Populariteit bezorgt je
alleen maar vijanden"
i y Fietsen heeft weer toekomst
Nijpels vraagt Randstad
afval niet te exporteren
l; «sas
'N SCHOON MILIEU,
KIEZEN OF VERLIEZEN
„Dweilen met de kraan open
IJPELS HOUDT RUG RECHT BIJ PRESENTATIE MILIEUPLAN:
99
To1-
TO
Financiering
van nationaal
milieubeleid
lïfoe hut- valt in ons land
£eidóe6ou*CMit
DONDERDAG 25 MEI 1989 PAGINA 3
DEN HAAG Het staat
er zonder omwegen: voor
afstanden tot tien kilome
ter moet de auto voortaan
blijven staan en de fiets
worden gebruikt. Om al
die fietsende werkforen-
sen in goede banen te lei
den wordt in en buiten de
steden jaarlijks voor veer
tig miljoen gulden aan
fietspaden aangelegd. De
fiets die de laatste jaren
op z'n retour was, moet
weer een goede toekomst
krijgen.
De fiets/autoparagraaf van het
Milieubeleidsplan is echter
met de nodige onzekerheden
omkleed. „Het reisgedrag van
de burger moet veranderen,
maar of dat zal lukken is onze
ker", staat in het NMP. Echte
dwangmaatregelen zijn in het
plan dan ook niet opgenomen.
Bovendien stuit een aantal
voorstellen, zoals afschaffing
van het reiskostenforfait en
hogere dieselaccijns, op groot
verzet bij de VVD-fractie.
Autorijden wordt in elk geval
fors duurder als de plannen
doorgaan. Zo gaan gebruikers
van diesel- en lpg-auto's de
komende jaren tesamen 540
miljoen gulden m'eer betalen
via hogere accijnzen en brand
stofheffingen. Een liter diesel
wordt daardoor 10,6 cent
duurder. Verder komt er op
loodhoudende benzine (super)
een toeslag van 5,5 cent en op
loodvrije benzine een toeslag
van 2,2 cent per liter. De op
brengst van de afschaffing van
het reiskostenforfait wordt op
900 miljoen gulden geraamd.
Vanaf 1992 wordt bovendien
een systeem van rekening-rij
den in de Randstad ingevoerd.
Op de aanleg en het onder
houd van wegen wordt tot de
eeuwwisseling 1,5 miljard gul
den bezuinigd.
Terwijl de autokosten opge
schroefd worden, wordt het
openbaar vervoer goedkoper
en beter gemaakt. De huidige
gescheiden tarieven voor
trein- stad- en streekvervoer
worden vervangen door één
goedkoper eenheidstarief. Om
de stijgende exploitatiekosten
van het openbaar vervoer op
te vangen draagt het rijk jaar
lijks 30 miljoen extra bij. Voor
investeringen in het openbaar
vervoer (subsidies en aanleg
van nieuwe lijnen) wordt jaar
lijks 170 miljoen gulden méér
uitgetrokken. Doel is het aan
tal reizigers tot het jaar 2010 te
verdubbelen. Het stadsvervoer
wordt binnen vijf jaar schoon
gemaakt door de invoering
van elektrische of aardgasbus
sen en het aanbrengen van
roetfilters.
Ook in het goederentransport
moeten de komende jaren de
nieuwste technieken gebruikt
worden om zo de giftige uit
laatgassen van het vrachtver
keer in twintig jaar tijd met 75
procent te verminderen Des
noods zal ons land daarbij op
Europese richtlijnen vooruit
gaan lopen.
