„Goed gebruik van natuur is plicht iedere christen" Recht op leven en vrijheid eerste mensenrechten CeidócSouAOf! D kerk wereld Conciliair proces in Europa goed op gang brieven vh\\\ lezers ïf GEESTELIJK LEVEN/OPINIE £eidóe6omo*it DONDERDAG 18 MEI 1989 PAqEL Katholieke kerk in Polen gelegaliseerd WARSCHAU Het Poolse parlement heeft gisteren een wet aangenomen die de rooms-katholieke kerk een wettelijke sta tus geeft, voor het eerst sinds de communisten na de oorlog de macht in Polen grepen. Polen is hierdoor het eerste Oostblok land geworden dat zich formeel met de katholieke kerk heeft verzoend. De wet die nu is aangenomen volgt op het hervor mingspact dat regering en oppositie op 5 april sloten. De Sejm nam tevens een wet aan die de godsdienstvrijheid voor alle re ligies instelt. Voorts zijn de circa 62.000 geestelijken in het land bij wet ondergebracht in het sociale verzekeringsstelsel. De wettelijke status van de kerk houdt onder meer in dat zij ker ken mag bouwen, godsdienstig onderwijs geven, en katholieke scholen stichten en beheren. Evangelische theologen bepleiten jodenzending WILLOWBANK, Bermuda Een internationale groep van evangelische theologen heeft de christenheid opgeroepen zen ding onder joden te bedrijven. In een gezamenlijke verklaring wordt het „een vorm van antisemitisme" genoemd als het evangelie niet aan joden wordt gepredikt. De theologen, die in hun eigen land allen betrokken zijn bij het gesprek met de jo den, namen deel aan een conferentie van de World Evangeli cal Fellowship, de internationale koepelorganisatie van evan gelische instellingen. De verklaring is een antwoord op „de groeiende twijfel en verwarring onder christenen over de noodzaak om het geloof in Jezus Christus te delen met joden". Rabbijn A. James Rudin van het Amerikaans Joods Comité noemde de verklaring „een blauwdruk voor culturele genoci de". Geveinsde ootmoedigheid is dubbele hovaerdij PLEIDOOI ITALIAANSE MINISTER: BASEL - Christenen heb ben de plicht om zich goed te gedragen als het gaat om het gebruik ma ken van de natuur. Aldus besloot de Italiaanse mi lieuminister Mario Pavan (70), professor aan de uni versiteit van Pavia en ex pert op het terrein van de ecologie, gisteren in Basel zijn rede 'Vrede in ge rechtigheid voor de hele schepping'. Pavan pleitte voor een 'bio-ethiek'. Hij wierp de vraag op of het niet juist zou zijn te ver klaren dat het in veel ge vallen nodig is ook we tenschappelijk onderzoek en technologie te onder werpen aan een 'levens ethiek'. pees jaar van de natuur uit te roepen van de Atlantische Oceaan tot de Oeral, aldus Pa van. Hij hekelde het feit dat enorme geldsommen worden uitgegeven aan prestigepro jecten in de ruimtevaart, ter wijl de situatie op aarde steeds slechter wordt. Als alle volke ren „moreel gemobiliseerd" zouden worden zou er een ecologisch herstel mogelijk zijn. Maar we gaan als gekken door met kostbare onderne mingen, die het effect hebben op de mensen alsof het niet zo nodig is zich voor het milieu in te spannen, omdat we in de toekomst in de ruimte kun nen leven. Door het zogenaamde broei kas-effect en de woestijnvor ming is al 43 procent van alle land boven de zeespiegel on vruchtbaar geworden. De ko mende twintig jaar gaat veer tig procent van de bossen er aan. In Mali is bijvoorbeeld de Het is nu tijd om een Euro- grens van de Sahara-woestijn in twintig jaar 350 kilometer zuidelijker komen te liggen. Elk jaar komt er een gebied ter grootte van Zwitserland bij. Tal van planten- en dier soorten zijn door toedoen van de mens verdwenen of in ge vaar en deze dramatische si tuatie kan alleen