDA en D66 de kleinste groepering de pre mier te laten leveren. Daarbij moet gedacht worden aan een inventief, spiritueel persoon die uitstekend met Kok zowel als Lubbers overweg kan en in voorkomende gevallen als ver zoener kan optreden Van Mierlo dus. DICK VAN RIETSCHOTEN De zoete geur van macht De verkiezingen voor het Europees parlement (15 juni) worden overschaduwd door de strijd die is losgebrand voor de Tweede- Kamerverkiezingen op 6 september. Zeker nu CDA, PvdA en VVD hun ontwerp-verkiezingsprogramma's hebben gepresenteerd en zich voortdurend tegen elkaar afzetten. IToch durft geen enkele partij tè ver te gaan met de kritiek omdat anders de relatie met mogelijke coalitiepartners wordt verknald. Voor CDA-fractieleider Bert de Vries en PvdA- fractievoorzitter Wim Kok breken, op zoek naar de zoete geur van de macht, spannende tijden aan. De grootste partij kan immers het voortouw nemen bij de coalitiebesprekingen. Een nek-aan-nek-race tussen CDA en PvdA. Vandaag: De Vries aan het woord Bert de Vries ziet de naderende verkiezingsstrijd helemaal zitten N HAAG Uit alles jkt dat Bert de Vries de lerende verkiezings- jjd helemaal ziet zitten, haaglijk nestelt hij zich de moderne hoekbank h zijn werkkamer aan t Binnenhof. Serieuze togen worden door- ïkt met grappen en j>llen. Haarfijn analy st de fractieleider van t CDA de verkiezings- jgramma's van VVD en opadA. ad re :r <Ht beleid dat beide partijen iparlr ogen staat, wijkt op es- itiële onderdelen af van ons - kiezingsprogram. Als je ct naar de sociale aspecten het beleid, denk ik dat we hter bij de PvdA staan et nk je naar de vastbesloten- Zilt om de uitgaven en de be- raarlingen niet te laten stijgen, ervji staan we dichter bij de ■Jize keuzes zijn niet ingege- door de vraag met wie we het best kunnen scoren. Bepa lend voor ons is wat voor de samenleving rechtvaardig is. Het gaat beter met de econo mie. Dus kun je voor mensen, vooral degenën met de lagere inkomens, wat extra's doen. Dat mis ik bij de VVD. Aan de andere kant wil de PvdA te veel. Daarom pleit ik voor be hoedzaamheid en niet, zoals de socialisten, het in de waagr schaal zetten van de economi sche groei door opnieuw de belasting- en premiedruk te laten stijgen". De Vries erkent dat een coali tie van VVD/CDA, wat be treft het sociale element, veel minder snel op de medewer-, king van de vakbeweging zal kunnen rekenen dan een kabi net van PvdA en CDA. „De VVD zegt dat lastenverlich ting tot loonmatiging leidt, maar ik ben niet overtuigd van die stelling. Volgend jaar wordt 4 miljard aan lastenver lichting uitgedeeld. Ik heb de vakbeweging nog niet horen roepen dat 1990 het jaar van de loonmatiging zal worden. Ik merk uit de reacties van CNV en FNV dat die veel meer waarde hechten aan her- wij Redelijker Als De Vries wordt gevraagd wat hij van zijn PvdA-collega Kok vindt, antwoordt hij ui termate behoedzaam: „Het is moeilijk om zicht te krijgen op zijn functioneren als politicus. Zijn toonzetting is heel wat re delijker en nuchterder dan die we van Joop den Uyl gewend waren. Onduidelijk is echter hoe groot zijn gezag in eigen kring is. Wat dat betreft heeft Kok de komende weken een belangrijke test af te leggen als het concept-program moet worden vastgesteld door het Pvd A-congres" „De PvdA probeert zich mo menteel te presenteren als een redelijke partij. Volgens Kok en partijvoorzitter Sint is alles onderhandelbaar. Ze zeggen dat echter zó vaak, dat ik me afvraag of ze hun eigen pro gramma nog wel serieus ne men. Misschien wordt hun plan om twee miljard gulden van de belastingoperatie 'Oort' af te knabbelen ook nog wel bespreekbaar". De Vries moet er zelf om la chen. „Maar", vervolgt hij di rect op serieuze toon, Je moet ervan uitgaan dat de PvdA dadelijk in de formatie besprekingen vierkant achter het eigen programma gaat staan, wat Sint nu ook mag zeggen" En dan. als het toch tot een coalitie met de PvdA komt. is De Vries dan gerust gesteld9 „Nee. Zoals bij de VVD de Eerste-Kamerfractie een grote rol speelt, hebben bij