)EN HAAG Alsof het
variatie op een be-
j end spelprogramma be-
g-eft, zo wordt er in poli-
ek Den Haag deze we
en over de toekomst van
Nijpels gespeculeerd,
iedt-ie het of redt-ie het
iet?
rek\fgelopen zaterdag deed de
late rvD-partijraad nog een duit
opig het zakje door iedereen in
eer et ongewisse te laten over het
ma >t van de meest populaire
rVD-minister. Allemaal heel
ervelend voor Nijpels, want
oor al dat gehannes rondom
ijn eigen persoon dreigt het
verbeide Nationaal Mi
wat op de ach-
te raken. En dat mag
niet de bedoeling zijn?
interview begint dan ook
%et bezwerende gebaren. Laat
K én ding duidelijk zijn: géén
en olitieke vragen alsjeblieft,
'ragen naar de gespletenheid
ran de VVD of controversiële
onderwerpen zoals de val van
het kabinet en de positie van
Nijpels zélf, is vragen naar
moeilijkheden. Daar wil de bij
een deel van zijn partij in on
genade gevallen milieuminis
ter in deze verhitte dagen zijn
vingers liever niet aan bran-
We moeten er dus naar raden
hoe Nijpels zaterdag tijdens de
partijraad de frontale aanval
op hem heeft ervaren. Hij be
perkt zich tot het afgemeten
commentaar: „Niet leuk na
tuurlijk. Maar kritiek op je
persoon, daar moet je in dit
vak tegen kunnen. Daar heb je
als politicus rekening mee te
houden. Als je die kritiek wilt
vermijden moet je een ander
vak kiezen". Op de vraag wat
er zou gebeuren als de partij
hem volgende maand in een
onbesuisde bui halverwege de
kieslijst zou zetten, zegt hij
enigszins geprikkeld: „Daar
wil ik niet over praten".
Autogebruik
Over de politieke problemen
rond het terugdringen van het
autogebruik wil de minister
ook liever niet spreken.
„Daarvoor moet u bij mijn col
lega Smit-Kroes zijn", zegt hij
in eerste instantie. Maar aan
gezien het kabinet juist op dit
punt struikelde, wil hij uitein
delijk toch wel wat tekst en
uitleg geven. Want hoe zit het
nou? Moet de belastingaftrek
voor het woon-werkverkeer
nu wél of niet geleidelijk wor
den afgeschaft? Afgelopen za
terdag nog werd de maatregel
door de VVD-partijraad met
inbegrip van Nijpels afge
keurd. Vandaag verdedigt die
zelfde Nijpels niettemin in zijn
hoedanigheid van minister de
door zijn partij zo verguisde
maatregel die gewoon in het
NMP is opgenomen.
Dit spreken met twee tongen
is volgens Nijpels echter heel
goed uit te leggen. „Dat is heel
duidelijk! Als minister ontkom
je er nu eenmaal niet aan om
compromissen te sluiten. En
niet alleen ik, maar alle VVD-
bewindslieden hebben dat op
dit punt gedaan. Naarmate de
verkiezingen naderen zie je
dat bewindslieden, ook van
het CDA, weer op de partijlijn
gaan zitten. Dat geldt voor het
reiskostenforfait en ook voor
zaken als het mediabeleid, eu
thanasie en de Wet gelijke be
handeling".
Wat de terugdringing van het
autoverkeer betreft zou er nog
méér moeten gebeuren dan in
het NMP is aangekondigd, er
kent hij. „Maar ik stel vast dat
de steen der wijzen voor dit
probleem nog niet is gevon
den. Overal ter Wereld wor
stelt men daarmee". Als het
aan Nijpels ligt moet de auto
mobilist vooral worden be
loond voor het laten staan van
de auto. „Positieve actie" heet
zoiets in de politiek. Het open
baar vervoer zou volgens de
minister bijvoorbeeld flink
goedkoper, beter en sneller
moeten worden. Daarmee zit
hij trouwens weer helemaal op
de ljjn van de VVD-fractie, die
de automobilist niet te zwaar
wil laten bloeden voor het mi
lieu.