slechter worden. Pygmeeën Prof. Pavan waarschuwde dat ook Afrikaanse pygmeeën, Indianen in het Amazonege bied en Papoea's in Nieuwe Guinea, die nog in harmonie met de natuur leven, gevaar lopen slachtoffer te worden van de westerse manier van leven. Wij moeten onze stem verheffen voor hun overle ving. Hij opperde tenslotte en kele mogelijkheden om er wat aan te doen: een wereldwijde strategie voor vrede, evenzo voor vooruitgang en voor overleving. De Verenigde Na- De andere spreker gisteren was de Portugese oud-premier Maria Lourdes de Pintasilgo. Zij is tevens lid van de Club van Rome. Haar oproep aan de vergadering van Europese christenen was een oplossing te vinden voor de schulden crisis. Het noordelijk halfrond heeft een speciale verant woordelijkheid, volgens haar, voor de wereldwijde onge rechtigheid. We moeten af van het ontwikkelingsmodel van Europa dat tot in de wor tel 'verrot' is. Naderhand tijdens een pers conferentie zei mevrouw Pin tasilgo dat de bewegingen aan de basis (voor vrede, milieu etc.) wel degelijk van invloed zijn op de beslissingen die po litici nemen. Daarbij noemde zij Nederland als voorbeeld. HAITZE DE BOER BASEL - Hier en daar nog aarzelend, maar onmiskenbaar komt het conciliair proces voor gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping in Europa van de grond. Met de beide Duitslanden loopt Néderland daarbij voorop. Die conclusie kon gisteravond worden getrokken na een he aring, waarin getracht werd een balans op te maken van wat er in Europa gebeurt. In de Sovjet-Unie komt eindelijk, onder invloed van glas nost en perestroika, het christendom weer openlijk in de be langstelling. De christelijke waarden worden er in discussie gebracht. In Schotland, waar de presbyterianen de grootste kerk vor men, komen gesprekken op gang met rooms-katholieken. In Italië is sprake van verschillende niveaus in de RK Kerk. De oecumene vindt men op het niveau van de gewone man. De protestantse minderheid is enthousiast voor het conciliair proces. Op het tweede niveau, dat van de kerkleiding, leeft het minder. Zelfs op Kreta, waar de oosters-orthodoxe kloosters hun stempel op het geestelijk leven hebben gedrukt, zijn ge sprekken tussen orthodoxen, katholieken en anglicanen op gang gekomen. Hoewel de orthodoxen problemen hebben met het proces, doen ze toch mee. Kritiek heeft men op Kre ta op het feit dat de kerken van Noord-Europa zich weinig lijken te bekommeren om de situatie rond de Middellandse Zee (bij voorbeeld om Libanon). Op de hearing, waar slechts een paar landen aan bod kwa men, werd naar voren gebracht dat in de verschillende lan den ook dezelfde tegenwerpingen worden gehoord van fun damentalisten die vinden dat maatschappelijke vraagstuk ken niet in de kerk thuishoren. Niettemin zijn de kerken nu op weg naar de wereldwijde samenkomst, volgend jaar in Seoel. Overigens dreigt het aantal deelnemers aan deze bijeen komst daar met bijna de helft te worden beperkt. Slechts 330 deelnemers kunnen er terecht. Als er niet snel financië le middelen beschikbaar komen, zal het Centraal Comité van de Wereldraad van Kerken hiertoe over twee maanden in Moskou moeten besluiten, verwacht de Zwitserse jurist Nicolas Buttet, die door het Vaticaan is benoemd om mee te werken aan de voorbereiding van deze 'wereldconvocatie'. Christelijke Hogeschool richt zich ook op ouderen ZWOLLE Coördinator drs Nettie van Zandbergen van de christelijke Hogeschol Windesheim in Zwolle heeft gisteren de eerste 12 certifica ten uitgereikt aan geslaagden aan de seniorenacademie. Ze hadden met goed gevolg de cursus „Actuele thema's uit de