Honderden werklozen moeten
•paanse stranden schrobben
Dertig gewonden bij
duikvlucht Jumbo
Sovjet-leven verlamd tijdens
tv-uitzendingen over Congres
fialtische diplomaten gaan hun eigen gang
BUITENLAND
£etdó<z Coulant
VRIJDAG 2 JUNI 1989 PAGINA 5
Israel wijst rapport
Amnesty van de hand
JERUZALEM Israel heeft beschuldigin
gen van Amnesty International afgewezen,
lat het de mensenrechten schendt door Pa-
estijnen zonder vorm van proces gevangen
e zetten. Het systeem van admnistratieve
ïechtenis maakt het mogelijk mensen zon-
ler aanklacht of proces voor een periode
/an zes maanden gevangen te zetten. In de
}aza-strook is het Israëlische leger begon-
ïen met de uitgifte van in een computer ge-
•egistreerde identiteitsbewijzen aan inwo-
ïers. De plastic kaarten zijn voorzien van
ien magneetstrip, en vertonen veel over-
jenkomst met een bankkaart. Alle Palestij-
ïen die Israel in willen zullen een dergelij-
ce kaart moeten aanvragen, willen ze hun
>aan kunnen behouden.
Misrekening
De chauffeur van
deze Bulgaarse bus
was de files rond
Parijs kennelijk zo
zat, dat hij met hoge
snelheid de eerste
afslag die hij zag
inreed, maar daarbij
het bordje over het
hoofd zag dat een
maximale hoogte
aangaf voor bussen
en vrachtwagens.
Met als resultaat dat
de bus werd ont-
dakt. Meer dan
twintig inzittenden
raakten gewond,
van wie enkelen
ernstig.
FOTO: AFP
Arafat heeft eigen leger
LONDEN PLO-voorzitter
Arafat heeft opdracht gegeven
tot de vorming van een 3.500
man tellend Palestijns leger in
Zuid-Libanon, zo heeft het
Britse weekblad Jane's Defen
se Weekly bericht. De strijd
macht moet de kern gaan vor
men van een regulier leger
van een toekomstig onafhan
kelijk Palestina". Volgens Ja
ne's worden thans bij het dorp
Miyeh Miyeh, ten oosten van
de havenstad Sidon, militaire
opleidingen gegeven onder lei
ding van Palestijnse officieren
die zijn afgestudeerd aan mili
taire academies in India, Pa
kistan en de Oostbloklanden,
of hebben gediend in het Jor
daanse leger.
Sri Lanka wil vertrek
van Indiase troepen
COLOMBO De president van Sri Lanka,
Ranasinge Premadasa, zal de Indiase pre
mier Gandhi vragen de ongeveer 45.000
Indiase troepen van zijn eiland terug te
trekken. De soldaten zijn op Sri Lanka in
het kader van een vredesplan voor het Ta
mil-conflict, dat Premadasa's voorganger
Jayewardene min of meer kreeg opgedron
gen van Gandhi. Momenteel bevinden zich
op het eiland nog ongeveer 45.000 soldaten,
die vooral in het noorden en oosten zijn ge
stationeerd. Meer dan 700 Indiase soldaten
zijn bij de gevechten om het leven gekomen.
Nu er vredesbesprekingen tussen de rege
ring en de Tamils gaande zijn, is volgens
Premadasa de tijd gekomen dat de Indiase
troepenmacht verdwijnt.
Dood Belgische neo-nazi
wordt opnieuw onderzocht
BRUSSEL De Belgische minister van jus
titie heeft een nieuw onderzoek gelast naar
de „zelfmoord" van de beruchte neo-nazi
Paul Latinus in 1984. Latinus was oprichter
van Westland New Post (WNP), een clan
destiene organisatie, die in het begin van de
jaren tachtig een duistere rol heeft gespeeld
in verschillende affaires Volgens Latinus
was de WNP geïnfiltreerd door de Staats
veiligheid en waren leden van zijn extreem
rechtse organisatie betrokken bij de Bende
van N ij vel. Voordat hij zijn beweringen kon
bewijzen was Latinus dood. De officiële le
zing luidde dat hij zich had opgehangen. De
vermoedens dat hij vermoord is ver
sterkt tijdens recente onderzoekingen naar
de Bende van Nijvel en mogelijke coupplan-
nen in België zijn aanleiding het onder
zoek te heropenen.
