Londen eist gezamenlijke
moordoproep veroordeling
1
'A
Sterkere druk op Bush
Tegenstanders Oostduits
kiesstelsel gearresteerd
toe te geven aan Kohl
Revolutiefj»
Oppositie eist
overwinning op
Anti-apartheidsbetoging bij begrafenis Webster
buitenland ecidaesotvumit maandags mei 1989 pagii
W
Kritiek van North
op het Congres
MIAMI Tijdens zijn eerste openbare op
treden sinds zijn veroordeling in de Iran-
Contra-affaire heeft Oliver North een he
vige aanval gedaan op het Amerikaanse
Congres. Hij zei onder meer dat het Con
gres Midden-Amerika op een presenteer
blaadje aanbood aan de communisten. De
enige toespeling die hij op zijn veroorde
ling maakte lag in het verwijt aan het
Congres, dat het de veertig miljoen dollar
voor het onderzoek naar de Iran-Contra-
affaire beter had kunnen besteden aan
hulp voor de rebellen in Nicaragua. Uit
twee opinie-onderzoeken die zaterdag wer
den gepubliceerd blijkt dat North volgens
het merendeel van de Amerikanen niet
naar de gevangenis moet worden gestuurd
maar gratie zou moeten krijgen.
Der Spiegel: Roemenië
bouwt rakettenfabriek
HAMBURG Volgens „Der Spiegel" is
in Roemenië een deels ondergrondse fa
briek voor raketten voor de middellan
ge afstand in aanbouw. Deze door het
Wtotduitse concern Messerschmidt-Böl-
kov-Blohm (MBB) ontwikkelde Condor-
raketten kunnen worden voorzien van
een kernkop. Volgens het weekblad le
verde MBB dezelfde rakettechnologie in
1979 aan Argentinië. Een woordvoerder
van het Westduitse ministerie van bui
tenlandse zaken zei niets van deze
kwestie te weten, maar dat Bonn abso
luut nee zou hebben gezegd als om toe
stemming voor de export van de raket
technologie naar Roemenië was ge
vraagd. Bij MBB was niemand voor
commentaar bereikbaar.
Stem-bus
In de straten van de
Poolse hoofdstad
Warschau is deze bij
zondere stem-bus te
bewonderen. Eigen
lijk zou je moeten
spreken van een
stem-tram. Maar het
„bus" of „tram" is
minder belangrijk dan
de kreet die het voer
tuig meedraagt:
„Stem op Solidariteit.
Lech Walesa". Een
onverbloemde recla
me voor Solidariteit
met het oog op de ko
mende parlements
verkiezingen in Polen.
FOTO. AP
Polen overweegt
verbod op abortus
WARSCHAU Op het
moment dat Polen een
nieuwe politieke weg is in
geslagen is de discussie
over abortus in alle hevig
heid opgelaaid. In een
wetsontwerp dat door het
Poolse parlement is inge
diend en dat nog deze
maand zal worden behan
deld, wordt voorgesteld
abortus na 33 jaar legaliteit
opnieuw te verbieden.
Volgens dit voorstel zou
den zowel vrouwen die
een abortus ondergaan als
artsen die de ingreep uit
voeren veroordeeld
moeten worden tot drie
jaar gevangenisstraf.
Computerproblemen
voor ruimteveer
CAPE CANAVERAL De astro-
nauten aan boord van het ruimte
veer Atlantis zijn gisteren ruim vier
uur in de weer geweest een reserve-
computer te installeren, nadat een
van de vier hoofdcomputers het had
begeven. Een ruimteveer kan des
noods op slechts een van de vier
hoofdcomputers landen, maar de
vluchtleiding besloot voor de zeker
heid toch de reserve-computer te la
ten installeren. De computerproble
men kwamen aan het licht bij het
testen van de apparatuur in verband
met de landing, die verwacht is om
21.43 uur Nederlandse tijd op de
luchtmachtbasis Edwards in de Mo-
jave woestijn in Californie.
door Roger Simonsnew
e/m
?rj
isefl
herdenken de Franse
Revolutie. Ze doen dit
uiteraard op hun manierM
wil zeggen: een beetje spaT
en met het accent op de
wreedste kanten. Het bloj
werk van „madame la
guillotine" wordt uitvoeri
toegelicht.
