i
final
Ie
Figuurpuzzel
a a
a
o
ZATERDAG 3 JUNI 19
89 PAGINA 29
De winnaars van puzzel 20 zijn:
G. Blokhuizen, Lammenschansweg 289,
2321 HV Leiden
D. Kniest, Duinzichtstraat 44, 2341 BZ
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 21 moeten uiterlijk woensdag
middag in bezit zijn van:
Puzzelredaktie
LEIDSE COURANT,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Naam, adres en postcode s.v.p. in blok-
letters vermelden.
Puzzel Nr. 21
1- 4 kinderspeelgoed;
1-31 hoog, tweewielig rijtuig;
2- 8 grote olijfgroene papegaai;
3- 9 hofpersoon in vroegere jaren;
4-34 oorlogsvaartuig;
5-12 één der hoofdkleuren in het spectrum;
6-13 uitgave, druk;
7-14 vermindering;
10-17 Europeaan;
11-19 telwoord;
15-20 Europeaan;
16-24 plechtige verklaring;
18-25 vaartuig;
21-28 ruimte van waaruit radio-uitzendingen
plaatsvinden;
22-29 bewoner van Groenland;
23-30 Europese hoofdstad
26-32 loterijbriefje;
27-33 hemellichaam;
31 r34 modegek, pronker.
Welk sleutelwoord vormen de letters uit de vakjes 1 29
33 24 31 14 7 15 4 30 26 10 11 34?
Postzegel 150 jaar geleden al efficiënt
Eens in de zoveel jaar steekt de discus
sie weer de kop op: waarom geen Ne
derlandse driehoekige postzegel? Tan
te Pos weet het steeds ouderwets vier
hoekig te houden piet het argument
dat die PTT-hmbtenaren zoveel moei
te hebben met het scheuren van drie
hoeken. Daar scheur je snel een tandje
van kapot. Om van ronde zegels nog
niet te spreken. Toch heeft bijvoor
beeld Nederland driemaal een drie
hoek uitgegeven. De NVPH'nummers
287, 288 en luchtpost 10. Die exem
plaren zitten overigens maar zelden
slecht in de tanding.
Het buitenland scoort nogal eens met
driehoekjes en andere gekke formaten.
Niet zelden gaat het daarbij om lan
den die hun economie ondermeer via
verkoop aan filatelisten draaiende
houden.
Gek of bijzonder is het overigens niet
dat de postzegel meestal in een vier
kant of rechthoek is uitgevoerd. Die
vorm is uitermate handzaam en levert
nauwelijks papierverlies op. Met ron
de, ovale andere figuren ontstaan al
tijd overschotten die wel op de kost
prijs drukken.
Anders als met bijvoorbeeld auto's is
de vorm van de eerste zegel en de hui
dige nauwelijks veranderd. Niet zo
verwonderlijk omdat postzegels niet
tegen de wind in hoeven te rijden.
EXPERIMENTEN
Blijkbaar hebben die uitvoerders van
het eerste uur, toch al 149 jaar gele
den, het goed gezien. De makers van
het Groot Guiness Postzegelboek heb
ben de geschiedenis van de vorm op
een rijtje gezet waaruit blijk dat de
eerste zegel ter wereld, de Penny Black
van Engeland, qua vorm afgekeken i$
van gegomde etiketten waarmee belas
tingzegels aan officiële oorkonden wer
den gehecht. Die hadden een staande
rechthoekige vorm van ongeveer 18
bij 24 millimeter. Veel landen zoals
Nederland namen dat formaat over.
Toch werd er in die begintijd nogal
wat geëxperimenteerd maar dan voor
al door landen buiten Europa. Kaap
de Goede Hoop beet de spits af met
de eerste driehoek. Die verscheen
1853. De gedachte achter het afwij
kend formaat was dat er een zegel
moest komen die sterk afweek van het
Engelse formaat.