sociale wetenschappen" afge rond. Het gaat hierbij om een nieuw initiatief van Windesheim, namelijk hoger onderwijs voor ouderen vanaf 50 jaar: de zogenaamde seniorenaca demie. Aan de eerste cursus deden 22 mensen mee, 17 vrouwen en 5 mannen in de leeftijd van 50 tot 68 jaar. Uiteindelijk sloten 13 deelnemers de cursus met een tentamen af, van wie er 12 slaagden. Voor het volgend seizoen staan er zes cursussen op het programma: Godsdienst en sa menleving, muziek door de eeuwen heen, recht en oude ren, filosofie, kijken naar kunst en wetenschap, vroeger Nederlandse Hervormde Kerk Bedankt voor Zwammerdam W.M.M. Moonen te Geertruidenberg en Hooge Zwaluwe en Made. Beroepen te Hardenberg (toez.) P.J.H. Noord mans te Haulerwijk; te Hoogeveen H.K. Stauttener te Sliedrecht. Beroe pen te Leerdam drs.W.P. van der Hoeven te Amerongen; te Sydney (Ned. Gemeente, Uniting Church of Australia) F.P. Leever te Rekken, die dit beroep heeft aangenomen. Aan genomen naar Appelscha (toez.) R.C.E. Lafeber te Emmer-Compas- cuum; naar Delft O.C. Kerssen te Haamstede; naar Amersfoort H. Ver heul te Tholen. Gereformeerde Kerken Beroepbaarstelling drs.D.Luymes, Graafschap 19, 8261 LB Kampen. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Haulerwijk en te En- schede-Oost G. Zomer te Vlissingen. Bedankt voor Pretoria (Zuid-Afrika) (Die vrye geref. kerke) B. Luiten te Dronten. Christelijke Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Thesinge J.C. Wessels, kand. aldaar. Bedankt voor Bunschoten T.M. Hofman te Ouder kerk aan de Amstel. Beroepen te 's- Gravenhage-Scheveningen P. va Zonneveld te Driebergen; te Wor- merveer G. Huisman, kand. te Wes tervoort. Vrijgelaten Chinese bisschop Paus Johannes Paulus II heeft deze week de 88-jarige Chinese bisschop Ignatius Kung in audiëntie ontvangen. De bisschop bracht dertig jaar door in Chinese gevangenschap. In 1985 werd hij vrij gelaten. FOTO: AP Omstreden Ierse priester blijft kandidaat voor Euro verkiezingen DUBLIN De omstreden Ierse priester Patrick Ryan geeft geen gehoor aan de op roep van zijn orde zich terug te trekken als onafhankelijk kandidaat voor de Europese verkiezingen op 15 juni. Ryan wordt in Groot-Britannië ge zocht wegens activiteiten voor het verboden Ierse Republi keinse Leger (IRA). De Ierse voormannen van de orde der Pallottijnen hebben Ryan vijftien dagen de tijd ge geven zich terug te trekken. Als de 58-jarige priester geen gehoor geeft aan deze oproep, Keulse verklaring Bisschop Th. G. A. Hendrik- sen heeft onder de titel „Wel aan dan, beminde gelovigen" een repliek geschreven op de zullen zij de zaak aanhangig maken bij het Vaticaan. Het kerkelijk recht staat niet toe dat een priester politieke acti viteiten ontplooit. Ryan ging een half jaar gele den in België in hongersta king toen Engeland om zijn uitlevering had gevraagd. Hij werd daarna per militair vliegtuig naar Dublin gevlo gen, verbleef enige tijd in een ziekenhuis en dook vervol gens onder. Toen Ryan zich vorige maand kandidaat stel de, ontkende hij ooit lid van de IRA te zijn geweest. Keulse verklaring van katho lieke hoogleraren in de theo logie. Punt voor punt behan delt Hendriksen de verkla ring van de theologen en ver dedigt paus en bisschoppen te gen de kritiek. De brochure is te bestellen op het adres „Za ken die God raken", Nieuwe Gracht 22, 3512 LR Utrecht. Tel. 030 - 310.365. VATICAAN: BASEL Het recht om te leven, ook voor het on geboren kind, en het recht op vrijheid, vooral die van godsdienst, zijn volgens het Vaticaan „de twee pijlers waarop het hele gebouw van de men senrechten steunt". Dat blijkt uit een docu ment