Dat aspect van de Fra/isdl
Revolutie zou dit jaar in J
Engeland nog veel geld
kunnen opbrengen. De
organisatoren van de
tentoonstelling A Tale of
Cities" in de badplaats
Brighton kennen hun n„,
pappenheimers. De Engelr
volksmens is gek op irrij
huiveringwekkende jyer
toestanden Drie pond jt t
entreegeld om een Laa]
onthoofding bij te wonen,
vindt hij niet te duur. De. d(
van deze revolutionaire
tentoonstelling is dan ookA
„levensecht" uitgebeelde
executie. Madame la guiltf1
(van Engelse makelij) wejmel
met geregelde tussenpozefo/ei
want er is te weinig ruimj
voor veel volk.
Op bloed en tranen belust
bezoekers drummen samef.n^s
een donkere plek. Vlak vjjd -
hen, op een verlicht podiië F
staat de guillotine, omring er
door poppen die diverse l u
Franse revolutionairen |tere
uitbeelden. Op het platfoi Ui
van het lugubere apparaa zv
een vrouw te wachten op ^ai
moment dat ze het hoofd en
verliezen. „Nerveuze en
schrikkerige mensen gaarf1
beter met naar kijken
beweren de organisatoren.
Maar het is allemaal wat |Q(
Britten noemen ,.a big con
wordt bijna letterlijk bij d
is genomen, want op Aor
moment dat de levenloze n
door een computer gestuu\
beul aan het touw trekt °jo:
valbijl te laten neerkomer.
gaat op het podium het lii
uit en sta je helemaal in ail
duisternis. Het enige waar*
getracteerd wordt is het gt
dat de valbijl maakt wam
deze met een harde klap JN!
neerkomt en zogezegd he£>ste
hoofd afhakt. Ugj
Deze scherpe bons wordt sk
overdreven door een stel Pri
luidsprekers keihard in je ft
geslingerd. Maar je ziet dime
niets en wanneer de lampi on
opnieuw aanflitsen ligt dejen
ongelukkige vrouw nog stL^
met het hoofd op de juiste
plaats op het platform van
madame la guillotine. Hetyl
een teleurstellende vastste c
i je voelt je bedrogen. M e,n
er hangt geen boodschap, j 0
wie niet tevreden is, zijn i ,e
terugkrijgt. "r_
Overigens merk je op dezè
tentoonstelling, die van de na'
zomer naar Londen komt &e
als thema de bekende romP
van Charles Dickens heefr.'
genomen, dat Frankrijk e/r,
Engeland in bepaalde
opzichten nog steeds geen 'n
goede maatjes zijn. Jane CjV j'
een hoge ambtenaar van qa
Public Record Office, Groj"ei
Brittannies Nationale ArchP
liet dit duidelijk merken fr^
zij de fraaie expositie, haat.'
geesteskind, introduceerde
binnen- en buitenlandse
mediamensen. Haar toon ric
neerbuigend over de FranV?..
en lovend voor de Britten r 'J
gelukkig geen revolutie "1S
hebben gehad"
Miss Cox bleef natuurlijk i 1
stilstaan bij de mogelijkhe!rT
een heuse om wen ar
haar eigen land wel goed
hebben gedaan. Ze sprak
onbeschaamd de mening
dat het in Frankrijk niet
een Revolutie zou zijn
gekomen als de Fransen,
het voorbeeld van de
cricketen, „een sport
echte gentlemen
Dat uiteindelijk niet
Marie-Antoinette, maar oot~
haar echtgenoot, Louis XIlS
werden onthoofd, is voor <L—
Britten een bron van blijv¥^l
leedvermaak. „De Franse b m
koning had maar niet de yr
Amerikaanse oorlog tegen f/ h
Engeland moeten steunen
zeggen ze nog steeds.
