Leidse historici maken
data-archief toegankelijk
Fraaie
reiswekker
ALLER
LEI(DS)
STAD OMGEVING
Afrekening EBR
begint in Leiden
Kubus van spiegelglas
als Vredesmonument
Beze handige opvouwbare
Quartz reiswekker, uitgevoerd
in donkerbruin kunstleer, is
voor u wanneer u ons een
nieuwe abonnee opgeeft.
In opgevouwen toestand meet de
wekker slechts 8 x 8 x 1,5 centimeter
De nieuwe abonnee wordt ook
hartelijk onthaald: deze krijgt de
krant de eerste twee weken gratis.
j Noteer als nieuwe abonnee ingaande
I Naam:Voorl.:
j Postcode/plaats:
Telefoon
j Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnementsgeld betaald pen
maand automatisch betalen f 24,24
I kwartaal per acceptgiro f 72,34
(voor controle bezorging)
Stuur als dank de reiswekker naar:
Adres:
Postcode/plaats:
I Stuur deze bon in een open envelop - postzegel niet nodig - naar
I^Leidse Courant, Antwoordnummer 998.2500 VD Den Haag.
i
CcidaeSouaa/nt
andelen
idelsport vereniging Zuid-
houdt zaterdag en zon-
voor de 19e keer de
Iwest Wandeltocht. Er
gelopen worden over 5,
15, 20 en 30 kilometer.
Itart wordt bij de kantine
voetbalvereniging VTL
de Voorschoterweg. Op
en is vanaf 10.00 uur mo
lk bij de start. Deelname
drie gulden.
Kunst
Professor Bastiaans leidt za
terdag de geboorte van de
kunststroming het Neo-Sym-
bolisme in. De manifestatie
begint om 16.00 uur in de Sa
lon de l'Art aan het Rapen
burg 48 in Leiden. Het Neo-
symbolisme legt directe ver
bindingen tussen het metafy
sische Idee en de realiteit. De
schilder Jacob Kan bier en fo
tograaf Paul Rohlof verzor
gen een dubbel tentoonstel-
ling.
Rommelmarkt
Buurthuis Matilo houdt op
zaterdag een rommelmarkt.
De markt begint om 11.00
uur en duurt tot 15.00 uur.
Het buurthuis bevindt zich in
de Zandstraat^ 126 te Leiden.
(ADVERTENTIE)
kUTOPARK DE BAANDERIJ
Uw Toyota-dealer
voor Leiden e.o.l
eversbaan 9, Leiderdorp. Tel. 071-899256.
8 Mjfc 9 i DONDERDAG 18 MEI 1989 PAGINA 13
Europese partij
presenteert zich
LEIDEN Een nieuwe. Europese partij
onder de naam 'Initiatief voor een Euro
pese Democratie' (IDE) presenteert zich
zaterdag in Leiden. Het IDE is een nieu
we partij die zich afzet tegen de huidige
deelnemers aan de Europese verkiezin
gen. Het IDE vindt dat er geen sprake is
van een daadwerkelijke Europese demo
cratie. IDE wil de burgers directer be
trekken bij de Europese Gemeenschap
en de toekomst van Europa niet laten
afhangen van nationale, partij-politieke
belangen. Een stand van het IDE staat
morgen vanaf 12.00 uur opgesteld bij de
rommelmarkt in de Pieterskerk. In het
kader van de aanstaande Europese ver
kiezingen zullen ze zich daar presente
ren en informatie verstrekken.
jksuniversiteit Leiden
rkt samen met Genfarm
IeN De rijksuniversiteit Leiden tekent
';n een samenwerkingsovereenkomst met
irm. De universiteit en Genfarm gaan de
jnde drie jaar werken aan de ontwikkeling
landbouwhuisdieren waarbij gesleuteld is
'iun erfelijke eigenschappen. De universi-
;rijgt het recht om de resultaten van het
zoek te publiceren, terwijl Genfarm het
lieve recht krijgt om de resultaten te ge-
n voor haar commerciële doelen. De uni-
•it profiteert van die commerciële activi-
omdat ze ter waarde van 470.000 gulden
[en Genfarm International ontvangt,
jnderzoek wordt verricht in de Gorlaeus
ratoria aan de Wassenaarseweg. De appa-
die daar staat en die door Gen farm is
schaft staat ook het personeel van de uni-
iit ter beschikking.
Voorlichtingsavond
bij Leidse politie
LEIDEN Onder het motto
'Kom bij de politie, als men
senkennis je beste wapen is'
houdt de Leidse politie van
avond een voorlichtingsbijeen
komst.