Niet florissant
Nederland, stelt Nijpels tevre
den vast, is één van de eerste
landen die het milieubeleid in
tegraal aanpakken. De doel
stelling is ook niet kinderach
tig. Er moet niet alleen veel
vuil uit het verleden worden
opgeruimd, deze generatie
heeft er tevens voor te zorgen
dat de volgende over ruim
twintig jaar een gezonde leef
omgeving krijgt. Nijpels: „Op
zijn minst een milieu dat opge
wassen is tegen de vervuiling
die dan nog in eigen land
doorgaat. Daarover wil ik mijn
zoon als hij achttien is nog
recht in de ogen kunnen kij
ken. Ik wil dan niet aankomen
met: dat was aan het eind van
de jaren tachtig politiek niet
haalbaar en dus heb ik het
maar niet gedaan".
Helemaal florissant staat' het
er over twintig jaar overigens
nog niet voor. Neem nou maar
de bossen. Zelfs als Nederland
zijn eigen verzuring tot nul
zou terugdringen, blijft slechts
een vijfde deel van het bos ge
zond, erkent Nijpels, want zes
tig procent van de zure regen
komt uit het buitenland.
„Maar we kunnen nu eenmaal
geen scherm om Nederland
zetten. Ook het buitenland
moet daarom zijn steentje bij
dragen". Mocht de situatie tus
sentijds verslechteren, dan kan
de overheid altijd nog forsere
maatregelen nemen. Elke vier
jaar moet een nieuw Milieu
plan worden uitgebracht en
elke twee jaar een rapport
over de stand van zaken in het
milieu, een soort vervolg-edi-
tie op het vorig jaar gepubli
ceerde rapport 'Zorgen voor
morgen', dat de basis voor het
NMP vormde.
Sleutel
De sleutel voor een gezond mi
lieu ligt volgens Nijpels in ge
dragsverandering van consu
menten en producenten op ba
sis van het principe: de ver
vuiler betaalt. In tegenstelling
tot het liberale gedaehtengoed
kan volgens de VVD-minister
op dit terrein geen sprake zijn
van een terugtredende over
heid. Het Milieuplan zal het
gedrag van mensen daarom
fors moeten beïnvloeden. Wie
in 1994 een bakje friet koopt,
een pak wasmiddel aanschaft
of een elektrische tandenbor
stel ter hand neemt zal mer
ken dat er een NMP is. „Vanaf
dat moment kan er geen ver
vuilend produkt meer over de
toonbank zonder een waar
schuwing daarover aan de
klant. Verpakkingen die scha
delijk zijn voor het milieu mo-
„Het laat me niet koud, hoor, dat soort peilingen. Ze zijn leuk om er vijf minuten naar te
daar ze bezorgen je alleen maar vijanden". foto: sp
gen dan niet meer worden ge
bruikt. Bovendien komt op al
lerlei apparatuur statiegeld te
staan".
Ook in zijn portemonnee zal
de burger voelen dat er een
milieubeleid wordt gevoerd
Voor een schonere omgeving
zal de burger in 1994 gemid
deld dertig gulden per maand
betalen. „Een zeer redelijk of
fer", vindt Nijpels In tegen
stelling tot zijn collega-minis
ter Ruding (financiën) is hij er
vast van overtuigd dat de ge
middelde Nederlander bereid
is dat geld op tafel te leggen.
„Steeds meer mensen zullen
inzien dat we niet zonder
strenge maatregelen door kun
nen blijven gaan en dat offers
noodzakelijk zijn", zegt hij
zelfverzekerd.
Vijanden
belangstelling bestaat voor zijn
plan dat hij zonder enige
moeite 10.000 Engelse exem
plaren kwijt kan. Hij be
schouwt het NMP zo'n beetje
als de kroon op zijn werk en
zou het karwei in een volgend
kabinet graag zelf afmaken.
Maar mocht Nijpels onver
hoopt in de kamerbankjes te
recht komen, dan wil hij be
slist geen milieuspecialist zijn.