Frankrijk resulteerde
anti-Engelse hulp immers
een lege schatkist en een
desastreus bankroet, zes
later gevolgd door een
bloedige
kreeg zijn
vinden de
je maar weer-dat de Brittét'
het verliep vapr hun Sz
Amerikaanse' kolonies
steeds
Vol vertrouwen bracht regeringskandidaat Carlos Duque gisteren
zijn stem uit.
VERKIEZINGEN PANAMA
PANAMASTAD De be
langrijkste oppositiepartij
van Panama heeft van
daag een grote manifesta
tie gehouden om de over
winning van haar kandi
daat op te eisen.
Guillermo Endara ver
klaarde er zeker van te
zijn „dat ik een onbetwist
bare overwinning behaald
heb ondanks de ernstige
onregelmatigheden",
waaraan de regerende
partij zich volgens hem
schuldig gemaakt heeft.
Als de 53-jarige Endara de
verkiezingen wint, heeft hij
beloofd te gaan onderhandelen
over het vertrek van sterke
man generaal Manuel Noriega
uit de Panamese strijdkrach
ten. Weigert deze daarop in te
gaan, dan is Endara van plan
hem te ontslaan.
De Coalitie voor nationale be
vrijding (COLINA) die de
kandidatuur steunt van Carlos
Duque, de kandidaat die door
Noriega persoonlijk was uitge
zocht, heeft zich nog niet uit
gesproken over het verloop
van de verkiezingen of de uit
komst ervan. „Wij houden ons
aan de officiële resultaten en
geven geen nadere inlichtin
gen, omdat zulks bij wet ver
boden is", zei een woordvoer
der van COLINA.
Kort tevoren had Duque, voor
het eerst sinds het begin van
de verkiezingscampagne, de
mogelijkheid van een neder
laag opengelaten. Hij zei dat
hij de uitslag zal eerbiedigen
als hij verliezer blijkt.
Hoewel de algemene verkie-
zingeri in Panama zonder inci
denten zijn verlopen, hebben
buitenlandse waarnemers ge
vallen van fraude waargeno
men.
Tijdens de presidentsverkie
zingen in Panama is gisteren
een Nederlandse priester
zwaar gewond geraakt. Nico-
laas van Cleef werd neerge
schoten toen hij in de westelij
ke stad David mensen aan
spoorde naar de stembus te
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
24.000 MIJLEN OCEAANRACE
zers tegen de eenheidslijst
van het Nationale Front ge
stemd dan vijf jaar geleden
het geval was. In totaal stem
de 98.85 procent van de kie
zers voor de kandidaten van
het Nationale Front. In 1984
lag dit percentage op 99,88.
Op de bewuste lijst staan alle
afgevaardigden van een aan
tal politieke partijen. Tevo
ren staat de zetelverdeling
echter al vast. De meerder
heid van de zetels gaat altijd
naar de Oostduitse commu
nistische partij.
In totaal spraken 142.301
Oostduitsers zich tegen de
lijst uit, wat neerkomt op
1,15 procent. In de Oostber-
lijnse wijken Friedrichshain
en Weissensee lag het aantal
nee-stemmers „tussen drie
en twintig procent".
Leipzig was verboden gebied
voor een televisieploeg van
het eerste Westduitse televi
sienet (ARD) dat geen toe
stemming kreeg een reporta
ge over de verkiezingen te
maken.
