Een
slavist
die
tandpasta
verkoopt
'QHWI
Nieuwsgierigheid houdt niet op bij pensioen
Tips voor
solliciterende
academicus
"fiVó:
Steeds meer
55-plussers
volgen hoger
onderwijs
Jolanda van Well
Hans Claus
1C1-
ner-
Ddigd
1989.!
ag
IP
marki
n.
'CcidócSoiwcmt 1
IuI L i
Een baan
combineren met
kinderen is geen
eenvoudige zaak.
Maar voor
Jolanda van
Well is het geen
probleem om
naast de
opvoeding van
vier kleine
kinderen part
time te werken
als dokters
assistente in het
ziekenhuis van
het Brabantse
Veghel.
..Toen ik net
getrouwd was en
er nog helemaal
geen kinderen
waren, werd me
bij een
sollicitatie in een
Eindhovens
ziekenhuis
gevraagd of ik
me niet beter aan
m'n man en het
huishouden kon wijden. Nog steeds merk
ik dat andere mensen over je willen
beslissen. Bij latere sollicitaties heb ik
geleerd nooit onmiddellijk te melden dat
ik kinderen heb. Daar komen ze wel
achter. Alhoewel ik heb bewezen dat het
combinatie kinderen en
verdedigen. Als ik met een griepje thuis
blijf, dan hoor je ze denken dat dat wel
zal komen doordat ik het zo druk heb.
Als andere collega's in een we
doorzakken en niet naar het werk
kunnen komen, dan denkt niemand toch
wat?".
Jolanda verliet na de brugklas het
Haagse Aloysiuscollege omdat de afstand
tussen school en haar woonplaats
Zoet er meer te groot was. „Er was toen
nog geen sprinter en ik moest om half
zeven van huis om met behulp van twee
waardoor er weinig puf was om huiswerk
te maken". Ze vervolgde de middelbare
school aan het Zoetermeerse
Erasmuscollege en genoot er van de
enorme vrijheid, die ze op het AC niet
gewend was. „Het was een te grote
weelde die ik niet kon weerstaan. Bij al
die vrijheid vergat ik dat de anderen uit
de klas wel overgingen en ik niet". Op
weer een andere school werd de mavo
afgemaakt en daarna ging ze de
opleiding bejaardenverzorgster in
Eindhoven volgen. „Veel liever was ik de
verpleging in gegaan, maar daarvoor was
ik toen te jong. Nu denk ik er alsnog over
om in de avonduren hbo-verpleegkunde
te gaan studeren. Ja, in combinatie met
werk en kinderen. Andere mensen
denken dat dat niet kan. maar ik heb zo
ook miin havo-diploma gehaald. En de
mondelinge examens deed ik in het
kraambed".
In de collegebanken valt hun grijze
of schaarse haardos over het alge
meen onmiddellijk op. Ouderen
nemen nog maar schaars deel aan
het universitaire onderwijs, maar
hun aantal groeit omdat steeds
meer vutters en gepensioneerden
merken dat hun nieuwsgierigheid
niet ophoudt bij het pensioen. In
Rotterdam kunnen 55-plussers on
der elkaar college volgen in het zo
genaamde HOVO-project.
Drs. A. Alkema is een van de 240 cursis
ten die de afgelopen maanden hebben
deelgenomen aan het HOVO-project
(Hoger Onderwijs voor Ouderen) van de
Rotterdamse Erasmus Universiteit. Er
kon een keus worden gemaakt uit 'Loka
le geschiedenis tijdens de Eerste Wereld
oorlog' en 'Filosofie van de 20e eeuw'.
De 67-jarige Hagenaar schreef in op de
laatste cursus. Alkema: „Ik heb mijn
hele leven gewerkt als hoofd onderzoek
van het ministerie van buitenlandse za
ken en heb me dus voornamelijk bezig
gehouden met research op het terrein
van de buitenlandse betrekkingen. Heel
vaak had ik me voorgenomen om wat
meer aandacht te besteden aan filosofie.
Democratie
De belangstelling en de boeken waren al
geruime tijd aanwezig, maar toch kwam
het er niet van om op meer systemati
sche wijze onderzoek te doen. Het
HOVO-project zag ik als een nuttige
aanleiding om alsnog dat te doen wat ik
al van plan was".
Alkema vindt onderwijs aan ouderen he
lemaal niet vreemd. „Ouderen moeten
de mogelijkheid hebben om 'het weten'
te verdiepen. In mijn ogen is dat demo
cratie: de mensen de gelegenheid geven
inzicht te ontwikkelen. Helaas be
schouwt men ouderen vaak als econo
misch afgeschreven en als object van
zorg. Ik denk dat we juist nog heel veel
kunnen bijdragen aan de maatschappij".
Samen met twintig andere 55-plussers
volgde Alkema twaalf weken lang de col
leges en bereidde hij thuis de leerstof
voor. „Met veel plezier heb ik de colle
ges gevolgd en een aantal boeken ter
hand genomen die ik ooit al had gelezen
of die nog ongelezen op de boekenplank
stonden. Ik ben ook van plan zelf door
te gaan en boeken te lezen van de filoso
fen die tijdens de cursus zijn behan
deld".