BARCELONA Het ge
meentebestuur van Barce-
ona was dolblij toen een
ommissie van de Europe
se Gemeenschap twee jaar
Seleden de „Blauwe Vlag"
plantte op het strand van
|e stad. Een teken van
jeinheid van zand en wa-
fler. Een week na die Eu
ropese erkenning barstte
Ten enorm noodweer bo-
|en Barcelona los, stroom-
len de riolen over en kri-
lelden duizenden ratten
|ver het strand. Die blau-
ye vlag wappert er nu
liet meer.
Tien jaar cel
rawoor steniging
^Johannesburg Twee
jlanke Zuidafrikaanse jonge-
NP len zijn tot ieder tien jaar ge-
jangenisstraf veroordeeld
wegens het doden van een
kart jongetje. De achtjarige
Ronnie Pitso stierf aan her-
f lenletsel, nadat hij door een
kraatsteen tegen het achter-
loof d was getroffen. De twee
'eroordeelden maakten deel
(it van een groep jongeren
,ie in 1987 van school spij-
lelden en na het nuttigen
an alcohol vanaf een open
kito stenen begonnen te
fcoien naar voorbijgangers.
Be 18-jarige Shane Mitchell
terd veroordeeld omdat hij
noodlottige steen had ge-
loid, en de 20-jarige Timothy
leddingfield omdat hij niets
lad gedaan om de daad te
©orkomen.
Dat soort dingen mag niet
meer gebeuren, vindt het
Spaanse ministerie van open
bare werken. Spanje is strand,
voor de meeste toeristen al-
Gemeentebesturen van bad
plaatsen die hun strand schoon
moeten en willen maken of
houden, krijgen veertig tot ze
ventig procent van de kosten
gesubsidieerd, het arbeidsbu
reau schakelt werklozen in om
zonnig schoonmaakwerk te
verrichten en een enkel dorp
koopt zelfs een speciaal ont
worpen bulldozer om het
strand dagelijks in schone
staat aan de toeristen aan te
bieden. Daarnaast worden
steeds meer sanitaire voorzie
ningen aangelegd en is het mi
nisterie van openbare werken
en urbanisatie (MOPU), dat al
in 1983 het sein voor de massa
le schoonmaak van 's lands
stranden gaf, bezig duizenden
illegaal op het strand gebouw
de appartementen en restau
rantjes te slopen
Bieden de stranden van Spanje
dus een steeds aantrekkelijker
aanblik, de schoonmaak van
een strand moet natuurlijk
veel verder gaan dan het op
ruimen van blikjes en illegale
huisjes alleen. De met peseta's
bepakte toeristen willen van
het brandende zand ook wel
eens het lauwe mediterrane of
koele Atlantische water in
zonder gelijk huidinfecties op
te lopen of ziek te worden bij
het inslikken van wat zeewa
ter. Het grootste deel van de
vervuiling is onzichtbaar, hoe
wel op sommige plaatsen troe
bel water of smerig gekleurde
Dode vissen
Sinds kort behoren alle bad
plaatsen de Europese richtlij
nen te volgen, zodat de ver
schillende toeristenlanden en -
streken niet de metingen uit
eigen belang zo positief moge
lijk kunnen interpreteren. Om
alle betrokkenen nog eens te
stimuleren een zo groot moge
lijke reinheid van strand en
water na te streven, heeft de
Europese Gemeenschap in
1987, het jaar van het milieu,
de „Blauwe Vlag" ingesteld.