De kleinste driehoek staat tot dusver
nog op naam van Columbia (Yvert
nummer 1), de zijden zijn slechts 18
Pü: «SftA 1.'r~
Enkele ongewone formaten
millimeter. De door de Sovjetunie op
geslokte staat Letland had de primeur
met een driehoek met de punt naar
beneden. Van 1921 tot en met 1933
zijn er totaal drie series met dat onge
wone formaat uitgegeven. Overigens
krengen voor verzamelaars omdat de
zegel maar op een tandje in het album
rust.
Veel ronde zegels zijn overigens nooit
als zodanig op de brief gekomen. Post
kantoorhouders vonden het ondingen.
Ze knipten veel makkelijker een vier
kantje uit een vel zegels. Ruitjes met
de punt naar onderen, ook moeilijk op
te bergen, zijn er ondermeer van Nova
Scotia (1851). De Indische staat Bhor
heeft verder nog een ovale zegels
(1879), terwijl ook nog moeilijker for
maten, bijvoorbeeld een trapezium,
door Maleisië in 1967 is uitgegeven.
Die zegel is een goed voorbeeld van
een commerciële uitgifte. Vooral kin
deren zijn verwoed op afwijkende for
maten. Onregelmatige veelhoeken zijn
er alleen van Malta (kerstzegels 1968).
Gecompliceerd duel
Vandaag voor de laatste maal aan
dacht voor het NK 1989. Om u er nog
zoveel mogelijk van te laten zien volgt
hier een selectie uit de interessantste
partijen van het toernooi. We begin
nen met het gecompliceerde duel tus
sen Van der Zee en Van der Wal uit
de tweede ronde.
Van der Zee-Van der Wal NK 1989
tweede ronde.
1. 32-28 17-21 2. 31-26 20-24 3. 26x17
12x21 4. 36-31 7-12 5. 41-36 1-7 6. 38-
32 21-26 7. 43-38 11-17 8. 49-43 7-11
9. 31-27 15-20 10. 34-30 18-23 11. 27-
22 2-7 12. 36-31 17-21 13. 31-27 10-15
14. 47-41 12-18 15. 30-25 7-12 16. 41-
36 4-10 17. 36-31 12-17 18. 46-41 '24-
29 19. 33x24 20x29 20. 39-34 14-20
21. 25x14 9x20 22. 44-39 8-12 23. 41-
36 3-8 24. 39-33 20-25 25. 33x24
19x39 26. 43x34 15-20 27. 28x19
17x28 28. 32x23 21x41 29. 36x47
26x37 30. 42x31 13x24 en wit gaf op.
Vervolgens de sensationele zege die
debutant Kalis in dezelfde ronde op
de Europese titelhouder Jansen boek
te:
W. Kalis-G. Jansen NK 1989 tweede
ronde.
I. 32-28 16-21 2. 31-26 11-16 3. 37-32
7-11 4. 36-31 19-23 5. 28x19 14x23 6.
33-28 9-14 7. 28x19 14x23 8. 31-27
10-14 9. 38-33 13-19 10. 41-37 8-13
II. 34-29 23x34 12. 39x30 2-8 13. 46-
41 4-9 14. 44-39 18-23 15. 41-36 1-7
16. 30-25 20-24 17. 33-28 12-18 18.
37-31 17-22 19. 28x17 21x12 20. 42-
38 14-20 21. 25x14 19x10 22. 47-42
24-30 23. 35x24 23-28 24. 32x23
18x20 25. 50-44 10-14 26. 40-34 5-10
27. 42-37 14-19 28. 39-33 10-14 29.
44-39 12-18 30. 45-40 19-23 31. 37-32
14-19 32. 40-35 7-12 33. 33-28 20-24
34. 34-30 15-20 35. 30-25 24-29 36.