„Want het lijkt me niet fair
om mijn eigen ambtenaren
voortdurend met vragen lastig
te vallen en bovendien ken ik
de meeste antwoorden al".
Nijpels toont zich, terugblik
kend, heel tevreden over de
„bergen werk" die op zijn mi
nisterie zijn verzet. Zelfs zijn
grootste politieke vijanden
kunnen er niet omheen dat hij
een goed vakminister is ge
weest. Heeft Nijpels daaraan
misschien zijn immense popu
lariteit onder het kiesvolk te
danken, of hielp de algemene
milieu-euforie een handje?
„Daar denk ik nooit over na.
Ik ben niet zo erg gechar
meerd van die populariteits-
metingen", klinkt het getergd.
Maar dan vervolgt hij: „Het
laat me niet koud, hoor. dat
soort metingen. Ze zijn leuk
om er vijf seconden naar te
kijken. Maar ze bezorgen je al
leen maar vijanden".
Dat moet de minister even uit
leggen. Speelt hier misschien
de afgunst van collega's een
rol?
,Eh.. nou.., gewoon...", zoekt
hij naar woorden. „Als je in
zo'n populariteitsmeting hoog
scoort, dan bezorgt je dat nooit
vrienden. Zo werkt dat dik
wijls in de politiek. Daarom
heb ik liever dat dergelijke
peilingen diep in een la ver
dwijnen".
ELSBETH KEGGE
PAUL KOOPMAN
DEN HAAG Hèt Natio-
2 naai Milieubeleidsplan
P(NMP) is volstrekt onvol-
Lanj doende om de milieupro-
te lijf te gaan,
vindt de Vereniging Mi
lieudefensie. in een eerste
reactie wijst zij erop dat
,meer dode bossen, meer
verspilling van energie en
grondstoffen, meer stort-
plaatsen en vuilverbran
ding" het directe resultaat
van het plan zullen zijn.
,Dit is dweilen met de
zcjkraan open", aldus Mi-
"o* lieudefensie.
4 io Het enige positieve aan het be-
eidsstuk is volgens Milieude
fensie dat het zó vaag is dat er
voor een volgend kabinet ge
noeg ruimte is om het NMP
„drastisch aan te scherpen".
Zo mist de milieugroepering
lijvoorbeeld concrete eisen
voor nieuwe produkten waar
mee ondernemers de markt
willen veroveren. Ook het op
grote schaal invoeren van sta
tiegeldsystemen komt niet in
het plan voor. Er zou verder te
weinig gebruik worden ge
maakt van heffingen die het
gedrag van mensen direct be
ïnvloeden. Om bijvoorbeeld de
automobilist de trein en de bus
in te krijgen moet in plaats
van een benzineprijsverhoging
van een paar centen minstens
een gulden per liter extra wor
den betaald.
Lastenverdeling
Overigens is Milieudefensie
njet de enige maatschappelijke
organisatie die kritiek heeft op
het lang geleden aangekondig
de milieuplan van het inmid
dels demissionaire kabinet
Lubbers. De vakcentrale FNV
verwijt het kabinet zich te
verschuilen achter „studies
waar wij "nog jaren op moeten
wachten". Ook heeft de werk
nemersorganisatie veel kritiek
op de beperkte indamming
van de verzuring dpor het mi
lieuplan. De bescherming van
maar twintig procent van het
Nederlandse bos is onvoldoen
de. „Geeft het kabinet nu
tachtig procent van de bossen
op?", vraagt de FNV zich af.
De FNV heeft grote proble
men met de manier waarop de
kosten van het milieubeleid
over de burgers worden ver
deeld. Zo zouden de minima
relatief het meest moeten bij
dragen en worden de hogere
inkomens eigenlijk ontzien. De
vakcentrale maakt zich met
name zorgen over het door het
CPB voorspelde koopkracht
verlies van 1,5 procent voor de
minima, indien de lonen en
uitkeringen gelijk zouden blij
ven. „De sterkste schouders
moeten de zwaarste lasten dra
gen", vindt de vakcentrale.