dat de pauselijke raad Justitia et Pax ter voorbereiding van de we reldconvocatie van het conciliair proces volgend jaar in Seoul heeft opge steld. Het Vaticaan heeft het nog niet gepubliceerde document begin maart naar de Wereld raad van Kerken in Genève gestuurd. De Wereldraad or ganiseert de bijeenkomst in Seoul. Het document geeft aan de hand van citaten uit pauselijke brieven en uitspra ken een aantal katholieke op vattingen weer over de the ma's van het conciliair proces. Het gaat niet in op de theolo gische betekenis van de we reldconvocatie, waarvan het „met heel het hart" hoopt dat ze de christenen nog vastbe slotener zal maken om zich met vraagstukken van ge rechtigheid, vrede en behoud van de schepping bezig te houden. Het Vaticaan wijt de proble men in de wereld aan de zon deval. De wanorde is in de loop der geschiedenis alleen maar erger geworden. Dat de situatie nu zo dramatisch is komt doordat de mensen steeds meer van elkaar afhan kelijk worden, de vernieti gende kracht van de wapens steeds groter wordt en de schade aan de natuur sterk is toegenomen. De pauselijke commissie roept de christenen op alles te doen om de zondige structuren die een kenmerk van het leven van de hedendaagse mens zijn, uit de weg te ruimen. In alle sectoren van het openba re leven, ook in de kerken, moet de gerechtigheid en de onderlinge solidariteit worden bevorderd. De kerken hebben bij voorbeeld de taak om „haat, minachting, geweld, discriminatie en vooroorde len" uit de geest van de men sen en de media te bannen. De kerk moet in plaats daar van „nieuwe gevoelens" bij de mensen opwekken die „een vrede voortbrengen die op het Evangelie van de vrede is ge baseerd". Het document beveelt de ge lovigen aan niet alleen de ma teriële armoede in de ontwik kelingslanden te bestrijden, maar ook de „morele armoe de" in de rijke landen. De materialistische en op con sumptie gerichte samenleving in die landen brengt sommi gen er in hun wanhoop toe „zich te verliezen in drugs en sex". Al deze mensen dagen de gelovigen uit. Hun nood kreten moeten hun weer klank in het hart van christe nen vinden, zo maant het Va ticaan. Nieuwe orthodoxe kerk in Belgrado Een twaalf meter hoog, vier ton wegend kruis werd onlangs geplaatst op een nieuwe orthodoxe kerk in aanbouw in de Joegoslavische hoofdstad Belgrado. De kerk moet in 1992 zijn voltooid. FOTO: AP -vAG Mag het wat minder zijn?** Naarmate meer gegevens loskomen over onP1 ee van het Nationaal Milieubeleidsplan beginnen woj ders van belangengroeperingen onrustig op de st{ draaien. Niet onbegrijpelijk, want over de noodzaak ten n milieu te redden voor onszelf en de generaties die nater men mag dan eensgezindheid bestaan, die unanimipj" 1 breekt geheel als de prijs in beeld komt. En met nLj-^ het deel dat een ieder voor zijn rekening moet nemj,anci min „EEN onevenredige verdeling van lasten", reagSerr voorzitter van de katholieke boeren- en tuincj KNBTB op de doorrekening van het milieubeleidspL. het Centraal Planbureau. Nu wordt de agrarische se| zwaar aangepakt. De bijdrage die boeren en tuinder» "I leveren is de grootste van alle sectoren en vooral dJ I pel zal 'veren' moeten laten. De metaal- en chemisclf" trie betalen minder, de vervoerssector wordt voor l! geslagen voor een derde van het bedrag dat landlj veeteelt moeten opbrengen. Het gaat al met al om grote bedragen. Volgend ja I totaal 4,7 miljard gulden worden opgebracht en dit vier jaar op tot 7,5 miljard. Voor de komende twintij een totaal bedrag van bijna 150 miljard voorzien. Oi het milieubeleidsplan nogal wat gevolgen voor dj kracht. Doordat de lonen