De avond is bedoeld om men
sen te werven die als agent bij
de Leidse politie willen komen
werken. De korpsleiding ver
wacht dat het Leidse korps in
de komende jaren van 200
mensen mag groeien naar on
geveer 262 medewerkers. De
bijeenkomst wordt gehouden
in het politiebureau aan de
Langegracht 11. De aanvang is
19.00 uur.
Haarlemmerweg veiliger door plaatsing sluizen
LEIDEN De gemeente is van plan
de Haarlemmerweg veiliger te ma
ken door het plaatsen van verkeers-
sluizen. De snelheidsbeperking gaat
echter wel ten koste van een twin
tigtal parkeerplaatsen. Dat maakte
mevrouw H. Serné van de directie
verkeer en vervoer gisteravond ken
baar op een vergadering van de
buurtgroep Groenoord. „Veiligheid
gaat voor eventuele parkeerproble
men" verklaarde Serné na de pre
sentatie van het nieuwe plan.
Het plan behelst het plaatsen van
een viertal verkeerssluizen en het
afteken van de parkeerplaatsen aan
de kant van de huizen. De weg
wordt daardoor smaller en dat moet
automobilisten ontmoedigen hard te
rijden. Om het het effect van de slui
zen te optimaliseren worden er paal
tjes (druppels) naast gezet. Dit heeft
echter tot gevolg dat er aan de wa
terzijde van de weg niet langer ge
parkeerd kan worden en er onge
veer 25 'illegale' parkeerplaatsen
verdwijnen.
De reactie van de buurtgroep, die
had aangedrongen op de verkeers
maatregel, is positief. Ook zij vinden
dat de verkeerveiligheid voor gaat
en toonden begrip voor de 'tijdelijke'
oplossing. Verder menen zij dat een
groot deel van de parkeerplaatsen
aan de waterzijde worden ingeno
men door auto's van mensen die hun
bestemming in de binnenstad heb
ben. „Die auto's zijn we liever kwijt
dan rijk" aldus een buurtbewoner.
Logtenberg met VUT
LEIDEN De heer M. Logtenberg gaat volgend jaar met
de VUT. Dat heeft het college van B en W gisteren bekend
gemaakt. Logtenberg is hoofd van de directie Reiniging, Ha
vens en Warenmarkten. Hij verlaat op 15 mei 1990 de ge
meentedienst. De directeur heeft er dan 40 jaren overheids
dienst opzitten. De 56-jarige Logtenberg begon in Arnhem
en is vervolgens gaan werken bij snelgroeiende gemeenten
als Capelle aan de IJssel en Amstelveen. „Ik ben altijd be
last geweest met het bouwen van steden en wijken. Toen ik
in 1971 bij de gemeente Leiden kwam, was ik belast met de
Merenwijk. Later ben ik me bezig gaan houden met stads
vernieuwing. Langzamerhand werd ik coördinerend direc
teur van alles wat met wonen te maken had. Dat beviel me
niet zo en toen mijn voorganger bij de reiniging wegging,
nam ik mijn kans waar en werd in 1984 directeur van de
reiniging", aldus Logtenberg. De directeur neemt met pijn
in het hart afscheid. „Ik heb deze plek zelf gekozen. Aan de
andere kant krijg ik nu tijd voor mijn hobby's. Ik hou van
golf en tennis en ik ben ook altijd geïnteresseerd geweest in
geschiedenis", besluit Logtenberg.
■o°-OCEAAN VAN MATERIAAL KOMT BESCHIKBAAR
Geen krant ontvangen? Bel tussen
18.00 en 19.00 uur. zaterdags tussen
14.00 en 15.00 uur, telefoon 071-
12.22.48 en uw krant wordt nog de
zelfde avond nabezorgd.
Bouw koopwoningen
In de nieuwbouwwijk Stevenshof is gisteren gestart met de bouw van 54 koopwoningen. De werk
zaamheden worden verricht in de Dijkhoflaan, de Carry van Bruggenweg, de Margo Antinkstraat en
de Rie Cramerlaan. Behalve de koopwoningen wordt ook een speeltuingebouw gerealiseerd. De
bouw gaat ongeveer tien maanden duren. foto: tejo ringers
EERSTE BETALINGEN IN JUNI
LEIDEN De afreke
ning van de uitkering van
Energie- en Watervoorzie
ning Rijnland begint in
juni. Het gaat hier om de
twintig miljoen gulden
aan reserves die vrijkwa
men na de fusie van het
Energiebedrijf Rijnland
met de andere nutsbedrij
ven tot de EWR.