Alle badplaatsen uit de EG-
landen kunnen zich voor die
wedstrijd inschrijven en
moeten de toeristen behalve
schoon water en zand ook goe
de voorzieningen (sanitair, toe
voerwegen) kunnen bieden
om voor een blauwe vaandel
in aanmerking te komen.
Maar helaas is de milieupro
blematiek niet zo plaatselijk
gebonden. Smerige lucht of
water komt vaak ergens an
ders vandaan. De geplaagde
burgemeester van een bad
plaats, hunkerend naar de
blauwe wimpel, kan er weinig
aan doen dat in de rivier die
bij zijn dorpje uitmondt, on
derweg zoveel rotzooi wordt
gestort.
Aardig, die miljoenen die het
ministerie aan de kust uitgeeft,
het probleem begint al ver in
het binnenland. Als het een
tijdje droog is, en dat komt in
Spanje voortdurend voor, bie
den de vervuilde en zuurstof-
arme rivieren een levensloze
aanblik Duizenden verzopen
ratten hebben ze in Barcelona
niet meer gezien, dode vissen
des te meer.
Luchtbotsing
Wrakstukken van een van de
twee helikopters van de Itali
aanse politie die gisteren bo
ven Villa Borghese, het groot
ste openbare park in Rome,
met elkaar in botsing kwamen.
Twee inzittenden kwamen
daarbij om het leven, twee an
deren raakten gewond. De he
likopters maakten oefenvluch-
ten voor de feestelijkheden in
Villa Borghese op 7 jurii, waar
bij de 179e verjaardag van de
carabinieri wordt gevierd. Het
is een wonder dat bij het onge
luk in het zeer druk bezochte
park niet meer slachtoffers zijn
gevallen.
FOTO: AP
FOTO'S: AP
MOSKOU Het econo
mische leven in de Sovjet
unie ligt al een week lang
volkomen plat. Althans,
tijdens de uren dat radio
en televisie de debatten
van het Congres van Af
gevaardigden rechtstreeks
uitzenden.
De debatten in het vernieuw
de Congres van Afgevaardig
den leveren taferelen op die
voorheen, toen het Congres
nog een orgaan van ja-knik
kers was, ongekend waren. En
de Sovjetrussen hebben de
smaak te pakken gekregen
van de bij tijd en wijle zeer ge
passioneerde bijdragen van
hun afgevaardigden. Volgens
onderzoeken zouden negentig
miljoen Sovjetrussen (dat is
één op de drie) verslaafd zijn
aan de televisie-uitzendingen
over het Congres.
Mensen nemen hun draagbare
televisie mee naar kantoor.
Voetgangers lopen met het oor
gekluisterd aan een radio. De
rijen wachtenden voor win
kels zijn aanzienlijk geslonken.
In het olympisch zwembad in
Moskou worden de debatten
via de luidsprekers uitgezon
den. En de talloze tot niets
doen veroordeelde chauffeurs
van ministers en ambassadeurs
tonen een hevige voorliefde
voor het interieur van hun
auto, dat wil zeggen voor hun
autoradio. Geregeerd wordt er
nauwelijks meer, want de
meeste regeringsleden zitten
in het Congres. En omdat het
Congres vertraging heeft op
gelopen, heeft de minister van
buitenlandse zaken Edoeard
Sjevardnadze zijn reis naar
Griekenland en Cyprus afge
zegd en is het bezoek van de
Bulgaarse leider Todor Zjiv-
kov verplaatst naar het eind
van de maand.
Sarcastisch
Het Sovjet-parlement was ook
gisteren weer het toneel van
felle debatten waarin sarcasti
sche opmerkingen over en
weer vlogen. Afgevaardigde
Joeri Tsjernitsjenko, bekend
als.landbouw-commentator óp
de Russische tv, beschuldigde
Jegor Ligatsjov, landbouw
commissaris in het Politburo
van de Sovjetunie, ervan geen
greintje verstand van land
bouw te hebben. „Hoe is het
uit te leggen dat een economie
die vijf maal zoveel tractoren
en tien maal zoveel oogstma-
chines produceert als de Vere
nigde Staten, per hoofd van de
bevolking maar half zoveel
brood produceert?".