Heeft hij een gedachtenwisseling met
jongeren gemist?
„Inderdaad. Ik zou graag met mensen
van alle leeftijden in de banken hebben
gezeten, maar dat was niet mogelijk. Als
je als toehoorder 'normale' colleges wilt
volgen is dat behoorlijk duur. Daarente
gen is het HOVO-project goed betaal
baar. Ik geloof dat we voor de cursus
honderd gulden betaalden".
Harvard
Voor de voormalig ambtenaar Alkema
was het niet de eerste keer in zijn leven
dat hij in aanraking kwam met een uni
versiteit. Van 1939 tot 1947 studeerde
hij economie aan de toenmalige Econo
mische Hogeschool in Rotterdam. Tij
dens zijn loopbaan op Buitenlandse Za
ken kreeg hij de mogelijkheid om een
aantal jaren aan de Amerikaanse Har
vard Universiteit te studeren en een uni
versitaire graad te behalen. „Het was een
mid-career study. Ik heb me vooral ge
concentreerd op internationale betrek
kingen, hetgeen natuurlijk van direct be
lang was voor mijn werk in Den Haag".
Enkele van de andere 'studenten' hebben
de cursus afgesloten met een werkstuk.
Alkema niet. „Ik heb in mijn leven hon
derden werkstukken geschreven. Maar
de cursus was te kort en het aantal ge
schriften dat we bestudeerd hebben zo
gering dat ik het onzinnig vond om een
kleine scriptie te maken. Nee, de ge
sprekken en discussies tijdens de colle
ges waren voor mij de uitdaging".
LUCAS BOLSIUS
Informatie over hel HOVO-project zijn te
verkrijgen via de heer L. Stello, coördina
tor, tel: 010-408.70.60.
Studenten bij de aanvang van een studiejaar in de Hooglandse kerk in Leiden. Niet alle studenten krijgen na beëindiging van hun studie een baan die aansluit op
hun opleiding. FOTO: SP
Eind 1988 stonden er 25.000 werk
loze academici ingeschreven. Be
paald geen vrolijk vooruitzicht
voor studenten die net aan een
universitaire studie begonnen zijn.
Met bedrijfskunde en economie
zijn er dan misschien nog wel goe
de kansen op een baan, maar heb
je geschiedenis of Chinees gestu
deerd, dan kun je wel inpakken.
Althans, zo was het.
Want heel langzaam lijkt er enige veran
dering in te komen. Steeds vaker komen
bedrijven en organisaties met het voor
beeld dat ze een slavist voor een marke
tingfunctie hebben aangenomen. Of een
kunsthistoricus voor personeelszaken. Is
er dan toch nog hoop voor de mensen
met al die moeilijk in de markt liggende
studies? Als het aan drs. C. Intven (di
recteur bij Berenschot Recrutering en
Selectie) ligt, wel. Onlangs sprak hij op
een symposium van de Rijksuniversiteit
Leiden over academici op de arbeids
markt. „In het algemeen kun je zeggen
dat er veel behoefte is aan technici en
mensen die véél van computers weten.
Er is een stijgende vraag naar mensen
die zijn opgeleid voor uitvoerend perso
neelswerk en praktische taalwetenschap
pen, maar juist weer een langzaam afne
mende vraag naar bedrijfskundigen en
economen", aldus Intven. „Maar je
merkt toch dat er tegenwoordig meer ge
selecteerd wordt op geschiktheid dan op
studie. Ik hoor bedrijven steeds vaker
zeggen dat ze de mensen liever zelf op
leiden".
Volgens drs. F. Kist, die cursussen 'ef
fectief solliciteren' bij het Leids Univer-
siteits Fonds (LUF) verzorgt, heeft het
overigens geen zin om zo maar lukraak
naar allerlei banen te gaan solliciteren.
„Ga eerst eens goed nadenken over wie
je bent - generalist of specialist, intro
vert of extrovert - en wat je wilt. En on
derneem daarna pas actie", was zijn ad
vies.
„Ik hoor wel eens dat mensen die bij
Shell solliciteren verbaasd reageren als
hen tijdens het gesprek wordt gevraagd
of ze bereid zijn naar Assen te verhui
zen. Zo van, uh ja, dat weet ik eigenlijk
niet, is dat echt nodig Kijk, over dat
soort dingen moet je al van te voren
hebben nagedacht. En als je eenmaal die
punten op een rijtje hebt, dan moet je je
gaan afvragen wat je nu eigenlijk wilt.
Een carrière of niet? Rustig werken of
juist onder druk? Uitvoerend werk of
beleidsmatig? In een grote of een kleine
organisatie?". Door al deze vragen voor
jezelf te beantwoorden wordt volgens
Kist duidelijk in welke richting je moet
gaan zoeken.