In juni krijgen de volgende
wijken in Leiden de uitkering:
Burgemeesterswijk, Professo-
renwijk en de Rijndijkbuurt.
In augustus zijn dat: Zuid-
West, Merenwijk, Stevenshof,
Haagwegkwartier en De
Waard. In de maanden daarop
zijn de omliggende gemeenten
aan de beurt. In mei volgend
jaar gaat de uitkering naar de
Leidse Binnenstad, en de wij
ken: Hoge Mors, Houtkwar
tier, Groenoord, Noorderkwar
tier, De Kooi en het woonwa
gencentrum.
In september volgen: Zoeter-
woude, Hazerswoude. In okto
ber: Benthuizen, Zevenhuizen,
Zevenhoven, Stompwijk. In
november: Nieuwkoop, Wou-
brugge, Leimuiden, Rijnsater-
woude, Nieuwveen, Ter Aar.
In december: Warmond, Alke
made. In januari: Noordwij-
kerhout. In februari: Voor
hout, Koudekerk. In maart
Leiderdorp, Oegstgeest en in
april Rijnsburg.
De EWR zal bij de afrekening
voor energiekosten in juni een
bijsluiter voegen met uitleg
over de kortingen aan het pu
bliek. Dat bleek gistermiddag
tijdens de vergadering van de
algemene raad van het Ener
giebedrijf Rijnland. Voorzitter
A.J.W F.M. Kohlbeck: ..We
moeten de mensen wel voor
lichten over de verschillende
kortingen. Anders denken ze
dat zo'n lage energieprijs nor
maal is. Dat is het echter niet
en dat zou dan wel eens erg te
gen kunnen vallen in de toe
komst". In de bijsluiter wordt
precies uitgelegd hoe het zit
met de uitkering van twintig
miljoen gulden en de korting
van veertien miljoen die al
eerder werd verrekend. Bo
vendien wordt er aandacht be
steed a3n de verlaging van het
BTW-tarief en het voordeel
van de zachte winter.
Geen geld EBR
voor bevorderen
energiebesparing
LEIDEN De motie die P.
Langenberg (D66) gistermid
dag indiende tijdens de laatste
vergadering van de algemene
raad van Energiebedrijf Rijn
land (EBR) is afgestemd. Lan
genberg wilde dat het college
van beheer een bedrag van
drie miljoen gulden zou reser
veren voor de bevordering
van energiebesparing en de
centrale opwekking. Het geld
zou uit het liquidatiesaldo
moeten komen. ..Het argument
dat de gelden afkomstig zijn
van het oude EBR weegt niet
op tegen de grote maatschap
pelijke noodzaak van initiatie
ven op dit terrein mede gelet
op het milieuvriendelijke ka
rakter hiervan", betoogde
Langenberg in zijn motie. 'De
motie kreeg veel betuigingen
van sympathie. Het lukte Lan
genberg echter niet om de
steun van de raad te verwer
ven. Voorzitter A.J.W.F.M.
Kohlbeck verwachtte dat het
nieuwe bedrijf, namelijk Ener
gie- en watervoorziening Rijn
land de in het verleden geno
men besluiten over energiebe
sparing wel zou overnemen.
Ook al waren deze besluiten
voorlopig teruggedraaid. De
motie werd afgestemd met 84
van de 94 stemmen. Slechts de
vertegenwoordigers van Alke
made en Noordwijkerhout
stemden voor de motie.
«EIDEN Er is in Ne-
jerland een oceaan aan
listorisch archiefmateri-
al dat opgeslagen ligt in
llerlei computerbestan-
en. Een overmaat daar-
an wordt echter nooit
|ebruikt. Een kwartet
>eidse historici, onder
riding van dr. Peter
)oorn, gaat daar met het
pbouwen van het Ne-
erlands Historisch Data
trchief wat aan doen.
fen onderzoek naar de haal-
aarheid van een dergelijk
rchief is net achter de rug.
jnnenkort wordt bij de
ichting Nederlands Weten-
[happelijk Onderzoek
JWO) een aanvraag om sub
die ingediend. „Het archief
pmt er, dat is zeker. Krijgen
e dit jaar geen geld, dan in
k geval volgend jaar. Er is
rote behoefte aan dit data
rchief. Iedereen is het daar
rer eens", aldus Doorn,
at de oceaan van historisch
ateriaal tot nu toe niet on
derzocht werd, kwam deels
door 'watervrees'. Historici
hebben jarenlang de compu
ter buiten de deur gehouden.