Ook de Russische premier Ni
kolai Rizjkov werd door het
Congres behoorlijk onder druk
gezet. Nadat verschillende
Congres-leden hem verant
woordelijk hadden gesteld
voor het falen van het econo
mische beleid, beloofde de pre
mier wijzigingen aan te bren
gen in zijn regering.
Vervolgens kwam de schuld
vraag over de bloedige inci
denten in de Georgische
hoofdstad Tiflis weer naar vo
ren waar legereenheden op 9
april meer dan twintig demon
stranten doodden. Vice-presi
dent Anatoli Loekjanov ont
kende dat het Kremlin van te
voren op de hoogte was van
het legeroptreden. Loekjanov
las daarop drie telegrammen
op, waaruit moest blijken dat
de Georgische leiding het be
sluit tot militaire ingrijpen had
genomen. De Georgische afge
vaardigden blijven echter vol
houden dat Moskou het bevel
heeft gegeven „het leger tegen
de vreedzame bevolking in te
/ASHINGTON Op de
mbassades van Estland,
etland en Litouwen in
e VS groeit de hoop dat
hervormingen in de
Qgbvjetunie zullen leiden
en_Dt nieuwe onafhankelijk-
0,5ieid van hun in 1940 door
ge-italin geannexeerde repu-
ilieken.
die
Je drie Baltische staten zijn bij
keJe Verenigde Naties en andere
ltennternationale instellingen niet
van(ieer vertegenwoordigd, maar
)eze!un diplomatieke missies in de
LinfifS zijn blijven bestaan, omdat
Amerikaanse regering de
vanpnexatie nooit heeft erkend.
,tejJij de drie missies in Washing-
Piein en New York wordt al bij-
md"a vijftig jaar lang dagelijks
l00r'et nationale dundoek gehesen
ïlenr diplomatiek werk verricht,
'_pals de uitgifte van paspoor-
inrn en v*sa en ^et voeren van
(verleg met Amerikaanse re-
!;ringsfunctionarissen.
p het ministerie van buiten-
ndse zaken in Washington is
En ambtenaar voor Baltische
ken werkzaam, alsof de situ-
kie sinds 1918, toen de drie
laten zich onafhankelijk ver
haarden, niet gewijzigd is.
Wat de VS betreft is dat ten
dele het geval. Die hebben de
annexatie nooit erkend en zijn
de Baltische diplomaten blij
ven behandelen zoals vroeger.
Hun namen komen voor op de
diplomatenlijst van het State
Department en zij worden uit
genodigd voor alle diplomatie
ke recepties en bijeenkomsten.
Maar de afgelopen maanden
hebben de diplomaten meer te
doen dan het bijwonen van re
cepties. Zij worden geconfron
teerd met een groeiende
stroom landgenoten die naar
de VS mogen emigreren, en
hebben daarnaast nog eens een
dagtaak aan het volgen van de
politieke ontwikkelingen in
hun republieken, die in een
duidelijke stroomversnelling
terecht zijn gekomen.
De Baltische gezanten erken
nen dat zij in vijftig jaar tijd
niet zulke boeiende tijden heb
ben meegemaakt als nu. De
ruim 80-jarige gezant van Est
land, Ernst Jaakson, is over
weldigd door de stroom Esten
die dagelijks een bezoek
brengt aan zijn missie in New
York. „Vroeger lag overal de
KGB op de loer. Maar nu kun
nen ze in alle vrijheid komen.
Het is zeer bemoedigend," zegt
Jaakson, die in 1929 als jonge
consul naar San Francisco
kwam en in 1937 werd overge
plaatst naar New York.