25x14 9x20 37. 49-44 3-9 38. 39-33
29-34 39. 44-39 20-25 40. 39x30
25x34 41. 43-39 34x43 42. 48x39 9-14
Gouden sovereign
De Koninklijke Munt in Groot-Brittan-
nié viert zijn 500e verjaardag met de uit
gifte van een gouden 'sovereign', zoals die
geslagen werd in de Tower van Londen in
1489. Het gaat in totaal om vier gouden
munten met de waarde van vijf pond
(36.02 mm diameter), de dubbele sove
reign (28.40 mm), de sovereign (22.04
mm) en de halve sovereign (19.3 mm). De
voorstellingen van Bernard Sindall zijn
geïnspireerd op originele Tudormunten.
De sovereign was 's lands eerste munt
met de waarde van een pond.
Gouden zaken met
Maple Leaf
Canada doet goede zaken met zijn zil
veren, platina en gouden Maple Leaf.
Vorig jaar werden de volgende verkoop
resultaten behaald: de «zilveren Maple
Leaf realiseerde een verkoop van
1.062.000 troy ounces. Van de platina
Maple Leaf werden 64.200 troy ounces
verkocht en de gouden Maple Leaf be
houdt zijn positie als leider in de markt
van gouden investeringsmunten, met
een verkoop van 1.197.500 troy ounces.
De zilveren Maple Leaf overschreed bin
nen 6 weken na uitgifte de verkoopdoel
stellingen voor een heel jaar.
De zilveren Maple Leaf is op dit mo
ment maar op enkele verkooppunten
verkrijgbaar in ons land. De verkoop
van platina werd beïnvloed door onze
kerheid in de markt, nadat Ford in de
cember had aangekondigd dat het bezig
was een alternatief voor de toepassing
van platina in katalysatoren te testen.
Niet alleen de beleggingsmunten deden
het vorig jaar goed maar ook voor de
andere produkten van de Royal Canadi
an Mint was 1988 een goed jaar. Zo is
ondermeer de serie zilveren en gouden
munten die ter gelenheid van de Olym
pische winterspelen in Calgary zijn ge
slagen een groot succes geworden. Van
de zilveren munten werden er ruim 2
miljoen stuks geslagen en van de gouden
145 duizend.
GOUDPRIJS
In de afgelopen tijd is de internationale
goudprijs tot een tamelijk laag niveau
gezakt. Begin 1987 kostte een troy ounce
nog 409 dollar, aan het einde van dat
jaar was de prijs opgelopen tot 487 dol
lar. Inmiddels is de prijs gekelderd tot
377 dollar per troy ounce. Volgens Jef
frey Nichols, een internationaal erkend
expert op het gebied van edelmetalen,
gaat de goudprijs volgend jaar omhoog.
,,Als de goudprijs stijgt kan Zuidoost-
Azië en Japan daarvan profiteren. Vorig
jaar hebben ze 40 procent van de pro-
duktie gekocht", aldus Micheal Francis.
43. 35-30 14-20 44. 30-24 en zwart gaf
zich gewonnen.
A. van Leeuwen-H. van der Zee NK
1989 derde ronde.
Een fraaie overwinning van de sterk
debuterende Van Leeuwen:
1. 34-29 18-22 2. 40-34 12-18 3. 45-40
7-12 4. 32-28 19-23 5. 28x19 14x23 6.
35-30 1-7 7. 31-27 22x31 8. 36x27 20-
25 9. 30-24 15-20 10. 24x15 25-30 11.
34x25 23x45 12. 41-36 10-14 13. 38-
32 17-21 14. 43-38 11-17 15. 33-28 7-
11 16. 28-23 18x29 17. 27-22 17x28
18. 32x34 13-18 19. 46-41 12-17 20.
39-33 8-13 21. 44-39 21-26 22. 36-31
17-21 23. 41-36 2-8 24. 38-32 14-19
25. 33-28 5-10 26. 39-33 8-12 27. 31-
27 3-8 28. 49-43 12-17 29. 37-31!
26x37 30. 42x31 19-23 (21-26?) 31.