wat stijgen blijven de g voor de gemiddelde (modale) werkers beperkt, maar met een minimum inkomen zullen harder moeten b[ VOOR de verschillende bevolkingsgroepen zijn er d wat ongewenste gevolgen. Zo is de redelijkheid nie; toond dat de laagste inkomens meer moeten bijdrage^^, wat hogere. Zijn zij grotere vervuilers? Ook is het qnjs of de verdeling van de lasten zo moet uitvallen dat dtine sche sector die weliswaar een belangrijke bijdra^r c aan de verstikking en verzuring van lucht, bodem(ar ter veel zwaarder wordt aangeslagen dan de indijk het vervoer. Al deze sectoren leveren een belangrijki sa ge aan onze welvaart en werkgelegenheid. n kba HET is moeilijk te voorspellen welk resultaat hetbec touwtrekken over het plan tijdens de kabinetsformatie najaar zal opleveren. Als de voorziene afschaffing j belastingvoordeel voor woon-werkverkeer al een crisis veroorzaakt, zullen de nu bekend geworden ci^n wel meer problemen opleveren bij de samenstelling fctan nieuwe regeringsploeg. irm; za EEN ding mag duidelijk zijn: de geesten moeten rijpan voor het besef dat er een radicale verandering moei in ons leefpatroon dat sterk wordt bepaald door cons vii en weggooien. Onze grondstoffen zijn kostbaar, zo F*1*' Club van. Rome twintig jaar geleden aangetoond. On?1- lieu niet minder, daar komen we nu laat actyeei milieu, d.w.z. de lucht die we inademen, het watercen drinken, het voedsel dat we eten, de grond waarop n ken, stelt zijn eisen, willen wij overleven. Dat verfoei het eind van deze eeuw een hoge prijs. Het moet 1an1 ten maar wat minder. Weinig verandering DE BILT (KNMI) De ver- anderingen op de weerkaart voltrekken zich momenteel in een uitermate langzaam tem po. Een langgerekt gebied van hogedruk loopt vanaf de oceaan via de Britse eilanden, juist ten noorden van ons land langs naar Zuid-Scandinavië en West-Rusland. In deze ho- gedrukgordel komen verschil lende kernen voor. Van de lig- fing van deze kernen hangt et af of de wind bij ons meer noordoost of meer oost zal worden. Bij een noordoostelij ke wind wordt in het Wadden gebied en ook vlak langs de Zuid-Hollandse en Zeeuwse kust Noordzeelucht aange voerd, waardoor de maxima in die streken vijf graden lager kunnen blijven dan elders in het land. In grote trekken ver andert er echter nauwelijks iets. Alleen worden de boven- luchttemperaturen de komen de dagen nog wat hoger. Dit betekent dat de temperatuur 's middags in die gebieden waar de lucht niet vanaf zee binnenstroomt nog enkele gra den hoger kan worden. In het zuiden zijn daardoor vanaf zondag maxima tot 27 graden mogelijk. Het blijft droog. kust, i 25 graden in Zuid en 23 graden in Zuid- Plaatselijk in het binnenlai kele graad hoger Alpenlanden. Perioden met zon kans op een bui. Middagte rond 23 graden. Spanje en Portugal: Zonnig, maar in de midda een bui, mogelijk met on* dagtemperatuur van 19 gra noorden tot 25 in het zuide lijk in het binnenland oplOC. 29 graden. g Italië. In het noorden kele bui, naar het zuidei éér iddg Middagtemperatuur rek den. I I Joegoslavische en Griekser, Zonnige perioden, maar in i S kans op een onweersbui. RL] peratuur rond 23 graden WEERRAPPORT HEDENMORGEltöt 181 i «me 26 [l gte: l^e! 23 fe 5 2 Zuid-Skandinavië: Perioden met zon en droog. Middag- temperatuur rond 18 graden, in Zuid- Noorwegen enkele graden lager. Denemarken: Perioden met zon en droog. Middag- temperatuur rond 19 graden. Britse eilanden: Zonnig, later in het westen en noor den wolkenvelden. Middagtempera tuur van 13 graden in het noorden, tot 22 in het zuidoosten. Benelux en noordelijke Bondsrepu bliek Duitsland: Zonnig. Middagtemperatuur