Opknapbeurt
In Washington wappert de
geel-groen-rode vlag van Li
touwen voor het gebouw waar
in de jaren twintig de Litouw
se ambassade werd gevestigd.
Om de nieuwe belangstelling
te onderstrepen krijgt de mis
sie een grondige opknapbeurt.
Veel Litouwers nemen een be
zoek aan de ambassade te baat
om zich tegen de achtergrond
van Het gebouw en de nationa
le driekleur te laten fotografe
ren. Sommigen vragen zelfs
een Litouws paspoort aan, zegt
zaakgelastigde Stasys Lozorai-
tis, die Litouwen ook nog altijd
vertegenwoordigt bij het Vati-
caan.
Lozoraitis spreekt tegen dat
zijn missie en die van de ande
re Baltische staten in bedrijf
zijn gebleven met Amerikaans
overheidsgeld. Naar zijn zeg
gen hebben de drie staten hun
buitenlandse geldtegoeden en
investeringen voor de annexa
tie samengevoegd en hebben
zij met de inkomsten daarvan
de missies kunnen openhou
den.
„We kunnen voor Moskou
worden wat Hongkong voor
China is," zegt Lozoraitis. doe
lend op de economische situa
tie in de Baltische staten, die
er relatief beter voorstaat dan
in de andere Sovjet-republie
ken. „Het is belachelijk dat de
Russen ons onder het juk wil
len houden, terwijl we vriend
schappelijke buren zouden
kunnen zijn en welvarende
handelspartners".
Jonge generatie
Ook de Letten zijn hoopvol ge
stemd. „We kunnen ons niet
veroorloven om de lessen van
de geschiedenis te vergeten,"
meent John Lusis van de Let
se missie. Lusis behoort tot de
nieuwe generatie Baltische di
plomaten die nog nooit in hun
vaderland zijn geweest.
In de jaren zeventig onderken
den de VS de noodzaak om be
jaarde Baltische diplomaten te
vervangen. Daarbij werd de
afspraak gemaakt dat de nieu
we lichting diplomaten dezelf
de status en rechten als hun
voorgangers zouden krijgen.
De enige voorwaarde waaraan
zij moeten voldoen is dat hun
beide ouders Balten moeten
zijn.
E>E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
24.000 MIJLEN OCEAANRACE
12) Rob onderzoekt zijn schip van onder tot boven om te
itdekken, wat er toch aan kan mankeren. Maar hij vindt niets,
it hij op zekere dag de indruk krijgt, dat er iets met de kiel niet
de haak moet zijn. Wanneer hij naar het kielzog kijkt, ziet hij,
it dit zich anders vormt dan tot nog toe. Hij neemt een boots
aak en inspecteert zorgvuldig de koperen huidplaten. En jawel:
zit er één los. Rob herademt. Hij heeft pech, maar hij heeft het
euvel ten minste gevonden. Wat nu? Wanneer hij zo doorvaart
maakt hij toch geen kans en dus besluit hij het eilandje Moorea
aan te doen. Daar is een rustige baai, waar hij de „Vrijheid II"
misschien kan repareren. Na enkele dagen varen doemt de ka
thedraalrots van het eiland op en een paar vissers wijzen Rob de
weg naar de baai.
De schrik en de verwarring staat nog te lezen op de gezichten van de passagiers van de Australi
sche Boeing-747, die door de cabine van het vliegtuig werden geslingerd.
FOTO: AP
DARWIN Een Boeing-
747 van de Australische
maatschappij Qantas met
325 mensen aan boord is
op ruim negen kilometer
hoogte plotseling omhoog
geschoten en even onver
wachts weer met de neus
naar beneden gedoken.
Daarbij vlogen passagiers
met zulk geweld door de
cabine, dat de wanden
werden ingedeukt. Dertig
mensen raakten gewond.
De Boeing 747, die onderweg
was van Sydney naar Singapo
re, landde na het voorval in
Darwin. Van de gewonden
moesten er zes ter observatie
in het ziekenhuis blijven.