28x19 13x24 32. 31-26 18-23 33. 25-
20 9-13 34. 20x9 4x13 35. 15x4 13-18
36 4x22 17x30 37. 26x17 11x31 38.
36x27 8-13 39. 32-28 30-35 40. 28-23
35-40 41. 43-39 6-11 42. 48-43 11-17
43. 43-38 17-21 44. 27-22 21-26 45.
23-18 26-31 46. 18x9 31-37 47. 9-4 en
zwart gaf op.
R. Clerc-A. Schotanus NK 1989 acht
ste ronde
Een ingewikkelde partij in de Keiler-
variant waarin het allemaal toch weer
net even iets anders gaat.
1. 33-29 17-22 2. 39-33 11-17 3. 44-39
6-11 4. 50-44 1-6 5. 31-26 16-21 6. 32-
28 19-23 7. 28x19 14x23 8. 35-30 10-
14 9. 30-24 5-10 10. 37-31 20-25 11.
24-20 15x24 12. 29x20 11-16 13. 20-
15 7-11 14. 41-37 14-19 15. 40-35 23-
28 16. 44-40 10-14 17. 47-41 21-27 18.
49-44 19-23 19. 35-30 13-19 20. 40-35
8-13 21. 30-24 19x30 22. 35x24 14-20
23. 45-40 20x29 24. 33x24 3-8 25. 38-
33 17-21 26. 26x17 12x21 27. 31-26 2-
7 28. 26x17 7-12 29. 42-38 12x21 30.
40-35 8-12 31. 36-31 27x47 32. 37-32
28x37 33. 33-29 47x33 34. 39x28 11-
17 35. 44-39 21-27 36. 24-19 37-41 37.
46x37 27-32 38. 39-33 32x14 39. 33-
28 16-21 40. 28-23 9-13 41. 23x12
17x8 42. 43-38 21-27 43. 38-33 6-11
en de spelers kwamen remise overeen.
R. Clerc-Kalis NK 1989 tiende ronde.
Opnieuw haalt debutant Kalis zeer
verrassend uit:
I. 32-28 19-23 2. 28x19 14x23 3. 37-
32 10-14 4. 41-37 5-10 5. 46-41 14-19
6. 35-30 20-25 7. 40-35 15-20 8. 44-40
20-24 9. 50-44 17-21 10. 31-26 21-27
II. 32x21 16x27 12. 33-28 23x32 13.
37x28 11-17 14. 28-23 19x28 15.
30x19 13x24 16. 34-30 25x34 17.
40x20 7-11 18. 20-15 1-7 19. 45-40 8-
13 20. 40-34 2-8 21. 34-30 10-14 22.
44-40 11-16 23. 38-33 17-22 24. 41-37
7-11 25. 37-31 11-17 26. 33-29 17-21
27. 26x17 12x21 28. 40-34 6-11 29.
31-26 11-17 30. 47-41 27-32 31. 42-37
14-19 32. 30-24 19x30 33. 34x25 9-14
34. 39-34 13-19 35. 34-30 8-13 36. 30-
24 19x30 37. 25x34 13-19 38. 35-30
19-23 39. 30-25 14-19 40. 25-20 3-9
41. 43-39 19-24 42. 20-14 24x44 43.
14x3 44-50 44. 3-25 50-45 45. 34-30
23-29 46. 49-44 29-33 47. 48-43 33-39
48. 43x34 45x23 49. 30-24 23-5 50.
44-40 32-38 51. 40-35 28-32 52. 37x28
5x46 53. 25-39 46-28 54. 39-25 22-27
55. 25-48 18-22 56. 35-30 28-5 57. 48-
34 27-32 58. 34-48 21-27 59. 48-34 38-
43! 60. 34x48 en zonder dat 32-37 61.