rond 24 graden. Frankrijk en zuidelijke Bondsrepu bliek: Perioden met zon, maar in de middag kans op een bui. Middagtemperatuur New York New Orleans Palm Beach 33 we 24t v 19'd. 2o:orr Brieven graag kort en duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten VVD en milieu Van een politicus mag je ver wachten dat hij/zij opkomt voor de belangen van zijn haar kiezers. Van een be windsman/vrouw mag je ver wachten dat hij/zij de belan gen van het gehele volk als zo danig behartigt. Het is een zeer gewenste eigenschap dat dergelijke functionarissen hun doelstellingen wijzigen als de situatie daar duidelijk aanlei ding voor geeft. Nu de nood zaak allengs overduidelijk wordt wereldwijd de uitstoot van voor het milieu schadelij ke stoffen met globaal 50 pro cent te verminderen, hebben we zeker te maken met een si tuatie die de ombuiging vereist van een daarmee strijdig be leid. Bespiegelingen over ne venmotieven van Neelie Smit- Kroes vond ik afbreuk doen aan het artikel in de zaterdag krant onder de kop „Een tot inkeer gekomen autokampioe ne"! De burgers hebben be hoefte aan een stimulans om mee te werken aan een nieuw beleid en aan duidelijke maat regelen. De kans dat de uitvoering van belangrijke beleidsmaatrege len door het optreden van Voorhoeve en kornuiten aan merkelijke vertraging oploopt is niet gering. Hun actie gaf dan ook blijk van een minach ting voor de belangen van de burgers. Vele maatregelen kunnen gestart worden voor dat alle details van de finan ciering van het milieubeleid zijn geregeld. In de milieusitu atie waarin wij zijn komen te verkeren is het misdadig om groepsbelangen te laten preva leren boven die van de gehele bevolking. We moeten ons wel realiseren dat we te maken hebben met een soort oorlogsdreiging waarbij de vijand voor een deel in ons zelf zit. (Het ver baast mij overigens dat er wel benzinepompslangen worden doorgesneden als protest tegen de interne politiek van een ver land en niet als protest te gen de overmatige luchtver vuiling in ons eigen land). A.A. Koene, WASSENAAR. Pinksteren (2) Met Pinksteren ligt de klem toon op de Heilige Geest. En het heeft geen ?in te zeggen dat begrijpen we niet, want God is toch niet te doorgron den. Als we maar proberen met Hem om te gaan als met een reële pèrsoon die boven ..alles" staat en de liefde zelf is. Daarom moeten we met Pinksteren God bij „Zijn" naam noemen: Eén, en toch Drie Personen; de Vader aan Wie we alles te danken heb ben; de Zoon die onze relatie met de Vader herstelde toen we het verknoeiden; en de Heilige Geest die ons komt helpen de Vader lief te hebben met „Zijn" gaven van wijsheid en verstand, raad en sterkte, godsvrucht en Vreze des Heren. Van arbeidsvoorwaar den weten we alles, maar.van de voorwaarden om goed met God te zijn zoals Christus het voorleefde, zo weinig. Daarom: kom Heilige Geest ons ver stand verlichten, en onze wil bewegen om te leven volgens de wil van de Vader. Want al leen zo zullen we in vrede le ven met Hem en met elkaar. Want als de Geest het niet bouwt, bouwen de werklieden tevergeefs. En de Heilige Geest komt alleen helpen bou wen hen die in Hem geloven. Als we blijven praten over onze eigen inzichten alleen, redden we het niet. H. Rutges, DEN HAAG. Prof. Walter Go(f^_ Dat redacteur Paul thoven geen vriend. Paus en Curie, is aan van uw dagblad void <fcg kend. Dat geeft hem het recht om over GcEJ schrijven dat hem, na^~ torale concilie „niet 4 macht maar ook van het pausdom" gedicht. Een schandr hoogst onfatsoenlijke: king. W.J.A. Arntz, WASSENAAR. id r

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2