Het toestel maakte zijn buite
ling terwijl het met een snel
heid van ongeveer 830 kilome
ter ten zuidoosten van Derby
boven West-Australië vloog.
Een woordvoerder van Qantas
zei niet te weten of het voor
val te wijten was aan turbu
lentie of aan een defect in de
automatische piloot.
Het vliegtuig stak plots de
neus omhoog en steeg onge
veer 450 meter, waarna het
naar beneden dook. „De cap
tain schakelde de automati
sche piloot uit en liet het
vliegtuig zo soepel als hij kon
naar normale hoogte terugke
ren", aldus een woordvoerder
van Quantas.
De 24-jarige student Eric
Grooters uit Amsterdam had
zijn riem nog vast en bleef vei
lig zitten, maar zijn 21-jarige
vriendin Monique Lookman
werd door de buiteling van het
vliegtuig tegen het plafond
van de cabine geworpen. „Het
leek alsof iedereen in het
vliegtuig rond vloog", zei
Grooters. „Eerst leek het
vliegtuig te schudden en ieder
een was bang". De Australi
sche Judy Maher (22): „We
vielen en ik zag mensen, scha
len, van alles vliegen. We
knalden tegen het plafond en
toen we weer tegen de vloer
vielen werd ik misselijk. Ste
wards schreeuwden dat ieder
een rustig moest blijven, maar
niemand gilde en er was geen
paniek".
Het toestel zette na de tussen
landing in Darwin de reis naar
Singapore. Bahrein en Am
sterdam voort. Het had vol
gens een woordvoerder van
Qantas slechts „kosmetische
schade" aan de achterzijde. De
vlucht wordt vanavond om
kwart voor negen, met tien en
een half uur vertraging, op
Schiphol verwacht.
Politie Zuidafrika
neemt Nederlands
boek in beslag
JOHANNESBURG De poli-
tie van Zuidafrika heeft de af
gelopen week in het hele land
invallen gedaan in boekhan
dels om het boek „Culture in
another South Africa" in be
slag te nemen. Het boek, onder
redactie van de Nederlanders
Willem Campschreur en Joost
Divendal, doet verslag van een
grote conferentie in Amster
dam in 1987 waar Zuidafri
kaanse kunstenaars in balling
schap een overzicht gaven van
de verzetscultuur in hun land.
In een aantal boekwinkels zei
de politie dat zij orders had de
verkoop van „Culture te
stoppen op basis van de bepa
lingen van de noodtoestand.
David Philip, de uitgever die
het gewraakte boek in Zuid
afrika verspreidt, vertelde dat
de politie huiszoeking bij hem
had gedaan en de exemplaren
had meegenomen die hij nog
in voorraad had. De „Publica
tions Control Board", het or
gaan dat normaal gesproken
boeken censureert en verbiedt,
had „Culture niet tegenge
houden. Nu de politie het boek
toch in beslag neemt lijkt een
zelfde situatie te onstaan als
rond de film „Cry Freedom"
Deze film over de activist Ste
ve Biko, die in de gevangenis
vermoord werd door de Zuida
frikaanse veiligheidspolitie
werd voor vertoning vrijgeven
door de Board maar de politie
nam toch alle kopieën in be
slag.
Nachtwake voor Popescu
DEN HAAG Met brandende
kaarsen heeft een groep van
ongeveer dertig mensen de
nacht doorgebracht voor de
Roemeense ambassade in Den
Haag en vanmorgen vroeg de
ambassadeur een petitie aange
boden. Daarin vragen ze om de
vrijlating van christen-dissi
dent Nestor Popescu. Popescu
wordt in een psychatrische in
richting vastgehouden, omdat
hij het christendom gepropa
geerd zou hebben. Met de situa
tie van de Roemeense christe
nen is het bijzonder slecht ge
steld, aldus een woordvoerder
van het comité Nestor Popescu,
dat de nachtwake had georga
niseerd.