48x31 17-21 62. 26x28 5x26 63. 24-19
4-10! 64. 15x4 16-21 enz. werd uitge
voerd gaf wit op. Hier moet ik het bij
laten. Wilt u meer partijen naspelen
dan kunt u het inmiddels verschenen
partijenboekje bestellen bij L'Espnt
(Postbus 172, 5240 AD Rosmalen, tel.
073-139533).
Informatiedoublet (3)
Een maandje geleden zijn we begon
nen met een serietje over het informa
tiedoublet en de reacties daarop. Daar
is wat actueel bridgenieuws tussenge
komen, maar thans pakken we de
draad weer op.
Niet alleen de openingen zijn aan het
afkalven, ook de doubletten zijn niet
meer wat ze geweest zijn. Hier is er
een uit het Hoechst-toernooi, uit de
wedstrijd Hoechst-West-Duitsland te
gen Hoechst-Engeland.
O/OW
Noord
B 4 2
1 0 7 6 3
O H 5 4 3
*9 5
west
oost
A 9 5 3
V 1 0 7
B 8 4
A 2
O
8 2
O A V B 7 6
A 7 6 2
*V 1 0 8
zuid
H 8 6
CHV95
o 1 0 9
4, H B 4 3
WEST NOORD OOST
Een moeizaam geheel. Wanneer west
was begonnen met redoublet, hadden
OW de kans gehad om meer te scoren:
2Ha gedoubleerd min twee bijvoor
beeld, tenminste als zuid net zo onge
disciplineerd 2 harten had geboden als
nu!
Ook 3SA zou dan misschien in hun
brein zijn opgekomen. Niet dat dat al
tijd gemaakt wordt, maar het is vanuit
de zuidhand wel zeer moeilijk down te
spelen. Aan de andere tafel kwam
Daehr-Nippgen na een ISA-opening
gewoon in 3SA en dat werd gemaakt:
1. schoppen 8 naar 10.
2. schoppen 7 naar het aas!
3. ruiten 2 naar de vrouw
4. schoppenvrouw voor de heer (Nipp-
gen heeft er fraai voor gezorgd dat
noord in schoppen niet aan slag
komt!)
5. hartenvrouw voor het aas
6. klaver vrouw- heer- aas.
7. schoppen 9
Op dit moment zitten de kaarten al
dus:
Noord
10 7 6
H 5 4
9
west
oost
9
-
O B 8
9 2
o 8
A B 7 6
4 7 6 2
1 08
zuid
H 9 5
O
A
9
B 4 3
Op schoppen 9 (de zesde slag voor de
leider) deed de ganse goegemeente een
harten weg en er volgde natuurlijk rui
ten naar de boer. Oost speelde klaver
8 na voor de 9 van noord. Harten
naar de heer van zuid en nu bleek dat
zuid in slag 7 geen hartentje had
moeten weg doen maar een klaver!
Dan zou 3SA één down zijn gegaan.
Er zijn jalloze andere maakvarianten,
maar èèn ding is zeker: deze oostelijke
leider weet niets van het NZ-zitsel. De
leider aan de andere tafel zou zeker
3SA hebben gemaakt, want die was
door zuids informatiedoublet voldoen
de geïnformeerd. En: informatie moet
alleen weggegeven worden wanneer de
kans groot is dat partner daar meer
profijt van heeft dan de tegenpartij.
4333
Tijdens de kwartfinale Interpolis ver
scheen een interessant spel op tafel,
dat bijna mis ging. De bieding ging 1
harten- pas- pas- en oost was aan de
beurt met:
A V 8 7 2
v H 1 0 4
0 6 2
V 8 3
Die bood 1 schoppen, 2 ruiten bij de
opener, 2 harten bij partner west, pas,
2 schoppen. Na pas van de opener
bood partner 3 schoppen. Wat is er
aan de hand en wat nu? (Bepaal uw
biedactie alvorens verder te lezen).