Hell
sangel
Begin je eenmaal met solliciteren, dan
blijkt de brief vaak een groot probleem.
Volgens Intven moet deze bij voorkeur
getypt zijn, volgens Kist liever handge
schreven. Over één ding zijn ze het wèl
eens. De brief mag best opvallen.
„Waarschijnlijk zal niet iedere academi
cus kunnen zeggen dat hij in het week
einde Heli's Angel is", zegt Kist geksche
rend, „maar je moet er toch voor zorgen
dat de brief intrigeert. Laat de brief en
het curriculum vitae ook eens aan ande
ren lezen. Er sluipen toch vaak fouten
in, bijvoorbeeld dat iemand 125 jaar is".
En dan komt het sollicitatiegesprek.
Vooral de eerste vijf minuten zijn uiter
mate belangrijk. Kist: „Uit onderzoek is
gebleken dat tachtig lot negentig procent
van de oordelen dan gevormd wordt.
Dat begint met het handje geven. Wist u
dat vijftig procent van de Nederlanders
een verkeerd handje geeft? Of het is een
bankschroef of een heel slap handje". Na
het eerste gesprek volgt vaak een tweede,
meer ontspannen gesprek met vakgeno
ten of mensen van de afdeling waar je
zult gaan werken, eventueel gevolgd
door een psychologische test. „Bedrijven
die zichzelf héél serieus nemen sturen de
sollicitant daarna soms nog naar de di
rectie. die mag bepalen of de persoon bij
het behang past. Met andere woorden of
hij of zij in de organisatie past", aldus
Kist. Het afrondende gesprek gaat
meestal over het salaris en de verhuis
kosten. „Durf te onderhandelen, maar
bereid je wel goed voor. Dat geldt trou
wens voor alle gesprekken".
Maar wat voor eisen worden er dan aan
academici gesteld? Intven: „Niet per se
kennis, maar wel op zijn minst belang
stelling voor automatisering en techno
logie. Verder moet men internationale
belangstelling hebben, mobiel zijn, ook
in psychische zin, en vaardig in de ge
dragskeuze. „We spreken tegenwoordig
niet meer van goede communicatieve en
sociale vaardigheden".
En moet je beslist gehockeyd hebben of
aan golf doen om als academicus een
kans te maken op een mooie baan? Vol
gens Intven niet. „Ik hoor in het veld
steeds vaker: wat moeten we toch met al
die Wassenaar-boys? Nee, ik denk dat
een zeker non-conformisme zeker van
pas komt".
CLARISSE BUMA
psychologie
Hans Claus
wilde in eerste
instantie
medicijnen
studeren, maar
werd door de
loting naast de
studie geplaatst.
Over een
eventuele
parkeerstudie
had hij
nauwelijks
nagedacht. Wel
had hij in het
tijdschrift 'Straks
studerengelezen
dat psychologie
een goede
parkeerstudie
was voor
uitgelote
medicijnen
studenten, maar
hij wist niet
precies wat hem
te wachten stond.
Eigenlijk wist
ik er heel weinig
van. Het enige
beeld dat ik had, was dat van een
klinisch psycholoog die nel als een arts
mensen beter moet laten functioneren".
Maar de kennismaking met de
parkeerstudie verliep zo voorspoedig dat
het volgende studiejaar de studie
psychologie met geneeskunde werd
gecombineerd. Bij psychologie was de
sfeer totaal anders aan op de middelbare
school en ik had het dan ook prima naar
m 'n zin. Maar het idee om arts te
worden had ik nog niet opgegeven. Wel
had ik er een speciale kijk op gekregen:
ik wilde een arts worden die goed zou
luisteren naar de mensen".
Hans merkte al snel in het tweede
studiejaar dat geneeskunde hem absoluut
niet kon motiveren. „Het besluit om met
die studie te stoppen nam ik vlak voor de
herexamens. Hel schoolse karakter en
het stampwerk spraken me absoluut niet
aan. Vaak herhaal ik voor mezelf de
uitspraak van onze vroegere klasseleraar
Kurris: „Een geleerde is niet iemand die
alles weet, maar wel iemand die weet
waar hij alles kan vinden".
Hans Claus behoort waarschijnlijk lot
het unieke ras studenten uit de jaren
tachtig die twaalf jaar hebben
gestudeerd. „Ik heb één jaar niet
ingeschreven gestaan, maar de rest van
de tijd wel. Vooral het behalen van het
kandidaatsexamen was een moeilijk te
nemen hindernis. Dat heeft me
toentertijd de nodige venelende brieven
van de faculteit opgeleverd". Over twee
maanden hoopt hij hel laatste obstakel
van de studie te ovenvinnen en dan mag
hij zich officieel psycholoog noemen. Een
baan heeft hij al, want dat is ook een van
de oorzaken dat het allemaal zolang
heeft geduurd.
Drs. A. Alkema is
een van de 240
cursisten die de
afgelopen
maanden hebben
deelgenomen aan
het HOVO-
CEES VERKERK