Van den Broek ontmoet PLO-vertegenwoordiger
DEN HAAG - Minister Van den Broek van buitenlandse zaken
voert donderdag voor het eerst een gesprek met de vertegen
woordiger van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO in Den
Haag, Afif Safieh. De ontmoeting vindt plaats tijdens een werk-
lunch met de Arabische ambassadeurs. Volgens Safieh zullen tij
dens de werkbespreking het Palestijnse vredesinitiatief en de
voorwaarden voor een oplossing voor het Palestijns-Israelische
conflict via onderhandelingen aan de orde komen. Van den
Broek heeft eind januari bij de opening van een symposium over
het Midden-Oostenconflict in het Vredespaleis in Den Haag een
korte ontmoeting met Safieh gehad, maar bij die gelegenheid niet
met hem gesproken. De minister heeft steeds ontmoetingen met
vertegenwoordigers van de PLO op ministerieel niveau afgewe
zen. Een woordvoerster van het ministerie van buitenlandse za
ken wist niets van een specifieke ontmoeting tussen de twee.
Van den Broek heeft wel de uitnodiging geaccepteerd voor de
werklunch waar ook de PLO-vertegenwoordiger aanwezig is.
(Vervolg van de voorpagina)
LONDEN/TEHERAN
Met name de Britse rege
ring wenst een gemeen
schappelijk antwoord van
de EG en de VS op de
Iraanse oproep tot moord
op westerlingen, als ver
gelding voor de dood van
Palestijnen in de door Is
rael bezette gebieden. Zo
wel Groot-Brittannë als
de VS en Frankrijk heb
ben Iran bij voorbaat ver
antwoordelijk gesteld
voor alle aanslagen op
hun onderdanen.
In ons land hebben Kamerle
den van CDA en VVD er bij
minister Van den Broek op
aangedrongen zo snel mogelijk
met zijn EG-collega's een ant
woord te formuleren op de
Iraanse oproep tot moord en
terreur. De Hoop Scheffer
(CDA) en Weisglas (VVD)
noemen de uitspraken een
„onaanvaardbare export van
staatsterrorisme" en „dermate
schrikbarend dat je er alleen
maar in de meest veroordelen
de termen op kunt reageren".
Volgens De Hoop Scheffer
moet in het beraad van de EG-
ministers van buitenlandse za
ken in „buitengewoon krachti
ge bewoordingen" protest wor
den aangetekend. De Hoop
Scheffer wil niet op voorhand
uitsluiten dat de EG-ambassa-
deurs in Teheran, onder wie
de Nederlander Horak, weder
om moeten worden terugge
roepen. Hij tekent daar onmid
dellijk bij aan dat „je je wel
moet afvragen in welke mate
het terugroepen van ambassa
deurs als signaal blijft wer
ken". De Hoop Scheffer doelt
daarmee op het naar huis ha
len van de ambassadeurs uit
Teheran begin dit jaar, na het
doodvonnis van de Iraanse
geestelijk leider Khomeiny
over de Britse schrijver Rush
die wegens diens omstreden
boek „De Duivelsverzen". Een
maand later keerden de EG-
vertegenwoordigers terug naar
Iran zonder dat de ayatollah
ook maar iets van zijn ban
vloek had herroepen. Volgens
Weisglas bewijst de terreurop-
roep van Rafsanjani „op een
gruwelijke manier hoe fout de
beslissing is geweest om de
ambassaeurs naar Iran terug te
laten gaan. Dat is door Iran
geïnterpreteerd als een wan
kelmoedige en beetje knieval-
lerige EG". Hij voelt weinig
voor een „gejojo" door nu al de
ambassadeurs terug te roepen
als signaal naar Teheran. „Nu
zij daar toch zijn moeten wij ze
gebruiken om in de meest
krachtdadige termen te pogen
de moordoproep van tafel te
krijgen. Als dat binnen een re
delijk aantal dagen niet lukt
moeten we ons serieus afvra
gen of wij nog wel betrekkin
gen met Iran moeten onder
houden". In Groot-Brittannië
verkeren alle internationale
luchthavens sinds zaterdag
morgen in een sterk verhoog
de staat van paraatheid, als re
actie op de oproep van Rafsan
jani. De Franse regering rea
geerde gematigd. Weliswaar
werden Rafsanjani's woorden
„totaal onaanvaardbaar" ge
noemd, maar daar bleef het
bij-
Waarnemers wezen onder
meer op het gebruik van Rafs
anjani's uitlatingen voor
Iraans binnenlands gebruik.