de PvdA congres en partijbe stuur een stevige vinger in de pap. Zie de voormalige partij voorzitter Max van den Berg. die liet het tweede kabinet- Van Agt vanaf de zijlijn strui- Rijk rekenen Maar ook de VVD is voor Bert de Vries geen vanzelfspreken de coalitiepartner. „De VVD belooft te veel lastenverlich ting. wil bezuinigen op uitke ringen en met de opbrengst de premies verlagen. Dat is zeker niet onze keuze. Verder rekent de VVD zich op een aantal punten rijk. Bijvoorbeeld de voorgestelde bezuinigingen van 1.4 miljard op volkshuis vesting. Het is onduidelijk hoe de VVD dat geld wil binnen halen Volgens ons kan dat al leen maar door de huren fors te verhogen. Tja. als je op die manier de belastingen wilt verlagen, is duidelijk wie voor de rekening moet opdraaien: de lager betaalden". De Vries sluit echter belasting verlaging in de volgende kabi netsperiode niet volledig uit. ..Over een paar jaar zullen we de effecten van de Oort-opera- ne moeten evalueren. Afhan kelijk van de uitkomst moeten we nadenken over een verde re verlaging van de toptarie ven. Maar dan wél in combi natie met een grotere beper king van de aftrekposten. De verlaging moet zichzelf finan cieren. Of dat gemakkelijk zal gaan, is nog maar de vraag, want er dreigt al snel een op stand als je aan aftrekposten Twijfels De Vries heeft ook zijn beden kingen over de positie van VVD-fraetieleider Voorhoeve. .Vóór 2 mei. de dag waarop het kabinet viel. zou ik over het leiderschap van Voorhoe ve geen seconde hebben ge twijfeld Gezien de perikelen van de afgelopen weken in de VVD ligt het nu anders. Nee, de afloop van de VVD-verga- dering van zaterdag in Middel burg was voor mij niet over tuigend. Bepalend voor het ge zag van Voorhoeve is hoe het verder gaat met de VVD". De Vries tracht te achterhalen wat de VVD heeft bezield om het kabinet te laten vallen: „Achteraf krijg ik steeds meer de indruk dat de VVD alleen maar een aanleiding zocht om een breuk te forceren. Om tac tische redenen wilde men dit kabinet de rit niet laten uitzit ten. dus hebben ze een punt gezocht. Dan is het des te treu riger dat de afschaffing van het reiskostenforfait eerst als reden wordt opgevoerd, terwijl later Luteijn, de voorzitter van de Eerste-Kamerfractie, zegt dat de VVD ook elk ander punt had kunnen aangrijpen. Tegelijkertijd roepen allerlei VVD-kopstukken dat het tijd is voor samenwerking met de PvdA: Bolkestein, die ik nooit voor echt links heb versleten, Korthals Altes en Geurtsen. Vervolgens komt de sociaal-li- FOTO: SP beraal Voorhoeve die zich juist afzet tegen de PvdA en met terugwerkende kracht de coa litie inzet van de verkiezingen maakt. Het wekte bij mij de indruk van wel erg veel tacti sche opzetjes". Dat Voorhoeve het CDA-ver- kiezingsprogramma „vlees noch vis" heeft genoemd, doet De Vries aan oude tijden den ken: „Het Wiegeliaanse taalge bruik is terug in de VVD. Maar nu als verhulling van de eigen onduidelijkheid". Al met al reden genoeg voor de CDA- fractieleider om zich af te vra gen hoe betrouwbaar de VVD na de verkiezingen van 6 sep tember zal zijn. „Er is na de verkiezingsnederlaag van de VVD in '86 binnen die partij veel irritatie en weerzin ge groeid. De VVD kreeg nogal revanchistische neigingen. Als de VVD dadelijk weer ver liest, worden de frustraties al leen maar groter. Als ze wint, zeggen de liberalen: zie je wel, het is goed dat we het kabinet hebb«n laten vallen. Geen van beide gevallen komt de stabili teit ten goede". ROB SEBES MARGA RIJERSE JSKEEN WISKE DE SPEELGOEDSPIEGEL (ADVERTENTIE) 1 O-daagse luxe touringcarreis. Vertrek: 26 juni. Deze rondreis zal u onder meer langs de volgende plaatsen leiden: Rouen-Hon- fleur-Arromanches-Mont St. Michel-Nan- tes-Périgueux-Clermont Ferrand. Alle kamers zijn voorzien van douche en toilet. De gehele reis is op basis van half- pension 1-persoonskamertoeslag f 150,-. Inclusief: vervoer met luxe touringcar met airconditioning «deskundige reislei- ding gedurende de hele reis «afscheids- Exclusief: «lunches «eventuele entree