Ze vonden het maar vreemd,
een historicus achter de com
puter. De oceaan was ander
zijds ondoorzichtig. „Er wa
ren heel wat bestanden met
historisch materiaal, maar
aan onderzoek ervan kwam
men veelal niet toe. Er was te
weinig apparatuur en man
kracht voor beschikbaar", al
dus Doorn.
Het archief moet een bunde
ling worden van allerlei be
staande archieven en van be
standen die worden gemaakt.
„Als het archief eenmaal
functioneert kunnen we be
standen aanleveren over al
lerlei historische onderwer
pen", vertelt Jeroen Touwen,
die al student-assistent mee
werkt aan het project.
Husselen
„Bijvoorbeeld over de Vere
nigde Oost-Indische Compag
nie. Van de VOC is ongeveer
twee kilometer archief aan
wezig. Van elke boot die Am
sterdam verliet zijn gegevens
bekend over de bemanning,
de lading, het aantal doden
onderweg, enzovoorts. Als
die gegevens in een bestand
beschikbaar zijn, kan ermee
gehusseld worden. Kunnen
er lijnen ontdekt worden die
je niet haalt uit de boeken
waarin de gegevens nu voor
handen zijn. Naast een be
stand over de VOC kun je
denken aan bestanden over
het koloniale verleden en de
koloniale handel van Neder
land, historische bevolkings
gegevens, middeleeuwse
prijsgegevens, cijfers en fei
ten over het onderwijs en de
kerkelijke geschiedenis".
Twee jaar geleden werd ge
start met het opzetten van
het Nederlands Historisch
Data Archief. De eerste stap
was een door het ministerie
van Onderwijs en Weten
schappen gefinancierd haal
baarheidsonderzoek. „Beke
ken moest worden wat er no
dig is voor het opzetten van
een dergelijk archief. Welke
taken het archief moet krij
gen, welke apparatuur en
programmatuur daarvoor no
dig is en welk prijskaartje
aan de hele opzet hangt". Dat
onderzoek is net afgerond en
is onderweg naar het minis
terie, terwijl ook aanvragen
voor subsidie de deur uit zijn
Het opzetten en beheren van
het archief gaat acht ton kos
ten. „Dat is inclusief appara
tuur en zes a zeven perso
neelsleden", verklaart Doorn.
„Een hele investering, waar
bij echter niet vergeten mag
worden dat er honderden be
standen beheerd moeten
gaan worden, inclusief het op
orde brengen van een aantal
daarvan, het bijwerken van
een verwijsbestand en over
leg met allerlei instanties
over zaken als auteursrecht
en dergelijken".
Het is echter ook een waar
devolle investering, die op
den duur zorgt voor aanmer
kelijke besparingen. „De be
standen worden door compu
tercatalogi beter toeganke
lijk, maar we doen ook iets
aan het verval van materiaal.
Computertapes zakken na-
P. Doorn (rechts) en student L. Touwep: „Historici hebben vaak een soort watervrees voor computers"
foto: wim van noort
melijk letterlijk uit, waardoor
de informatie die erop staat
verloren gaat. Als ze door het
data-archief beheerd gaan
worden, worden de banden
steeds ververst, waardoor dat
verlies voorkomen wordt.
Verder kunnen bestaande
bestanden goed up-to-date
gemaakt en gehouden wor
den en worden de gegevens
gestandaardiseerd opgesla
gen. Door de exploitatie van
het archief is het waarschijn
lijk mogelijk om eenderde
van de kosten terug te ver
dienen. Je moet daarbij den
ken aan het leveren van les-
paketten voor het onderwijs
en een abonnementensys
teem voor het raadplegen
van het archief".
Standaardiseren
Vooral het standaardiseren
van de bestanden brengt een
enorme hoeveelheid werk
met zich mee. Touwen, die
zich met dat onderdeel bezig
houdt: „Ik ben nu bezig met
het omwerken van een
enorm bestand dat door een
dame in Engeland is ge
maakt. Die dame, een echte
historica, heeft in vrijwel iso
lement tot haar tachtigste
jaar gegevens ingevoerd over
de handel tussen Engeland
en Zuid-Afrika van 1699 tot
1808. Niemand wist wat ze
gedaan had en hoe ze het
precies gedaan had. Er was
alleen een enorme verzame
ling ponskaarten en een ver
geeld codeboek. In totaal gaat
het om 35.000 regels handels-
gegevens. Daar proberen' we
met behulp van een Afrika-
deskundige het codeboek en
ons gezond verstand chocola
van te maken".