De als gematigd bekend staan
de parlementsvoorzitter zou
zijn positie in eigen land trach
ten te versterken met het oog
op de presidentsverkiezingen,
die voor het einde van de zo
mer moeten worden gehou
den. Voorlopig lijkt hij succes
te hebben. De scheidende pre
sident Khamenei heeft Rafs
anjani aanbevolen als zijn op
volger. Ook sprak hij zich uit
voor een grondwetswijziging
die de president meer be
voegdheden zal geven.
Uitgaansverbod in
bezette gebieden
JERUZALEM Het Israeli-
sche leger heeft gisteren een
uitgaansverbod opgelegd aan
meer dan 450.000 Pajestijnen
in de bezette gebieden, nadat
zich daar de ergste gevechten
sinds het begin van de Pale
stijnse opstand hadden voorge
daan. Tijdens het vieren van
het eind van de islamitische
vastenmaand Ramadan wer
den zaterdag drie Palestijnen
gedood en ruim tweehonderd
verwond. Ondanks het uit
gaansverbod vonden ook giste
ren weer botsingen plaats in
de Gazastrook waarbij zeker
vijf mensen schotwonden op
liepen. PLO-leider Arafat rea
geerde verbitterd op de felle
gevechten. Hij noemde het re
cord-aantal gewonden „het
antwoord op mijn vredesinitia
tief dat ik van het spreekge
stoelte van de Verenigde Na
ties heb aangekondigd".
Chinese studenten
verdeeld over staking
PEKING Studentenleiders
aan de Universiteit van Pe
king hebben gisteravond be
sloten hun collegeboycot tot
vrijdag voort te zetten. Ook
formuleerden zij een aantal
concrete eisen aan de Chinese
autoriteiten en sloten zij niet
uit dat er de komende week
opnieuw zal worden gedemon
streerd. Studenten van andere
universiteiten en hogescholen
in Beijing besloten dit week
einde weer naar college te
gaan. Deze ontwikkeling toont
aan dat de studentenbeweging
in China te kampen heeft met
toenemende organisatorische
moeilijkheden.
WASHINGTON/BONN
Vooraanstaande leden van
het Amerikaanse Congres
oefenen grote druk uit op
president Bush tegemoet
te komen aan de Duitse
eisen rond de modernise
ring van de kernwapens
voor de korte afstand
(SNF) in Europa.
Zij worden daarin gesteund
door ex-wapenonderhandelaar
Paul Nitze. „Geen Westduitse
regering kan op dit ogenblik
instemmen met een moderni-
seringsbesluit. De kwestie
dreigt Bondsrepubliek èn
NAVO te verdelen en ik acht
het belangrijk dat de kwestie
nu direct wordt aangepakt",
aldus verklaarde Nitze giste
ren in Washington.
Terwijl president Bush, daarin
gesteund door premier That
cher, volhardt in zijn afwijzing
van onderhandelingen met het
oostblok over de SNF-wapens,
verklaarde zijn minister van
defensie Dick Cheney dat hij
onderhandelingen „op een be
paald moment" in de toekomst
niet uitsluit, mits er eerst
evenwicht is gebracht in de
conventionele krachtsverhou
dingen tussen NAVO en War
schau Pact in Europa.
Als dat conventionele over
wicht echter in stand blijft,
zou het uitblijven van moder
nisering van de SNF-wapens
kunnen leiden tot een terug
trekking van Amerikaanse
troepen uit Europa, zo ver
klaarde Lee Aspin, de voorzit
ter van de commissie voor de
strijdkrachten van het Huis
van Afgevaardigden. De
atoomwapens voor de korte
afstand vormen immers een
veiligheidsgarantie voor de
Amerikaanse militairen in
West-Duitsland.