De oostspeler bood 4 schoppen en kon
na een troefstart zijn ogen niet gelo
ven:
west
oost
H 1 0 9 5
A V 8 7 2
<?862
9
H 1 0 4
o A H 1 0
O
6 2
4 A B 5
A
V 8 3
Waarom was partner niet begonnen
met een informatiedoublet? Vanwege
de slechte verdeling en bovendien:
partner houdt vanaf 8 punten toch de
bieding open...
Zitten we in een parenwedstrijd in het
goede contract en... hoe gaan we dit
spel afspelen?
(Oplossing volgende week).
Correspondentie: p/a Leharstraat 10,
2162 AC Lisse.
Mooie momenten
De internationale schaakagenda is de
laatste jaren zo vol, dat het onmoge
lijk is van ieder belangwekkend toer
nooi verslag te doen. In de vele toer
nooien, die op deze plaats niet ge
noemd zijn, zijn voldoende mooie
momenten te vinden om lange tijd
deze rubriek te vullen. Ik heb daaruit
een selectie gemaakt, die voor de ge
wone schaker begrijpelijk is en zelf (fp
te lossen. Test uw krachten eens op de
volgende zes problemen.
1)
AA S A
A A
A
I'd UAH
W
T. Luther - G. Gauglitz kampioen
schap O-Duitsland 1989. Stelling na
de 22ste zet van zwart. Wit speelt en
verkrijgt een beslissende materiële
voorsprong.
84 A
A
H BA
A A
A A
AA W
A. Abramovic - V. Kovacevic kampi
oenschap Joegoslavië 1989. Stelling na
de 27ste zet wit. Zwart speelt en wint.
I V I#
AA A A
AA A kW
RH
A A AAA
H. Lehmann - Kaiser clubkampioen
schap van W-Duitsland 1989. Stelling
na de 17de zet van zwart. Zowel na
18. Lxb7 Dxb7 19. Th3 F6 als na 18.
Le2 f6 19. Th3 Dc7 is de witte aanval
doodgebloed. Hoe kan wit toch de
aanval langs de h-lijn tot een succes
maken?
Ambroz (Tsjecho-Slowakije) - Csajka
(Zwitserland)
Open toernooi te Bad Ragaz (Zwitser
land) stelling na de 28ste zet van
zwart. Hoe wint wit in de aanval?
I
A - A
A A A
Wk A
A
MA*
K
A. Sznapik - W. Schmidt kampioen
schap Polen 1989
Stelling na de 40ste zet van wit. Zwart
staat ondekbaar mat, dus moet hij een
geforceerde variant vinden. Is dat mo
gelijk?
6)
AS
■ZR#
Aft
m
k
ftB m
a
Ml tifö-A A 1Wk .4X>
BW AA A
AJ.ZS
s s
Fischer (W-Duitsland) - Stickler (W-
Duitsland)
Schaakfestival in Bad Orb (W-Duits-
land) 1989. Stelling na de 16de zet van
zwart. Hoe wint wit geforceerd materi
aal?
Oplossingen uom hm ua 90x1 11 /.ayj
fSP*T Ie Spxd +9Pxa 0c 891 99*d
"61 8**1 i8**l "81 LPOI iZJ*d 'L\ (9
do iaq hm ua |fqd
'ZP +IJCI "IC Of (S
leui jeeq
-Jfapuo Ï3UI 9j oe iU9*l '6c (t
do taq yeü ueMZ 'aiuiod ap
iZ.PT 0Z 9J £91 61 LX1 Ü9^T 81
•do <T!xq pv* 4-pxi pxa SZ
333MUBA 'J3q JBS 1LM U3 ij. 13d"7.3 (c
•uapjeud auiM ap uaSai soojaiqaeui
sbm uajoi auBMZ ap ua j^axj gj
fP*CI +fP*CI PZ iU8*l tz (I
Corr. adres: Leo Hofland. C. Fock-
straat 113, 2613 DE Delft.
Oplossing vorige puzzel
£eicUc6ou/ta/nt'