gelden «persoonlijke uitgaven «verzeke ringen. De vele gevaren die ons leefmilieu bedreigen (en niet alleen het onze maar uiteraard ook dat van de dieren en planten) zouden ons eigenlijk tot permanente somberheid moeten stemmen. Dat is echter niet vol te houden Zo zit de mens nu eenmaal niet in elkaar Er zijn immers nog zoveel andere dingen die onze gemoedsgesteldheid beïnvloeden en er valt gelukkig ondanks de bedreigingen w aaraan de aarde bloot staat ook nog heel wat te lachen. Sterker nog: de milieuproblemen op zich kunnen zelfs ook een bron van humor vormen. Het blad van de Vereniging Milieudefensie geeft daar deze maand een mooi voorbeeld van. Op de middenpagina's staan brieven afgedrukt van kinderen die oproepen tot acties tegen het kappen van de tropische regenwouden in Zuid-Amerika en Azie Terecht overigens, want elke minuut verdwijnt er op die manier 300 hectare aan bos Op school (respectievelijk in Heiloo en Kolhornhadden de negen- en tienjarige briefschrijvers van meester of juf te horen gekregen welke desastreuze gevolgen de voortgaande ontginning van de oerbossen kan hebben: minder zuurstof voor de aarde, minder nuttige dieren en planten, hogere temperaturen, erosie, grote overstromingen, enzovoorts. Sommige kinderen blijken de lessen zeer goed te hebben begrepen, anderen daarentegen konden minder goed met de verstrekte informatie uit de voeten Joris uit Heiloo bijvoorbeeld, die vreest persoonlijk de dupe te zullen worden van het verdwijnen van al dat tropisch hardhout ..Ik zit op hokkeij en daarbij heb je een hokkeijstik nodig. Maar als dit zo doorgaat heb ik over een jaar of twee geen hokkeijstik meer", klaagt hij. Bart. een klasgenoot van Joris, vraagt eenvoudig: ..Waarom doet u niets tegen de tropische regenwouden.'" en voegt daaraan toe dat hij er zeer ..bezocht" over is. Patricia heeft het probleem iets beter begrepen Bovendien hoopt zij dat er via de weg van overleg nog tot een oplossing kan worden gekomen. ..Ik vind het heel stom dat er bomen worden gekapt want er gaan allemaal dieren dood en dat vind ik zielig", schrijft ze. ..U moet proberen met de mensen te praten, dat ze niet ■zoveel bomen kappen. En de mensen uit Nederland moeten licht hout kopen want donker hout komt uit de tropische regenwouden. Ik hoop dat u er wat aan kunt doen samen met uw collega's". Een ander meisje, Claire, was vooral onder de indruk geraakt van het feit dat door de verdwijning van de oerwouden de temperatuur van de aarde een stuk heter wordt. ..Dan smelt de noortpool en dan verdrinken wij", stelt ze vast. Een meisje uit Kolhorn vermeldt dat de temperatuur in de oerwouden eigenlijk nu al nauwelijks meer uit te houden is. ..Ik weet dat het in regenwouden heel heet is dus als ik er bijvoorbeeld nu ga wonen dan transpareer ik heel erg". Rogier heeft wel een oplossing in gedachten:Waarom kunt u geen maatregelen nemen? Bijvoorbeeld iedereen die bomen kapt een boete van 25 gulden ongeveer. Als u er niets aan doet, dan zullen over ongeveer 29 jaar misschien wel alle mensen uit Europa doodgaan. Nou. u weet wel wat ik ervan vind. Doeg en veel geluk met de maatregelen!" Hard optreden tegen de houthakkers is het parool van Emilie uit Kolhorn: ..Ik hoop dat het jullie goed zal lukken die milieuvernielers uit de weg te ruimen!" Oprecht boos zijn ook haar klasgenootjes Sietske. Peter. Conne en Erica, die gezamenlijk een epistel hebben opgesteld. ..Het regenwoud is mooi en als ze het zo nodig moeten vermollen dan gaat ons eigen leven er ook aan. Wij zijn daartegen. Als ze zo nodig hout moeten hebben haal het dan ergens anders vandaan!" Degene die het best over het vraagstuk heeft nagedacht is zonder twijfel Suzanne. Zij schrijft: „We kunnen die kappers misschien niet zomaar aan ander werk helpen, maar we kunnen ze toch een beetje geld geven of een stuk land met fatsoenlijke huizen erop". Leuk bedacht. Let maar op: Suzanne komen we later vast nog eens in één of andere politieke functie tegen. TRUBBELS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5