Volgens de vroegere Westduit
se bondskanselier Helmut
Schmidt zou een Amerikaanse
terugtrekking uit Europa
„geen ramp" zijn. „Een moge
lijkheid is dat wij de NAVO
door een Westeuropees sy
steem vervangen onder deel
neming van Franse troepen.
De bevelhebber van de vere
nigde strijdkrachten kan een
Fransman zijn, terwijl de troe
pen uit de Bondsrepubliek, de
Benelux-landen en Groot-Brit
tannië komen. Fransen en
Westduitsers passen beter sa
men dan Fransen en Amerika
nen. Het is onnatuurlijk dat
degenen (de Amerikanen) die
de macht uitoefenen in Europa
uit een ander continent ko
men", aldus Schmidt.
Met strijdliederen en foto's van de vermoorde activist betuigden honderden zwarten hun steun aan de anti-apartheidsstrijd.
FOTO: EPA
JOHANNESBURG De
begrafenis van de ver
moorde blanke anti-apart
heidsactivist David Web
ster in de Zuidafrikaanse
stad Johannesburg is eer
gisteren uitgelopen op de
grootste anti-apartheids
demonstratie sinds de in
voering van de noodtoe
stand in het land in 1986.
Zeker tweeduizend blanke en
zwarte mensen woonden de
begrafenismis in de overvolle
Anglicaanse kathedraal St.Ma
ry's bij, terwijl honderden an
deren buiten vrijheidsliederen
zongen. Honderden agenten
hielden de duizenden demon
stranten, onder wie Winnie
Mandela, nauwlettend in de
gaten, maar grepen niet in.
De 44-jarige Webster, activist
voor de mensenrechten, werd
vorige week bij zijn woning
doodgeschoten vanuit een
voorbij rijdende auto. Webster
was een van de weinige voor
aanstaande blanke leden van
het Verenigd Democratisch
Front (UDF). Hij had juist een
onderzoek afgerond naar tal
van onopgeloste moorden en
ontvoeringen van anti-apart-
heidsactivisten waarin hij
waarschuwde voor doodseska
ders Latijnsamerikaanse-stijl
die in Zuidafrika ingezet zou
den worden tegen tegenstan
ders van de apartheid. Velen
geloven dat Webster's dood
het werk is van de bewuste
doodseskaders en dat de politie
er zelf bij betrokken is.
362) Drie schepen zijn nu al de haven van Honolulu binnenge
lopen. Nummer één was de „Vrijheid II", die over de reis 22 da
gen heeft gedaan. De „Laura" legde de afstand in 23 dagen af
en de „Mayflower" arriveerde twee dagen daarna. Het wachten
is nu nog op Nils Björn en „Cigaret-Larry". De „Memphis" redt
het nooit met vier man aan boord", zegt Brookfeller; „die schuit
heeft een bemanning van ten minste tien koppen nodig". „Ik
wou. dat we van Nils Björn nu maar eens wat hoorden", zegt
Rob. Daar komt in de verte een schip aan.. Maar, het is een mo
torjacht. „De Pandora!", roept Rob uit. Inderdaad, het zijn Willy
en Marga, die ook naar de Hawai-eilanden zijn gevaren. Zij wor
den geestdriftig door de zeilers ontvangen. - Welke gevaren in
middels dreigen beseft nog niemand. Want wanneer de nacht is
gevallen klimmen ergens aan een verlaten steiger twee mannen
in een bootje: het zijn Tobias en Jojo!
HAMBURG OOST-BER-
LIJN Naar schatting
honderd Oostduitsers zijn
in Leipzig gearresteerd
toen zij demonstreerden
tegen de gemeenteraads
verkiezingen die gisteren
in de DDR werden gehou
den. De demonstratie liep
uit op een handgemeen
tussen demonstranten en
politie-agenten.
Volgens het officiële persbu
reau ADN hebben meer kie-