Het CNV noemt de aantasting
van de koopkracht van alle
burgers een „duidelijke mis
ser". Een lichte vermindering
van het maandelijks te beste
den budget vindt het CNV nog
wel aanvaardbaar, maar het is
„ongehoord en volstrekt uit
den boze dat de laagstbetaal
den de zwaarste lasten voor de
kiezen krijgen". Voor het
CNV is het afschaffen van de
belastingaftrek voor het woon
werkverkeer alleen bespreek
baar als het geld voor een be
ter milieu wordt gebruikt.
De werkgeversorganisaties
NCW en VNO vinden het Mi
lieuplan te vaag. Door het ont
breken van concrete maatre
gelen wordt het bedrijfsleven
te veel in het ongewisse gela
ten. NCW en VNO realiseren
zich dat de milieumaatregelen
een fikse inspanningen van de
samenleving vergen, ook fi
nancieel. Maar beide organisa
ties. missen in het plan nog de
resultaten die het gevolg zijn
van de maatregelen.
(ADVERTENTIE)
Bad
pakken
Um of streep.Diverse
kleuren. 83% pol. - »\jp
17% lycra Zj.—
Bikini's
Uni of streep. Diverse
kleuren 83% pol. - 4
17% lycra Iy.~"
DE KNOLLEN
JuuKtescHoeuÊN, 1
Wx. rtfAB. 'K. oirpqï.
MIS" MATHUIS
TtKOMéM-
{IK Moon'THefiPcy
'W£LJfl\,eN m
Mem*' MWTWEE
OOk"
Het bedrag van 6,65 mil
jard dat het kabinet tot
1994 wil uittrekken voor
het milieubeleid, wordt
als volgt bijeengebracht
(alle bedragen in miljoe
nen guldens):
Bijdragen bedrijven en boeren: 3.452
Verhoging dieselaccijns:190
Verhoging accijns aardgas
en huisbrandolie:170
Afschaffen reiskostenforfait:650
Heffingen voor boeren op mest
en bestrijdingsmiddelen90
Verhoging reinigingsrechten:615
Verhoging heffing wegens
waterverontreiniging:376
Verhoging rioolrechten:70
Verhoging prijzen benzine/LPG: 430
Rechtstreekse bijdrage uit
de schatkist:121
Bijdragen uit de begrotingen
van ministers.486
TOTAAL6.650
--/•
- -
DEN HAAG Minister
Nijpels van milieu heeft
de milieugedeputeerden
van de provincies Noord-
Holland, Zuid-Holland en
Utrecht gevraagd om hun
overschot aan huishoude
lijk- en bedrijfsafval niet
te exporteren.
Export is geen oplossing, vindt
Nijpels: knelpunten bij de af
valverwijdering moeten in ei
gen land en bovenprovinciaal
worden aangepakt. Nijpels
heeft dit geschreven aan de
Tweede Kamercommissie voor
milieu.
De milieugedeputeerden van
de Randstadprovincies hebben
op hun beurt de landelijke co
ördinatie Commissie Afvalbe
leid (ICCA) gevraagd zo snel
mogelijk advies te geven over
in Nederland in aanmerking
komende stortplaatsen. Nijpels
verwacht dat hiermee acute
problemen worden verholpen.
Het ICCA vindt dat ook, zo
blijkt uit een deze maand ver
schenen concept-rapport.
Noord-Holland, Zuid-Holland
en Utrecht kunnen de aange
voerde afvalstoffen niet direct
verwerken: jaarlijks ontstaat
in deze provincies een over
schot van 220.000 ton afval op
een totaal van 2,5 miljoen ton
per jaar.
De provincies voorkomen zo
veel mogelijk het storten van
brandbare afvalstoffen. Het
ontbreekt de drie echter aan
een stortmogelijkheid als
vangnet bij overschotten.