En vervolgend terwijl hij op
veert: „Lossen we die puzzel
op, dan hebben we een on
schatbare hoeveelheid ex-
portgegevens, waarop allerlei
bewerkingen losgelaten kun
nen worden. Dan is het mo
gelijk een groot stuk kolonia
le geschiedenis boven water
te krijgen". Hij denkt dan
aan aantallen olifanten die
afgeschoten zijn voor de
ivoorhandel, de handel in
slaven en de invloed van de
slavenhandel op de gewone
handel. „Slaven konden im
mers sjouwen. Er was in de
gebieden waar slaven ge
haald werden dus goedkoop
vervoer voor de handels
waar. Al dat soort gegevens
zijn er al husselend via de
computer uit te halen. Op die
manier is de computer voor
historici ook uiterst interes
sant en waardevol".
F.RIK HUISMAN
LEIDEN Piet Hein Stule-
meijer mag het Leidse Vredes
monument gaan maken. De
commissie Percentageregeling
Kunstopdrachten koos gister
middag met zeven tegen twee
voor zijn ontwerp het monu
ment. Het plan van Stulemeij-
er bestaat uit twee panelen die
samen een balk vormen die
schuin in de grond lijkt te
staan. Het vredesmonument
moet bij het Van der Werf-
park bij de Steenschuur en
Garenmarkt komen te staan.
Stulemeijer wordt nu door de
commissie bij het college van
B en W voorgedragen om een
definitief schetsontwerp te
maken. Hij concurreerde met
de Amsterdamse kunstenaar
Cor de Reus. De Reus had een
monument ontworpen dat zou
moeten bestaan uit een staan
de cirkel opgebouwd uit twee
segmenten die gemaakt zou
den moeten worden van
Zweeds graniet met daartussen
een stuk van roestvrij staal.
Om de cirkel zou een ring van
roest vrijs taal moeten komen.
Het geheel moest een plaats
krijgen op een verhoging die
het centrum moest vormen
van een licht oplopend plein
tje. Beide kunstenaars presen
teerden hun ontwerp gisteren
in het stadhuis.
Ontmoeting
In zijn ontwerp is Stulemeijer
uitgegaan van het kwadrant
en de kubus „omdat die vor
men in heel veel religies de
betekenis van vrede hebben.
Ze hebben een rustgevend ka
rakter, het zijn vredige ele
menten". Het kunstwerk
wordt ongeveer zes meter
hoog en gaat bestaan uit ge
hard spiegelglas. „Die omvang
is nodig om het monument
niet verloren te laten gaan ten
opzichte van de bomen en de
bebouwing in de omgeving",
aldus de kunstenaar. Aan de
buitenkant is de spiegelwand
donker, aan dê binnenkant
licht. Elke van de vier kanten
bestaat uit drie stroken, ge
scheiden door transparante lij
nen. „Om communicatie tus
sen binnen- en buitenruimte
te creëren. Ik zie het monu
ment als een ontmoetings- en
meditatieruimte".
Stule.meijer legde in zijn pre
sentatie de nadruk op het de
balans. „Er komen twee halve
Het vredesmonument in Leiden wordt een spiegelglazen balk die
schuin in de bodem staat. Er komen twee toegangen en verlich
ting in. foto: PR
kubussen te staan die net niet
omvallen. Een evenwicht, zo
als vrede ook een situatie van
evenwicht is".
Tussen beide helften zit ruim
te, waardoor bezoekers in het
monument kunnen komen. De
binnenruimte wordt ongeveer
drie bij drie meter groot. In
het midden van deze ruimte
moet een eenvoudig vormge-
gegeven zitplaats komen.
..Daarop moet geklauterd en
gezeten kunnen worden", al
dus Stulemeijer. „En er moet
bovendien licht in het element
komen om te voorkomen dat
het monument 's avonds on
veilig zou worden".
De commissieleden vonden dat
het ontwerp van Stulemeijer
'vaart' heeft en in verhouding
is met de omgeving. Ze vrees
den dat het andere ontwerp,
dat slechts drie meter hoog zou
worden, weg zou vallen in de
omgeving. Het uitverkoren
ontwerp zou zich vooral lenen
om alleen in te mediteren. Of
het geschikt zou zijn voor
groepen werd echter betwij
feld. „De bezoeker wordt in
elk geval gedwongen na te
denken bij het naderen en be
treden van hety monument",
meende een van de commissie
leden.